Panon-panong Manglupad

Nakakita kamong tanan niini. Ang mga pati sa siyudad nga panon-panong magbiyobiyo ug magtuyoktuyok sa paglupad. Gihimo usab kini sa mga talingting sa baybayon. Maghinan-aw ka sa katingala, mahibulong kon sa unsang paagi gihimo nila kini. May gisunod ba silang lider? Aduna bay misteryosong puwersa nga nakahimo kanila nga magkausa? Kon naglibog ka, wala ka mag-inusara. Sa dugay nang katuigan gipalandong sa mga tigpaniid sa batasan sa hayop kon sa unsang paagi ang ginatos ug linibo pa gani sa mga langgam sa usa ka panon nagalihok ug nagabiyo ingong usa. Karon adunay usa nga may tubag—si Wayne K. Potts, biologo sa University of Washington, nga nagsulat sa siyentipikong basahong Nature.

Ang mga langgam mosunod sama sa pagsunod diha sa chorus line. Nakita sa mga pelikulang slow motion ang mga mananayaw sa chorus line nga mas daling mosanong sa usa ka wala maensayo nga pagbag-o sa tempo kay sa ilang pagsunodsunod lamang sa ilang tapad. Ang kausaban sa tempo mapasa diha sa linya nga ka duha pil-a sa katulinon kay sa makitang signal gikan sa iyang tapad. Mabati sa mananayaw ang pagbag-o sa tempo ug mapaangay niya ang iyang tempo sa bag-ong kumpas. Ang mga pagtuon sa pelikulang slow motion sa mga panon sa libolibong mga talingting nagpakita nga sama niini ang ilang ginahimo. Tingali ang pagliko sugdan sa usa ka langgam, gikan sa bisan haing posisyon sa panon. Ang katapad nga langgam mosunod sulod lamang sa 15 ka bahin sa usa ka libo sa usa ka segundo, apan kon ang pagaspas mokaylap sa tibuok panon, kini mopanaw sa gikusgong “tulo ka pilo nga mas tulin kay sa pagsunod lamang sa mga langgam nga ilang katapad.” Ug mahitabo kini bisag ang langgam nga maoy miuna sa kausaban anaa sa likod sa panon!