Unsa ka Taas nga Kita Mabuhi?
Ang mga tawo sa katibuk-an mas taas na ug kinabuhi, nga nagtukmod sa kadaghanan nga mahibulong, ‘Unsa ka taas nga kita mabuhi?’
SUMALA sa The New Encyclopædia Britannica (1995), sa miagi, si Pierre Joubert gituohan sa kadaghanan ingong kinatas-an ug kinabuhi. Sa 1814 siya namatay sa edad nga 113. Tinuod, ang uban ginaingon nga mas taas ug kinabuhi, apan ang ilang mga edad walay kalig-onang mga dokumento. Apan, gipamatud-an sa hustong dokumentasyon nga daghang tawo ang mas taas ug kinabuhi kay kang Pierre Joubert.
Si Jeanne Louise Calment natawo sa Arles, sa habagatan-sidlakang Pransiya, sa Pebrero 21, 1875. Ang iyang kamatayon sa Agosto 4, 1997—kapin sa 122 ka tuig sa ulahi—nakadawat ug dakong publisidad. Sa 1986, si Shigechiyo Izumi sa Hapon namatay sa edad nga 120. Ang Guinness Book of Records 1999 naglista sa 118-anyos nga Sarah Knauss ingong kinatigulangang tawo sa panahon nga kana gisulat. Siya natawo sa Septiyembre 24, 1880, sa Pennsylvania, T.B.A. Sa dihang si Marie-Louise Febronie Meilleur sa Quebec, Canada, namatay sa 1998 sa edad nga 118, siya mas tigulang ug 26 ka adlaw kay kang Sarah.
Tinuod, ang gidaghanon sa tigulang na kaayo kusog nga misaka. Ang gidaghanon sa mga sentenaryo gibanabana nga mosaka sa kapin sa 2.2 ka milyon sa panahon sa unang katunga sa sunod nga siglo! Sa susama, ang gidaghanon sa mga tawong 80 ang edad ug mas tigulang pa misaka gikan sa 26.7 ka milyon sa 1970 ngadto sa 66 ka milyon sa 1998. Kana maoy 147-porsiyento nga pagsaka, kon itandi sa 60-porsiyento nga pagsaka sa total nga populasyon sa kalibotan.
Ug dili lamang nga ang mga tawo mas taas ug kinabuhi. Daghan usab ang nakahimog mga butang nga dili mahimo sa kadaghanang 20-anyos ang edad. Sa 1990, natapos sa 82-anyos nga si John Kelley ang maraton—usa ka 42.195-kilometros nga lumba—sa lima ka oras ug singko minutos. Sa 1991, nadagan sa 84-anyos nga may apo-sa-tuhod nga si Mavis Lindgren kanang maong distansiyaha sa pito ka oras ug siyam ka minutos. Ug dili pa dugay, usa ka 91-anyos nga lalaki nakatapos sa Maraton sa New York City!
Dili buot ingnon nga ang mga tigulang sa nangagi walay nahimong katingalahang mga kahimoan. Sa 99 ang edad, ang patriarka sa Bibliya nga si Abraham “midagan sa pagtagbo” sa iyang mga bisita. Sa 85 ang edad, si Caleb miingon: “Sumala sa akong kusog kaniadto [45 ka tuig kanhi], mao usab ang akong kusog karon alang sa gubat, sa paggula ug sa pagsulod.” Ug ang Bibliya nag-ingon bahin kang Moises nga sa 120 ang iyang edad, “ang iyang mga mata wala gayod mongitngit, ug ang iyang kusog wala magluya.”—Genesis 18:2; Josue 14:10, 11; Deuteronomio 34:7.
Si Jesus-Kristo naghisgot bahin sa unang tawo, si Adan, ug sa magtutukod sa arka nga si Noe ingong mga tawo sa kasaysayan. (Mateo 19:4-6; 24:37-39) Ang Genesis nag-ingon nga si Adan nakaabot sa edad nga 930, ug si Noe 950. (Genesis 5:5; 9:29) Tinuod ba gayod nga nabuhi ang mga tawo nianang gitas-ona sa kinabuhi? Mahimo ba kitang mabuhi nga mas taas pa, tingali sa walay kataposan? Palihog susiha ang pamatuod diha sa mosunod nga mga artikulo.