Himamata ang Ukitan nga Coati

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA BRAZIL

SAMTANG ikaw naglakawlakaw sa kakahoyan, imong namatikdan ang panon sa mga coati nga nagpaingon kanimo. Gikulbaan ka kay basig atakehon ka nila. Apan ayawg kahadlok! Bisan tuod may mga higayon nga mamaak ang mga coati, kining ukitan, gagmayng mga mananap nagtan-aw lamang sa bag nga imong gibitbit. Ang mga coati kanunayng mangitag makaon. Sa pagkatinuod, halos tanan nga ilang makit-an ilang kaonon, lakip na ang mga ulod, tiki, lawalawa, ilaga, prutas, ug bisan mga itlog sa langgam.

Ang coati kamatang sa raccoon, apan mas taas ang lawas ug ikog niini, ug aduna usab kiniy taas ug humok nga simod. Ang lawas niini adunay gitas-on nga 26 ka pulgada​—ug ingon usab niana ka tas-a ang iyang ikog. Kini nga mananap kasagarang makita diha sa tropikanhong bahin sa Amerika gikan sa habagatan-kasadpang Amerika ngadto sa amihanang Argentina.

Sa dihang manglakaw, ang mga baye magpanon nga tinag-20, samtang ang mga laki mag-inusara. Matag tuig, panahon sa tingsanay, ang usa ka laki mouban sa grupo sa mga baye. Mga pito ngadto sa walo ka semana sa ulahi, ang mabdos nga mga coati mobiya sa panon aron maghimog salag sa itaas sa kahoy. Ang matag baye manganak ug tulo o upat ka gagmayng coati. Mga unom ka semana human manganak, ang inahan​—kauban sa iyang gagmayng mga anak—​moipon ug balik sa panon. Ang gagmayng mga coati balhiboon ug linginog lawas, ug magkindang-kindang paglakaw.

Ang mga coati magsimhot-simhot ug manguykoy sa yuta samtang maglaag-laag diha sa kakahoyan. Kontra sa mga mag-uuma ang maong mga mananap, sanglit mga dangan sila sa kamaisan ug gub-on usab nila ang mga pugaran sa manok. Kon dunay buot mopatay nila, dali ra silang makalikay. Kining abtik, gagmayng mga linalang magtago-tago diha sa kakahoyan. May lain pa silang paagi sa pag-ikyas. Sa dihang makadungog silag buto sa pusil o pakpak sa kamot, sila magpapatay-patay! Sa dihang moduol na ang mangangayam aron sa pagpunit kanila, sila wala na diha!

Sa sunod higayon nga moduaw ka sa Brazil, lagmit makasugat kag panon sa mga coati. Kon mao, ayawg kahadlok. Dili ka nila atakehon. Apan malipay gayod sila kon imo silang itsahan ug pagkaon!