Ang Labing Kaylap Napanagtag nga Basahon sa Kalibotan
“Ang Bibliya mao ang labing kaylap nga ginabasang basahon sa kasaysayan . . . . Mas daghang kopya sa Bibliya ang napanagtag kay sa bisan unsang laing basahon. Ang Bibliya nahubad usab sa mas daghang beses, ug ngadto sa mas daghang pinulongan, kay sa bisan unsang laing basahon.”—“The World Book Encyclopedia.”1
SA PIPILA ka bahin, kadaghanan sa mga basahon nahisamag mga tawo. Sila motungha, tingali magkabantog, ug—gawas sa maihap-sa-tudlong klasikal nga basahon—madaan ug mahanaw. Ang mga librarya sagad nagsilbing mga sementeryo alang sa di-maihap nga mga basahon nga karaan na, wala-mabasa ug, sa pagkatinuod, patay na.
Hinunoa, linain ang Bibliya bisan taliwala sa klasikal nga mga basahon. Bisan pag gisugdan ang pagsulat niini 3,500 ka tuig kanhi, kini sa gihapon buhi kaayo. Sa pagkakaron kini ang labing kaylap napanagtag nga basahon sa yuta.a Kada tuig, mga 60 milyong kopya sa tibuok Bibliya o sa mga bahin niini ang napanagtag. Ang unang edisyong gipatik gikan sa movable type migawas sa imprentahan sa Alemang imbentor nga si Johannes Gutenberg sa mga 1455. Sukad niadto ang gibanabanang upat ka bilyong Bibliya (tibuok o bahin) naimprenta. Walay laing basahon, relihiyoso o lain, ang makaambas nianang gidaghanona.
Ang Bibliya mao usab ang labing daghag hubad nga basahon sa kasaysayan. Ang kompletong Bibliya o mga bahin niini nahubad ngadto sa kapig 2,100 ka pinulongan ug mga diyalekto.b Kapig 90 porsiyento sa tawhanong banay ang makabaton sa labing menos bahin sa Bibliya diha sa ilang kaugalingong pinulongan.2 Sa ingon kining basahona nakalabang sa mga utlanang nasodnon ug nakatadlas sa rasanhon ug etnikong mga babag.
Ang mga estadistika lamang dili makataganag makapatuo nga rason nga imong pagasusihon ang Bibliya. Bisan pa niana, ang mga gidaghanon sa sirkulasyon ug sa hubad maoy katingalahan, nga nagpamatuod sa tibuok-kalibotang kamadanihon sa Bibliya. Tino nga ang labing-himalitan ug labing daghag hubad nga basahon sa tibuok kasaysayan sa tawo takos sa imong pagtagad.
[Mga footnote]
a Ang sunod nga labing kaylap napanagtag nga basahon giisip nga mao ang pulag-hapin nga pulyetong Quotations From the Works of Mao Tse-tung, nga ang gibanabanang 800 milyong kopya nahalin o napanagtag.
b Ang mga estadistika bahin sa gidaghanon sa mga pinulongan gibase sa mga numerong gipatik sa United Bible Societies.
[Hulagway sa panid 6]
Gutenberg nga Bibliya, sa Latin, ang unang kompletong basahong naimprenta gikan sa movable type