Ngalan sa Karakter sa Bibliya Diha sa Karaang Banga

Ang mga tipak sa usa ka 3,000 anyos nga seramik nga banga nga nakubkoban niadtong 2012 nakapukaw sa interes sa mga tig-research di pa dugay. Unsay nakapaespesyal niini? Dili ang mga tipak kondili ang nasulat diha niana.

Dihang naporma na sa mga arkeologo ang banga, ilang nabasa ang karaang Canaanhong sinulat. Kini nag-ingon: “Eshba’al Ben [anak ni] Beda’.” Mao kini ang unang higayon nga nakaplagan sa mga arkeologo ang maong ngalan diha sa usa ka karaang kinulit.

Ang tinuod, dunay laing Esbaal nga gihisgotan sa Bibliya​—usa siya sa mga anak ni Haring Saul. (1 Cron. 8:33; 9:39) Si Propesor Yosef Garfinkel, nga apil sa mga nakadiskobre sa banga, nag-ingon: “Makapainteres nga ang ngalang Eshba’al, nga gihisgotan sa Bibliya ug sa nadiskobrehan sa mga arkeologo, nagpunting lamang sa panahon sa pagmando ni Haring David.” Ang uban naghunahuna nga usa kadto ka ngalan nga nianang panahona ra gigamit. Sa makausa pa, napamatud-an sa mga arkeologo ang usa ka detalye sa Bibliya.

Sa ubang teksto sa Bibliya, ang Esbaal gihimong Is-boset, diin ang “baal” gipulihan ug “boset.” (2 Sam. 2:10) Ngano? “Klaro nga dili gustong gamiton sa magsusulat sa II Samuel ang ngalang Eshba’al kay kana konektado sa Canaanhong diyos sa bagyo nga si Ba’al,” matod pa sa mga tig-research, “pero ang orihinal nga ngalan . . . gipreserbar sa Basahon sa mga Cronicas.”