DEUTERONOMIO
1 Kini ang giingon ni Moises sa tibuok Israel sa rehiyon sa Jordan didto sa kamingawan, sa desyertong kapatagan atbang sa Sup, taliwala sa Paran, Topel, Laban, Hazerot, ug Dizahab. 2 (Onse ka adlaw ang panaw gikan sa Horeb paingon sa Kades-barnea+ agi sa Bukid sa Seir.) 3 Sa ika-40 ka tuig,+ sa ika-11 nga bulan, sa unang adlaw niini, gisulti ni Moises ang tanang gisugo ni Jehova kaniya nga isulti ngadto sa mga Israelinhon.* 4 Gisulti niya kini human niya mapildi si Sihon+ nga hari sa mga Amorihanon, nga nagpuyo sa Hesbon, ug si Og+ nga hari sa Basan, nga nagpuyo sa Astarot, sa Edrei.+ 5 Gipatin-aw ni Moises ang Balaod+ didto sa rehiyon sa Jordan sa yuta sa Moab, nga nag-ingon:
6 “Didto sa Horeb giingnan ta ni Jehova nga atong Diyos, ‘Dugaydugay na mong nagpuyo niini nga kabukiran.+ 7 Pangadto mo sa kabukiran sa mga Amorihanon+ ug sa tanang silingang rehiyon niini: ang Araba,+ ang kabukiran, ang Sepela, ang Negeb, ug ang rehiyon nga duol sa baybayon.+ Pangadto mo niining mga lugara nga iya sa mga Canaanhon, hangtod sa Lebanon*+ ug sa dakong suba, ang suba sa Euprates.+ 8 Ania, akong gihatag kaninyo kining yutaa. Sudla ug panag-iyaha ang yuta nga gisaad ni Jehova sa inyong mga amahan, kang Abraham, Isaac,+ ug Jacob,+ nga ihatag kanila ug sa ilang mga kaliwat.’*+
9 “Ug giingnan ta mo niadtong panahona, ‘Dili nako kaya nga ako ray manguna ninyo.+ 10 Gipadaghan mo ni Jehova nga inyong Diyos, ug karon parehas na mo ka daghan sa mga bituon sa langit.+ 11 Hinaot si Jehova, ang Diyos sa inyong katigulangan, magpadaghan kaninyo+ ug usa ka libo ka pilo kay sa inyong gidaghanon karon, ug hinaot nga panalanginan mo niya sumala sa iyang gisaad kaninyo.+ 12 Kon ako ra, unsaon man nako pag-abaga sa kabug-at sa inyong mga problema ug mga reklamo?+ 13 Pagpilig maalamon, maayog pagsabot, ug eksperyensiyadong mga lalaki sa inyong mga tribo kay himoon nako silang mga pangulo ninyo.’+ 14 Miingon mo nako, ‘Maayo ang imong giingon nga buhaton namo.’ 15 Busa gikuha nako ang mga pangulo sa inyong mga tribo, mga maalamon ug eksperyensiyado, ug gihimo silang mga pangulo sa kada 1,000, pangulo sa kada 100, pangulo sa kada 50, pangulo sa kada 10, ug mga opisyal sa inyong mga tribo.+
16 “Niadtong panahona gisugo nako ang inyong mga maghuhukom, ‘Kon naa moy husayon nga kaso sa inyong mga igsoon, kinahanglang matarong ang inyong paghukom+ tali sa usa ka tawo ug sa iyang igsoon o sa langyaw nga nagpuyo uban ninyo.+ 17 Kinahanglang walay paborpabor ang inyong paghukom.+ Paminawa ang mga ordinaryong tawo parehas sa mga prominente.+ Ayawg kahadlok sa tawo+ kay ang paghukom iya sa Diyos.+ Kon lisod ang kaso para ninyo, dad-a kini kanako, ug akong paminawon kini.’+ 18 Niadtong panahona gisultihan ta mo sa tanang butang nga angay ninyong buhaton.
19 “Unya mibiya ta sa Horeb ug mitabok sa dako ug makahadlok nga kamingawan+ nga inyong nakita paingon sa kabukiran sa mga Amorihanon,+ sumala sa gisugo ni Jehova nga atong Diyos, ug sa ulahi nakaabot ta sa Kades-barnea.+ 20 Dayon giingnan ta mo, ‘Nakaabot na mo sa kabukiran sa mga Amorihanon, nga gihatag kanato ni Jehova nga atong Diyos. 21 Ania, gihatag ni Jehova nga inyong Diyos ang yuta kaninyo. Tungas ug panag-iyaha kini, sumala sa gisulti ni Jehova, ang Diyos sa inyong katigulangan.+ Ayawg kahadlok o kalisang.’
22 “Apan miduol mong tanan nako ug miingon, ‘Magpadala tag mga tawo aron susihon ang yuta para kanato, unya sultihan ta nila kon asang dalana ta moagi ug kon unsang klaseha sa mga siyudad ang atong adtoan.’+ 23 Maayo ang inyong gisugyot mao nga mipili kog 12 ka lalaki, usa kada tribo.+ 24 Nanglakaw sila ug nanungas sa kabukiran+ ug nakaabot sa Walog* sa Escol ug nangespiya sa yuta. 25 Nanguha silag mga bunga sa yuta ug gidala kini kanato, ug ila tang giingnan, ‘Maayo ang yuta nga gihatag kanato ni Jehova nga atong Diyos.’+ 26 Apan dili mo gustong motungas, ug misupak mo sa sugo ni Jehova nga inyong Diyos.+ 27 Nagsige mog bagulbol sulod sa inyong mga tolda nga nag-ingon, ‘Gidumtan ta ni Jehova maong gipagawas ta niya sa Ehipto aron pamatyon ta sa mga Amorihanon. 28 Unsang klaseha sa lugar ang atong adtoan? Gipaluya ta* sa atong mga igsoon,+ kay miingon sila, “Dagko ug tag-as sila kay kanato, dagko sab ang ilang mga siyudad, ug sangko sa langit ang ilang mga paril.+ Nakita pod namo didto ang mga Anakim.”’+
29 “Busa giingnan ta mo, ‘Ayaw mog kalisang o kahadlok tungod nila.+ 30 Si Jehova nga inyong Diyos ang mag-una kaninyo ug makig-away para ninyo,+ parehas sa inyong nakita nga iyang gibuhat didto sa Ehipto.+ 31 Ug nakita ninyo sa kamingawan kon giunsa mo pagdala ni Jehova nga inyong Diyos, parehas sa amahan nga nagkugos sa iyang anak. Gibuhat niya kini sa tanang lugar nga inyong giadtoan hangtod nga nakaabot mo dinhi.’ 32 Apan bisan pa niining tanan, wala mo magpakitag pagtuo kang Jehova nga inyong Diyos,+ 33 nga nag-una kaninyo diha sa dalan aron mangitag lugar nga inyong kampohan. Nagpakita siya kaninyo pinaagig kalayo sa magabii ug pinaagig panganod sa maadlaw aron tultolan mo sa dalan nga inyong agian.+
34 “Nadungog ni Jehova ang tanan ninyong gisulti, ug siya nasuko ug nanumpa,+ 35 ‘Walay bisag usa niining daotang henerasyon ang makakita sa maayong yuta nga akong gisaad sa inyong mga amahan,+ 36 gawas kang Caleb nga anak ni Jepune. Makita niya kini, ug akong ihatag kaniya ug sa iyang mga anak ang yuta nga iyang giadtoan kay kinasingkasing* siyang misunod kang Jehova.+ 37 (Nasuko gani si Jehova nako tungod ninyo, ug miingon, “Dili sab ka makasulod didto.+ 38 Si Josue nga anak ni Nun, nga imong alagad,*+ mao ang mosulod sa yuta.+ Palig-ona siya,*+ kay siyay manguna sa Israel aron panag-iyahon kini.”) 39 Ang inyong mga anak nga matod ninyo mahimong mga binihag+ ug ang inyong mga anak nga wala mahibalo sa maayo o daotan, kini sila ang makasulod, ug akong ihatag kini kanila.+ 40 Apan kamo, pamalik mo sa kamingawan agi sa dalan nga paingon sa Pulang Dagat.’+
41 “Busa inyo kong giingnan, ‘Nakasala mi kang Jehova. Motungas mi ug makig-away sumala sa gisugo kanamo ni Jehova nga among Diyos!’ Maong giandam ninyo ang inyong mga hinagiban sa gubat ug nagtuo mo nga sayon ang pagtungas sa bukid ug ang pagsakop niini.+ 42 Apan giingnan ko ni Jehova, ‘Sultihi sila: “Ayaw mog tungas aron makig-away kay dili ko mouban ninyo.+ Kon motungas mo, mapildi mo sa inyong mga kaaway.”’ 43 Busa nakigsulti ko ninyo, pero wala mo maminaw. Misupak hinuon mo sa sugo ni Jehova ug nanungas sa bukid. 44 Dayon gisugat mo sa mga Amorihanon nga nagpuyo adtong bukira. Mora silag mga putyokan nga migukod ninyo, ug gipatibulaag mo nila sa Seir hangtod sa Horma. 45 Busa namalik mo ug nanghilak sa atubangan ni Jehova, apan wala mo paminawa o tagda ni Jehova. 46 Mao nga ingon ato mo ka dugay nagpuyo sa Kades.
2 “Unya mibalik ta ug miadto sa kamingawan agi sa dalan nga padulong sa Pulang Dagat, sumala sa giingon ni Jehova kanako,+ ug daghang adlaw tang naglakaw sa palibot sa Bukid sa Seir. 2 Sa kataposan giingnan ko ni Jehova, 3 ‘Dugaydugay na mong nagbalhinbalhin palibot niining bukira. Lakaw na mo paamihanan. 4 Ug sugoa ang katawhan: “Moagi mo sa utlanan sa inyong mga igsoon, ang mga kaliwat ni Esau+ nga nagpuyo sa Seir.+ Sila mahadlok ninyo,+ ug kinahanglang mag-amping gyod mo. 5 Ayaw mo pakig-away nila* kay walay yuta nila nga mainyo, bisag parehas ka gamay sa tunob sa tiil, kay gihatag na nako kang Esau ang Bukid sa Seir.+ 6 Bayri ninyog kuwarta ang pagkaon nga inyong kaonon ug ang tubig nga inyong imnon.+ 7 Kay gipanalanginan mo ni Jehova nga inyong Diyos sa tanan ninyong gibuhat. Nahibalo siya pag-ayo sa inyong paglakaw niining dako nga kamingawan. Sulod sa 40 ka tuig, giubanan mo ni Jehova nga inyong Diyos ug walay butang nga nakulang ninyo.”’+ 8 Busa gilabyan lang nato ang atong mga igsoon, ang mga kaliwat ni Esau+ nga nagpuyo sa Seir, ug nagpalayo ta sa dalan sa Araba, sa Elat, ug sa Ezion-geber.+
“Unya miliko ta ug miagi sa dalan nga paingon sa kamingawan sa Moab.+ 9 Dayon giingnan ko ni Jehova, ‘Ayaw pakig-away o pakiggubat sa Moab kay walay yuta niining lugara nga mainyo, kay ang Ar gihatag na nako sa mga kaliwat ni Lot.+ 10 (Didto nagpuyo ang mga Emim+ kaniadto. Sila gamhanan, daghan, ug tag-as parehas sa mga Anakim. 11 Ang mga Repaim+ giisip sab nga parehas sa mga Anakim,+ ug gitawag silag Emim sa mga Moabihanon. 12 Kaniadto mga Horihanon+ ang nagpuyo sa Seir, apan gipapahawa ug gipamatay sila sa mga kaliwat ni Esau ug sila nay mipuyo niini.+ Kini sab ang himoon sa Israel sa yuta nga ilang panag-iyahon, nga seguradong ihatag ni Jehova kanila.) 13 Karon, tabok mo sa Walog* sa Zered.’ Busa nanabok ta sa Walog* sa Zered.+ 14 Ang atong paglakaw gikan sa Kades-barnea hangtod nakatabok ta sa Walog* sa Zered miabot ug 38 ka tuig, hangtod nga nangamatay ug wala na sa kampo kadtong tibuok henerasyon sa mga manggugubat, sumala sa gipanumpa ni Jehova kanila.+ 15 Ang kamot ni Jehova mibatok kanila aron mamatay sila hangtod nga nawala sila sa kampo.+
16 “Pagkahurot gyod ug kamatay niadtong mga manggugubat,+ 17 si Jehova nakigsulti na sab nako, 18 ‘Karong adlawa, moagi mo sa teritoryo sa Moab, didto sa Ar. 19 Kon duol na mo sa mga Ammonhanon, ayaw pakig-away o panghagit nila kay walay yuta sa mga Ammonhanon nga mainyo, kay gihatag na nako kini sa mga kaliwat ni Lot.+ 20 Giisip sab kini kaniadto nga yuta sa mga Repaim.+ (Kaniadto mga Repaim ang nagpuyo didto, ug niadtong panahona gitawag silag Zamzumim sa mga Ammonhanon. 21 Sila gamhanan, daghan, ug tag-as parehas sa mga Anakim.+ Apan gilaglag sila ni Jehova atubangan sa mga Ammonhanon kinsa mipalayas nila ug mipuyo puli nila. 22 Kanay iyang gibuhat para sa mga kaliwat ni Esau nga namuyo karon sa Seir,+ dihang iyang gilaglag ang mga Horihanon+ sa ilang atubangan, aron ilang mapapahawa sila ug makapuyo puli nila hangtod niining adlawa. 23 Kon bahin sa mga Avim, nagpuyo sila sa mga komunidad hangtod sa Gaza.+ Unya ang mga Captorim+ nga gikan sa Captor* milaglag nila ug mipuyo puli nila.)
24 “‘Lakaw, panabok mo sa Walog* sa Arnon.+ Ania, akong gitugyan sa inyong kamot si Sihon+ nga Amorihanon nga hari sa Hesbon. Busa sugdi ang pagpanag-iya sa iyang yuta, ug pakiggubat kaniya. 25 Sugod niining adlawa, akong ipahinabo nga kalisangan ug kahadlokan mo sa tanang tawo ilalom sa langit nga makabalita bahin ninyo. Sila matugaw ug mangurog* tungod ninyo.’+
26 “Unya gikan sa kamingawan sa Kedemot,+ nagpadala kog mga mensahero kang Haring Sihon nga hari sa Hesbon, dala kining mensahe sa pakigdait,+ 27 ‘Paagia mi sa imong yuta. Diha lang mi sa dalan ug dili mi moliko sa tuo o sa wala.+ 28 Ang among kaonon ug imnon kadto lang imong ibaligya kanamo. Paagia lang mi 29 hangtod nga makatabok mi sa Jordan ngadto sa yuta nga ihatag kanamo ni Jehova nga among Diyos, parehas sa gihimo kanamo sa mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo sa Seir ug sa mga Moabihanon nga nagpuyo sa Ar.’ 30 Apan wala ta paagia ni Sihon nga hari sa Hesbon, kay gitugotan ni Jehova nga inyong Diyos nga magmagahi siya+ ug motig-a ang iyang kasingkasing, aron itugyan siya sa inyong kamot sama sa nahitabo karon.+
31 “Unya giingnan ko ni Jehova, ‘Ania, gitugyan na nako kaninyo si Sihon ug ang iyang yuta. Sugdi na ang pagpanag-iya sa iyang yuta.’+ 32 Dihang migula si Sihon ug ang tibuok niyang katawhan aron makiggubat nato sa Jahaz,+ 33 gitugyan siya kanato ni Jehova nga atong Diyos, maong napildi nato siya, ang iyang mga anak, ug ang tibuok niyang katawhan. 34 Atong giilog ang tanan niyang siyudad niadtong higayona ug gilaglag ang matag siyudad, apil ang mga lalaki, babaye, ug bata. Wala tay gibiling buhi.+ 35 Ang ato lang gipanguha mao ang mga binuhing hayop ug mga butang gikan sa mga siyudad nga atong nailog. 36 Gikan sa Aroer,+ nga duol sa tampi sa Walog* sa Arnon (apil ang siyudad nga naa sa walog), hangtod sa Gilead, walay lungsod nga kusgan kaayo para nato. Kining tanan gitugyan kanato ni Jehova nga atong Diyos.+ 37 Apan wala ninyo adtoa ang yuta sa mga Ammonhanon,+ ang tibuok tampi sa Walog* sa Jabok+ ug ang mga siyudad sa kabukiran, o ang mga lugar nga gidili ni Jehova nga atong Diyos.
3 “Unya miliko ta ug mitungas agi sa Dalan sa Basan. Gisugat ta ni Og nga hari sa Basan uban ang tibuok niyang katawhan aron makiggubat nato sa Edrei.+ 2 Busa giingnan ko ni Jehova, ‘Ayawg kahadlok niya, kay siya, ang tibuok niyang katawhan, ug ang iyang yuta itugyan nako sa imong kamot, ug himoon nimo kaniya ang imong gihimo kang Sihon, ang hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa Hesbon.’ 3 Busa gitugyan sab ni Jehova nga atong Diyos sa atong kamot si Og nga hari sa Basan ug ang tibuok niyang katawhan, ug gipamatay nato sila hangtod nga wala nay nabilin sa iyang katawhan. 4 Unya atong giilog ang tanan niyang siyudad. Walay lungsod nga wala nato makuha gikan kanila—60 ka siyudad, ang tibuok rehiyon sa Argob, ang gingharian ni Og sa Basan.+ 5 Lig-on ning mga siyudara kay naa niy habog nga mga paril, mga ganghaan,* ug mga trangka. Daghan sab kinig gagmayng lungsod. 6 Apan gilaglag nato kining tanan+ parehas sa gibuhat nato kang Sihon nga hari sa Hesbon. Gilaglag nato ang tanang siyudad, apil ang mga lalaki, babaye, ug bata.+ 7 Ug gidala nato ang tanang binuhing hayop ug ang mga nailog nato gikan sa mga siyudad.
8 “Busa giilog nato ang yuta sa duha ka Amorihanong hari+ nga naa sa rehiyon sa Jordan, gikan sa Walog* sa Arnon hangtod sa Bukid sa Hermon+ 9 (kaniadto ang mga taga-Sidon nagtawag niining bukira nga Sirion, ug ang mga Amorihanon nagtawag niini nga Senir), 10 ang tanang siyudad sa habog nga kapatagan, ang tibuok Gilead, ug ang tibuok Basan hangtod sa Saleca ug Edrei+ nga mga siyudad sa gingharian ni Og sa Basan. 11 Kay si Haring Og sa Basan mao na lay nabilin sa mga Repaim. Ang iyang lungon puthaw* ug naa pa gihapon ni sa Raba nga siyudad sa mga Ammonhanon. Siyam ka maniko* ang gitas-on niini ug upat ka maniko ang gilapdon, base sa opisyal nga maniko. 12 Kining mga yutaa ang atong nailog: gikan sa Aroer,+ nga duol sa Walog* sa Arnon, ug katunga sa kabukiran sa Gilead. Ug gihatag nako sa mga Rubenhon ug mga Gadhanon ang mga siyudad didto.+ 13 Ang nabiling bahin sa yuta sa Gilead ug ang tibuok Basan sa gingharian ni Og gihatag nako sa katunga sa tribo ni Manases.+ Ang tibuok rehiyon sa Argob, nga sakop sa Basan, nailhan nga yuta sa mga Repaim.
14 “Gikuha ni Jair+ nga anak ni Manases ang tibuok rehiyon sa Argob+ hangtod sa utlanan sa mga Gesurihanon ug mga Maacatnon,+ ug hangtod karon ang ngalan sa maong mga baryo sa Basan maoy Havot-jair,*+ nga gibase niya sa iyang ngalan. 15 Akong gihatag kang Makir ang Gilead.+ 16 Ug akong gihatag sa mga Rubenhon ug mga Gadhanon+ ang yuta gikan sa Gilead hangtod sa Walog* sa Arnon (ang tunga sa walog maoy utlanan), ug hangtod sa Jabok, ang walog nga utlanan sa mga Ammonhanon, 17 ug ang Araba ug ang Jordan ug ang tampi niini, gikan sa Kineret hangtod sa Dagat sa Araba, nga mao ang Dagat sa Asin,* sa tiilan sa mga bakilid sa Pisga sa may sidlakan.+
18 “Unya gisugo mo nako: ‘Kining yutaa gihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos aron panag-iyahon. Ang tanan ninyong isog nga lalaki magdalag hinagiban ug motabok nga mag-una sa inyong mga igsoong Israelinhon.+ 19 Ang inyong mga asawa, mga anak, ug mga hayop lang (nahibalo ko nga daghan mog hayop) ang magpadayon sa pagpuyo sa mga siyudad nga akong gihatag ninyo, 20 hangtod nga mahatagag pahulay ni Jehova ang inyong mga igsoon, parehas sa iyang gihimo kaninyo, ug sila sab makapanag-iya sa yuta nga ihatag ni Jehova nga inyong Diyos kanila tabok sa Jordan. Unya mamalik ang matag usa ninyo sa yuta nga akong gihatag kaninyo.’+
21 “Niadtong panahona akong gisugo si Josue:+ ‘Imo mismong nakita kon unsay gihimo ni Jehova nga imong Diyos niining duha ka hari. Mao pod nay himoon ni Jehova sa tanang gingharian nga inyong adtoon dihang makatabok na mo.+ 22 Ayaw mog kahadlok nila, kay si Jehova nga inyong Diyos maoy makig-away para ninyo.’+
23 “Unya mihangyo ko kang Jehova, 24 ‘Oh Soberanong Ginoong Jehova, gisugdan na nimog pakita sa imong alagad ang imong kahalangdon ug ang imong kusgan nga bukton,+ kay kinsa ba nga diyos sa langit o sa yuta ang makabuhat sa maong gamhanang mga buhat parehas nimo?+ 25 Palihog paadtoa ug pakit-a ko sa maayong yuta nga naa sa tabok sa Jordan, ang nindot nga kabukiran ug ang Lebanon.’+ 26 Apan nasuko pa gihapon si Jehova nako tungod ninyo,+ ug wala siya maminaw nako. Giingnan hinuon ko ni Jehova, ‘Husto na! Ayaw na kog estoryahi bahin aning butanga. 27 Tungas sa tumoy sa Pisga+ ug tan-aw sa kasadpan, sa amihanan, sa habagatan, ug sa sidlakan ug tan-awa ang yuta, kay dili ka makatabok niining Jordan.+ 28 Itudlo si Josue+ ingong lider ug dasiga siya ug palig-ona siya, kay siya ang manguna niining katawhan sa pagtabok+ ug pinaagi niya ilang mapanunod ang yuta nga imong makita.’ 29 Nahitabo ning tanan samtang nagpuyo ta sa walog atbang sa Bet-peor.+
4 “Karon, Oh Israel, paminaw sa mga regulasyon ug hudisyal nga mga hukom nga akong gitudlo kaninyo nga tumanon, aron mabuhi mo+ ug makasulod sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova, ang Diyos sa inyong katigulangan. 2 Ayaw ninyog dugangi o kuhai ang akong gisugo kaninyo,+ aron matuman ninyo ang mga sugo ni Jehova nga inyong Diyos nga akong gihatag kaninyo.
3 “Nakita mismo ninyo ang gibuhat ni Jehova maylabot sa Baal sa Peor. Gilaglag ni Jehova nga inyong Diyos ang tanang tawo nga misunod sa Baal sa Peor.+ 4 Apan kamong tanan nga nagmaunongon kang Jehova nga inyong Diyos buhi hangtod karon. 5 Akong gitudlo kaninyo ang mga regulasyon ug hudisyal nga mga hukom,+ sumala sa gisugo kanako ni Jehova nga akong Diyos, aron tumanon ninyo kini sa yuta nga inyong panag-iyahon. 6 Tumana gayod kini,+ kay pinaagi niini makita sa mga tawo ang inyong kaalam+ ug pagsabot.+ Inigkadungog nila bahin niining tanang regulasyon sila moingon, ‘Ang katawhan niining dako nga nasod lawom gyod ug kaalam ug pagsabot.’+ 7 Kay naa bay dakong nasod nga duol kanila ang ilang mga diyos, parehas ni Jehova nga atong Diyos nga duol nato dihang motawag ta niya?+ 8 Ug naa bay dakong nasod nga may matarong nga mga regulasyon ug hudisyal nga mga hukom nga parehas niining tibuok Balaod nga akong gihatag kaninyo niining adlawa?+
9 “Pag-amping lang ug bantayig maayo ang inyong kaugalingon, aron dili mo malimot sa mga butang nga inyong nakita ug aron magpabilin kini sa inyong kasingkasing sa tibuok ninyong kinabuhi. Isulti sab kini ngadto sa inyong mga anak ug mga apo.+ 10 Sa adlaw nga mitindog mo sa atubangan ni Jehova nga inyong Diyos didto sa Horeb, si Jehova miingon nako, ‘Tigoma ang katawhan aron makadungog sila sa akong mga pulong,+ aron makakat-on sila nga mahadlok nako+ sa tanang adlaw nga buhi sila sa yuta, ug aron matudloan nila ang ilang mga anak.’+
11 “Busa miduol mo ug mitindog sa tiilan sa bukid, ug ang bukid nagdilaab hangtod sa langit;* dihay kangitngit, panganod, ug grabeng kangiob.+ 12 Dayon misulti si Jehova kaninyo gikan sa kalayo.+ Nakadungog mog mga pulong,+ pero wala moy nakita.+ 13 Ug gisulti niya ang iyang pakigsaad kaninyo,+ nga iyang gisugo nga inyong tumanon—ang Napulo ka Sugo.*+ Human niana, gisulat niya kini sa duha ka papan nga bato.+ 14 Niadtong panahona gisugo ko ni Jehova nga tudloan mo sa mga regulasyon ug hudisyal nga mga hukom nga angay ninyong tumanon didto sa yuta nga inyong panag-iyahon.
15 “Busa pagbantay mo pag-ayo—kay sa adlaw nga si Jehova nakigsulti ninyo sa Horeb taliwala sa kalayo, wala moy nakita nga bisan unsa— 16 aron dili mo mohimog daotan pinaagi sa pagbuhat ug bisan unsang kinulit nga larawan sa bisan unsang simbolo, larawan man sa lalaki o babaye,+ 17 larawan sa bisan unsang hayop sa yuta o larawan sa bisan unsang langgam nga naglupad sa langit,+ 18 larawan sa bisan unsang nagkamang sa yuta o larawan sa bisan unsang isda nga naa sa katubigan sa ilalom sa yuta.+ 19 Ug dihang mohangad mo sa langit ug makita ninyo ang adlaw, bulan, ug mga bituon—ang tanang panon sa kalangitan—ayawg katental sa pagyukbo ug pag-alagad kanila.+ Kining tanan gihatag ni Jehova nga inyong Diyos sa tanang tawo ilalom sa tibuok langit. 20 Apan kamo ang gikuha ug gipagawas ni Jehova gikan sa hudno nga tunawanan ug puthaw, gikan sa Ehipto, aron mahimong katawhan nga iyang gipanag-iya,*+ nga maoy inyong kahimtang karon.
21 “Si Jehova nasuko nako tungod kaninyo,+ ug nanumpa siya nga dili ko makatabok sa Jordan o makasulod sa maayong yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos ingong panulondon.+ 22 Kay mamatay ko aning yutaa. Dili ko makatabok sa Jordan,+ pero makatabok mo ug panag-iyahon ninyo kining maayong yuta. 23 Pagbantay nga dili mo malimot sa pakigsaad nga gihimo ni Jehova nga inyong Diyos uban kaninyo,+ ug ayaw mo paghimog kinulit nga larawan, ang dagway sa bisan unsang butang nga gidili ni Jehova nga inyong Diyos.+ 24 Kay si Jehova nga inyong Diyos maoy nagalaglag nga kalayo,+ usa ka Diyos nga nangayog eksklusibong debosyon.+
25 “Kon naa na unya moy mga anak ug mga apo ug dugay na mong nagpuyo sa yuta ug magbuhat mog butang nga makadaot ninyo pinaagi sa paghimog bisan unsang kinulit nga larawan+ ug maghimo mog daotan sa panan-aw ni Jehova nga inyong Diyos nga makapasuko niya,+ 26 himoon nakong saksi ang langit ug ang yuta batok kaninyo karong adlawa nga mangalaglag gyod dayon mo sa yuta nga inyong panag-iyahon inigtabok ninyo sa Jordan. Dili mo magdugay didto kay malaglag gyod mo.+ 27 Ipatibulaag mo ni Jehova taliwala sa mga katawhan,+ ug gamay na lang unya ang mabilin ninyo+ didto sa mga nasod diin dad-on mo ni Jehova. 28 Didto mag-alagad mo sa mga diyos nga kahoy ug bato nga hinimo sa tawo,+ mga diyos nga dili makakita o makadungog o makakaon o makapanimaho.
29 “Kon didto inyong pangitaon si Jehova nga inyong Diyos, sa bug-os ninyong kasingkasing ug sa bug-os ninyong kalag,*+ makaplagan gyod ninyo siya.+ 30 Dihang naa mo sa kalisdanan ug kining tanan mahitabo kaninyo sa umaabot nga mga adlaw, mobalik mo kang Jehova nga inyong Diyos ug maminaw sa iyang tingog.+ 31 Kay si Jehova nga inyong Diyos maluluy-on nga Diyos.+ Dili mo niya biyaan o laglagon. Ug dili sab siya malimot sa iyang pakigsaad nga gipanumpa niya sa inyong mga katigulangan.+
32 “Pangutana mo bahin sa panahon nga wala pa mo, gikan sa adlaw nga gihimo sa Diyos ang tawo sa yuta; susiha ang langit gikan sa usa ka tumoy hangtod sa pikas tumoy niini. Naa na bay nahitabo sukad nga sama niini ka katingalahan? Naa na bay nakadungog ug sama niini?+ 33 Naa bay laing katawhan nga nakadungog sa tingog sa Diyos gikan sa kalayo parehas sa inyong pagkadungog niini ug nagpabiling buhi?+ 34 O misulay ba ang Diyos sa pagkuhag usa ka nasod gikan sa laing nasod aron maiya pinaagig mga paghukom,* ilhanan, milagro,+ gubat,+ dako kaayong gahom,+ ug makahadlok nga mga buhat,+ sama sa gibuhat ni Jehova nga inyong Diyos para kaninyo didto sa Ehipto nga inyo mismong nasaksihan? 35 Kining mga butanga gipakita kaninyo mismo aron mahibalo mo nga si Jehova mao ang matuod nga Diyos;+ wala nay lain gawas niya.+ 36 Gipadungog niya kaninyo ang iyang tingog gikan sa langit aron tul-iron mo, ug dinhi sa yuta gipakita niya kaninyo ang iyang dakong kalayo, ug nadungog ninyo ang iyang mga pulong gikan sa kalayo.+
37 “Kay gimahal niya ang inyong mga katigulangan ug iyang gipili ang ilang mga kaliwat,*+ iya mong gibantayan samtang gipagawas mo niya sa Ehipto pinaagi sa iyang dakong gahom. 38 Iyang giabog gikan sa inyong atubangan ang mga nasod nga mas dagko ug mas gamhanan kay kaninyo, aron makasulod mo ug mahatag niya kaninyo ang ilang yuta ingong panulondon, nga maoy nahitabo karon.+ 39 Busa hibaloi karong adlawa, ug ibutang sa inyong kasingkasing nga si Jehova ang matuod nga Diyos sa langit man o sa yuta.+ Wala nay lain.+ 40 Kinahanglang tumanon ninyo ang iyang mga regulasyon ug mga sugo nga akong gihatag ninyo karong adlawa, aron maayo ang dangatan ninyo ug sa inyong mga anak, aron magdugay mo sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos.”+
41 Niadtong panahona naggahin si Moises ug tulo ka siyudad sa sidlakan sa Jordan.+ 42 Kon ang usa makapatayg tawo nga wala tuyoa ug wala siyay pagdumot niya,+ kinahanglang modangop siya sa usa niining mga siyudara aron magpabiling buhi.+ 43 Mao kini ang mga siyudad: ang Bezer+ sa kamingawan nga naa sa habog nga patag para sa mga Rubenhon, ang Ramot+ sa Gilead para sa mga Gadhanon, ug ang Golan+ sa Basan para sa mga Manasesnon.+
44 Kini ang Balaod+ nga gisulti ni Moises sa katawhang Israel. 45 Kini ang mga pahinumdom, mga regulasyon, ug hudisyal nga mga hukom nga gihatag ni Moises sa mga Israelinhon human sa ilang paggawas sa Ehipto,+ 46 sa rehiyon sa Jordan, sa walog nga atbang sa Bet-peor,+ sa yuta ni Haring Sihon sa mga Amorihanon, nga nagpuyo sa Hesbon,+ nga gipildi ni Moises ug sa mga Israelinhon human sa ilang paggawas sa Ehipto.+ 47 Gipanag-iya nila ang iyang yuta ug ang yuta ni Haring Og+ sa Basan, ang duha ka hari sa mga Amorihanon didto sa sidlakan sa Jordan, 48 gikan sa Aroer,+ nga naa sa tampi sa Walog* sa Arnon, hangtod sa Bukid sa Sion, nga mao ang Hermon,+ 49 ug ang tibuok Araba sa sidlakan sa Jordan, ug hangtod sa Dagat sa Araba,* sa tiilan sa bakilid sa Pisga.+
5 Unya gipatawag ni Moises ang tibuok Israel ug giingnan sila: “Paminawa, Oh Israel, ang mga regulasyon ug hudisyal nga mga hukom nga akong isulti kaninyo karon. Kinahanglang makat-onan ninyo kini ug sundon pag-ayo. 2 Si Jehova nga atong Diyos naghimog pakigsaad kanato sa Horeb.+ 3 Dili sa atong mga katigulangan nakigsaad si Jehova, kondili kanatong tanan nga buhi karon dinhi. 4 Si Jehova direktang nakigsulti ninyo didto sa bukid, gikan sa kalayo.+ 5 Niadtong higayona, nagtindog ko taliwala ni Jehova ug kaninyo+ aron sultihan mo sa pulong ni Jehova, kay nahadlok mo sa kalayo ug wala mo motungas sa bukid.+ Siya miingon:
6 “‘Ako si Jehova nga imong Diyos, ang nagpagawas nimo sa Ehipto diin giulipon ka.+ 7 Ayaw gyod pagsimbag laing mga diyos gawas nako.*+
8 “‘Ayaw pagbuhat ug kinulit nga larawan+ o simbolo* sa bisan unsang butang nga naa sa langit o sa yuta o sa tubig. 9 Ayawg yukbo nila o katental sa pag-alagad nila+ kay ako, si Jehova nga imong Diyos, maoy Diyos nga nangayog eksklusibong debosyon.+ Ang silot sa kasaypanan sa mga amahan akong ipahamtang sa mga anak, sa ikatulong henerasyon ug sa ikaupat nga henerasyon niadtong nagdumot nako.+ 10 Apan magpakita kog maunongong gugma hangtod sa linibo ka henerasyon niadtong nahigugma nako ug nagatuman sa akong mga sugo.
11 “‘Ayawg gamita ang ngalan ni Jehova nga imong Diyos sa walay kapuslanan,+ kay dili pasagdan ni Jehova nga dili masilotan si bisan kinsa nga mogamit sa iyang ngalan sa walay kapuslanan.+
12 “‘Tumana ang adlawng Igpapahulay ug hupti kining sagrado, sumala sa gisugo ni Jehova nga imong Diyos.+ 13 Buhata ang tanan nimong buluhaton sulod sa unom ka adlaw,+ 14 apan ang ikapitong adlaw maoy igpapahulay para kang Jehova nga imong Diyos.+ Ayaw pagbuhat ug bisan unsang buluhaton+—ikaw, ang imong mga anak nga lalaki o babaye, imong mga ulipong lalaki o babaye, imong baka, imong asno o ubang binuhing hayop, ug ang mga langyaw nga nagpuyo sa inyong mga siyudad*+—aron ang imong mga ulipong lalaki o babaye makapahulay parehas nimo.+ 15 Hinumdomi nga naulipon ka sa Ehipto ug gipagawas didto ni Jehova nga imong Diyos pinaagi sa iyang dako kaayong gahom.+ Mao nga gisugo ka ni Jehova nga imong Diyos nga tumanon ang adlawng Igpapahulay.
16 “‘Pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan,+ sumala sa gisugo ni Jehova nga imong Diyos, aron mabuhi kag dugay ug mouswag* sa yuta nga ihatag kanimo ni Jehova nga imong Diyos.+
20 “‘Ayaw pagtestigog bakak batok sa imong isigkatawo.+
21 “‘Ayawg tinguhaa ang asawa sa imong isigkatawo.+ Ayawg tinguhaa ang balay sa imong isigkatawo, o ang iyang uma, o ulipong lalaki, o ulipong babaye, o baka, o asno, o bisan unsa nga iya sa imong isigkatawo.’+
22 “Kini nga mga sugo* ang gisulti ni Jehova sa tibuok katawhan didto sa bukid sa kusog nga tingog gikan sa kalayo, bagang panganod, ug kangitngit,+ ug wala na siyay dugang gisulti. Dayon iya kining gisulat sa duha ka papan nga bato ug gihatag kini kanako.+
23 “Apan pagkadungog gyod ninyo sa tingog gikan sa kangitngit, samtang nagdilaab ang bukid,+ ang tanang pangulo sa inyong mga tribo ug ang mga ansiyano miduol kanako. 24 Unya miingon mo, ‘Gipakita kanamo ni Jehova nga atong Diyos ang iyang himaya ug ang iyang pagkagamhanan, ug among nadungog ang iyang tingog gikan sa kalayo.+ Nakita namo niining adlawa nga ang Diyos puwede diay makigsulti sa tawo ug ang tawo dili ra mamatay.+ 25 Pero basig ut-uton mi aning dakong kalayo. Dili mi gustong mamatay. Kon madunggan pa namo ang tingog ni Jehova nga atong Diyos, seguradong mangamatay mi. 26 Kay kinsa bang tawhana ang nakadungog sa tingog sa buhi nga Diyos gikan sa kalayo parehas sa among naeksperyensiyahan unya nagpabiling buhi? 27 Ikaw na lay duol kang Jehova nga atong Diyos ug paminawa ang tanan niyang isulti, unya sultihi mi sa tanang isulti ni Jehova nga atong Diyos, ug maminaw mi ug motuman.’+
28 “Nadungog ni Jehova ang inyong giingon kanako, ug giingnan ko ni Jehova, ‘Nadungog nako ang giingon niini nga katawhan kanimo. Maayo ang tanan nilang gisulti.+ 29 Kon ang ilang kasingkasing kanunay lang untang mahadlok nako+ ug motuman sa tanan nakong sugo,+ maayo gyod ang dangatan nila ug sa ilang mga anak hangtod sa hangtod!+ 30 Lakaw, ingna sila: “Uli mo sa inyong mga tolda.” 31 Pero ikaw pabilin dinhi, ug akong isulti nimo ang tanang sugo, regulasyon, ug hudisyal nga hukom nga kinahanglan nimong itudlo kanila ug kinahanglan nilang buhaton didto sa yuta nga akong ihatag nila aron panag-iyahon.’ 32 Busa paneguroa nga masunod ninyo ang gisugo ni Jehova nga inyong Diyos.+ Ayaw mog tipas gikan niini.+ 33 Subaya gyod ang tanang dalan nga gisugo kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos,+ aron mabuhi mo ug mouswag ug motaas ang inyong kinabuhi sa yuta nga inyong panag-iyahon.+
6 “Kini ang mga sugo, mga regulasyon, ug hudisyal nga mga hukom nga gihatag ni Jehova nga inyong Diyos aron itudlo kaninyo, nga inyong tumanon inigtabok ninyo ngadto sa yuta nga inyong panag-iyahon, 2 aron sa tibuok ninyong kinabuhi mahadlok mo kang Jehova nga inyong Diyos ug motuman sa tanan niyang mga lagda ug mga sugo nga akong gihatag kaninyo, sa inyong mga anak, ug sa inyong mga apo,+ ug mabuhi mog dugay.+ 3 Ug paminaw, Oh Israel, ug tumana gayod kana, aron mouswag ug modaghan mo pag-ayo sa yuta nga abunda sa gatas ug dugos, sumala sa gisaad kaninyo ni Jehova, ang Diyos sa inyong mga katigulangan.
4 “Paminaw, Oh Israel: Si Jehova ang atong Diyos; usa lang gyod si Jehova.+ 5 Higugmaa si Jehova nga imong Diyos sa bug-os mong kasingkasing, sa bug-os mong kalag,*+ ug sa bug-os mong kusog.+ 6 Kining mga pulonga nga akong gisugo kanimo niining adlawa ibutang gayod sa imong kasingkasing, 7 ug isilsil kini* sa imong mga anak+ ug isulti kini dihang maglingkod ka sa imong balay, dihang maglakaw ka sa dalan, dihang maghigda ka, ug dihang mobangon ka.+ 8 Ihigot kini sa imong kamot ingong pahinumdom, ug kinahanglan nga sama kinig bugkos diha sa imong agtang.*+ 9 Isulat kini diha sa mga haligi sa pultahan sa imong balay ug sa imong mga ganghaan.
10 “Dihang dad-on ka ni Jehova nga imong Diyos sa yuta nga iyang gisaad sa imong mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, ug Jacob nga iyang ihatag kanimo+—dagko ug nindot nga mga siyudad nga dili ikaw ang nagtukod,+ 11 mga balay nga punog maayong mga butang nga wala nimo hagoi, mga gahong nga pondohanag tubig nga wala nimo kubkoba, mga ubasan ug kaolibohan nga wala nimo itanom—ug makakaon ka ug mabusog,+ 12 pagbantay nga dili ka malimot kang Jehova,+ nga nagpagawas nimo sa Ehipto diin giulipon ka. 13 Kahadloki si Jehova nga imong Diyos,+ ug siyay alagara,+ ug panumpa pinaagi sa iyang ngalan.+ 14 Ayawg sunod sa ubang mga diyos, sa bisan unsang diyos sa katawhan palibot nimo,+ 15 kay si Jehova nga imong Diyos nga naa sa imong taliwala maoy Diyos nga nangayog eksklusibong debosyon.+ Kay kon dili, mosilaob ang kasuko ni Jehova nga imong Diyos batok nimo+ ug laglagon ka niya.+
16 “Ayawg sulayi si Jehova nga inyong Diyos parehas sa inyong pagsulay+ niya didto sa Masah.+ 17 Tumana gyod ninyo ang mga sugo ni Jehova nga inyong Diyos, ang iyang mga pahinumdom, ug ang iyang mga regulasyon nga gihatag niya aron inyong tumanon. 18 Buhata kon unsay matarong ug maayo sa panan-aw ni Jehova, aron mouswag mo ug makasulod ug makapanag-iya sa maayong yuta nga gipanumpa ni Jehova sa inyong mga katigulangan,+ 19 pinaagi sa pag-abog sa tanan ninyong kaaway gikan sa inyong atubangan, sumala sa gisaad ni Jehova.+
20 “Sa umaabot, kon pangutan-on ka sa imong anak, ‘Nganong gihatagan man ta ni Jehova nga atong Diyos ug mga pahinumdom, mga regulasyon, ug hudisyal nga mga hukom?’ 21 ingna ang imong anak, ‘Nahimo ming ulipon sa Paraon sa Ehipto, pero gipagawas mi ni Jehova sa Ehipto pinaagi sa iyang gamhanang kamot. 22 Nakita namo ang dagkong mga ilhanan ug mga milagro nga nakapahinabog grabeng kalaglagan nga gipadangat ni Jehova sa Ehipto,+ sa Paraon, ug sa tibuok niyang panimalay.+ 23 Gipagawas mi niya didto ug gidala mi dinhi aron ihatag kanamo ang yuta nga iyang gipanumpa sa among mga katigulangan.+ 24 Unya gisugo mi ni Jehova nga tumanon kining tanang regulasyon ug kahadlokan si Jehova nga atong Diyos para sa atong dumalayong kaayohan,+ aron magpabilin tang buhi,+ parehas karon. 25 Kon tumanon gyod nato kining tanang sugo ug magmasinugtanon kang Jehova nga atong Diyos sumala sa iyang gisugo, isipon tang matarong.’+
7 “Dihang dad-on mo ni Jehova nga inyong Diyos sa yuta nga hapit na ninyong adtoon aron panag-iyahon,+ paphaon sab niya gikan sa inyong atubangan ang mga nasod nga daghag molupyo:+ ang mga Hitihanon, Girgasihanon, Amorihanon,+ Canaanhon, Perizihanon, Hivihanon, ug Jebusihanon,+ pito ka nasod nga mas daghag molupyo ug mas gamhanan kay kaninyo.+ 2 Itugyan sila kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, ug mapildi gyod ninyo sila.+ Kinahanglang laglagon ninyo sila.+ Ayaw paghimog bisan unsang pakigsaad uban nila ug ayaw silag kaluy-i.+ 3 Ayaw pakigminyo nila. Ayaw ihatag ang inyong mga anak nga babaye sa ilang mga anak nga lalaki ug ayaw kuhaa ang ilang mga anak nga babaye para sa inyong mga anak nga lalaki.+ 4 Kay ilang hayloon ang inyong mga anak nga mohunong sa pag-alagad sa Diyos aron moalagad sa ubang mga diyos.+ Unya si Jehova masuko pag-ayo ninyo ug laglagon dayon mo niya.+
5 “Kini hinuon ang angay ninyong buhaton nila: Tumpaga ang ilang mga halaran, gub-a ang ilang sagradong mga haligi,+ putla ang ilang sagradong mga poste,*+ ug sunoga ang ilang kinulit nga mga larawan.+ 6 Kay kamo maoy balaang katawhan para kang Jehova nga inyong Diyos, ug gipili mo ni Jehova nga inyong Diyos aron mahimong iyang katawhan, iyang espesyal* nga katigayonan, gikan sa tanang katawhan sa yuta.+
7 “Tungod ba kay kamo ang kinadaghanan sa tanang katawhan mao nga gipakitaan mog pagmahal ug gipili ni Jehova?+ Dili. Sa tinuod lang kamo ang kinagamyan sa tanang katawhan.+ 8 Apan tungod kini sa gugma ni Jehova kaninyo ug tungod kay iyang gituman ang iyang gipanumpa sa inyong mga katigulangan+ mao nga gipagawas mo ni Jehova pinaagi sa iyang gamhanang kamot, aron tubson mo gikan sa pagkaulipon,+ gikan sa kamot* sa Paraon nga hari sa Ehipto. 9 Nahibalo mo pag-ayo nga si Jehova nga inyong Diyos mao ang matuod nga Diyos, ang kasaligan nga Diyos, nga nagatuman sa iyang pakigsaad ug nagapakita sa iyang maunongong gugma niadtong nahigugma niya ug nagatuman sa iyang mga sugo hangtod sa usa ka libo ka henerasyon.+ 10 Apan kadtong mga nagdumot niya iyang balosag kalaglagan.+ Dili siya maglangaylangay sa pagsilot sa mga nagdumot niya; iya gyod silang baslan. 11 Busa tumana gyod ang mga sugo, mga regulasyon, ug hudisyal nga mga hukom nga akong gihatag ninyo karon.
12 “Kon padayon mong mamati niining hudisyal nga mga hukom ug inyo ning tumanon, tumanon sab ni Jehova nga inyong Diyos ang pakigsaad ug padayon niyang ipakita ang maunongong gugma nga iyang gipanumpa sa inyong mga katigulangan. 13 Iya mong higugmaon, panalanginan, ug padaghanon. Panalanginan gyod mo niyag daghang anak*+ ug abot sa yuta, mga lugas, bag-ong bino, lana,+ ug mga nati sa inyong mga baka ug karnero didto sa yuta nga iyang gipanumpa sa inyong mga katigulangan nga ihatag kaninyo.+ 14 Panalanginan mo niya labaw sa tanang katawhan.+ Ang tanan ninyong lalaki, babaye, ug hayop makabaton ug mga anak.+ 15 Kuhaon ni Jehova kaninyo ang tanang sakit, ug dili niya ipahamtang kaninyo ang grabeng mga sakit nga inyong nahibaloan sa Ehipto.+ Iya hinuon kining ipahamtang niadtong mga nagdumot ninyo. 16 Laglaga* ang tanang katawhan nga itugyan ni Jehova nga inyong Diyos kaninyo.+ Ayaw silag kaluy-i+ ug ayawg alagara ang ilang mga diyos,+ kay mahimo kining lit-ag kaninyo.+
17 “Kon maghunahuna mo,* ‘Kining mga nasora mas daghan kay kanamo. Unsaon man namo sila pag-abog?’+ 18 ayaw mog kahadlok nila.+ Hinumdomi kon unsay gibuhat ni Jehova nga inyong Diyos sa Paraon ug sa tibuok Ehipto,+ 19 ang grabeng mga paghukom* nga inyong nakita ug ang mga ilhanan ug ang mga milagro+ ug ang dako kaayong gahom ni Jehova nga inyong Diyos nga iyang gigamit sa pagpagawas ninyo.+ Kana ang buhaton ni Jehova nga inyong Diyos sa tanang katawhan nga inyong gikahadlokan.+ 20 Ipahinabo ni Jehova nga inyong Diyos nga mangaluya* sila, hangtod nga kadtong mga nahibilin+ ug kadtong mga nanago mangalaglag. 21 Ayawg pangurog tungod nila, kay nagauban ninyo si Jehova nga inyong Diyos,+ ang gamhanan ug kahibulongang Diyos.+
22 “Abogon gyod ni Jehova nga inyong Diyos kining mga nasora gikan sa inyong atubangan nga anam-anam.+ Dili mo niya tugotan nga laglagon dayon sila, aron dili modaghan ang ihalas nga mga mananap sa kapatagan nga makapameligro ninyo. 23 Itugyan sila kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos ug pildihon niya sila hangtod mahurot sila.+ 24 Itugyan niya kaninyo ang ilang mga hari,+ ug inyong papason ang ilang mga ngalan gikan sa yuta.*+ Walay makabarog batok ninyo,+ hangtod mapuo ninyo sila.+ 25 Sunoga ang kinulit nga mga larawan sa ilang mga diyos.+ Ayawg tinguhaa o kuhaa ang ilang mga plata* ug bulawan+ aron dili mo malit-agan niini, kay dulumtanan kini kang Jehova nga inyong Diyos.+ 26 Ayaw pagpasulod sa inyong balay ug butang nga gidumtan sa Diyos, aron dili mo laglagon sa Diyos uban niining mga butanga. Kalud-i ug dumti gayod kini, kay angay kining laglagon.
8 “Paneguroa nga matuman ninyo ang matag sugo nga akong gihatag kaninyo karon, aron kamo magpadayong buhi,+ modaghan, ug makasulod ug makapanag-iya sa yuta nga gipanumpa ni Jehova sa inyong mga katigulangan.+ 2 Hinumdomi ang taas nga dalan nga gipasubay ni Jehova nga inyong Diyos kaninyo sulod sa 40 ka tuig sa kamingawan,+ aron sa pagpaubos kaninyo ug sa pagsulay+ kon unsay naa sa inyong kasingkasing,+ kon motuman ba mo sa iyang mga sugo o dili. 3 Busa gipaubos mo niya ug gipagutman+ ug gipakaog mana,+ pagkaon nga wala ninyo mailhi o sa inyong mga amahan, aron mahibalo mo nga ang tawo dili mabuhi sa tinapay lang kondili sa matag pulong nga mogula sa baba ni Jehova.+ 4 Wala madunot ang inyong gisul-ob nga mga besti, ug wala pod manghubag ang inyong mga tiil sulod niining 40 ka tuig.+ 5 Nahibalo gyod mo nga parehas sa amahan nga nagdisiplina sa iyang anak, gidisiplina pod mo ni Jehova nga inyong Diyos.+
6 “Karon tumana gyod ang mga sugo ni Jehova nga inyong Diyos pinaagi sa pagsubay sa iyang mga dalan ug sa pagkahadlok kaniya. 7 Kay dad-on mo ni Jehova nga inyong Diyos sa maayong yuta,+ usa ka yuta nga daghag sapa,* mga tubod nga nagaagos sa kapatagan ug sa kabukiran, 8 usa ka yuta nga daghag trigo ug sebada, ubasan, igos, granada,+ lana nga olibo, ug dugos,+ 9 usa ka yuta nga abundag pagkaon ug dili mo makulangan ug bisan unsa, usa ka yuta diin ang mga bato naay puthaw ug magmina mog tumbaga* sa mga bukid niini.
10 “Dihang makakaon na mo ug mabusog, dayega si Jehova nga inyong Diyos tungod sa maayong yuta nga iyang gihatag ninyo.+ 11 Pagbantay kay basig malimot mo kang Jehova nga inyong Diyos pinaagi sa dili pagtuman sa iyang mga sugo, hudisyal nga mga hukom, ug mga lagda nga akong gihatag kaninyo karon. 12 Dihang mokaon mo ug mabusog ug magtukod ug nindot nga mga balay ug mopuyo niana,+ 13 dihang ang inyong mga baka, karnero, plata, ug bulawan modaghan ug ang tanan ninyong gipanag-iya managhan, 14 ayawg pasagdi nga mahimong mapahitas-on ang inyong kasingkasing+ nga tungod niini malimot mo kang Jehova nga inyong Diyos, nga nagpagawas ninyo sa Ehipto diin mo giulipon,+ 15 kinsa nagpalakaw ninyo sa dako ug makalilisang nga kamingawan,+ diin naay lala nga mga bitin, mga tanga, ug uga kaayong yuta nga walay tubig. Nagpagawas siyag tubig gikan sa bato+ 16 ug gipakaon mog mana+ sa kamingawan, pagkaon nga wala mailhi sa inyong mga amahan, aron ipaubos mo+ ug sulayan aron makabenepisyo mo sa umaabot.+ 17 Kon moingon mo sa inyong kasingkasing, ‘Nakabaton ko ani nga bahandi tungod sa akong gahom ug kusog,’+ 18 hinumdomi nga si Jehova nga inyong Diyos ang naghatag ninyog gahom aron makabatog bahandi,+ aron tumanon ang iyang pakigsaad nga iyang gipanumpa sa inyong mga katigulangan, parehas sa iyang gibuhat karon.+
19 “Kon kalimtan gyod ninyo si Jehova nga inyong Diyos ug mosunod mo sa ubang mga diyos ug moalagad ug moyukbo nila, pasidan-an ta mo nga malaglag gyod mo.+ 20 Kon giunsa paglaglag ni Jehova sa inyong atubangan ang mga nasod, ingon ana pod ang iyang buhaton kaninyo, kay wala mo maminaw sa tingog ni Jehova nga inyong Diyos.+
9 “Pamati, Oh Israel, motabokay na mo karon sa Jordan+ aron mosulod ug papahawaon ang mga nasod nga mas dagko ug mas gamhanan kay kaninyo,+ mga siyudad nga dagko ug pinarilan sangko sa langit,+ 2 mga tawong dagko ug tag-as, ang mga Anakim,+ nga bahin kanila kamo nahibalo ug nakadungog sa giingon, ‘Kinsay makabarog batok sa mga Anakim?’ 3 Busa kinahanglan mong mahibalo karon nga si Jehova nga inyong Diyos maoy manguna ninyo sa pagtabok.+ Siya maoy nagalaglag nga kalayo,+ ug iyang laglagon sila. Pildihon niya sila sa inyong atubangan aron dali ninyo silang mapapahawa* ug malaglag, sumala sa gisaad ni Jehova kaninyo.+
4 “Dihang abogon sila ni Jehova nga inyong Diyos gikan sa inyong atubangan, ayaw pag-ingon, ‘Gidala ko ni Jehova dinhi aron panag-iyahon ning yutaa kay matarong ko.’+ Apan tungod sa pagkadaotan niining mga nasora+ maong giabog sila ni Jehova sa inyong atubangan. 5 Dili tungod kay matarong mo o tul-id mog kasingkasing mao nga makasulod mo aron panag-iyahon ang ilang yuta. Hinuon, tungod kini kay daotan kining mga nasora mao nga papahawaon sila ni Jehova nga inyong Diyos sa inyong atubangan,+ ug aron tumanon ang gipanumpa ni Jehova sa inyong mga katigulangan, kang Abraham,+ Isaac,+ ug Jacob.+ 6 Busa angay mong mahibalo nga dili tungod kay matarong mo nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos kining maayong yuta aron mapanag-iya, kay gahi mog ulo* nga katawhan.+
7 “Hinumdomi ug ayaw gyod kalimti kon giunsa ninyo pagpasuko si Jehova nga inyong Diyos didto sa kamingawan.+ Sukad sa adlaw nga migawas mo sa Ehipto hangtod nga nakaabot mo dinhi, mirebelde mo kang Jehova.+ 8 Bisan didto sa Horeb gipasuko ninyo si Jehova mao nga nasuko pag-ayo si Jehova ninyo ug hapit mo niya laglaga.+ 9 Dihang mitungas ko sa bukid aron dawaton ang mga papan nga bato,+ ang mga papan sa pakigsaad ni Jehova kaninyo,+ nagpabilin ko didto sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii,+ wala ko mokaon ug moinom. 10 Unya gihatag ni Jehova kanako ang duha ka papan nga bato nga gisulatan sa tudlo sa Diyos, ug nasulat niana ang tanang pulong nga gisulti ni Jehova kaninyo gikan sa kalayo didto sa bukid dihang nagtigom mo.+ 11 Pagkahuman sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii, gihatag ni Jehova kanako ang duha ka papan nga bato, ang mga papan sa pakigsaad, 12 ug giingnan ko ni Jehova, ‘Lakaw, lugsong dayon, kay ang katawhan nga imong gipagawas sa Ehipto naghimog daotan.+ Dali ra kaayo silang mitipas sa dalan nga akong gipasubay nila. Naghimo silag metal nga imahen* para sa ilang kaugalingon.’+ 13 Unya giingnan ko ni Jehova, ‘Nakita nako ni nga katawhan, ug tan-awa! gahi silag ulo.*+ 14 Pasagdi kong laglagon sila ug papason ang ilang mga ngalan gikan sa yuta,* ug himoon ti ka nga dakong nasod nga mas gamhanan ug mas daghag molupyo kay kanila.’+
15 “Dayon milugsong ko gikan sa bukid samtang nagdilaab kini,+ ug ang duha ka papan sa pakigsaad naa sa akong duha ka kamot.+ 16 Unya akong nakita nga nakasala mo batok kang Jehova nga inyong Diyos! Naghimo mog metal* nga nating baka para sa inyong kaugalingon. Dali ra kaayo mong mitipas sa dalan nga gipasubay ni Jehova kaninyo.+ 17 Busa akong gibusdak ang duha ka papan ug napusgay kini sa inyong atubangan.+ 18 Unya, parehas sa una, mihapa ko sa atubangan ni Jehova sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Wala sab ko mokaon ug moinom+ tungod sa tanang sala nga inyong gibuhat dihang mihimo mog daotan sa atubangan ni Jehova ug gipasuko siya. 19 Kay nahadlok ko sa grabeng kasuko ni Jehova kaninyo,+ nga tungod niana hapit mo niya laglaga. Apan namati na sab si Jehova nako niadtong higayona.+
20 “Nasuko pod kaayo si Jehova kang Aaron ug laglagon na unta niya siya,+ pero mihangyo sab ko para kang Aaron niadtong higayona. 21 Unya akong gikuha ang nating baka nga inyong gihimo,+ nga maoy hinungdan nga nakasala mo, ug gisunog kini. Gidugmok nako kini ug gipulpog hangtod nga napino kini parehas sa abog. Ug akong gilabay ang abog didto sa sapa nga nag-agos gikan sa bukid.+
22 “Gipasuko pod ninyo si Jehova didto sa Tabera,+ Masah,+ ug Kibrot-hataava.+ 23 Dihang gipalakaw mo ni Jehova gikan sa Kades-barnea+ ug giingnan, ‘Tungas ug panag-iyaha ang yuta nga ihatag gyod nako kaninyo!’ misupak na sab mo sa sugo ni Jehova nga inyong Diyos,+ ug wala mo magpakitag pagtuo+ niya ug wala ninyo siya tumana. 24 Masinupakon mo kang Jehova sukad nga nailhan ta mo.
25 “Busa mihapa ko sa atubangan ni Jehova sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii.+ Gibuhat nako ni kay miingon si Jehova nga iya mong laglagon. 26 Mihangyo ko kang Jehova ug miingon, ‘Oh Soberanong Ginoong Jehova, ayaw laglaga ang imong katawhan. Ikaw ang tag-iya nila*+ ug gitubos nimo sila pinaagi sa imong dakong gahom ug gipagawas sila sa Ehipto pinaagi sa imong gamhanang kamot.+ 27 Hinumdomi ang imong mga alagad nga si Abraham, Isaac, ug Jacob.+ Ayaw intawon tagda ang kagahig ulo niini nga katawhan, ang ilang pagkadaotan, ug ang ilang sala.+ 28 Kay basig moingon ang katawhan sa yuta diin imo ming gipagawas: “Si Jehova wala makahimo sa pagdala nila sa yuta nga iyang gisaad kanila, ug kay nagdumot siya nila, iyang gipagawas sila aron pamatyon sa kamingawan.”+ 29 Kay katawhan nimo sila ug ikaw ang tag-iya nila,*+ ug gipagawas nimo sila pinaagi sa imong dako kaayong gahom.’+
10 “Niadtong higayona giingnan ko ni Jehova, ‘Pagtabas ug duha ka papan nga bato parehas sa unang mga papan,+ ug tungas dinhi sa bukid. Pagbuhat sab ug kaban nga kahoy. 2 Ug akong isulat sa mga papan ang mga pulong nga naa sa unang mga papan nga imong gipusgay, ug ibutang kini sa kaban.’ 3 Busa naghimo kog kaban nga kahoyng akasya ug nagtabas ug duha ka papan nga bato sama sa unang mga papan, ug mitungas ko sa bukid dala ang duha ka papan.+ 4 Unya gisulat ni Jehova sa mga papan ang mga pulong nga iyang gisulat sa unang mga papan,+ ang Napulo ka Sugo,*+ nga gisulti ni Jehova kaninyo gikan sa kalayo+ didto sa bukid dihang nagtigom mo.+ Ug gihatag niya kini kanako. 5 Unya milakaw ko ug milugsong gikan sa bukid+ ug ang mga papan gisulod nako sa kaban nga akong gibuhat, sumala sa gisugo ni Jehova kanako. Tua kini didto hangtod karon.
6 “Ang mga Israelinhon mibiya sa Beerot Bene-jaakan ug mipaingon sa Mosera. Didto namatay ug gilubong si Aaron,+ ug ang iyang anak nga si Eleasar ang mipuli niya ingong saserdote.+ 7 Gikan didto mipaingon sila sa Gudgoda, ug gikan sa Gudgoda mipaingon sila sa Jotbata,+ yuta nga ginaagosan ug tubig.*
8 “Niadtong panahona gilain ni Jehova ang tribo ni Levi+ aron magdala sa kaban sa pakigsaad ni Jehova,+ aron mobarog sa atubangan ni Jehova sa pag-alagad kaniya, ug aron panalanginan ang katawhan pinaagi sa iyang ngalan,+ nga maoy ilang ginahimo hangtod karon. 9 Tungod niana si Levi wala hatagig bahin o panulondon taliwala sa iyang mga igsoon. Si Jehova ang iyang panulondon, sumala sa gisulti kaniya ni Jehova nga inyong Diyos.+ 10 Nagpabilin ko sa bukid sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii+ parehas sa una nakong gihimo, ug naminaw sab si Jehova nako niadtong higayona.+ Dili gusto ni Jehova nga laglagon mo. 11 Unya giingnan ko ni Jehova, ‘Pangunahi ang katawhan, ug pangandam sa pagbiya, aron sila mosulod ug manag-iya sa yuta nga akong gipanumpa sa ilang mga katigulangan nga ihatag kanila.’+
12 “Karon, Oh Israel, unsay gipangayo ni Jehova nga inyong Diyos kaninyo?+ Kini lang: Kahadloki si Jehova nga inyong Diyos,+ subaya ang tanan niyang dalan,+ higugmaa siya, alagara si Jehova nga inyong Diyos sa bug-os ninyong kasingkasing ug sa bug-os ninyong kalag,*+ 13 ug tumana ang mga sugo ug mga lagda ni Jehova nga akong gihatag kaninyo karon para sa inyong kaayohan.+ 14 Tan-awa, iya ni Jehova nga inyong Diyos ang kalangitan, bisan ang mga langit sa mga langit,* ang yuta ug ang tanan nga naa niini.+ 15 Apan sa inyong mga katigulangan lang nakigsuod si Jehova ug nagpahayag sa iyang gugma, ug kamo nga ilang mga kaliwat gipili niya+ gikan sa tanang katawhan, nga maoy nahitabo karon. 16 Karon kinahanglang hinloan* ninyo ang inyong kasingkasing+ ug dili na magginahig ulo.*+ 17 Kay si Jehova nga inyong Diyos mao ang Diyos sa mga diyos+ ug Ginoo sa mga ginoo, ang Diyos nga halangdon, gamhanan, ug kahibulongan, nga dili magpihigpihig+ ug dili modawat ug hiphip. 18 Nagpahamtang siyag hustisya para sa batang wala nay amahan* ug sa biyuda+ ug gimahal niya ang langyawng residente+ ug ginahatagan niya silag pagkaon ug besti. 19 Mahala sab ang langyawng residente, kay nahimo mong langyawng residente sa Ehipto.+
20 “Kahadloki si Jehova nga inyong Diyos, siyay alagara,+ unong niya, ug panumpa pinaagi sa iyang ngalan. 21 Siya lang gyod ang dayega.+ Siya ang inyong Diyos, ang nagbuhat niining tanang dagko ug kahibulongang mga butang para ninyo, nga inyo mismong nakita.+ 22 Dihang ang inyong mga katigulangan miadto sa Ehipto,+ 70 lang sila, pero karon gihimo mo ni Jehova nga inyong Diyos nga parehas ka daghan sa mga bituon sa langit.+
11 “Higugmaa si Jehova nga inyong Diyos+ ug tumana kanunay ang inyong obligasyon kaniya ug ang iyang mga lagda, hudisyal nga mga hukom, ug mga sugo. 2 Nahibalo mo nga kamo ang akong giingnan karon, dili ang inyong mga anak nga wala mahibalo o makakita sa disiplina ni Jehova nga inyong Diyos,+ sa iyang pagkabantogan ug sa iyang dako kaayong gahom.+ 3 Wala nila makita ang iyang mga ilhanan ug mga buhat didto sa Ehipto, nga iyang gibuhat sa Paraon nga hari sa Ehipto ug sa tibuok niyang yuta;+ 4 o sa iyang gibuhat sa kasundalohan sa Ehipto, sa mga kabayo ug mga karong panggubat sa Paraon nga natabonan sa tubig sa Pulang Dagat dihang ila mong gigukod, ug gilaglag gayod sila ni Jehova.+ 5 Wala nila makita kon unsay iyang gihimo para ninyo didto sa kamingawan hangtod nga nakaabot mo dinhi, 6 o kon unsay iyang gibuhat kang Datan ug Abiram, mga anak ni Eliab nga anak ni Ruben, dihang nakita sa tibuok Israel nga mibuka ang yuta ug gilamoy sila, apil ang ilang panimalay, tolda, ug ang tanang misunod kanila.+ 7 Nakita mismo ninyo ang tanang gamhanang buhat ni Jehova.
8 “Tumana gayod ang tanang sugo nga akong gihatag kaninyo karon, aron mahimo mong lig-ong katawhan ug makatabok ngadto sa yuta aron panag-iyahon kini, 9 ug aron mabuhi mog dugay+ sa yuta nga gipanumpa ni Jehova nga inyong Diyos sa inyong mga katigulangan ug sa ilang kaliwat,*+ yuta nga abunda sa gatas ug dugos.+
10 “Ang yuta nga inyong panag-iyahon dili parehas sa Ehipto nga inyong gigikanan, diin nagpugas mog mga binhi ug naghago pag-ayo aron patubigan kini* parehas sa tamnanag mga gulay. 11 Apan ang yuta nga inyong adtoon aron panag-iyahon maoy yuta nga daghag bukid ug kapatagan.+ Abunda kinig tubig tungod sa ulan;+ 12 yuta kini nga ginaatiman ni Jehova nga inyong Diyos. Ang mga mata ni Jehova nga inyong Diyos kanunayng nagbantay niini, gikan sa sinugdanan sa tuig hangtod sa kataposan sa tuig.
13 “Ug kon tumanon gayod ninyo ang mga sugo nga akong gihatag karon ug higugmaon ninyo si Jehova nga inyong Diyos ug alagaron siya sa bug-os kasingkasing ug sa bug-os kalag,*+ 14 hatagan sab mo niyag* ulan para sa inyong yuta sa gitakdang panahon, ulan sa tinglarag* ug tingpamulak, ug tigomon ninyo ang inyong mga lugas, bag-ong bino, ug lana.+ 15 Ug magpatubo siyag sagbot sa inyong yuta para sa inyong binuhing mga hayop, ug kamo mokaon ug mabusog.+ 16 Pagbantay nga ang inyong kasingkasing dili motipas ug mosimba sa laing mga diyos ug moyukbo kanila.+ 17 Kay kon dili, mosilaob ang kasuko ni Jehova kaninyo, ug iyang tak-opan ang langit aron dili moulan+ ug ang yuta dili magpatunghag abot ug kamo malaglag dayon gikan sa maayong yuta nga ihatag ni Jehova kaninyo.+
18 “Kining akong mga pulong kinahanglang isilsil ninyo sa inyong kasingkasing ug himoa kining bahin sa inyong pagkatawo ug ihigot kini sa inyong kamot ingong pahinumdom, ug kinahanglang sama kinig bugkos sa inyong agtang.*+ 19 Itudlo kini sa inyong mga anak; isulti kini dihang maglingkod mo sa inyong balay, maglakaw sa dalan, maghigda, ug mobangon.+ 20 Isulat kini sa mga haligi sa pultahan sa inyong balay ug sa inyong mga ganghaan, 21 aron kamo ug ang inyong mga anak mabuhig dugay+ sa yuta nga gipanumpa ni Jehova nga ihatag sa inyong mga katigulangan,+ hangtod nga naa pa ang langit ibabaw sa yuta.
22 “Kon tumanon gayod ninyo kining tanang sugo nga akong gihatag kaninyo, nga higugmaon si Jehova nga inyong Diyos,+ subayon ang tanan niyang dalan, ug mounong kaniya,+ 23 abogon ni Jehova kining tanang nasod gikan sa inyong atubangan,+ ug inyong papahawaon ang mga nasod nga mas gamhanan ug mas daghag molupyo kay kaninyo.+ 24 Mainyoha ang tanang lugar nga inyong matumban.+ Ang inyo unyang utlanan maoy gikan sa kamingawan hangtod sa Lebanon, gikan sa Suba, ang suba sa Euprates, hangtod sa dagat sa kasadpan.*+ 25 Walay makabarog batok kaninyo.+ Ipahinabo ni Jehova nga inyong Diyos nga kalisangan ug kahadlokan mo sa mga tawo sa yuta nga inyong adtoan,+ sumala sa iyang gisaad kaninyo.
26 “Ania, ibutang nako karon sa inyong atubangan ang panalangin ug ang tunglo:+ 27 panalangin kon tumanon ninyo ang mga sugo ni Jehova nga inyong Diyos nga akong gihatag kaninyo karon,+ 28 ug tunglo kon dili mo motuman sa mga sugo ni Jehova nga inyong Diyos+ ug mosimang mo sa dalan nga akong gisugo kaninyo karon ug mosunod mo sa laing mga diyos nga wala ninyo mailhi.
29 “Dihang dad-on mo ni Jehova nga inyong Diyos sa yuta nga inyong panag-iyahon, isulti* ang mga panalangin didto sa Bukid sa Gerizim ug ang tunglo didto sa Bukid sa Ebal.+ 30 Dili ba tua kini sa tabok sa Jordan sa kasadpan,* sa yuta sa mga Canaanhon nga namuyo sa Araba, atbang sa Gilgal, duol sa dagkong kahoy sa More?+ 31 Kay manabok mo sa Jordan aron sudlon ug panag-iyahon ang yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos.+ Dihang mainyo na kini ug didto na mo mamuyo, 32 paneguroa nga matuman ninyo ang tanang regulasyon ug hudisyal nga mga hukom nga akong gihatag kaninyo karon.+
12 “Kini ang mga regulasyon ug hudisyal nga mga hukom nga kinahanglan ninyong tumanon sa tanang adlaw nga naa mo sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova, nga Diyos sa inyong mga katigulangan, aron panag-iyahon. 2 Laglaga gayod ang tanang dapit diin ang mga nasod nga inyong papahawaon nag-alagad sa ilang mga diyos,+ kini man naa sa mga bukid o sa mga bungtod o ilalom sa bisan unsang labong nga kahoy. 3 Tumpaga ang ilang mga halaran, putla ang ilang sagradong mga haligi,+ sunoga ang ilang sagradong mga poste,* ug dugmoka ang ilang kinulit nga mga larawan,+ aron mapapas ang ngalan sa ilang mga diyos nianang dapita.+
4 “Ayawg simbaha si Jehova nga inyong Diyos nianang paagiha.+ 5 Apan adto mo sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos nga butangan niya sa iyang ngalan ug puy-an taliwala sa inyong mga tribo, ug simbaha siya didto.+ 6 Didto ninyo dad-on ang inyong mga halad nga sinunog,+ mga halad, mga ikapulo,+ mga amot,+ mga halad sa panaad, kinabubut-ong mga halad,+ ug ang panganay sa inyong mga baka ug karnero.+ 7 Kamo ug ang inyong panimalay kinahanglang mokaon didto atubangan ni Jehova nga inyong Diyos+ ug maglipay sa tanan ninyong buhaton,+ kay gipanalanginan mo ni Jehova nga inyong Diyos.
8 “Ayawg himoa ang atong ginabuhat dinhi karon, nga ang matag usa nagbuhat kon unsay iyang gusto,* 9 kay wala pa mo makaabot sa dapit nga inyong puy-an+ ug sa panulondon nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos. 10 Dihang motabok mo sa Jordan+ ug mopuyo sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos aron panag-iyahon, hatagan gyod mo niyag kapahulayan gikan sa tanan ninyong kaaway sa inyong palibot, ug magpuyo mong malinawon.+ 11 Dad-a sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos nga butangan niya sa iyang ngalan ang tanang gisugo nako kaninyo+—ang inyong mga halad nga sinunog, mga halad, mga ikapulo,+ mga amot, ug ang matag halad sa panaad nga inyong gisaad kang Jehova. 12 Paglipay mo atubangan ni Jehova nga inyong Diyos,+ kamo ug ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye, inyong mga ulipong lalaki ug babaye, ug ang mga Levihanon sa inyong mga siyudad,* kay wala sila hatagig bahin o panulondon sa inyong taliwala.+ 13 Pagbantay nga dili ninyo itanyag ang inyong mga halad nga sinunog sa bisan asang dapit nga gusto ninyo.+ 14 Didto lang itanyag ang inyong mga halad nga sinunog sa dapit nga pilion ni Jehova sulod sa teritoryo sa inyong mga tribo, ug buhata didto ang tanan nakong gisugo kaninyo.+
15 “Pero puwede mong mag-ihaw ug mokaog karne bisag kanus-a nga gusto ninyo,+ sumala sa panalangin nga gihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos sa tanan ninyong siyudad.* Makakaon niini ang tawong hinlo ug hugaw, sama sa inyong pagkaog gasela ug osa. 16 Apan ayaw gyod kan-a ang dugo;+ ipaagas kini sa yuta samag tubig.+ 17 Dili ninyo puwedeng kaonon sa inyong mga siyudad* ang ikapulo sa inyong mga lugas, bag-ong bino, lana, ang panganay sa inyong mga baka ug karnero,+ ang bisan unsa sa inyong mga halad sa panaad, ang inyong kinabubut-ong mga halad, o ang inyong mga amot. 18 Kaona kini atubangan ni Jehova nga inyong Diyos sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos+—kamo ug ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye, inyong mga ulipong lalaki ug babaye, ug ang mga Levihanon nga naa sa inyong mga siyudad;* ug paglipay mo atubangan ni Jehova nga inyong Diyos sa tanan ninyong hinagoan. 19 Pagbantay nga dili ninyo pasagdan ang mga Levihanon+ samtang nagpuyo mo sa inyong yuta.
20 “Dihang padak-on ni Jehova nga inyong Diyos ang inyong teritoryo,+ sumala sa iyang gisaad kaninyo,+ ug moingon mo, ‘Gusto kong mokaog karne,’ kay nangandoy mog karne, puwede mong mokaog karne bisag kanus-a nga gusto ninyo.+ 21 Kon layo sa inyo ang dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos nga butangan niya sa iyang ngalan,+ ihawa ang pipila sa inyong mga baka o karnero nga gihatag ni Jehova kaninyo, sumala sa akong gisugo ninyo, ug kaona kini sa inyong mga siyudad* bisag kanus-a ninyo gusto. 22 Puwede ninyo kining kaonon sama sa inyong pagkaog gasela ug osa;+ puwedeng mokaon niini ang tawong hinlo ug hugaw. 23 Basta ayaw lang gyod kaona ang dugo,+ kay ang dugo mao ang kinabuhi.+ Busa ayaw ninyo apilag kaon ang dugo kon mokaon mog karne. 24 Ayaw kinig kan-a. Ipaagas kini sa yuta samag tubig.+ 25 Ayaw gyod kinig kan-a, aron maayo ang dangatan ninyo ug sa inyong mga anak, kay gibuhat ninyo kon unsay husto sa panan-aw ni Jehova. 26 Ang balaang mga butang nga inyoha ug ang inyong mga halad sa panaad mao ray inyong dad-on dihang moadto mo sa dapit nga pilion ni Jehova. 27 Didto ninyo itanyag ang inyong mga halad nga sinunog, ang unod ug ang dugo,+ sa halaran ni Jehova nga inyong Diyos, ug ang dugo sa inyong mga halad kinahanglang ibubo sa kilid sa halaran+ ni Jehova nga inyong Diyos, apan ang unod puwede ninyong kaonon.
28 “Paneguroa nga matuman ninyo kining tanan nakong gisugo kaninyo, aron maayo ang dangatan ninyo ug sa inyong mga anak, kay gibuhat ninyo kon unsay maayo ug husto sa panan-aw ni Jehova nga inyong Diyos.
29 “Dihang laglagon na ni Jehova nga inyong Diyos ang mga nasod nga inyong ilogon,+ ug magpuyo na mo sa ilang yuta, 30 pagbantay nga dili mo malit-agan human sila malaglag sa inyong atubangan. Ayaw mog pangutana bahin sa ilang mga diyos, ‘Giunsa pag-alagad niining mga nasora ang ilang mga diyos? Mao sab nay akong himoon.’+ 31 Ayaw kinig himoa kang Jehova nga inyong Diyos, kay ginahimo nila sa ilang mga diyos ang tanang butang nga gidumtan ni Jehova. Ginasunog pa gani nila ang ilang mga anak nga lalaki ug babaye para sa ilang mga diyos.+ 32 Paneguroa nga matuman ninyo ang matag pulong nga akong gisugo kaninyo.+ Ayaw kinig dugangi o kuhai.+
13 “Kon naay propeta* o tawo nga managna pinaagig damgo sa inyong taliwala ug hatagan mo niyag ilhanan o tilimad-on, 2 ug matinuod ang ilhanan o tilimad-on nga iyang gisulti kaninyo, unya siya moingon, ‘Mosunod ta sa laing mga diyos,’ mga diyos nga wala ninyo mailhi, ‘ug moalagad ta nila,’ 3 ayaw paminawa ang maong propeta o magdadamgo,+ kay gisulayan mo ni Jehova nga inyong Diyos+ kon kamo ba nahigugma kang Jehova nga inyong Diyos sa bug-os ninyong kasingkasing ug sa bug-os ninyong kalag.*+ 4 Sunda ninyo si Jehova nga inyong Diyos, kahadloki siya, tumana ang iyang mga sugo, paminawa siya, alagara siya, ug ayawg biya niya.+ 5 Apan kinahanglang patyon ang maong propeta o magdadamgo,+ kay nag-aghat siyag pagrebelde batok kang Jehova nga inyong Diyos, kinsa nagpagawas ninyo sa Ehipto ug nagtubos ninyo gikan sa pagkaulipon, aron motipas mo sa dalan nga gipasubay kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos. Ug kinahanglang kuhaon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala.+
6 “Kon sekretohon kag haylo sa imong igsoong lalaki nga anak sa imong inahan o sa imong anak nga lalaki o babaye o sa imong pinanggang asawa o sa imong kinasuorang higala, nga mag-ingon, ‘Dali, mag-alagad ta sa laing mga diyos,’+ mga diyos nga wala nimo mailhi ug wala sab mailhi sa imong mga katigulangan, 7 mga diyos sa katawhan sa inyong palibot, duol man o layo kaninyo, bisan asang dapita sa yuta, 8 ayawg pahaylo o pamati niya,+ ug ayaw siyag kaluy-i o panalipdi; 9 kinahanglang patyon nimo siya.+ Ikaw ang unang mobato niya, dayon batoon siya sa tibuok katawhan.+ 10 Batoa siya hangtod mamatay,+ kay gihaylo ka niya sa pagtalikod kang Jehova nga imong Diyos, kinsa nagpagawas nimo sa Ehipto diin ka giulipon. 11 Unya ang tibuok Israel makadungog niini ug mahadlok, ug dili na sila mobuhat pa ug bisan unsang daotang butang nga sama niini sa inyong taliwala.+
12 “Kon mabalitaan ninyo kini sa usa sa mga siyudad nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos aron puy-an, 13 ‘Naay mga tawong walay pulos nga naghaylo sa mga namuyo sa ilang siyudad sa pagtalikod sa Diyos, nga nag-ingon: “Mangadto ta ug mag-alagad sa laing mga diyos,” mga diyos nga wala ninyo mailhi,’ 14 kinahanglang imbestigahan ninyo kini pag-ayo;+ ug kon mapamatud-an nga nahitabo kining daotang butang sa inyong taliwala, 15 patya ang mga namuyo nianang siyudara pinaagig espada.+ Laglaga ang siyudad ug ang tanang anaa niini, apil ang mga hayop.+ 16 Kuhaa ang tanang inilog ug tigoma kini sa tunga sa plasa ug sunoga ang siyudad, ug ang tanang inilog magsilbing tibuok nga halad para kang Jehova nga inyong Diyos. Kining siyudara magpabiling gun-ob. Dili na kini tukoron pag-usab. 17 Ayaw pagkuhag bisan unsa nga gilain aron laglagon,*+ aron mawala ang nagsilaob nga kasuko ni Jehova ug kaluy-an mo niya ug padaghanon mo, sumala sa iyang gisaad sa inyong mga katigulangan.+ 18 Kay kinahanglan ninyong sundon si* Jehova nga inyong Diyos pinaagi sa pagtuman sa tanan niyang sugo nga akong gihatag kaninyo karon, aron mabuhat ninyo kon unsay husto sa panan-aw ni Jehova nga inyong Diyos.+
14 “Mga anak mo ni Jehova nga inyong Diyos. Ayaw ninyog samari ang inyong kaugalingon+ ug ayawg kiskisi ang inyong kilay* tungod sa usa ka minatay.+ 2 Kay kamo maoy balaang katawhan+ para kang Jehova nga inyong Diyos, ug gipili mo ni Jehova aron mahimong iyang katawhan, iyang espesyal* nga katigayonan, gikan sa tanang katawhan sa yuta.+
3 “Ayaw mog kaon ug bisan unsang butang nga dulumtanan.+ 4 Kini ang mga hayop nga puwede ninyong kaonon:+ baka, karnero, kanding, 5 osa, gasela, binaw, ihalas nga kanding, antelope, ihalas nga karnero, ug karnero sa bukid. 6 Puwede ninyong kaonon ang bisan unsang hayop nga pikas ang kuko ug nagausap pag-usab sa kinaon. 7 Apan kini ang mga hayop nga nagausap pag-usab sa kinaon o pikas ang kuko nga dili ninyo angayng kaonon: kamelyo, koneho,* ug koneho sa kabatoan, kay ginausap nila pag-usab ang ilang kinaon apan dili pikas ug kuko. Hugaw kini para kaninyo.+ 8 Mao pod ang baboy kay pikas kinig kuko apan dili nagausap pag-usab sa kinaon. Hugaw kini para kaninyo. Dili ninyo kaonon ang unod o hikapon ang ilang patayng lawas.
9 “Sa tanang naa sa katubigan, kini ang puwede ninyong kaonon: Bisan unsa nga may kapay ug himbis.+ 10 Apan ayawg kan-a ang bisan unsa nga walay kapay ug himbis. Hugaw kini para kaninyo.
11 “Puwede ninyong kaonon ang bisan unsang langgam nga hinlo. 12 Apan kini ang dili ninyo angayng kaonon: ang agila, manaol, itom nga buwitre,+ 13 pula nga banog, itom nga banog, uban pang matang sa banog, 14 tanang matang sa uwak, 15 ostrich, ngiwngiw, kanaway, tanang matang sa falcon, 16 gamay nga ngiwngiw, taas ug dunggan nga ngiwngiw, swan, 17 pelikano, buwitre, kormoran, 18 madremadre, tanang matang sa talabong, abubilya, ug kabog. 19 Ang tanang nagapanon nga insekto* nga pak-an hugaw sab para kaninyo. Ayaw kinig kan-a. 20 Bisan unsang nagalupad nga linalang nga hinlo puwede ninyong kaonon.
21 “Ayawg kan-a ang bisan unsang hayop nga nakit-ang patay na.+ Puwede ninyo kining ihatag sa langyaw nga nagpuyo sa inyong mga siyudad,* ug puwede niya kining kaonon, o kaha ibaligya ninyo kini sa langyaw. Kay kamo balaan nga katawhan para kang Jehova nga inyong Diyos.
“Ayawg lat-i ang nating kanding sa gatas sa inahan niini.+
22 “Kinahanglang mohatag mo kada tuig ug ikapulo sa tanang abot sa binhi nga gitanom ninyo sa inyong uma.+ 23 Kaonon ninyo ang ikanapulo nga bahin sa inyong lugas, bag-ong bino, lana, ug ang panganay sa inyong mga baka ug karnero atubangan ni Jehova nga inyong Diyos sa dapit nga pilion niya nga butangan sa iyang ngalan,+ aron makakat-on mo nga mahadlok kanunay kang Jehova nga inyong Diyos.+
24 “Apan kon layo kaayo ang panaw ug dili ninyo kini madala sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos nga butangan niya sa iyang ngalan+ kay layo kini, (kay panalanginan mo ni Jehova nga inyong Diyos), 25 puwede ninyo kining ibaligya, ug adto mo sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos dala ang kuwarta. 26 Unya puwede ninyong gamiton ang kuwarta sa pagpalit ug bisan unsa nga gusto ninyo—baka, karnero, kanding, bino ug ubang alkoholikong ilimnon, ug uban pa ninyong gusto; ug mangaon mo atubangan ni Jehova nga inyong Diyos ug maglipay mo uban ang inyong panimalay.+ 27 Ayawg pasagdi ang mga Levihanon sa inyong mga siyudad,+ kay wala sila hatagig bahin o panulondon sa inyong taliwala.+
28 “Sa kada ikatulong tuig, kinahanglang dad-on ninyo ang tibuok ikanapulo nga bahin sa inyong abot nianang tuiga ug ibutang kana sa inyong mga siyudad.+ 29 Unya ang Levihanon, nga wala hatagig bahin o panulondon sa inyong taliwala, ang langyawng residente, ang batang wala nay amahan,* ug ang biyuda sa inyong mga siyudad moanha ug mokaon hangtod mabusog,+ aron panalanginan mo ni Jehova nga inyong Diyos sa tanan ninyong himoon.+
15 “Sa kada ikapitong tuig, himoon ang pagpahigawas gikan sa utang.+ 2 Kini ang paagi sa pagpahigawas: Ipahigawas sa tanang nagpautang ang ilang isigkatawo gikan sa iyang utang. Dili nila singlon ang ilang isigkatawo o igsoon, kay kini nga pagpahigawas ipahibalo aron pasidunggan si Jehova.+ 3 Puwede ninyong singlon ang langyaw,+ apan ipahigawas ninyo ang inyong igsoon sa bisan unsa niyang utang. 4 Hinuon walay mahimong pobre ninyo, kay panalanginan gyod mo ni Jehova+ sa yuta nga ihatag ni Jehova nga inyong Diyos ingong inyong panulondon, 5 basta mosunod lang mo kang Jehova nga inyong Diyos ug motuman niining tanang sugo nga akong gihatag kaninyo karon.+ 6 Kay panalanginan mo ni Jehova nga inyong Diyos sumala sa iyang gisaad kaninyo, ug magpahulam mo* sa daghang nasod, apan kamo dili kinahanglang manghulam;+ ug gamhan ninyo ang daghang nasod, apan kamo dili nila magamhan.+
7 “Kon naa kay igsoon nga mahimong pobre sa usa sa inyong mga siyudad, sa yuta nga ihatag kanimo ni Jehova nga imong Diyos, ayaw pagahia ang imong kasingkasing o ayaw kumkoma ang imong kamot batok sa imong igsoong pobre.+ 8 Kay kinahanglang buksan nimo ang imong kamot kaniya+ ug pahulamon siya* bisan unsay iyang gikinahanglan o wala kaniya. 9 Pagbantay nga dili motungha sa imong kasingkasing kining daotang ideya, ‘Hapit na ang ikapitong tuig, ang tuig sa pagpahigawas,’+ ug magdinalo ka sa imong pobre nga igsoon ug dili mohatag niya. Kon motawag siya kang Jehova sa pagreklamo batok nimo, mahimo kang sad-an.+ 10 Kinahanglang mahinatagon ka kaniya,+ ug dili ka mohatag nga pinugos, kay pinaagi niini panalanginan ka ni Jehova nga imong Diyos sa tanan nimong buluhaton ug ginahimo.+ 11 Kay dili mawad-ag pobre ang yuta.+ Mao nga gisugo ti ka, ‘Kinahanglang buksan nimo ang imong kamot sa nag-antos ug sa pobre nimong igsoon sa inyong yuta.’+
12 “Kon gibaligya kanimo ang usa sa imong mga igsoon nga Hebreohanong lalaki o babaye, ug siya nakaalagad na kanimog unom ka tuig, pagawsa siya sa ikapitong tuig.+ 13 Kon imo na siyang pagawson, ayaw siyag palakwa nga walay dala. 14 Ayaw pagtinihik sa paghatag kaniya gikan sa imong kahayopan, giokanan, ug pug-anag lana ug bino. Sama nga gipanalanginan ka ni Jehova nga imong Diyos, hatagi sab siya. 15 Hinumdomi nga naulipon ka sa Ehipto ug gitubos ka ni Jehova nga imong Diyos. Mao nga gisugo ti ka karon nga himoon kini.
16 “Apan kon ingnon ka niya, ‘Dili ko mobiya nimo!’ kay gimahal ka niya ug ang imong panimalay, ug malipayon siyang nag-alagad nimo,+ 17 pagkuhag pangtusok ug dad-a siya sa may pultahan ug tusoka ang iyang dalunggan, ug mahimo nimo siyang ulipon sa tibuok niyang kinabuhi. Mao pod nay buhata sa imong ulipong babaye. 18 Kinahanglang dili bug-at sa imong buot dihang imo siyang pagawson ug mobiya siya, kay siya nakaalagad kanimog unom ka tuig ug nakagasto lang kag katunga sa angayng isuhol sa usa ka sinuholang trabahador, ug dagaya kang gipanalanginan ni Jehova nga imong Diyos.
19 “Balaana para kang Jehova nga imong Diyos ang matag panganay nga laki sa imong baka ug karnero.+ Dili nimo gamiton sa pagtrabaho ang panganay sa imong baka* o tupihan ang panganay sa imong karnero. 20 Kada tuig, kaonon nimo kini uban sa imong panimalay atubangan ni Jehova nga imong Diyos sa dapit nga pilion ni Jehova.+ 21 Apan kon kini may depekto—piang, buta, o uban pang grabeng depekto—ayaw kinig ihalad kang Jehova nga imong Diyos.+ 22 Kan-a kini sa inyong mga siyudad.* Ang tawong hugaw ug hinlo makakaon niini, parehas sa inyong pagkaog gasela ug osa.+ 23 Apan ayawg kan-a ang dugo niini.+ Ipaagas kini sa yuta samag tubig.+
16 “Hinumdomi ang bulan sa Abib,* ug sauloga ang Paskuwa para kang Jehova nga inyong Diyos,+ kay sa bulan sa Abib gipagawas mo ni Jehova nga inyong Diyos gikan sa Ehipto panahon sa kagabhion.+ 2 Itanyag ang halad sa Paskuwa kang Jehova nga inyong Diyos,+ gikan sa inyong mga karnero ug mga baka,+ sa dapit nga pilion ni Jehova nga butangan sa iyang ngalan.+ 3 Kan-a kini uban ang tinapay nga walay pangpatubo.*+ Ayaw mog kaon ug bisan unsa nga may pangpatubo sulod sa pito ka adlaw. Tinapay lang nga walay pangpatubo ang inyong kaonon, parehas sa inyong gihimo dihang nagdalidali mog biya sa Ehipto.+ Pinaagi niini mahinumdom mo sa kasakit nga inyong giantos didto. Ug dili mo malimot kon giunsa mo pagluwas gikan sa Ehipto.+ 4 Sulod sa pito ka adlaw, kinahanglan nga sa tibuok ninyong teritoryo walay minasa nga may pangpatubo,+ ug ang bisan unsang karne sa halad nga inyong itanyag sa gabii sa unang adlaw dili angayng pabuntagan.+ 5 Dili ninyo puwedeng itanyag ang halad sa Paskuwa sa bisan asa lang nga siyudad nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos. 6 Apan itanyag kini sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos nga butangan sa iyang ngalan. Itanyag ninyo ang halad sa Paskuwa pagkagabii inigsalop gyod sa adlaw,+ sa petsa* nga migawas mo sa Ehipto. 7 Lutoa kini ug kan-a+ sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos,+ ug pagkabuntag balik mo sa inyong tolda. 8 Tinapay nga walay pangpatubo ang inyong kaonon sa unom ka adlaw, ug sa ikapitong adlaw dunay solemneng panagkatigom para kang Jehova nga inyong Diyos. Ayaw mo paghimog bisan unsang buluhaton.+
9 “Pag-ihap mog pito ka semana. Sugdi pag-ihap ang pito ka semana dihang magsugod na mog galab sa inyong sebada.+ 10 Dayon sauloga ang Pista sa mga Semana para kang Jehova nga inyong Diyos,+ nga maghatag sa inyong kinabubut-ong halad, sumala sa panalangin nga inyong nadawat kang Jehova nga inyong Diyos.+ 11 Ug paglipay mo atubangan ni Jehova nga inyong Diyos, kamo ug ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye, mga ulipong lalaki ug babaye, mga Levihanon sa inyong mga siyudad,* mga langyaw nga residente, mga batang wala nay amahan,* ug mga biyuda sa inyong taliwala, sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos nga butangan sa iyang ngalan.+ 12 Hinumdomi nga naulipon mo sa Ehipto,+ ug tumana gayod kini nga mga regulasyon.
13 “Sauloga ang Pista sa mga Balongbalong*+ sulod sa pito ka adlaw dihang manghipos mo sa mga abot gikan sa inyong mga giokanan ug pug-anag lana ug bino. 14 Paglipay mo panahon sa inyong pista,+ kamo ug ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye, mga ulipong lalaki ug babaye, mga Levihanon, mga langyawng residente, mga batang wala nay amahan, ug mga biyuda sa inyong mga siyudad. 15 Pito ka adlaw ninyong saulogon ang pista+ para kang Jehova nga inyong Diyos sa dapit nga pilion ni Jehova, kay panalanginan ni Jehova nga inyong Diyos ang tanan ninyong alanihon ug buluhaton,+ ug malipay gyod mo.+
16 “Katulo sa usa ka tuig, ang tanang lalaki kinahanglang moatubang kang Jehova nga inyong Diyos sa dapit nga iyang pilion: sa Pista sa Tinapay nga Walay Pangpatubo,+ Pista sa mga Semana,+ ug sa Pista sa mga Balongbalong,*+ ug walay moatubang kang Jehova nga walay dala. 17 Ang matag usa ninyo kinahanglang magdalag gasa sumala sa panalangin nga nadawat ninyo kang Jehova nga inyong Diyos.+
18 “Pagtudlog mga maghuhukom+ ug mga opisyal para sa matag tribo sa tanang siyudad* nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, ug maghukom sila sa katawhan sa matarong nga paagi. 19 Ayawg tuisa ang hustisya,+ ayaw pagpihigpihig,+ ug ayaw pagdawat ug hiphip, kay tungod sa hiphip mabutaan ang mga mata sa mga maalamon+ ug matuis ang mga pulong sa mga matarong. 20 Hustisya—subaya ang hustisya,+ aron magpabilin mong buhi ug mapanag-iya ninyo ang yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos.
21 “Ayaw pagtanom ug bisan unsang kahoy ingong sagradong poste*+ duol sa halaran nga inyong gihimo para kang Jehova nga inyong Diyos.
22 “Ayaw sab pagpatindog ug sagradong haligi para sa inyong kaugalingon,+ butang nga gidumtan ni Jehova nga inyong Diyos.
17 “Ayaw paghalad kang Jehova nga inyong Diyos ug torong baka o karnero nga may bisan unsang depekto, kay dulumtanan kini kang Jehova nga inyong Diyos.+
2 “Kon naay lalaki o babaye nga makit-an sa inyong taliwala, sa bisan asang siyudad nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, nga mohimog daotan sa panan-aw ni Jehova nga inyong Diyos ug molapas sa iyang pakigsaad,+ 3 ug siya motipas ug mosimba sa laing mga diyos ug moyukbo kanila o sa adlaw o sa bulan o sa tanang panon sa kalangitan,+ butang nga wala nako isugo,+ 4 unya ireport kini kaninyo o madungog ninyo kini, kinahanglang imbestigahan ninyo kinig maayo. Kon mapamatud-an nga tinuod+ nga nahitabo sa Israel kining dulumtanang butang, 5 dad-a sa ganghaan sa siyudad ang lalaki o babaye nga nagbuhat niining daotang butang, ug batoon ninyo siya hangtod mamatay.+ 6 Apan ang maong tawo patyon lang kon duha o tulo ka saksi+ ang magpamatuod. Dili siya patyon kon usa ra ka saksi ang magpamatuod.+ 7 Ang mga saksi maoy unang mobato niya, dayon batoon siya sa tibuok katawhan hangtod siya mamatay. Kinahanglang kuhaon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala.+
8 “Kon may kaso sa usa sa inyong mga siyudad nga lisod hukman, bahin man kini sa pagpatay*+ o usa ka sumbong sa korte o pintas nga buhat o uban pang panagbangi, adto sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos.+ 9 Adto sa mga saserdote nga Levihanon ug sa maghuhukom+ nga nag-alagad nianang panahona ug pangutan-a sila, ug ilang ihatag kaninyo ang desisyon.+ 10 Unya sunda ang desisyon nga ilang ihatag kaninyo gikan sa dapit nga pilion ni Jehova. Tumana gayod ang tanan nilang isulti kaninyo. 11 Tumana ang balaod ug ang desisyon nga ilang isulti.+ Ayaw mog tipas sa desisyon nga ilang ihatag.+ 12 Ang tawo nga mangahas sa pagsupak sa saserdote nga nag-alagad kang Jehova nga inyong Diyos o sa maghuhukom angayng mamatay.+ Kinahanglang kuhaon ninyo ang daotan gikan sa Israel.+ 13 Unya ang tibuok katawhan makadungog niini ug mahadlok, ug sila dili na mahimong mapangahason.+
14 “Dihang mosulod na mo sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos ug gipanag-iya na ninyo kini ug nagpuyo na mo didto, unya moingon mo, ‘Magpili tag atong hari sama sa ginahimo sa tanang nasod sa atong palibot,’+ 15 nan ang inyong himoong hari kadto lang pilion ni Jehova nga inyong Diyos.+ Kinahanglang Israelinhon sab ang itudlo ninyong hari. Dili ninyo puwedeng himoong hari ang usa ka langyaw. 16 Apan dili siya angayng magbaton ug daghang kabayo para sa iyang kaugalingon,+ ug dili niya pabalikon sa Ehipto ang katawhan aron mokuhag dugang kabayo,+ kay giingnan mo ni Jehova, ‘Ayaw gyod mog balik didto.’ 17 Dili siya mangasawag daghan aron ang iyang kasingkasing dili motipas;+ dili siya magbaton ug daghan kaayong plata ug bulawan para sa iyang kaugalingon.+ 18 Dihang magsugod na siyag hari, isulat niya sa usa ka basahon* para sa iyang kaugalingon ang kopya niini nga Balaod, nga gitipigan sa mga saserdote nga Levihanon.+
19 “Magpabilin kini kaniya, ug kinahanglang basahon niya kini sa tibuok niyang kinabuhi,+ aron makakat-on siya sa pagkahadlok kang Jehova nga iyang Diyos ug matuman niya ang tanang sugo niini nga Balaod ug kini nga mga regulasyon.+ 20 Sa ingon, ang iyang kasingkasing dili magmapahitas-on taliwala sa iyang mga igsoon, ug dili siya motipas sa sugo, aron magdugay siya sa iyang gingharian, siya ug ang iyang mga anak taliwala sa Israel.
18 “Ang mga saserdote nga Levihanon ug ang tibuok tribo ni Levi wala hatagig bahin o panulondon sa Israel. Mokaon sila gikan sa mga halad nga ginasunog para kang Jehova, nga iyang panulondon.+ 2 Busa sila walay panulondon taliwala sa ilang mga igsoon. Si Jehova ang ilang panulondon, sumala sa iyang gisulti kanila.
3 “Kini ang angayng madawat sa mga saserdote gikan sa katawhan: Bisan kinsa nga maghalad ug torong baka o karnero, angay niyang ihatag sa saserdote ang abaga, apapangig, ug tiyan niini. 4 Ihatag ninyo kaniya ang mga unang bunga sa inyong lugas, sa inyong bag-ong bino, sa inyong lana, ug ang unang mga balhibo nga gitupi gikan sa inyong mga karnero.+ 5 Siya ug ang iyang mga anak nga lalaki ang gipili ni Jehova nga inyong Diyos gikan sa tanan ninyong tribo aron mag-alagad kanunay sa ngalan ni Jehova.+
6 “Apan kon may Levihanon nga mobiya sa usa sa inyong mga siyudad sa Israel diin siya nagpuyo+ ug gusto siya* nga moadto sa dapit nga gipili ni Jehova,*+ 7 puwede siyang mag-alagad didto sa ngalan ni Jehova nga iyang Diyos parehas sa tanan niyang igsoon nga Levihanon nga nag-alagad didto kang Jehova.+ 8 Ang iyang bahin nga pagkaon parehas ra sa ilang bahin,+ gawas pa sa halin nga iyang madawat sa pagbaligya sa kabtangan nga iyang napanunod.
9 “Dihang makasulod na mo sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, ayawg sundoga ang dulumtanang mga buhat sa maong mga nasod.+ 10 Kinahanglang walay bisan kinsa ninyo nga magsunog* sa iyang anak nga lalaki o babaye,+ manag-an,+ maghimog salamangka,+ mangitag mga tilimad-on,+ mamarang,+ 11 manglamat, mangonsultag espiritista+ o mananag-an,+ o magpakisayod sa mga patay.+ 12 Kay gidumtan ni Jehova kadtong nagabuhat niining mga butanga, kay tungod niining dulumtanang mga butang nga giabog sila ni Jehova nga inyong Diyos sa inyong atubangan. 13 Kinahanglang walay ikasaway kaninyo si Jehova nga inyong Diyos.+
14 “Kay kining mga nasora nga inyong papahawaon naminaw sa mga salamangkero+ ug mga mananag-an,+ apan si Jehova nga inyong Diyos dili motugot nga inyo kining sundogon. 15 Gikan sa inyong mga igsoon, si Jehova nga inyong Diyos magtudlo alang kaninyo ug propeta nga sama kanako. Kinahanglan mong mamati niya.+ 16 Tubag kini sa inyong gihangyo kang Jehova nga inyong Diyos dihang nagtigom mo sa Horeb.+ Miingon mo, ‘Ayaw na mig padungga sa tingog ni Jehova nga among Diyos o pakit-a niining dakong kalayo aron dili mi mamatay.’+ 17 Unya giingnan ko ni Jehova, ‘Maayo ang ilang gisulti. 18 Magpadala kog propeta nga sama nimo gikan sa ilang mga igsoon,+ ug isulti nako kaniya kon unsay iyang isulti,+ ug iyang isulti kanila ang tanan nakong gisugo kaniya.+ 19 Manubag kadtong dili mamati sa akong mga pulong nga iyang isulti pinaagi sa akong ngalan.+
20 “‘Kon may propeta nga mangahas sa pagsultig butang nga wala nako isugo kaniya gamit ang akong ngalan o mosulti gamit ang ngalan sa ubang mga diyos, kana nga propeta angayng patyon.+ 21 Apan basin maghunahuna mo: “Unsaon namo pagkahibalo nga dili gikan kang Jehova ang iyang gisulti?” 22 Kon ang propeta misulti pinaagi sa ngalan ni Jehova ug wala kini mahitabo o matuman, nan dili gikan kang Jehova ang iyang gisulti. Ang propeta nangahas sa pagsulti niana. Ayaw mog kahadlok niya.’
19 “Dihang laglagon ni Jehova nga inyong Diyos ang mga nasod kansang yuta ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, ug mapahawa na ninyo sila ug magpuyo na mo sa ilang mga siyudad ug mga balay,+ 2 paggahin mog tulo ka siyudad sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos aron mapanag-iya.+ 3 Bahina sa tulo ka bahin ang yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, ug paghimog mga dalan aron kadtong makapatay makadagan sa usa niining mga siyudara.
4 “Karon kini ang mahitabo bahin sa nakapatay nga modangop didto aron magpabiling buhi: Kon makapatay siyag tawo nga wala tuyoa ug wala siyay pagdumot kaniya,+ 5 sama pananglitan sa dihang moadto sila sa iyang kauban sa kakahoyan aron mangahoy, ug sa pag-atsa niya sa kahoy, nahuslo ang ulo sa atsa ug naigo ang iyang kauban ug namatay, ang nakapatay modagan paingon sa usa niining mga siyudara aron magpabiling buhi.+ 6 Kay kon dili, ang nakapatay basig gukdon sa tigpanimalos sa dugo+ tungod sa grabeng kasuko* ug maapsan siya ug mapatay, kay layo kaayo ang siyudad. Apan dili siya angayng mamatay kay wala man siyay pagdumot sa iyang napatay.+ 7 Kanay hinungdan nga gisugo mo nako nga maggahin ug tulo ka siyudad.
8 “Kon padak-on ni Jehova nga inyong Diyos ang inyong teritoryo sumala sa iyang gipanumpa sa inyong mga katigulangan+ ug iya nang nahatag kaninyo ang tibuok yuta nga iyang gisaad sa inyong mga katigulangan+ 9 —basta tumanon lang ninyo kining tanang sugo nga akong gihatag kaninyo karon, nga higugmaon si Jehova nga inyong Diyos ug kanunayng subayon ang iyang mga dalan+—nan ang tulo ka siyudad dugangan pa ninyog tulo.+ 10 Sa ingon, walay inosenteng tawo nga mamatay*+ sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos ingong panulondon, ug dili mo mahimong sad-an sa dugo.+
11 “Apan kon ang usa ka tawo nagdumot sa iyang isigkatawo+ ug iyang giatngan ug gisamdan kini* ug kini namatay, unya siya midangop sa usa niining mga siyudara, 12 ipakuha siya didto sa mga ansiyano sa iyang siyudad, ug ilang itugyan siya sa tigpanimalos sa dugo kay angay siyang mamatay.+ 13 Dili mo angayng maluoy niya, ug angay ninyong kuhaon gikan sa Israel ang sala sa pagpatay ug inosenteng tawo,+ aron maayo ang inyong dangatan.
14 “Kon madawat na ninyo ang inyong panulondon sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, ayawg isibog ang mohon sa imong isigkatawo+ kon diin kini gibutang sa inyong mga katigulangan.
15 “Dili puwedeng hukman ang usa ka tawo sa bisan unsang kasaypanan o sala kon usa ra ka saksi ang motestigo.+ Kinahanglang duha o tulo ka saksi ang motestigo aron mapamatud-an ang usa ka butang.+ 16 Kon dunay saksi nga tinuyong magdaot sa usa ka tawo ug akusahan niya kini nga nakasala,+ 17 ang duha ka tawo nga nagkabangi motindog atubangan ni Jehova, atubangan sa mga saserdote ug mga maghuhukom nga mag-alagad nianang panahona.+ 18 Imbestigahan kinig maayo sa mga maghuhukom,+ ug kon ang maong tawo maoy bakakong saksi ug bakak ang akusasyon niya sa iyang igsoon, 19 buhata kaniya ang gusto unta niyang mahitabo sa iyang igsoon.+ Kinahanglang kuhaon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala.+ 20 Dihang madungog kini sa uban, sila mahadlok ug dili na gyod mohimog bisan unsang daotang butang nga sama niini sa inyong taliwala.+ 21 Dili mo angayng maluoy:+ Kinabuhi para sa kinabuhi, mata para sa mata, ngipon para sa ngipon, kamot para sa kamot, tiil para sa tiil.+
20 “Kon makiggubat mo sa inyong mga kaaway ug makita ninyo nga mas daghan silag kabayo, karo nga panggubat, ug sundalo, ayawg kahadlok nila kay si Jehova nga inyong Diyos nga nagpagawas ninyo sa Ehipto nagauban kaninyo.+ 2 Sa dili pa mo makiggubat, ang saserdote moduol ug mosulti sa katawhan.+ 3 Iyang ingnon sila, ‘Paminaw, Oh Israel, hapit na mong makiggubat sa mga kaaway. Ayaw mog kaluya. Ayaw mog kahadlok o kalisang o pangurog tungod nila, 4 kay si Jehova nga inyong Diyos nagauban kaninyo aron makig-away para ninyo batok sa inyong mga kaaway ug aron luwason mo.’+
5 “Ang mga opisyal sab angayng mosulti sa katawhan, ‘Kinsa ninyo ang nagtukod ug bag-ong balay ug wala pa makainagurar niini? Papaulia siya sa iyang balay kay basig mamatay siya sa gubat ug laing tawo ang moinagurar niini. 6 Ug kinsa ninyo ang nagtanom ug ubasan ug wala pa makapahimulos niini? Papaulia siya sa iyang balay kay basig mamatay siya sa gubat ug laing tawo ang makapahimulos niini. 7 Ug kinsa ninyo ang kaslonon? Papaulia siya sa iyang balay+ kay basig mamatay siya sa gubat ug laing lalaki ang makigminyo sa iyang pangasaw-onon.’ 8 Pangutan-on sab sa mga opisyal ang katawhan, ‘Kinsa ninyo ang nahadlok ug kulag kaisog?+ Papaulia siya sa iyang balay aron dili niya mapaluya ang uban parehas niya.’+ 9 Kon ang mga opisyal mahuman nag sulti sa katawhan, kinahanglang magtudlo silag mga pangulo nga manguna sa katawhan.
10 “Kon mosulong mo sa usa ka siyudad, ipahibalo sab ang inyong mga kondisyon sa pakigdait.+ 11 Kon mosugot sila sa inyong mga kondisyon ug ablihan nila ang ilang mga ganghaan, ang tanang tawo sa siyudad mainyo para sa pinugos nga pagtrabaho, ug sila mag-alagad kaninyo.+ 12 Apan kon dili sila makigdait ninyo ug makiggubat hinuon, likosi ang siyudad 13 ug kini itugyan kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, ug patya ang tanang lalaki sa siyudad pinaagig espada. 14 Pero ang mga babaye, mga bata, mga hayop, ug ang tanang naa sa siyudad, ang tanang inilog, puwede ninyong kuhaon para sa inyong kaugalingon,+ ug puwede ninyong gamiton ang tanang butang sa inyong mga kaaway, nga gihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos.+
15 “Kana ang inyong buhaton sa tanang siyudad nga layo kaayo sa inyo, walay labot ang mga siyudad niining mga nasod nga duol ninyo. 16 Apan sa mga siyudad niini nga katawhan, nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos ingong panulondon, wala moy ibiling buhi.+ 17 Laglagon ninyo silang tanan, ang mga Hitihanon, Amorihanon, Canaanhon, Perizihanon, Hivihanon, ug Jebusihanon,+ sumala sa gisugo ni Jehova nga inyong Diyos; 18 aron dili mo nila matudloan sa pagbuhat sa tanang dulumtanang butang nga ilang ginahimo para sa ilang mga diyos, ug makasala mo kang Jehova nga inyong Diyos.+
19 “Kon likosan ninyo ang usa ka siyudad aron bihagon kini ug daghang adlaw na mong nakig-away niini, ayaw ninyog daota ang mga kahoy pinaagig atsa. Puwede mong mokaon sa mga bunga niini pero ayaw kinig putla.+ Kay inyo bang likosan ang kahoy sama sa inyong paglikos sa tawo? 20 Ang kahoy lang nga nahibaloan ninyo nga dili makaon ang bunga ang puwede ninyong daoton. Mahimo kining putlon ug gamiton sa paglikos sa siyudad nga nakiggubat ninyo hangtod mapildi kini.
21 “Kon may patayng tawo nga makita diha sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos aron mapanag-iya ug walay nahibalo kon kinsay nagpatay niya, 2 ang inyong mga ansiyano ug mga maghuhukom+ kinahanglang moadto aron sukdon ang gilay-on sa palibot nga mga siyudad gikan sa patayng lawas. 3 Dayon ang mga ansiyano sa siyudad nga kinadul-an sa patayng lawas magkuhag nating baka nga wala pa magamit sa pagtrabaho, kanang wala sukad mabutangig yugo, 4 ug dad-on sa mga ansiyano nianang siyudara ang nating baka sa walog* nga may nagaagos nga tubig, nga wala sukad madaro o matamnig binhi, ug balion nila ang liog sa nating baka didto sa walog.+
5 “Moadto didto ang mga saserdote nga Levihanon kay silay gipili ni Jehova nga inyong Diyos sa pag-alagad kaniya,+ sa pagpanalangin pinaagi sa ngalan ni Jehova.+ Ilang isulti kon unsay himoon sa matag kaso nga nalangkit ang pintas nga buhat.+ 6 Unya ang tanang ansiyano sa siyudad nga kinadul-an sa patayng lawas angayng manghunaw+ ibabaw sa nating baka nga ang liog gibali diha sa walog, 7 ug moingon sila, ‘Dili kami ang nagpatay niya, ug wala mi makakita dihang nahitabo kini. 8 Ayaw papanubaga niini ang imong katawhang Israel nga imong gitubos,+ Oh Jehova, ug ayaw ipabilin sa imong katawhang Israel ang sala sa pagpatayg inosenteng tawo.’+ Ug sila dili na manubag sa pagkasad-an sa dugo. 9 Niining paagiha, mawala kaninyo ang pagkasad-an sa pagpatayg inosenteng tawo kay inyong gibuhat kon unsay husto sa panan-aw ni Jehova.
10 “Kon makiggubat mo sa inyong kaaway ug pildihon sila ni Jehova nga inyong Diyos para kaninyo ug bihagon ninyo sila,+ 11 ug naa kay makitang guwapa sa mga binihag ug nakagusto ka niya ug gusto nimo siyang pangasaw-on, 12 puwede nimo siyang dad-on sa imong balay. Dayon ang babaye magpaupaw, manghinguko, 13 maghukas sa besti sa iyang pagkabinihag, ug mopuyo sa imong balay. Usa ka bulan niyang hilakan ang iyang amahan ug inahan,+ unya puwede na kang makigdulog niya. Ikaw mahimo niyang bana ug siya mahimo nimong asawa. 14 Apan kon dili na ka makauyon niya, tugoti siyang moadto+ bisan asa niya gusto. Apan dili nimo siya ibaligya o trataron nga dili maayo, kay pinugos ang imong pagpangasawa niya.
15 “Kon ang usa ka tawo may duha ka asawa, unya mas gihigugma niya ang usa,* ug ang duha nanganak ug mga batang lalaki, apan ang panganay anak sa asawa nga wala niya higugmaa,+ 16 inigbahin niya sa iyang katigayonan ngadto sa iyang mga anak nga lalaki, dili puwede nga ang iyang tratarong panganay mao kadtong anak sa gihigugma niyang asawa imbes ang anak niadtong wala niya higugmaa, nga maoy panganay. 17 Kinahanglang ilhon niya ingong panganay ang anak nga lalaki sa asawa nga wala niya higugmaa pinaagi sa paghatag kaniyag duha ka bahin sa tanan niyang gipanag-iya, kay siya ang unang bunga sa iyang katakos sa pagsanay. Iya ang katungod sa pagkapanganay.+
18 “Kon ang usa ka tawo may anak nga gahig ulo ug rebelyoso ug dili siya mosunod sa iyang amahan o inahan,+ ug naningkamot sila sa pagtul-id kaniya apan dili gyod siya maminaw nila,+ 19 dad-on siya sa iyang amahan ug inahan ngadto sa mga ansiyano sa ganghaan sa ilang siyudad 20 ug ingnon nila ang mga ansiyano sa ilang siyudad, ‘Kining among anak gahig ulo ug rebelyoso ug dili gyod mosunod namo. Ulit siyag pagkaon+ ug palahubog.’+ 21 Unya batoon siya sa tanang lalaki sa ilang siyudad hangtod mamatay. Kinahanglang kuhaon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala, ug ang tibuok Israel makadungog niini ug mahadlok.+
22 “Kon ang usa ka tawo makahimog sala nga ang silot kamatayon ug siya gipatay+ ug gibitay sa estaka,+ 23 ayaw ipabilin sa estaka ang iyang patayng lawas sa tibuok gabii.+ Ilubong gayod ninyo siya nianang adlawa, kay ang usa nga gibitay tinunglo sa Diyos,+ ug dili ninyo hugawan ang inyong yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos ingong panulondon.+
22 “Kon imong makita nga nasaag ang torong baka o ang karnero sa imong igsoon, ayaw kinig pasagdi.+ Ibalik gyod kini sa imong igsoon. 2 Apan kon layo ang gipuy-an sa imong igsoon o wala ka makaila niya, dad-a ang hayop sa imong balay, ug magpabilin kini kanimo hangtod pangitaon kini sa imong igsoon. Ug iuli kini kaniya.+ 3 Mao sab kanay buhata sa iyang asno, sinina, ug sa bisan unsa nga nawala sa imong igsoon nga imong makit-an. Ayaw kinig pasagdi.
4 “Kon imong makita nga nalup-og sa dalan ang asno o torong baka sa imong igsoon, ayaw kinig pasagdi. Tabangi gyod siya sa pagpatindog sa hayop.+
5 “Ang babaye dili magsul-ob ug sinina sa lalaki, ug ang lalaki dili magsul-ob ug sinina sa babaye. Kay gidumtan ni Jehova nga inyong Diyos ang nagabuhat niini.
6 “Kon makakita ka sa dalan ug salag nga naay mga piso o itlog, sa kahoy man o sa yuta, ug giluoban sa inahan ang mga piso o itlog, ayawg kuhaa ang inahan uban sa mga piso.+ 7 Buhii gyod ang inahan, apan puwede nimong kuhaon ang mga piso. Himoa kini aron maayo ang imong dangatan ug mabuhi kag dugay.
8 “Kon magtukod kag balay, buhatig barandilya ang imong atop,+ aron walay tawong mahulog ug dili mahimong sad-an sa dugo ang imong pamilya.
9 “Ayaw pagpugas sa imong ubasan ug duha ka matang sa binhi.+ Kay kon imo ning himoon, ang tanang abot sa binhi ug ang produkto sa ubasan maadto sa sangtuwaryo.
10 “Ayawg parisa ang torong baka ug ang asno dihang magdaro.+
11 “Ayaw pagsul-ob ug sinina nga ang materyales maoy gisagol nga delana* ug lino.+
12 “Buhatig mga borlas ang upat ka kanto sa imong isul-ob nga kupo.+
13 “Kon ang usa ka lalaki mangasawa, ug human siya makigdulog niini iya kining isalikway* 14 ug akusahag daotang buhat ug pakaulawan, nga mag-ingon: ‘Gipangasawa nako ning bayhana, pero dihang nakigdulog ko niya akong nahibaloan nga dili siya ulay,’ 15 kinahanglang ipakita sa amahan ug inahan sa babaye ang ebidensiya sa iyang pagkaulay ngadto sa mga ansiyano diha sa ganghaan sa siyudad. 16 Ingnon sa amahan sa babaye ang mga ansiyano, ‘Gihatag nako aning tawhana ang akong anak aron iyang maasawa, apan iya kining gisalikway* 17 ug giakusahag daotang buhat, nga nag-ingon: “Nahibaloan nako nga dili ulay ang imong anak.” Pero mao ni ang ebidensiya nga ulay ang akong anak.’ Unya ilang ibuklad ang panapton atubangan sa mga ansiyano sa siyudad. 18 Kuhaon sa mga ansiyano sa siyudad+ ang maong lalaki ug disiplinahon siya.+ 19 Multahan nila siyag 100 ka siklong* plata ug ihatag kini ngadto sa amahan sa babaye, kay iyang gipakaulawan ang ulay sa Israel,+ ug ang babaye magpabilin nga iyang asawa. Dili siya puwedeng makigdiborsiyo sa iyang asawa sa tibuok niyang kinabuhi.
20 “Apan kon ang akusasyon tinuod, ug walay ebidensiya nga ulay ang babaye, 21 kinahanglang dad-on nila ang babaye sa gawas sa entrada sa balay sa iyang amahan, ug batoon siya sa mga lalaki sa ilang siyudad hangtod mamatay, kay nakahimo siyag makauulaw nga buhat+ sa Israel pinaagi sa paghimog seksuwal nga imoralidad* sa balay sa iyang amahan.+ Kinahanglang kuhaon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala.+
22 “Kon ang usa ka lalaki makit-an nga nakigdulog sa asawa sa laing lalaki, silang duha angayng patyon.+ Kinahanglang kuhaon ninyo ang daotan gikan sa Israel.
23 “Kon ang usa ka dalaga kaslonon na ug nakita siya sa laing lalaki diha sa siyudad ug nakigdulog niya, 24 kinahanglan ninyo silang dad-on sa ganghaan sa siyudad ug batoon hangtod mamatay sila, ang babaye kay wala siya mosinggit sa siyudad ug ang lalaki kay gipakaulawan niya ang asawa sa iyang isigkatawo.+ Kinahanglang kuhaon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala.
25 “Apan kon nakita sa lalaki ang babayeng kaslonon sa gawas sa siyudad unya iya kining gipuwersa sa pagpakigdulog niya, ang lalaki nga nanglugos mao ray patyon, 26 ug ayawg unsaa ang babaye. Ang babaye walay nahimong sala nga takos sa kamatayon. Kini nga kaso parehas sa usa ka tawo nga miatake ug mipatay sa iyang isigkatawo.*+ 27 Kay iyang nakita siya sa gawas sa siyudad, ug ang babayeng kaslonon misinggit apan walay nakaluwas niya.
28 “Kon ang usa ka lalaki makakitag dalaga nga dili kaslonon ug iya kining gipuwersa nga makigdulog niya ug madiskobrehan kini,+ 29 ang lalaki nga nakigdulog niya kinahanglang mohatag ug 50 ka siklong plata sa amahan sa babaye, ug ang babaye iyang maasawa.+ Kay gipakaulawan man niya siya, dili siya puwedeng makigdiborsiyo sa babaye sa tibuok niyang kinabuhi.
30 “Kinahanglang dili pangasaw-on sa usa ka lalaki ang asawa sa iyang amahan, aron dili niya mapasipalahan ang iyang amahan.*+
23 “Walay tawong gikapon pinaagi sa pagpisat sa itlog o giputlag kinatawo ang mahimong sakop sa kongregasyon* ni Jehova.+
2 “Walay anak sa gawas ang mahimong sakop sa kongregasyon ni Jehova.+ Wala siyay kaliwat nga mahimong sakop sa kongregasyon ni Jehova, bisan hangtod sa ika-10 nga henerasyon.
3 “Walay Ammonhanon o Moabihanon ang mahimong sakop sa kongregasyon ni Jehova.+ Walay kaliwat nila ang mahimong sakop sa kongregasyon ni Jehova, bisan hangtod sa ika-10 nga henerasyon, 4 kay wala mo nila tabangi pinaagi sa paghatag ug pagkaon ug tubig dihang migawas mo sa Ehipto,+ ug ilang gisuholan si Balaam nga anak ni Beor gikan sa Petor sa Mesopotamia aron tunglohon* mo.+ 5 Apan wala pamatia ni Jehova nga inyong Diyos si Balaam.+ Ang tunglo gihimo hinuong panalangin ni Jehova nga inyong Diyos para kaninyo,+ kay gimahal mo ni Jehova nga inyong Diyos.+ 6 Sa tibuok ninyong kinabuhi, ayaw silag tabangi nga magpuyong malinawon ug mauswagon.+
7 “Ayawg dumti ang Edomhanon, kay igsoon nimo siya.+
“Ayawg dumti ang Ehiptohanon, kay nahimo kang langyawng residente sa ilang nasod.+ 8 Ang ilang mga anak sa ikatulong henerasyon puwedeng mahimong sakop sa kongregasyon ni Jehova.
9 “Kon magkampo mo batok sa inyong mga kaaway, likayi ang bisan unsang butang nga daotan.*+ 10 Kon ang usa ka lalaki mahimong hugaw kay sa gabii gigawsan siyag semilya,+ kinahanglang mogawas siya sa kampo ug dili mosulod ug balik. 11 Pagkakilumkilom, kinahanglan siyang maligo, ug makabalik na siya sa kampo inigsalop sa adlaw.+ 12 Paggahin mog pribadong dapit* nga inyong magamit sa gawas sa kampo, ug didto mo moadto. 13 Ang ugsok kinahanglang apil sa inyong mga gamit. Kon mopungko mo aron malibang, gamita kini sa pagkalot unya taboni ang inyong hugaw. 14 Kay si Jehova nga inyong Diyos nagalakaw sa inyong kampo+ aron luwason mo ug itugyan kaninyo ang inyong mga kaaway, ug kinahanglang balaan ang inyong kampo+ para wala siyay makitang dili maayo kaninyo ug dili mo niya biyaan.
15 “Ayawg iuli ang usa ka ulipon ngadto sa iyang agalon kon miikyas siya sa iyang agalon ug midangop kaninyo. 16 Puwede siyang mopuyo uban ninyo sa bisan asang dapit sa inyong mga siyudad nga gusto niya. Ayaw siyag daogdaoga.+
17 “Kinahanglang dili mahimong pampam* sa templo+ ang bisan kinsang anak nga babaye o anak nga lalaki sa Israel. 18 Ayawg dad-a sa balay ni Jehova nga inyong Diyos ang bayad nga nadawat* sa pampam nga babaye o pampam nga lalaki* aron tumanon ang usa ka panaad, kay gidumtan sila ni Jehova nga inyong Diyos.
19 “Ayawg patuboi ang gihulam sa imong igsoon,+ kini man kuwarta, pagkaon, o bisan unsa nga puwedeng patuboan. 20 Puwede nimong patuboan ang gihulam sa usa ka langyaw,+ apan ayawg patuboi ang gihulam sa imong igsoon,+ aron panalanginan ni Jehova nga imong Diyos ang tanan nimong himoon sa yuta nga imong panag-iyahon.+
21 “Kon manaad ka kang Jehova nga imong Diyos,+ ayaw paglangan sa pagtuman niini.+ Kay paninglan gyod ka ni Jehova nga imong Diyos; kay kon dili ka motuman, makasala ka.+ 22 Apan kon dili ka manaad, dili ka makasala.+ 23 Tumana ang imong gisulti,+ ug himoa ang imong gipanaad ingong kinabubut-ong halad kang Jehova nga imong Diyos.+
24 “Kon moadto ka sa ubasan sa imong isigkatawo, puwede kang mokaog ubas hangtod matagbaw ka, apan ayaw pagbutang sa imong sudlanan.+
25 “Kon moadto ka sa uma sa imong isigkatawo, puwede kang mangutlo ug hinog nga uhay, apan ayaw paggamit ug galab.+
24 “Kon ang usa ka lalaki mangasawa apan wala na siya makauyon sa iyang asawa kay naa siyay nakitang dili maayo kaniya, ang lalaki magsulat ug kasulatan sa diborsiyo+ ug ihatag niya kini sa babaye ug pahawaon siya sa iyang balay.+ 2 Kon makahawa na ang babaye sa balay sa lalaki, puwede na siyang pangasaw-on sa laing lalaki.+ 3 Kon isalikway* siya sa ikaduha niyang bana ug hatagan siya niinig kasulatan sa diborsiyo ug pahawaon siya sa balay o kon mamatay ang ikaduha niyang bana, 4 ang una niyang bana dili puwedeng mangasawa niyag balik human siya mahugawi, kay dulumtanan kini kang Jehova. Ayaw pagdalag sala sa yuta nga ihatag kanimo ni Jehova nga imong Diyos ingong panulondon.
5 “Kon ang usa ka lalaki bag-ong minyo, dili siya paapilon sa gubat o hatagag laing buluhaton. Siya mahigawas sa maong asaynment sulod sa usa ka tuig, ug magpuyo lang siya sa balay ug maghatag ug kalipay sa iyang asawa.+
6 “Ayawg kuhaa ang galingang demano o ang pang-ibabaw nga bato niini ingong garantiya sa utang,+ kay imong gikuha ingong garantiya ang panginabuhian* sa usa ka tawo.
7 “Kon kidnapon sa usa ka tawo ang iyang igsoong Israelinhon ug iyang daogdaogon kini ug ibaligya,+ ang kidnaper angayng patyon.+ Kinahanglang kuhaon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala.+
8 “Kon motungha ang hampak nga sanla,* tumana gyod ang tanang instruksiyon kaninyo sa mga saserdote nga Levihanon.+ Kon unsay akong gisugo kanila, himoa gayod kana. 9 Hinumdomi ang gihimo ni Jehova nga inyong Diyos kang Miriam samtang nagpanaw mo dihang migawas mo sa Ehipto.+
10 “Kon magpahulam ka sa imong isigkatawo ug bisan unsa,+ ayawg sulod sa iyang balay aron kuhaon ang iyang gigarantiya. 11 Motindog lang ka sa gawas, ug igawas sa nanghulam nimo ang iyang gigarantiya. 12 Ug kon naglisod ang maong tawo, ayawg tulog nga naa nimo ang iyang gigarantiya.+ 13 Iuli gyod kaniya ang iyang gigarantiya inigsalop sa adlaw, ug matulog siya nga naay besti,+ ug mag-ampo siya nga panalanginan ka sa Diyos; ug isipon kana ni Jehova nga imong Diyos ingong matarong nga buhat.
14 “Ayawg tikasi ang sinuholang trabahador nga kabos ug naglisod, igsoon man nimo siya o langyaw nga residente nga nagpuyo sa inyong mga siyudad.*+ 15 Suholi siya niana gyong adlawa, sa dili pa mosalop ang adlaw,+ kay naglisod siya ug ang iyang kinabuhi nagdepende sa iyang suhol. Kay kon dili, magpakitabang siya kang Jehova, ug makasala ka.+
16 “Dili patyon ang mga amahan tungod sa gibuhat sa ilang mga anak, ug dili patyon ang mga anak tungod sa gibuhat sa ilang mga amahan.+ Patyon lang ang usa ka tawo kon siya mismo ang makasala.+
17 “Ayawg hikawi ug hustisya ang langyaw nga residente o ang batang wala nay amahan,*+ ug ayawg kuhaa ang besti sa usa ka biyuda ingong garantiya.+ 18 Hinumdomi nga naulipon ka sa Ehipto ug gitubos ka ni Jehova nga imong Diyos gikan didto,+ maong gisugo ti ka nga himoon kini.
19 “Kon mangani ka sa imong uma, ug malimtan nimo ang usa ka bugkos, ayaw na kinig baliki. Para na kini sa langyaw nga residente, bata nga wala nay amahan, ug sa biyuda,+ aron panalanginan ka ni Jehova nga imong Diyos sa tanan nimong buhaton.+
20 “Kon mahuman na nimog bunal ang mga sanga sa imong kahoyng olibo dihang mangani, ayaw na kanag bunali pag-usab. Ang mabilin maoy para sa langyaw nga residente, bata nga wala nay amahan, ug sa biyuda.+
21 “Kon mamupo kag ubas sa imong ubasan, ayawg hagdawa ang nabilin. Para kini sa langyaw nga residente, bata nga wala nay amahan, ug sa biyuda. 22 Hinumdomi nga naulipon ka sa Ehipto, maong gisugo ti ka nga himoon kini.
25 “Kon magbangi ang duha ka tawo, moatubang sila sa mga maghuhukom,+ ug hukman nilang inosente ang matarong ug hukmang sad-an ang daotan.+ 2 Kon ang daotan angayng bunalan,+ pahapaon siya sa maghuhukom sa iyang atubangan ug pabunalan. Ang gidaghanon sa pagbunal magdepende kon unsa ka daotan ang iyang gibuhat. 3 Puwede siyang bunalan hangtod 40 ka beses,+ ug dili na pasobrahan. Kay kon mosobra niini ang pagbunal, ang imong igsoon maulawan sa imong atubangan.
4 “Ayawg busali ang torong baka samtang naggiok kini.+
5 “Kon ang magsoon managsilingan ug usa nila mamatay nga walay anak nga lalaki, ang asawa sa namatay kinahanglang dili makigminyo ug dili kabanay sa iyang bana. Ang iyang bayaw moadto niya ug tumanon ang iyang obligasyon* ug pangasaw-on ang biyuda sa iyang igsoon.+ 6 Ang panganay nilang anak nga lalaki isipong anak* sa namatay,+ aron ang iyang ngalan dili mapapas sa Israel.+
7 “Karon kon ang igsoon dili gustong mangasawa sa iyang bayaw, ang biyuda angayng moadto sa mga ansiyano diha sa ganghaan sa siyudad ug moingon, ‘Dili gusto sa akong bayaw nga magpabilin sa Israel ang ngalan sa iyang igsoon. Wala niya tumana ang iyang obligasyon* nga minyoan ko.’ 8 Ang lalaki ipatawag sa mga ansiyano sa ilang siyudad ug sila makigsulti niya. Kon mobalibad gyod siya ug moingon, ‘Dili ko makigminyo niya,’ 9 duolon siya sa biyuda atubangan sa mga ansiyano, huboan sa iyang sandalyas,+ lud-an sa nawong, ug ingnan, ‘Mao ni ang himoon ngadto sa tawo nga dili gustong magpatunghag anak nga lalaki para sa iyang igsoon.’ 10 Unya ang iyang panimalay* mailado sa Israel nga ‘Ang panimalay sa usa nga gihuboag sandalyas.’
11 “Kon mag-away ang duha ka lalaki, unya ang asawa sa usa molaban sa iyang bana ug iyang gunitan ang kinatawo sa nagdapat sa iyang bana, 12 putla ang iyang kamot. Ayaw siyag kaluy-i.
13 “Ayaw pagbutang sa imong sudlanan ug duha ka klase nga pangtimbang nga mga bato,+ usa ka dako ug usa ka gamay. 14 Ayaw pagbaton sa imong balay ug duha ka matang sa sudlanan* nga pangsukod,+ usa ka dako ug usa ka gamay. 15 Kinahanglang husto ug tukma ang bato sa imong timbangan ug ang imong pangsukod, aron mabuhi kag dugay sa yuta nga ihatag kanimo ni Jehova nga imong Diyos.+ 16 Kay ang mga tikasan nga nagbuhat niining mga butanga gidumtan ni Jehova nga imong Diyos.+
17 “Hinumdomi ang gibuhat kaninyo ni Amalek dihang nagpanaw mo paggawas ninyo sa Ehipto,+ 18 kon giunsa mo niya pagsugat ug kon giunsa niya pag-atake ang tanang naa sa luyo ninyo dihang gipangkapoy mo ug nangaluya. Wala siya mahadlok sa Diyos. 19 Dihang hatagan na mog pahulay ni Jehova nga inyong Diyos gikan sa tanan ninyong kaaway sa palibot sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos ingong panulondon nga panag-iyahon,+ puoha ang mga Amalekanhon gikan sa yuta* aron dili na sila mahinumdoman pa.+ Ayaw gyod mog kalimot.
26 “Dihang makasulod na mo sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos ingong panulondon ug inyo na kining mapanag-iya ug magpuyo na mo didto, 2 pagkuha mog pipila sa mga unang bunga sa tanang abot sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, ug ibutang kini sa bukag ug adto sa dapit nga pilion ni Jehova nga inyong Diyos nga butangan sa iyang ngalan.+ 3 Adtoa ang saserdote nga mag-alagad nianang panahona ug ingna siya, ‘Karon akong isulti kang Jehova nga imong Diyos nga miabot na ko sa yuta nga gipanumpa ni Jehova sa atong mga katigulangan nga ihatag kanato.’+
4 “Unya kuhaon sa saserdote ang dala ninyong bukag ug ibutang kini sa atubangan sa halaran ni Jehova nga inyong Diyos. 5 Dayon isulti ninyo kini sa atubangan ni Jehova nga inyong Diyos, ‘Latagaw* nga Arameanhon+ ang akong amahan. Miadto siya sa Ehipto+ ug mipuyo didto ingong langyaw, ug gamay ra ang iyang panimalay.+ Apan didto nahimo siyang dakong nasod, gamhanan ug daghan.+ 6 Gidaogdaog mi sa mga Ehiptohanon, gisakit, ug giulipon pag-ayo.+ 7 Busa nagpakitabang mi kang Jehova nga Diyos sa among mga katigulangan, ug gidungog mi ni Jehova. Nakita niya ang among pag-antos, ang among kalisdanan, ug ang pagdaogdaog kanamo.+ 8 Sa kataposan gipagawas mi ni Jehova sa Ehipto pinaagi sa iyang dako kaayong gahom,+ makahadlok nga mga buhat, mga ilhanan, ug mga milagro.+ 9 Unya gidala mi niya niining dapita ug gihatag kanamo kining yutaa, yuta nga abunda sa gatas ug dugos.+ 10 Karon gidala nako ang mga unang bunga sa abot sa yuta nga gihatag kanako ni Jehova.’+
“Ibutang ninyo kini sa atubangan ni Jehova nga inyong Diyos ug yukbo sa atubangan ni Jehova nga inyong Diyos. 11 Unya maglipay mo tungod sa tanang maayong butang nga gihatag ni Jehova nga inyong Diyos kaninyo ug sa inyong panimalay, kamo ug ang mga Levihanon ug ang mga langyaw nga nagpuyo uban ninyo.+
12 “Dihang matigom na ninyo ang tibuok ikapulo+ sa inyong abot sa ikatulong tuig, ang tuig sa ikapulo, ihatag ninyo kini sa Levihanon, sa langyaw nga residente, sa batang wala nay amahan,* ug sa biyuda, ug mokaon sila sa inyong mga siyudad* hangtod mabusog.+ 13 Unya isulti ninyo kini sa atubangan ni Jehova nga inyong Diyos, ‘Gikuha na nako ang balaang mga butang gikan sa akong balay ug gihatag nako kini sa Levihanon, langyaw nga residente, batang wala nay amahan, ug sa biyuda,+ sumala sa imong gisugo kanako. Wala nako lapasa o kalimti ang imong mga sugo. 14 Wala ko mokaon niini samtang nagbangotan ko o magtandog niini samtang hugaw ko o maghatag ug bisag unsa niini para sa patay. Gisunod nako ang giingon ni Jehova nga akong Diyos ug gibuhat ang tanan nimong gisugo kanako. 15 Dungaw gikan sa imong balaang puy-anan, ang kalangitan, ug panalangini ang imong katawhang Israel ug ang yuta nga imong gihatag kanamo,+ yuta nga abunda sa gatas ug dugos,+ sumala sa imong gisaad sa among mga katigulangan.’+
16 “Niining adlawa gisugo mo ni Jehova nga inyong Diyos sa pagtuman niini nga mga regulasyon ug hudisyal nga mga hukom. Kinahanglang tumanon ninyo kini sa bug-os ninyong kasingkasing+ ug sa bug-os ninyong kalag.* 17 Gipasaligan mo ni Jehova karon nga siya mahimong inyong Diyos basta mosubay mo sa iyang mga dalan, motuman sa iyang mga regulasyon,+ mga sugo,+ ug hudisyal nga mga hukom,+ ug mamati sa iyang tingog. 18 Ug gipasaligan sab ninyo si Jehova karon nga kamo mahimong iyang katawhan, iyang espesyal* nga katigayonan,+ sama sa iyang gisaad kaninyo, ug nga tumanon ninyo ang tanan niyang sugo. 19 Unya himoon mo niyang labaw kay sa tanang ubang nasod nga iyang gihimo,+ sumala sa iyang gisaad, nga moresulta sa inyong kadayeganan, kadungganan, ug himaya kon pamatud-an ninyo nga kamo balaang katawhan para kang Jehova nga inyong Diyos.”+
27 Dayon gisugo ni Moises ug sa mga ansiyano sa Israel ang katawhan: “Tumana ang matag sugo nga akong gihatag ninyo karon. 2 Sa adlaw nga motabok mo sa Jordan paingon sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, pagpatindog mog dagkong bato ug palitadahi kana.*+ 3 Isulat niana ang tanang pulong niini nga Balaod dihang makatabok na mo, aron makasulod mo sa yuta nga ihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos, yuta nga abunda sa gatas ug dugos, sumala sa gisaad kaninyo ni Jehova,+ ang Diyos sa inyong mga katigulangan. 4 Dihang makatabok na mo sa Jordan, ipatindog ninyo ang maong mga bato sa Bukid sa Ebal+ ug palitadahi kana* sumala sa akong gisugo ninyo karon. 5 Paghimo pod mo didtog halaran nga bato para kang Jehova nga inyong Diyos. Ayaw kini gamitig puthaw nga himan.+ 6 Tibuok nga mga bato ang inyong gamiton sa paghimog halaran para kang Jehova nga inyong Diyos, ug pagtanyag niana ug mga halad nga sinunog para kang Jehova nga inyong Diyos. 7 Pagtanyag mog mga halad sa panag-ambit+ ug kan-a kana didto,+ ug paglipay mo atubangan ni Jehova nga inyong Diyos.+ 8 Ug tin-awng isulat sa mga bato ang tanang pulong niini nga Balaod.”+
9 Unya giingnan ni Moises ug sa mga saserdote nga Levihanon ang tibuok Israel: “Hilom ug paminaw, Oh Israel. Niining adlawa kamo nahimong katawhan ni Jehova nga inyong Diyos.+ 10 Paminawa gayod si Jehova nga inyong Diyos ug tumana ang iyang mga sugo+ ug mga regulasyon nga akong gihatag kaninyo karon.”
11 Nianang adlawa gisugo ni Moises ang katawhan: 12 “Dihang makatabok na mo sa Jordan, kini ang motindog sa Bukid sa Gerizim+ aron panalanginan ang katawhan: ang tribo ni Simeon, Levi, Juda, Isacar, Jose, ug Benjamin. 13 Ug kini ang motindog sa Bukid sa Ebal+ aron ipahayag ang tunglo: ang tribo ni Ruben, Gad, Aser, Zabulon, Dan, ug Neptali. 14 Ug ang mga Levihanon mosulti sa tibuok Israel sa kusog nga tingog:+
15 “‘Tinunglo ang tawo nga maghimo ug magtagog kinulit nga larawan+ o metal* nga estatuwa,+ butang nga gidumtan ni Jehova+ nga hinimo sa mga artesano.’* (Ug ang tibuok katawhan motubag, ‘Amen!’*)
16 “‘Tinunglo ang magtamay sa iyang amahan o inahan.’+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
17 “‘Tinunglo ang magsibog sa mohon sa iyang isigkatawo.’+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
18 “‘Tinunglo ang magpahisalaag sa buta diha sa dalan.’+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
19 “‘Tinunglo ang maghikaw ug hustisya+ sa langyaw nga residente, sa batang wala nay amahan,* ug sa biyuda.’+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
20 “‘Tinunglo ang makigsekso sa asawa sa iyang amahan, kay gipakaulawan niya ang iyang amahan.’*+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
21 “‘Tinunglo ang makigsekso sa bisan unsang hayop.’+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
22 “‘Tinunglo ang makigsekso sa iyang igsoong babaye, nga anak sa iyang amahan o inahan.’+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
23 “‘Tinunglo ang makigsekso sa iyang ugangang babaye.’+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
24 “‘Tinunglo ang moatang sa iyang isigkatawo aron patyon siya.’+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
25 “‘Tinunglo ang modawat ug hiphip aron patyon ang inosenteng tawo.’*+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
26 “‘Tinunglo ang dili motuman sa mga pulong niini nga Balaod.’+ (Ug ang tibuok katawhan moingon, ‘Amen!’)
28 “Ug kon paminawon gayod ninyo si Jehova nga inyong Diyos pinaagi sa pagtuman sa tanan niyang sugo nga akong gihatag kaninyo karon, himoon gyod mo ni Jehova nga inyong Diyos nga labaw kay sa tanang nasod sa yuta.+ 2 Kining tanang panalangin abundang moabot kaninyo,+ kay padayon mong namati kang Jehova nga inyong Diyos:
3 “Panalanginan mo diha sa siyudad, ug panalanginan mo diha sa uma.+
4 “Panalanginan ang inyong mga anak,*+ ang bunga sa inyong yuta, ug ang inyong mga hayop, ang inyong nating baka ug karnero.+
5 “Panalanginan ang inyong bukag+ ug ang inyong masahanan nga panaksan.+
6 “Panalanginan mo sa tanan ninyong buhaton.
7 “Ipahinabo ni Jehova nga mapildi ang inyong mga kaaway sa inyong atubangan.+ Moatake sila kaninyo gikan sa usa ka direksiyon, apan managan sila sa pito ka direksiyon.+ 8 Panalanginan ni Jehova ang inyong mga balay-tipiganan+ ug ang tanan ninyong himoon, ug panalanginan gyod mo ni Jehova nga inyong Diyos sa yuta nga iyang ihatag kaninyo. 9 Himoon mo ni Jehova nga iyang balaang katawhan,+ sumala sa iyang gipanumpa kaninyo,+ kay padayon mong nagtuman sa mga sugo ni Jehova nga inyong Diyos ug nagsubay sa iyang mga dalan. 10 Ang tanang katawhan sa yuta makakita nga gitawag mo sa ngalan ni Jehova,+ ug sila mahadlok kaninyo.+
11 “Padaghanog maayo ni Jehova ang inyong mga anak, ang anak sa inyong mga hayop, ug ang abot+ sa inyong yuta nga gipanumpa ni Jehova sa inyong katigulangan nga ihatag kaninyo.+ 12 Buksan ni Jehova kaninyo ang iyang puno kaayo nga balay-tipiganan, ang kalangitan, aron hatagag ulan ang inyong yuta sa gitakdang panahon niini+ ug aron panalanginan ang tanan ninyong buhaton. Magpahulam mo sa daghang nasod, apan kamo dili kinahanglang manghulam.+ 13 Himoon mo ni Jehova nga ulo, dili ikog; ug kamoy naa sa ibabaw,+ dili sa ilalom, basta padayon ninyong tumanon ang mga sugo ni Jehova nga inyong Diyos, nga akong gihatag kaninyo karon nga inyong buhaton. 14 Ayawg tipas sa tanang sugo nga akong gihatag kaninyo karon+ pinaagi sa pagsunod sa laing mga diyos sa pag-alagad kanila.+
15 “Apan kon dili mo mamati kang Jehova nga inyong Diyos ug dili motuman sa tanan niyang sugo ug mga lagda nga akong gihatag kaninyo karon, kining tanang tunglo modangat gayod kaninyo:+
16 “Matinunglo mo diha sa siyudad, ug matinunglo mo diha sa uma.+
17 “Matinunglo ang inyong bukag+ ug ang inyong masahanan nga panaksan.+
18 “Matinunglo ang inyong mga anak,*+ ang bunga sa inyong yuta, ug ang inyong nating baka ug karnero.+
19 “Matinunglo mo sa tanan ninyong buhaton.
20 “Ipahinabo ni Jehova kaninyo ang tunglo, ang kaguliyang ug silot sa tanan ninyong buluhaton hangtod nga malaglag mo dayon, tungod sa inyong daotang binuhatan ug pagtalikod kanako.+ 21 Hatagan mo ni Jehova ug sakit hangtod nga iya mong malaglag sa yuta nga inyong panag-iyahon.+ 22 Silotan mo ni Jehova ug tuberkulosis, taas nga hilanat,+ hubag, grabeng kainit, gubat,+ init nga hangin, ug peste sa tanom;+ dili mo makaikyas niini hangtod nga malaglag mo. 23 Ang inyong kalangitan mahimong tumbaga, ug ang inyong yuta mahimong puthaw.+ 24 Paulanan mo ni Jehova ug balas ug abog gikan sa langit hangtod nga malaglag mo. 25 Ipahinabo ni Jehova nga mapildi mo sa inyong mga kaaway.+ Atakehon ninyo sila gikan sa usa ka direksiyon, apan managan mo sa pito ka direksiyon; ug ang tanang gingharian sa yuta mahadlok dihang makita nila ang daotang nahitabo kaninyo.+ 26 Ang inyong patayng lawas kaonon sa tanang langgam sa langit ug sa mananap sa kapatagan, ug walay mobugaw nila.+
27 “Silotan mo ni Jehova ug mga hubag sa Ehipto, almoranas, eksema, ug nukanuka, ug dili gyod mo maayo. 28 Ipahinabo ni Jehova nga kamo mabuang, mabuta,+ ug malibog. 29 Magsukarap mo sa udtong tutok, samag buta nga nagsukarap sa kangitngit,+ ug dili mo molampos sa tanan ninyong buhaton. Pirme mong tikasan ug tulison, ug walay moluwas ninyo.+ 30 Ang inyong pangasaw-onon lugoson sa laing lalaki. Magtukod mog balay, apan dili mo makapuyo niini.+ Magtanom mog ubasan, apan dili mo makakaon niini.+ 31 Ang inyong torong baka ihawon sa inyong atubangan, apan dili mo makakaon niini. Ang inyong asno kawaton sa inyong atubangan, apan dili na kini mabalik kaninyo. Ang inyong karnero kuhaon sa inyong mga kaaway, apan walay motabang ninyo. 32 Makita ninyo ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye nga kuhaon sa mga kaaway,+ ug mangandoy mo pirme nga makita sila, apan wala moy mahimo. 33 Ang bunga ug mga abot sa inyong yuta kaonon sa katawhan nga wala ninyo mailhi,+ ug pirme mong tikasan ug yatakan. 34 Mabuang mo tungod sa inyong makita.
35 “Silotan mo ni Jehova ug mga hubag sa inyong tuhod ug bitiis, nga sakit kaayo ug dili maayo, gikan sa lapalapa hangtod sa alimpulo. 36 Kamo ug ang hari nga inyong gipili dalhon ni Jehova sa nasod nga wala ninyo mailhi ug wala sab mailhi sa inyong katigulangan,+ ug mag-alagad mo didto sa mga diyos nga kahoy ug bato.+ 37 Ang mga tawo sa mga dapit diin dad-on mo ni Jehova mahadlok tungod sa nahitabo ninyo. Tamayon mo nila ug biaybiayon.+
38 “Magpugas mog daghang binhi sa uma, apan gamay ra mog maani,+ kay hutdon nig kaon sa dulon. 39 Mananom mo ug magtikad ug mga ubasan, apan wala moy mainom nga bino ug mapupo nga ubas,+ kay hutdon nig kaon sa ulod. 40 May mga kahoyng olibo sa tibuok ninyong teritoryo, apan wala moy lana nga ikahaplas, kay mangatagak ang inyong mga olibo. 41 Manganak mog mga lalaki ug babaye, apan dili sila magpabiling inyoha, kay bihagon sila.+ 42 Hugpaan sa mga insekto* ang tanan ninyong kahoy ug mga bunga sa inyong yuta. 43 Ang mga langyaw nga nagpuyo uban ninyo mag-anam ka gamhanan, samtang kamo mag-anam ka huyang. 44 Silay magpahulam ninyo imbes kamoy magpahulam nila.+ Sila ang mahimong ulo ug kamo ang mahimong ikog.+
45 “Mahitabo gayod kaninyo kining tanang tunglo.+ Dili mo makaikyas niini hangtod nga malaglag mo,+ kay wala mo mamati kang Jehova nga inyong Diyos ug wala motuman sa iyang mga sugo ug mga lagda nga iyang gihatag kaninyo.+ 46 Kini nga mga tunglo modangat kaninyo ug sa inyong mga kaliwat ug magsilbing ilhanan ug pasidaan hangtod sa hangtod,+ 47 kay wala ninyo alagara si Jehova nga inyong Diyos uban ang kasadya ug kalipay sa kasingkasing dihang abunda pa mo sa tanang butang.+ 48 Ipahinabo ni Jehova nga atakehon mo sa inyong mga kaaway, ug mag-alagad mo nila+ samtang kamo gigutom,+ giuhaw, halos hubo, ug kulang sa tanang butang. Butangan niyag yugo nga puthaw ang inyong liog hangtod nga iya mong malaglag.
49 “Si Jehova magpadala batok kaninyo ug katawhan nga gikan sa layong nasod,+ gikan sa tumoy sa yuta; dagiton mo niini nga samag agila,+ ug dili ninyo masabtan ang ilang pinulongan,+ 50 nasod nga bangis ug walay kaluoy sa tigulang ug batan-on.+ 51 Kaonon nila ang anak sa inyong mga hayop ug ang bunga sa inyong yuta hangtod nga mangamatay mo. Dili mo nila binlan ug lugas, bag-ong bino o lana, nating baka o karnero hangtod nga ila mong malaglag.+ 52 Likosan nila ang tanang siyudad* sa inyong yuta ug dili mo makagawas niini hangtod nga malumpag ang tag-as ug lig-ong mga paril nga inyong gisaligan. Oo, likosan gyod nila ang tanang siyudad sa yuta nga gihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos.+ 53 Tungod sa grabeng kalisod nga epekto sa paglikos sa inyong mga kaaway, kaonon ninyo ang inyong mga anak,* ang unod sa inyong mga anak nga lalaki ug babaye+ nga gihatag kaninyo ni Jehova nga inyong Diyos.
54 “Bisan ang lalaki nga buotan ug anad sa hayahay nga kinabuhi dili maluoy sa iyang igsoon o pinangga nga asawa o mga anak nga buhi pa, 55 ug dili niya sila bahinan sa unod sa iyang mga anak nga iyang kaonon, kay walay mabilin niya tungod sa grabeng kalisod nga epekto sa paglikos sa mga kaaway sa inyong mga siyudad.+ 56 Ug ang babaye nga buotan ug anad sa hayahay nga kinabuhi, nga dili gani motunob sa yuta tungod sa iyang kaarte,+ dili maluoy sa iyang pinangga nga bana ug sa iyang anak nga lalaki o babaye, 57 kay dili niya sila bahinan sa inunlan nga gikan sa iyang tiyan ug sa unod sa bata nga iyang gipanganak. Kaonon niya kini sa tago tungod sa grabeng kalisod nga epekto sa paglikos sa kaaway sa inyong mga siyudad.
58 “Kon dili ninyo tumanon ang tanang pulong niini nga Balaod nga nasulat niining basahona+ ug dili ninyo kahadlokan ang mahimayaong ngalan nga angayng tahoron ug kahadlokan,+ ang ngalan ni Jehova+ nga inyong Diyos, 59 kamo ug ang inyong mga anak silotan ni Jehova ug grabe kaayong mga hampak nga molungtad ug dugay,+ ug mga balatian nga sakit kaayo ug walay pagkaayo. 60 Ipahamtang niya kaninyo ang tanang sakit sa Ehipto nga inyong gikahadlokan, ug dili mo mangaayo. 61 Ipahamtang pa gani ni Jehova kaninyo ang mga sakit o hampak nga wala masulat sa basahon niini nga Balaod hangtod nga malaglag mo. 62 Bisag sama pa mo ka daghan sa mga bituon sa langit,+ diyutay na lang kaayo ang mahibilin ninyo,+ kay wala mo mamati kang Jehova nga inyong Diyos.
63 “Kon nalipay si Jehova sa pagpauswag ug pagpadaghan kaninyo, malipay sab si Jehova sa paglaglag kaninyo; ug sa pagpuo kaninyo gikan sa yuta nga inyong panag-iyahon.
64 “Patibulaagon mo ni Jehova ngadto sa tanang nasod, gikan sa usa ka tumoy sa yuta hangtod sa pikas tumoy sa yuta,+ ug didto mag-alagad mog mga diyos nga kahoy ug bato, nga wala ninyo mailhi ug wala sab mailhi sa inyong katigulangan.+ 65 Sa maong mga nasod, wala moy kalinaw+ ug walay kapahulayan ang inyong tiil. Didto, ipahinabo ni Jehova nga mabalaka ang inyong kasingkasing,+ kapoyon sa pagpaabot ang inyong mata, ug mawad-an mog paglaom.+ 66 Mameligro pag-ayo ang inyong kinabuhi. Adlaw ug gabii mong mahadlok, ug walay kasegurohan ang inyong kinabuhi. 67 Sa buntag moingon mo, ‘Gabii na unta!’ ug sa gabii moingon mo, ‘Buntag na unta!’ tungod sa grabeng kahadlok nga inyong bation ug tungod sa inyong makita. 68 Ug dad-on gyod mog balik ni Jehova sa Ehipto pinaagig barko, sa yuta nga akong giingon kaniadto, ‘Dili na ninyo kini makita pag-usab,’ ug didto ibaligya ninyo ang inyong kaugalingon sa inyong mga kaaway ingong ulipong lalaki ug babaye, apan walay mopalit ninyo.”
29 Kini ang mga pulong sa pakigsaad nga gisugo ni Jehova kang Moises nga himoon uban sa katawhan sa Israel sa yuta sa Moab, dugang pa sa pakigsaad nga iyang gihimo uban kanila sa Horeb.+
2 Unya gipatawag ni Moises ang tibuok Israel ug giingnan: “Nakita ninyo sa Ehipto ang tanang gihimo ni Jehova sa Paraon, sa tanan niyang alagad, ug sa tibuok niyang yuta,+ 3 ang dagkong paghukom* nga inyong nakita, kadtong dagkong mga ilhanan ug milagro.+ 4 Apan hangtod karon wala mo hatagi ni Jehova ug kasingkasing nga makasabot, mata nga makakita, ug dalunggan nga makadungog.+ 5 ‘Sulod sa 40 ka tuig nga gigiyahan ta mo sa kamingawan,+ wala madunot ang inyong mga besti ug wala madaot ang inyong mga sandalyas.+ 6 Wala moy makaon nga tinapay ug wala moy mainom nga bino o bisan unsang alkoholikong ilimnon, pero giatiman mo nako aron makaila mo nga ako si Jehova nga inyong Diyos.’ 7 Sa ulahi nakaabot mo niining dapita, ug si Sihon nga hari sa Hesbon+ ug si Og nga hari sa Basan+ nakiggubat nato, apan napildi nato sila.+ 8 Unya gikuha nato ang ilang yuta ug gihatag kini ngadto sa tribo ni Ruben, ni Gad, ug sa katunga sa tribo ni Manases ingong ilang panulondon.+ 9 Busa tumana ang mga pulong niini nga pakigsaad, aron maayo ang resulta sa tanan ninyong buhaton.+
10 “Kamong tanan nagtindog karon sa atubangan ni Jehova nga inyong Diyos, ang mga pangulo sa inyong mga tribo, ang inyong mga ansiyano, ang inyong mga opisyal, ang tanang lalaki sa Israel, 11 ang inyong mga bata, mga asawa,+ ug ang mga langyaw+ nga nagpuyo sa inyong mga kampo, gikan sa inyong tigpangahoy hangtod sa inyong tigkalos ug tubig. 12 Nia mo dinhi aron makigbahin sa pakigsaad ni Jehova nga inyong Diyos ug sa iyang panumpa, nga himoon kaninyo karon ni Jehova nga inyong Diyos+ 13 aron niining adlawa kamo mahimong iyang katawhan+ ug siya mahimong inyong Diyos,+ sumala sa iyang gisaad kaninyo ug sumala sa iyang gipanumpa sa inyong katigulangan, kang Abraham,+ Isaac,+ ug Jacob.+
14 “Dili lamang kaninyo nga ako naghimo niini nga pakigsaad ug panumpa, 15 kondili niadtong nagtindog usab uban kanato karon atubangan ni Jehova nga atong Diyos ug niadtong dili nato kauban karon. 16 (Kay nahibalo mo pag-ayo kon unsay atong kinabuhi sa Ehipto ug kon giunsa nato pag-agi sa lainlaing nasod panahon sa atong panaw.+ 17 Ug nakita ninyo ang ilang dulumtanang mga butang ug ang ilang makaluod nga mga idolo*+ nga kahoy ug bato, plata ug bulawan.) 18 Pagbantay nga walay lalaki o babaye, banay o tribo gikan kaninyo karon nga ang kasingkasing moluib kang Jehova nga atong Diyos ug moalagad sa mga diyos niadtong mga nasora,+ aron walay tawo kaninyo nga samag gamot nga magpatunghag makahilo nga bunga ug pait nga tanom.*+
19 “Apan kon may makadungog sa mga pulong niini nga panumpa ug siya manghambog diha sa iyang kasingkasing, nga mag-ingon, ‘Molampos ko bisag tumanon nako ang akong gusto,’* nga moresulta sa ikadaot sa tanan, 20 dili siya pasayloon ni Jehova.+ Mosilaob hinuon ang grabeng kasuko ni Jehova batok nianang tawhana, ug ang tanang tunglo nga nasulat niining basahona seguradong mahitabo kaniya,+ ug papason gayod ni Jehova ang iyang ngalan gikan sa yuta. 21 Unya ilain siya ni Jehova gikan sa tanang tribo sa Israel aron silotan sumala sa tanang tunglo sa pakigsaad nga nasulat niini nga basahon sa Balaod.
22 “Dihang makita sa umaabot nga henerasyon sa inyong mga anak ug sa langyaw nga gikan sa layong lugar ang mga hampak nga gipahamtang ni Jehova nianang yutaa— 23 asupre, asin, ug sunog, mao nga ang tibuok yuta dili matamnan ug walay moturok nga bisan unsa, sama sa pagkapukan sa Sodoma ug Gomora,+ Adma ug Zeboiim,+ nga gilaglag ni Jehova tungod sa iyang kasuko ug kapungot— 24 sila ug ang tanang nasod mangutana, ‘Nganong gibuhat kini ni Jehova niining yutaa?+ Nganong grabe kaayo ang iyang kasuko?’ 25 Unya sila moingon, ‘Tungod kay gitalikdan nila ang pakigsaad ni Jehova,+ ang Diyos sa ilang mga katigulangan, nga iyang gihimo uban kanila dihang iyang gipagawas sila sa Ehipto.+ 26 Mialagad ug miyukbo hinuon sila sa laing mga diyos, mga diyos nga wala nila mailhi ug wala niya itugot nga ilang simbahon.+ 27 Tungod sa grabeng kasuko ni Jehova nianang yutaa, iyang gipahamtang niana ang tanang tunglo nga nasulat niining basahona.+ 28 Busa giluka sila ni Jehova sa ilang yuta tungod sa iyang kasuko+ ug grabeng kapungot ug gidala sila ngadto sa laing yuta, diin tua sila karon.’+
29 “Ang mga butang nga tinago iya ni Jehova nga atong Diyos,+ apan ang mga butang nga iyang gipadayag maoy para kanato ug sa atong mga kaliwat hangtod sa hangtod, aron matuman nato ang tanang pulong niini nga Balaod.+
30 “Mahitabo kaninyo kining mga pulonga, ang panalangin ug ang tunglo nga akong gibutang sa inyong atubangan.+ Ug kon tua na mo sa mga nasod diin gipatibulaag mo ni Jehova nga inyong Diyos+ ug mahinumdom mo niining* mga pulonga,+ 2 ug kamo ug ang inyong mga anak mobalik kang Jehova nga inyong Diyos+ ug maminaw kaniya sa bug-os ninyong kasingkasing ug sa bug-os ninyong kalag*+ sumala sa tanan nakong gisugo kaninyo karon, 3 nan kuhaon mo ni Jehova nga inyong Diyos gikan sa pagkabihag+ ug kamo iyang kaluy-an+ ug tigomon pag-usab gikan sa tanang nasod diin gipatibulaag mo ni Jehova nga inyong Diyos.+ 4 Bisag tua pa mo sa kinatumyan sa langit, tigomon mo ni Jehova nga inyong Diyos ug kuhaon gikan didto.+ 5 Ibalik mo ni Jehova nga inyong Diyos sa yuta nga gipanag-iya sa inyong mga amahan, ug panag-iyahon ninyo kini. Panalanginan mo niya ug padaghanon labaw pa sa inyong mga amahan.+ 6 Hinloan* ni Jehova nga inyong Diyos ang inyong kasingkasing ug ang kasingkasing sa inyong mga kaliwat,+ aron higugmaon ninyo si Jehova nga inyong Diyos sa bug-os ninyong kasingkasing ug sa bug-os ninyong kalag* ug kamo mabuhi.+ 7 Unya ipahamtang ni Jehova nga inyong Diyos kining tanang tunglo diha sa inyong mga kaaway nga nagdumot ug naglutos ninyo.+
8 “Ug kamo mobalik ug maminaw kang Jehova ug motuman sa tanan niyang sugo nga akong gihatag kaninyo karon. 9 Panalanginan pag-ayo ni Jehova nga inyong Diyos ang tanan ninyong buhaton.+ Padaghanon niya ang inyong mga anak, hayop, ug abot, kay si Jehova malipay pag-usab sa pagpauswag kaninyo, sama nga nalipay siya sa inyong mga katigulangan.+ 10 Kay kamo unya mamati kang Jehova nga inyong Diyos ug padayong motuman sa iyang kasugoan ug mga lagda nga nasulat niining basahon sa Balaod, ug kamo mobalik kang Jehova nga inyong Diyos sa bug-os ninyong kasingkasing ug sa bug-os ninyong kalag.*+
11 “Kini nga sugo nga akong gihatag kaninyo karon dili sobra ka lisod ug dili sab layo kaninyo.*+ 12 Wala ni sa langit maong dili mo makaingon, ‘Kinsay mosaka sa langit ug mokuha niini para nato, aron ato kining madungog ug matuman?’+ 13 Wala sab ni sa tabok sa dagat maong dili mo makaingon, ‘Kinsay motabok sa dagat ug mokuha niini para nato, aron ato kining madungog ug matuman?’ 14 Kay ang pulong sa Balaod duol kaayo kaninyo, naa mismo sa inyong baba ug kasingkasing,+ aron inyo kining mabuhat.+
15 “Ania, akong gibutang sa inyong atubangan ang kinabuhi ug kaayohan, ug ang kamatayon ug katalagman.+ 16 Kon mamati mo sa kasugoan ni Jehova nga inyong Diyos nga akong gihatag kaninyo karon, pinaagi sa paghigugma kang Jehova nga inyong Diyos,+ sa pagsubay sa iyang mga dalan, ug sa pagtuman sa iyang mga sugo, lagda, ug hudisyal nga hukom, kamo mabuhi+ ug modaghan, ug panalanginan mo ni Jehova nga inyong Diyos sa yuta nga inyong panag-iyahon.+
17 “Apan kon mopahilayo ang inyong kasingkasing+ ug dili mo mamati, ug moyukbo mo sa laing mga diyos ug moalagad nila,+ 18 sultihan ta mo karon nga mangalaglag gyod mo.+ Dili mo mabuhig dugay sa yuta nga inyong panag-iyahon sa tabok sa Jordan. 19 Karon himoon nakong saksi ang langit ug ang yuta batok kaninyo, nga akong gibutang ang kinabuhi ug ang kamatayon sa inyong atubangan, ang panalangin ug ang tunglo;+ ug pilia gayod ang kinabuhi aron mabuhi mo+ ug ang inyong mga kaliwat,+ 20 pinaagi sa paghigugma kang Jehova nga inyong Diyos,+ sa pagpamati kaniya, ug sa pag-unong kaniya,+ kay siya ang inyong kinabuhi ug tungod kaniya magdugay mo sa yuta nga gipanumpa ni Jehova nga ihatag sa inyong mga katigulangan, kang Abraham, Isaac, ug Jacob.”+
31 Unya si Moises migawas ug miingon sa tibuok Israel: 2 “Ako karon 120 anyos na.+ Dili na ko makapanguna ninyo* kay giingnan ko ni Jehova, ‘Dili ka motabok sa Jordan.’+ 3 Si Jehova nga inyong Diyos ang mag-una kaninyo sa pagtabok, ug siya mismo ang molaglag niining mga nasod sa inyong atubangan, ug abogon ninyo sila.+ Si Josue ang manguna ninyo sa pagtabok,+ sumala sa gisulti ni Jehova. 4 Himoon ni Jehova kanila ang iyang gibuhat sa mga hari sa mga Amorihanon, si Sihon+ ug si Og,+ ug sa ilang yuta dihang gilaglag niya sila.+ 5 Pildihon sila ni Jehova para kaninyo, ug buhaton ninyo kanila ang tanan nakong gisugo kaninyo.+ 6 Magmaisogon mo ug magmalig-on.+ Ayaw mog kahadlok o kalisang nila,+ kay si Jehova nga inyong Diyos magauban kaninyo. Dili mo niya pasagdan o biyaan.”+
7 Dayon gitawag ni Moises si Josue ug giingnan siya atubangan sa tibuok Israel: “Magmaisogon ka ug magmalig-on,+ kay ikaw ang magdala sa katawhan ngadto sa yuta nga gipanumpa ni Jehova sa ilang katigulangan nga ihatag kanila, ug imo kining ihatag kanila ingong panulondon.+ 8 Si Jehova ang mag-una kanimo, ug padayon siyang mouban nimo.+ Dili ka niya pasagdan o biyaan. Ayawg kahadlok o kalisang.”+
9 Unya gisulat ni Moises kini nga Balaod+ ug gihatag kini ngadto sa mga saserdote nga Levihanon, nga maoy nagdala sa kaban sa pakigsaad ni Jehova, ug ngadto sa tanang ansiyano sa Israel. 10 Gisugo sila ni Moises: “Kada ikapitong tuig, sa gitakdang panahon sa tuig sa pagpahigawas,+ panahon sa Pista sa mga Balongbalong,*+ 11 dihang ang tibuok Israel moatubang kang Jehova+ nga inyong Diyos sa dapit nga iyang pilion, basahon ninyo kini nga Balaod aron madungog kini sa tibuok Israel.+ 12 Tigoma ang katawhan,+ ang mga lalaki, babaye, bata,* ug mga langyaw nga nagpuyo sa inyong mga siyudad,* aron sila maminaw, makakat-on, ug mahadlok kang Jehova nga inyong Diyos ug motuman sa tanang pulong niini nga Balaod. 13 Unya ang ilang mga anak nga wala mahibalo niini nga Balaod maminaw+ ug makakat-on sa pagkahadlok kang Jehova nga inyong Diyos sa tanang adlaw nga kamo nagpuyo sa yuta nga inyong panag-iyahon sa tabok sa Jordan.”+
14 Unya giingnan ni Jehova si Moises: “Duol na ang panahon nga mamatay ka.+ Tawga si Josue, ug adto mo sa tolda nga tagboanan, aron itudlo nako siya ingong lider.”+ Busa miadto si Moises ug Josue sa tolda nga tagboanan. 15 Dayon si Jehova nagpakita diha sa tolda pinaagi sa haligi nga panganod, ug ang haligi nga panganod mipaibabaw sa entrada sa tolda.+
16 Karon si Jehova miingon kang Moises: “Hapit na kang mamatay,* ug kini nga katawhan mohimog espirituwal nga prostitusyon sa ubang mga diyos nga naa sa palibot sa yuta nga ilang adtoan.+ Isalikway ko nila+ ug ilang lapason ang akong pakigsaad kanila.+ 17 Nianang panahona mosilaob ang akong kasuko kanila,+ ug isalikway nako sila+ ug talikdan*+ hangtod nga sila malaglag. Ug human sa daghang katalagman ug kasakitan nga modangat kanila+ sila moingon, ‘Dili kaha kay wala na mag-uban ang Diyos kanato mao nga nahitabo nato kini nga mga katalagman?’+ 18 Apan talikdan gihapon nako sila nianang panahona tungod sa tanang pagkadaotan nga ilang gihimo, kay misimba sila sa ubang diyos.+
19 “Karon isulat ninyo kini nga awit+ ug itudlo kini ngadto sa mga Israelinhon.+ Ipamemorya kini kanila* aron kini nga awit magsilbing akong saksi batok sa katawhang Israel.+ 20 Dihang dad-on na nako sila sa yuta nga akong gisaad sa ilang katigulangan+—yuta nga abunda sa gatas ug dugos+—ug sila mangaon, mabusog, ug mouswag,*+ sila mosunod ug mosimba sa ubang mga diyos. Dili ko nila tahoron ug ilang lapason ang akong pakigsaad.+ 21 Dihang modangat kanila ang daghang katalagman ug kasakitan,+ kini nga awit magsilbing saksi kanila (kay dili kini angayng kalimtan sa ilang mga kaliwat), kay nahibalo na ko sa ilang tendensiya+ bisan sa wala pa nako sila madala sa yuta nga akong gisaad kanila.”
22 Busa nianang adlawa gisulat ni Moises kini nga awit ug gitudlo ngadto sa mga Israelinhon.
23 Unya iyang* gitudlo si Josue+ nga anak ni Nun ingong lider ug giingnan: “Magmaisogon ka ug magmalig-on,+ kay ikaw ang magdala sa mga Israelinhon ngadto sa yuta nga akong gisaad kanila,+ ug padayon kong mouban kanimo.”
24 Dihang nahuman nag sulat ni Moises sa basahon ang tanang pulong niini nga Balaod,+ 25 gisugo ni Moises ang mga Levihanon nga nagdala sa kaban sa pakigsaad ni Jehova: 26 “Kuhaa kining basahon sa Balaod+ ug ibutang sa kilid sa kaban+ sa pakigsaad ni Jehova nga inyong Diyos, ug magsilbi kining saksi batok kaninyo didto. 27 Kay nahibalo ko pag-ayo nga rebelyoso mo+ ug gahig ulo.*+ Rebelyoso na man gani mo kang Jehova bisag kauban pa ko ninyo, unsa pa kaha kon patay na ko! 28 Tigoma sa akong atubangan ang tanang ansiyano sa inyong mga tribo ug ang inyong mga opisyal, kay akong isulti kanila kining mga pulonga ug himoong saksi batok kanila ang langit ug yuta.+ 29 Kay nahibalo gyod ko nga kon mamatay na ko, mohimo mog daotan+ ug motipas sa dalan nga akong gisugo kaninyo. Ug seguradong moabot kaninyo+ ang katalagman kay himoon ninyo kon unsay daotan sa panan-aw ni Jehova ug inyong pasuk-on siya tungod sa inyong binuhatan.”
30 Dayon gisulti ni Moises ang tanang pulong niini nga awit samtang naminaw ang tibuok katawhan* sa Israel:+
32 “Oh langit pamati kay mosulti ko,
Ug paminaw yuta sa akong mga pulong.
2 Ang akong instruksiyon motulo samag ulan,
Ang akong pulong modaligdig samag yamog,
Samag taligsik diha sa mga sagbot
Ug samag dagayang ulan diha sa mga tanom.
3 Kay akong ipahayag ang ngalan ni Jehova.+
Ipanulti ninyo ang pagkalabaw sa atong Diyos!+
Sila dili iyang mga anak, ilaha ang sayop.+
Sila baliko ug hiwi nga kaliwatan!+
Dili ba siya man ang inyong Amahan mao nga mitungha mo,+
Ang Usa nga naghimo ug nagpalig-on kaninyo?
7 Hinumdomi ang kanhing mga adlaw;
Palandonga ang nangaging mga henerasyon.
Pangutan-a ang inyong mga amahan, ug sultihan mo nila.+
Pangutan-a ang inyong mga ansiyano, ug saysayan mo nila.
8 Dihang gihatagan sa Labing Hataas ug panulondon ang kanasoran,+
Dihang gibahinbahin niya ang mga anak ni Adan,*+
Gibutangan niyag utlanan ang kanasoran+
Sumala sa gidaghanon sa mga anak ni Israel.+
10 Iyang nakit-an siya sa kamingawan+
Ug sa hawan nga desyerto,+ nga may nag-uwang nga ihalas nga mga mananap.
11 Samag agila nga nagkisaw sa iyang salag,
Naglupadlupad ibabaw sa iyang mga piso,
Nagbukhad sa iyang mga pako ug nagkuha kanila,
Ug nagdala kanila diha sa iyang mga pako,+
12 Si Jehova lang ang nagatultol kaniya;*+
Wala siyay kauban nga laing diyos.+
Iyang gihatagan siyag dugos gikan sa dakong bato
Ug lana gikan sa gahi kaayong bato,*
14 Mantekilya gikan sa mga baka ug gatas gikan sa mga karnero,
Apil ang kinamaayohang* karnero,
Ug laking mga karnero sa Basan ug laking mga kanding,
Apil ang kinamaayohang* trigo;+
Ug miinom kag bino gikan sa duga* sa ubas.
15 Dihang mitambok si Jesurun,* mirebelde siya ug gisipa niya ang iyang tag-iya.
Ikaw nanambok, midako, ug miburot.+
Busa iyang gitalikdan ang Diyos, nga nagbuhat niya,+
Ug gitamay niya ang Bato sa iyang kaluwasan.
16 Ilang gipasuko siya tungod sa ubang mga diyos;+
Ilang gipalagot siya pinaagi sa dulumtanang mga butang.+
17 Naghalad sila sa mga demonyo, dili sa Diyos,+
Sa mga diyos nga wala nila mailhi,
Mga diyos nga bag-o pang mitungha
Ug wala mailhi sa inyong mga katigulangan.
18 Inyong gikalimtan ang Bato+ nga inyong amahan,
Ug wala ninyo hinumdomi ang Diyos nga nanganak kaninyo.+
19 Dihang nakita kini ni Jehova, iyang gisalikway sila,+
Kay gipasuko siya sa iyang mga anak nga lalaki ug babaye.
21 Ila kong gipasuko* kay misimba sila sa dili diyos;+
Ila kong gipalagot tungod sa ilang walay pulos nga mga idolo.+
Busa paseloson nako sila pinaagig walay pulos nga katawhan;+
Pasuk-on nako sila pinaagig buangbuang nga nasod.+
22 Kay ang akong kasuko nakahaling ug kalayo+
Nga magdilaab hangtod sa Lubnganan,*+
Ug ut-oton niini ang yuta ug ang abot niini
Ug sunogon niini ang pundasyon sa kabukiran.
23 Padaghanon nako ang ilang katalagman;
Hutdon nako kanila ang akong mga pana.
25 Sa gawas sa ilang balay, mamatyan sila pinaagig espada,+
Sa sulod, mangahadlok sila,+
Ang batan-ong lalaki ug dalaga,
Ang masuso ug tigulang.+
26 Moingon unta ko: “Patibulaagon nako sila;
Akong ipahinabo nga dili na sila mahinumdoman sa mga tawo,”
Basig moingon sila: “Midaog ta tungod sa atong gahom;+
Dili si Jehova ang nagbuhat niining tanan.”
29 Kon maalamon lang unta sila!+ Palandongon nila kini.+
Maghunahuna sila sa ilang dangatan.+
Dili, gawas kon gibaligya sila sa ilang Bato+
Ug gitugyan sila ni Jehova.
Ang ilang mga ubas makahilo,
Pait ang ilang mga pungpong.+
33 Ang ilang bino maoy lala sa mga bitin,
Ang makamatay nga lala sa mga kobra.
35 Akoa ang panimalos ug ang silot,+
Sa gitakdang panahon dihang sila madakin-as,+
Kay duol na ang adlaw sa ilang katalagman,
Ug ang mahitabo kanila paspas nga moabot.’
36 Kay hukman ni Jehova ang iyang katawhan,+
Ug maluoy siya* sa iyang mga alagad+
Dihang makita niya nga sila wala nay kusog,
Ug kadtong walay mahimo ug luya mao na lay nabilin.
37 Unya siya moingon, ‘Asa na man ang ilang mga diyos,+
Ang bato nga ilang gidangpan,
38 Nga nagkaon sa tambok sa ilang mga halad*
Ug nag-inom sa bino sa ilang mga halad nga ilimnon?+
Patabanga sila kaninyo.
Didto mo dangop nila.
Mopatay ko ug mohatag ug kinabuhi.+
41 Kon akong bairon ang akong nagapangidlap nga espada
Ug andamon ang akong kamot sa paghukom,+
Akong panimaslan ang akong mga kaaway+
Ug silotan kadtong nagdumot kanako.
42 Hubogon nakog dugo ang akong mga pana,
Ang dugo sa mga pinatay ug binihag.
Ug ang akong espada mokaog unod,
Ang mga ulo sa mga pangulo sa kaaway.’
43 Paglipay kamong kanasoran uban sa iyang katawhan,+
Kay siya manimalos para sa dugo sa iyang mga alagad,+
Ug balosan niya ang iyang mga kaaway+
Ug hinloan ang* yuta sa iyang katawhan.”
44 Busa si Moises miadto ug misulti sa tanang pulong niini nga awit atubangan sa katawhan,+ siya ug si Oseas*+ nga anak ni Nun. 45 Pagkahumag sulti ni Moises niining tanan sa tibuok Israel, 46 iyang giingnan sila: “Ibutang sa inyong kasingkasing ang tanan nakong gipasidaan kaninyo karon,+ aron matudloan ninyo ang inyong mga anak nga tumanon gayod ang tanang giingon niini nga Balaod.+ 47 Dili kini kay walay pulos nga pulong para kaninyo kay nagdepende niini ang inyong kinabuhi,+ ug pinaagi niini nga pulong mabuhi mog dugay sa yuta nga inyong panag-iyahon sa tabok sa Jordan.”
48 Si Jehova miingon kang Moises niadtong adlawa mismo: 49 “Tungas niining bukid sa Abarim,+ ang Bukid sa Nebo,+ nga naa sa Moab atbang sa Jerico, ug tan-awa ang yuta sa Canaan nga akong ihatag sa mga Israelinhon ingong panulondon.+ 50 Unya mamatay ka sa bukid nga imong tungason, ug ilubong ka sama sa imong mga katigulangan,* parehas ni Aaron nga imong igsoon nga namatay sa Bukid sa Hor+ ug gilubong sama sa iyang mga katigulangan, 51 kay kamong duha wala magmatinumanon kanako taliwala sa mga Israelinhon maylabot sa tubig sa Meriba+ sa Kades sa kamingawan sa Zin, kay wala ko ninyo balaana atubangan sa katawhan sa Israel.+ 52 Makita nimo ang yuta gikan sa layo, apan dili ka makasulod sa yuta nga akong ihatag sa katawhan sa Israel.”+
33 Karon kini ang panalangin nga gisulti ni Moises, nga tawo sa matuod nga Diyos, ngadto sa mga Israelinhon sa wala pa siya mamatay.+ 2 Siya miingon:
“Si Jehova miabot gikan sa Sinai,+
Ug siya midan-ag kanila gikan sa Seir.
Siya misidlak nga mahimayaon gikan sa kabukiran sa Paran,+
Ug kauban niya ang balaang mga panon;*+
Sa iyang tuong kamot naa ang iyang mga manggugubat.+
5 Ug Siya nahimong hari sa Jesurun*+
Dihang nagtigom ang mga pangulo sa katawhan+
Uban ang tanang tribo sa Israel.+
7 Ug gisulti niya kini nga panalangin kang Juda:+
“Oh Jehova, paminawa si Juda,+
Ug ibalik unta nimo siya sa iyang katawhan.
Gipanalipdan sa iyang mga bukton kon unsay iyaha,
Ug tabangan unta nimo siya batok sa iyang mga kaaway.”+
8 Bahin kang Levi siya miingon:+
“Ang imong* Tumim ug ang imong Urim+ iya sa tawong maunongon kanimo,+
Nga imong gisulayan didto sa Masah.+
Bisan ang iyang mga igsoon wala niya ilha,+
Ug gibalewala niya ang iyang mga anak.
Kay ilang gisunod ang imong pulong
Ug gituman ang imong pakigsaad.+
Magtanyag silag insenso nga ang kahumot makapalipay kanimo*+
Ug tibuok nga halad diha sa imong halaran.+
11 Oh Jehova, panalangini ang iyang kusog,
Ug malipay unta ka sa buhat sa iyang mga kamot.
Dugmoka ang paa* niadtong makig-away niya,
Aron dili na makatindog kadtong nagdumot niya.”
12 Bahin kang Benjamin siya miingon:+
“Magpuyo unta sa kasegurohan ang minahal ni Jehova tapad niya;
Samtang iyang ampingan siya sa tibuok adlaw,
Magpuyo siya taliwala sa iyang mga abaga.”
13 Bahin kang Jose siya miingon:+
“Hinaot panalanginan ni Jehova ang iyang yuta+
Pinaagi sa maayong mga butang sa langit,
Pinaagi sa yamog ug sa tubig nga gikan sa ilalom sa yuta,+
14 Pinaagi sa maayong mga butang nga gipatubo sa adlaw
Ug sa maayong mga abot kada bulan,+
15 Pinaagi sa kinamaayohang mga butang gikan sa karaang kabukiran*+
Ug sa maayong mga butang sa kabungtoran nga magpabilin hangtod sa hangtod,
16 Pinaagi sa maayong mga butang sa yuta ug sa tanang naa niini,+
Ug pinaagi sa pag-uyon sa Usa nga nagpakita sa tunokong tanom.+
Modangat unta kini sa ulo ni Jose,
Sa alimpulo sa usa nga gilain gikan sa iyang mga igsoon.+
17 Ang iyang kusog sama nianang sa panganay nga torong baka,
Ug ang iyang mga sungay maoy mga sungay sa ihalas nga torong baka.
Pinaagi niini iyang itulod* ang mga katawhan,
Ang tanan ngadto sa kinatumyan sa yuta.
Sila ang tinagpulo ka libo ni Epraim,+
Ug ang linibo ni Manases.”
18 Bahin kang Zabulon siya miingon:+
“Oh Zabulon, paglipay sa imong paggawas,
Ug ikaw, Isacar, sa imong mga tolda.+
19 Tawgon nila ang mga katawhan ngadto sa bukid.
Magtanyag sila didto ug mga halad sa pagkamatarong.
Kay manguha* sila sa daghang bahandi sa kadagatan
Ug sa tinagong mga bahandi sa balas.”
20 Bahin kang Gad siya miingon:+
“Bulahan siya nga nagpadako sa mga utlanan ni Gad.+
Sama siyag leyon nga nag-atang didto,
Nga andam mokuniskunis sa bukton ug sa ulo sa iyang biktima.
Ang mga pangulo sa katawhan magtigom.
Iyang ipatuman ang pagkamatarong ni Jehova
Ug ang hudisyal nga mga hukom diha sa Israel.”
22 Bahin kang Dan siya miingon:+
“Si Dan usa ka nating leyon.+
Siya molukso gikan sa Basan.”+
23 Bahin kang Neptali siya miingon:+
“Si Neptali giuyonan pag-ayo
Ug buhong sa panalangin ni Jehova.
Panag-iyaha ang yuta sa kasadpan ug sa habagatan.”
24 Bahin kang Aser siya miingon:+
“Si Aser panalanginan ug mga anak.
Hinaot paboran siya sa iyang mga igsoon,
Ug ituslob* unta niya sa lana ang iyang mga tiil.
26 Walay sama sa matuod nga Diyos+ ni Jesurun,+
Kinsa naglatas sa langit sa pagtabang kanimo
Ug nagsakay sa panganod sa iyang kahalangdon.+
27 Ang Diyos maoy dangpanan sukad pa sa karaang panahon,+
Ang iyang mga bukton nga magpabilin hangtod sa hangtod magsapnay kanimo.+
28 Ang Israel magpuyo sa kasegurohan,
Ug ang mga kaliwat* ni Jacob magmalinawon
Sa yuta nga abunda sa lugas ug bag-ong bino,+
Diin ang langit magpatulo ug yamog.+
Kinsa ang sama nimo,+
Katawhan nga ginaluwas ni Jehova,+
Nga mao ang imong taming+
Ug ang imong gamhanang espada?
34 Unya si Moises mibiya sa desyertong kapatagan sa Moab ug mitungas sa Bukid sa Nebo,+ ngadto sa tumoy sa Pisga+ atbang sa Jerico.+ Ug gipakita kaniya ni Jehova ang tibuok yuta, gikan sa Gilead hangtod sa Dan,+ 2 ang tibuok Neptali ug ang yuta sa Epraim ug Manases, ang tibuok yuta sa Juda hangtod sa dagat sa kasadpan,*+ 3 ug ang Negeb+ ug ang Distrito,+ ang patag sa Jerico nga siyudad sa mga kahoyng palma, hangtod sa Zoar.+
4 Dayon giingnan siya ni Jehova: “Kini ang yuta nga akong gipanumpa kang Abraham, Isaac, ug Jacob dihang miingon ko, ‘Ihatag nako ni sa imong mga kaliwat.’*+ Gipakita nako ni kanimo, apan dili ka makatabok didto.”+
5 Human niana, si Moises nga alagad ni Jehova namatay sa Moab sumala sa giingon ni Jehova.+ 6 Iyang gilubong siya sa walog sa yuta sa Moab nga atbang sa Bet-peor, ug walay nahibalo sa iyang lubnganan hangtod karon.+ 7 Si Moises 120 anyos dihang namatay.+ Ang iyang mata wala mohalap, ug ang iyang kusog wala mawala. 8 Sulod sa 30 ka adlaw, si Moises gihilakan sa katawhan sa Israel didto sa desyertong kapatagan sa Moab.+ Unya natapos ang mga adlaw sa paghilak ug pagbangotan para kang Moises.
9 Si Josue nga anak ni Nun napunog kaalam* kay gipatong ni Moises ang iyang kamot diha kaniya;+ ug naminaw kaniya ang mga Israelinhon, ug gisunod gayod nila kon unsay gisugo ni Jehova kang Moises.+ 10 Apan wala nay propeta sa Israel nga parehas ni Moises,+ nga suod kaayo kang Jehova.*+ 11 Iyang gihimo ang tanang ilhanan ug milagro nga gisugo ni Jehova kaniya nga buhaton sa Ehipto, sa Paraon, sa tanan niyang alagad, ug sa tibuok niyang yuta.+ 12 Gipakita sab ni Moises ang iyang gamhanang kamot ug dakong gahom atubangan sa tibuok Israel.+
Literal, “mga anak nga lalaki ni Israel.”
Lagmit ang kabukiran sa Lebanon.
Literal, “binhi.”
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “Ang atong kasingkasing gitunaw.”
Literal, “bug-os.”
Literal, “nga nagtindog sa imong atubangan.”
O posible, “Gipalig-on siya sa Diyos.”
O “Ayaw silag hagita.”
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
Nagtumong sa Creta.
Tan-awa sa Glossary.
O “Sila masakitan samag nanganak.”
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
Iningles, gate.
Tan-awa sa Glossary.
O posible, “itom nga bato.”
Ang usa ka maniko katumbas sa 44.5 sentimetros (17.5 pulgadas). Tan-awa ang Apendise B14.
Tan-awa sa Glossary.
Kahulogan, “Mga Kampo sa mga Tolda ni Jair.”
Tan-awa sa Glossary.
Ang Patayng Dagat.
O “sa kinatung-an sa langit.”
Literal, “ang Napulo ka Pulong.” Gitawag sab ug Dekalogo.
O “panulondon.”
Tan-awa sa Glossary.
O “pagsulay.”
Literal, “binhi.”
Tan-awa sa Glossary.
Ang Dagat sa Asin, o Patayng Dagat.
O “sa pagrebelde kanako.” Literal, “batok sa akong nawong.”
Literal, “dagway.”
Literal, “ganghaan.”
O “maayo ang imong dangatan.”
Literal, “pulong.”
Tan-awa sa Glossary.
O “balikbalika kinig sulti.”
Literal, “taliwala sa imong mga mata.”
Tan-awa sa Glossary.
O “bililhon.”
O “gahom.”
Literal, “Panalanginan ang bunga sa inyong tagoangkan.”
Literal, “Lamya.”
O “moingon mo sa inyong kasingkasing.”
O “pagsulay.”
O posible, “malisang; mahadlok.”
Literal, “sa ilalom sa langit.”
Iningles, silver.
O “walog sa tubig.” Tan-awa sa Glossary ang “Walog.”
Iningles, copper.
O “mailogan.”
Literal, “tikig ug liog.”
O “hinulma nga estatuwa.”
Literal, “tikig ug liog.”
Literal, “sa ilalom sa langit.”
O “hinulma.”
O “Imo silang panulondon.”
O “imo silang panulondon.”
Literal, “ang Napulo ka Pulong.” Gitawag sab ug Dekalogo.
O “sa mga walog sa tubig.” Tan-awa sa Glossary ang “Walog.”
Tan-awa sa Glossary.
O “kinatas-ang mga langit.”
Literal, “tulion.”
Literal, “ayaw na patikiga ang inyong liog.”
O “sa wala nay ginikanan.”
Literal, “binhi.”
O “ug gipatubigan kini pinaagi sa inyong tiil,” tingali pinaagi sa paghimog mga kanal pinaagi sa ilang tiil.
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “nako,” nagtumong sa Diyos; dinhi ug sa sunod bersikulo.
O “tinghunlak.”
Literal, “taliwala sa inyong mga mata.”
Ang Dakong Dagat, ang Mediteranyo.
O “ihatag.”
O “salopanan sa adlaw.”
Tan-awa sa Glossary.
O “kon unsay iyang gihunahuna nga husto.”
Literal, “ganghaan.”
Literal, “sa sulod sa tanan ninyong ganghaan.”
Literal, “sa sulod sa inyong mga ganghaan.”
Literal, “ganghaan.”
Literal, “ganghaan.”
O “manalagna.”
Tan-awa sa Glossary.
O “gihimong sagrado pinaagig pagdili.”
O “paminawon ang tingog ni.”
O “agtang.” Literal, “ang taliwala sa inyong mga mata.”
O “bililhon.”
Literal, “liebre.”
O “linalang.”
Literal, “ganghaan.”
O “ang wala nay ginikanan.”
O “magpahulam mo nga may garantiya.”
O “pahulamon siya nga may garantiya.”
Literal, “torong baka.”
Literal, “ganghaan.”
Tan-awa ang Apendise B15.
O “lebadura.” Tan-awa sa Glossary.
O “gitakdang panahon.”
Literal, “ganghaan.”
O “mga wala nay ginikanan.”
O “Temporaryong mga Puy-anan.”
O “Temporaryong mga Puy-anan.”
Literal, “sulod sa tanan ninyong ganghaan.”
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “pag-ulag dugo.”
O “linukot nga basahon.”
O “sa iyang kalag.”
Ang dapit nga gipili ni Jehova nga sentro sa pagsimba.
Literal, “magpaagi sa kalayo.”
Literal, “kay init ang iyang kasingkasing.”
O “inosenteng dugo nga maula.”
O “ang kalag niini.”
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “duha ka asawa, ang usa gihigugma ug ang usa gidumtan.”
Gama sa balhibo sa karnero.
O “dumtan.”
O “gidumtan.”
Ang usa ka siklo katumbas sa 11.4 gramos. Tan-awa ang Apendise B14.
O “prostitusyon.”
O “mipatay sa iyang isigkatawo, nga usa ka kalag.”
Literal, “matukas ang sayal sa iyang amahan.”
Tan-awa sa Glossary.
O “panghimaraoton.”
O “makapahugaw.”
Kalibanganan.
Tan-awa sa Glossary.
O “ang kita.”
Literal, “o iro.”
O “dumtan.”
O “kinabuhi.”
Ang Hebreohanong pulong nga gihubad ug “sanla” lapad ug kahulogan ug mahimong maglakip sa lainlaing makatakod nga mga sakit sa panit. Mahimong maglakip sab kini sa mga impeksiyon diha sa mga besti ug balay.
Literal, “ganghaan.”
O “ang wala nay ginikanan.”
Tan-awa sa Glossary ang “Pagpakigminyo sa bayaw nga lalaki.”
Literal, “magdala sa ngalan.”
Tan-awa sa Glossary ang “Pagpakigminyo sa bayaw nga lalaki.”
O “ang ngalan sa iyang panimalay.” Literal, “ang iyang ngalan.”
Literal, “sa imong balay ug usa ka epah ug usa ka epah.” Tan-awa ang Apendise B14.
Literal, “sa ilalom sa langit.”
O posible, “Himalatyon.”
O “sa wala nay ginikanan.”
Literal, “ganghaan.”
Tan-awa sa Glossary.
O “bililhon.”
O “pintali kanag apog.”
O “pintali kanag apog.”
O “hinulma.”
O “tighimog mga butang nga kahoy ug metal.”
O “Matuman kana!”
O “sa wala nay ginikanan.”
Literal, “gitukas ang sayal sa iyang amahan.”
O “ang kalag nga inosente ug dugo.”
Literal, “ang bunga sa inyong tagoangkan.”
Literal, “ang bunga sa inyong tagoangkan.”
O “sa naghadyong nga mga insekto.”
Literal, “ganghaan.”
Literal, “ang bunga sa inyong tagoangkan.”
O “pagsulay.”
Ang Hebreohanong termino mahimong nalangkit sa “kinalibang” ug gigamit sa pagtamay.
Literal, “ajenjo.”
O “ang giingon sa akong kasingkasing.”
Literal, “ug ibalik ninyo sa inyong kasingkasing kining.”
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “Tulion.”
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
O “dili lisod sabton ug dili sab lisod tumanon.”
Literal, “makagawas ug makasulod.”
O “Temporaryong mga Puy-anan.”
Literal, “gagmay.”
Literal, “ganghaan.”
O “mopahulay uban sa imong mga katigulangan.”
Literal, “ug itago nako ang akong nawong gikan kanila.”
Literal, “Ibutang kini sa ilang baba.”
Literal, “manambok.”
Ang Diyos.
Literal, “tikig ug liog.”
Literal, “kongregasyon.”
O posible, “ang tanang tawo.”
Si Jacob.
O “bato nga santik.”
Literal, “ang tambok sa.”
Literal, “ang tambok sa amimislon sa.”
Literal, “dugo.”
Kahulogan, “Usa nga Matul-id.” Halangdon nga titulo sa Israel.
Literal, “Itago nako ang akong nawong gikan kanila.”
O “gipaselos; giaghat nga mangabugho.”
O “Sheol.” Tan-awa sa Glossary.
O “reptilya.”
O posible, “dili maminaw ug tambag.”
O “magbasol siya tungod.”
O “nagkaon sa ilang kinamaayohang mga halad.”
Literal, “gipataas sa langit.”
O “maghimog pagtabon sa sala para sa.”
Orihinal nga ngalan ni Josue. Ang Oseas maoy pinamubo sa ngalang Hosaia, nga nagkahulogang “Giluwas ni Jah; Si Jah Nagluwas.”
Literal, “itipon ka ngadto sa imong katawhan.”
O “ang tinagpulo ka libo nga mga balaan.”
Tan-awa sa Glossary.
Kahulogan, “Usa nga Matul-id.” Halangdon nga titulo sa Israel.
Niining bersikuloha ang “imong,” “kanimo,” ug “ikaw” nagtumong sa Diyos.
Literal, “sa imong ilong.”
O “bat-ang.”
O posible, “kabukiran sa sidlakan.”
O “sungayon.”
Literal, “mosupsop.”
O “hugasan.”
Literal, “Ug ang imong kusog mahisama sa imong mga adlaw.”
Literal, “tuboran.”
O posible, “tag-as nga dapit.”
Ang Dakong Dagat, ang Mediteranyo.
Literal, “binhi.”
O “kaalam gikan sa espiritu sa Diyos.”
Literal, “nga nailhan ni Jehova nawong sa nawong.”