Kinsay Nagtuo ug Daotang mga Espiritu?
NAGTUO ka ba nga ang dili-makitang mga espiritu makaimpluwensiya sa imong kinabuhi? Daghan ang motubag pinaagi sa kusganong dili. Bisan pag nag-angkon nga naglungtad ang Diyos, sila motamay sa ideya mahitungod sa labaw-tawhanong mga mamumuhat ug daotan.
Ang kanat nga pagkadili-motuo sa espiritu sa Kasadpanhong kalibotan maoy tungod sa bahin sa impluwensiya sa Kakristiyanohan, nga sa kasiglohan nagtudlo nga ang sentro sa uniberso mao ang yuta, nga nahimutang sa tungatunga sa langit ug sa ilalom-sa-yutang kalayong-impiyerno. Sumala niining pagtulon-ana, ang mga manulonda nagtagamtam ug kabulahanan sa langit samtang ang mga demonyo nagdumala sa mga kahikayan sa impiyerno.
Sanglit ang mga diskobre sa siyensiya nagpahinabo sa pagsalikway sa mga tawo sa sayop nga mga ideya bahin sa katukoran sa uniberso, ang pagtuo ug espiritung mga linalang nahimong dili na uso. Ang The New Encyclopædia Britannica nagpahayag: “Human sa Copernican nga rebolusyon sa ika-16 nga siglo (gibase sa mga teoriya sa Polakong astronomong si Copernicus), diin . . . ang Yuta wala na isipang sentro sa cosmos kondili, hinunoa, ingong usa lamang ka planeta sa usa ka sistema solar nga gamitoy kaayong bahin sa usa ka galaksiya sa lagmit way-kinutobang uniberso—ang mga ideya bahin sa mga manulonda ug sa mga demonyo morag dili na angay.”
Bisan pag daghan ang dili motuo ug daotang mga espiritu, adunay minilyon nga nagtuo. Ang nakasalang mga manulonda adunay dakong bahin diha sa daghang relihiyon, sa kagahapon ug karon. Gawas sa ilang papel sa pagkatigdaot sa espirituwalidad, kining daotang mga manulonda giisip nga mga ahente sa mga katalagman, sama sa gubat, kagutmanan, ug mga linog, ingon man mga tigpasiugda sa sakit, mga kadaot sa utok, ug kamatayon.
Si Satanas nga Yawa, ang pangunang daotang espiritu sa Kristiyanidad ug Hudaismo, gitawag ug Iblis sa mga Muslim. Sa karaang Persianong relihiyon nga Zoroastrianismo, siya mao si Angra Mainyu. Sa relihiyong Gnostic, nga milambo sa ikaduha ug ikatulong mga siglo K.P., siya giisip nga si Demiurge, ang ngalang gihatag ngadto sa usa ka abughoan ug ubos nga diyos kinsa sa kawalay-alamag gisimba sa kinabag-ang katawhan.
Ang ubos-ubos nga daotang mga espiritu may iladong bahin diha sa Sidlakanhong mga relihiyon. Ang mga Hindu nagtuo nga ang asuras (mga demonyo) nagsupak sa devas (mga diyos). Ilabinang gikahadlokan taliwala sa mga asura ang rakshasa, ang ngil-ad nga mga linalang nga tigduawan sa mga sam-ang.
Ang mga Budhista nagtuo nga ang mga demonyo maoy mga puwersang may personalidad nga mopugong sa tawo sa paghidangat sa Nirvana, ang pagkawagtang sa tinguha. Ang pangunang manenental sa ilang taliwala mao si Mara, uban sa tulo niya ka anak babaye nga si Rati (Tinguha), Raga (Kahimuot), ug si Tanha (Kahigwaos).
Ang Insek nga mga magsisimba mogamit sa mga daob, mga sulo, ug mga lebentador aron kapanalipdan batok sa kuei, o mga demonyo sa kinaiyahan. Ang Hapones nga mga relihiyon nagtuo usab nga adunay daghang demonyo, lakip ang makalilisang nga tengu, mga espiritu nga mogahom sa mga tawo hangtod nga palayason sa usa ka pari.
Taliwala sa way-sinulat nga mga relihiyon sa Asia, Aprika, Oceania, ug sa kayutaan sa Amerika, ang espiritung mga linalang gituohan nga matinabangon o madinaoton sumala sa mga kahimtang ug sa ilang nangibabaw nga kinaiya. Ang mga tawo nagsimba niining mga espirituha aron masanta ang katalagman ug madawat ang mga pabor.
Idugang niining tanan ang kaylap nga kaikag sa salamangka ug espiritismo, ug matin-aw nga ang pagtuo ug daotang mga espiritu adunay taas ug malukpanong kasaysayan. Apan makataronganon ba ang pagtuo nga naglungtad ang maong mga linalang? Ang Bibliya nag-ingon nga naglungtad gayod sila. Apan, kon sila tinuod nga naglungtad, ngano nga gitugotan sila sa Diyos sa pag-impluwensiya sa tawo sa iyang kadaotan?