Mahiusa pa kaha ang mga Iglesya sa Britanya?

SA MIBULAG ang Anglicanong Iglesya sa Roma, usa lamang siya ka Iglesya sa nasod, samtang ang Romanong Iglesya nailhan na sa tibuok yuta. Apan, gidala sa nagkadakong Imperyo sa Britanya ang Iglesya sa Inglaterra ngadto sa daghang bahin sa kalibotan. Karon, makita ang anak nga mga iglesya sa kapin sa 20 ka nasod. Ang tanan independente apan nabugkos sa inahang iglesya sa pagkahimong bahin sa “Anglicanong Kaabinan.” Busa, ang Iglesya sa Inglaterra, usab, nailhan sa tibuok yuta, usa ka bentaha kon magpakigsabot sa Batikano.

Sa di pa dugayng panahon gisangyaw sa Katolikong Iglesya ang tulo ka doktrina nga nakapasamot sa babag tali kaniya ug sa Protestanteng mga iglesya. Kini mao ang Immaculada Concepcion (pagkawalay sala) ni Maria (1854), ang pagkayab sa lawas ni Maria ngadto sa langit (1950), ug ang doktrinal nga pagkadili masayop sa papa (1870). Pagkadako nga kapandolan sa panaghiusa sa ubang mga relihiyon!

Mga Paningkamot sa Anglicano-Romano Katoliko

Sa 1966 ang Papa ug ang Arsobispo sa Canterbury, nga gidawat sa kinatibuk-an nga mao ang espirituwal nga ulo sa Anglicanong Iglesya, miuyon sa pagporma sa Anglicano-Romano Katoliko Internasyonal nga Komisyon. Sa sayo nga 1970, migugol kinig 12 ka tuig sa pagtuki sa mga problema nga nakaulang sa panaghiusa ug mihatag ug posibleng mga solusyon. Ang Komisyon, nga gilangkoban sa mga eskolar gikan ning duha ka relihiyon, mihatag pagtagad sa tulo ka kontrobersiyal nga mga isyu: awtoridad (lakip sa pagkapangulo ug sa pagkadili masayop sa papa); ang pagsimba sa Katoliko sa Yukaristiya; ug ang ordinadong ministeryo.

Sa unsang paagi gidawat niining duha ka iglesya ang taho sa Komisyon? Walay misalikway niini. Sa pagkatinuod, gibanabanang mokabat pag daghang katuigan hangtod nga makamugnag opisyal nga tubag ang matag Iglesya. Apan nanagna ang editoryal sa London Times nga ang “aktuwal nga panaghiusa sa duha [Roma ug Canterbury] halayog usa ka kaliwatan.” Ang nakaulang mao ang mga isyu sama sa pagpugong sa pagpanganak, minyong mga pari, ang pagkadili masayop ug gahom sa papa, ang pagsimba kang Maria, ug ang pag-ordinar sa paring Anglicano, nga gideklarar nga “bug-os dili balido ug nulo” ni Leo XIII sa Unang Konselyo sa Batikano sa 1896.

Sa miduaw si Papa Juan Paulo II sa Britanya sa ting-init sa 1982, siya ug ang Arsobispo sa Canterbury nagkauyon sa pagtukod ug laing internasyonal nga komisyon sa pagtuon ug dugang sa posibilidad alang sa panaghiusa.

Mga Paningkamot sa Anglicano ug sa Free Church

Sa laing bahin, ang Iglesya sa Inglaterra naghimo usab ug mga sabotsabot sa panaghiusa sa tulo sa Free, o Nonconformist, nga mga Iglesya​—Methodista, Moroviano, ug United Reformed. Ang United Reformed maoy bunga sa pagkausa sa 1972 sa Kongregationalista ug sa Presbyteriano sa Inglaterra ug sa Wales.

Adunay seryosong mga kaulangan sa panaghiusa. Pananglitan, ang Iglesya sa Inglaterra supak sa babayeng mga ministro, samtang aduna niini ang Free Churches. Sa laing bahin, ang Free Churches wala makaangay sa episkopal nga katukoran sa Iglesya sa Inglaterra. Bisan pa, ang matag usa sa Free Churches midesisyon alang sa panaghiusa. Apan ang Iglesya sa Inglaterra, human nga nakigdebate sa mga plano sa Hulyo 1982, midesider nga dili makighiusa uban sa Free Churches.

Nangabalo ang Free Churches. Ang sekretaryo sa United Reformed Church mikomento, “Nagtuo ako nga managana ang ubang mga Iglesya sa pagpakigsabot sa Iglesya sa Inglaterra.” Ang sekretaryo sa komperensiya sa Methodista miingon nga kaduhaduhaang aduna pay mga pagsulay sa panaghiusa sa usa ka kaliwatan.

Nangabalo usab ang Anglicanong mga tigpaluyo sa ekumenismo. Ang panaghiusa nagpabiling maikyason bisan pa sa katuigan sa paningkamot. Apan, ang uban, mipadayag niining mga kakulian ingong pagluwas sa iglesya gikan sa ekumenikanhong kalangkitan nga nakatabon sa kaugalingong misyon niini. Mipaluyo niining hunahunaa, ang The Economist miingon: “Ang Iglesya sa Inglaterra nagaatubang karon ug hataas nga yugto sa kagawasan aron makapanahon sa kaugalingong misyon niini. . . . Ang suliran sa Iglesya sa Inglaterra mao ang pag-alagad niadtong nagtinguhang masayod bahin sa pagtuo diin kini mismo wala gani makaseguro kon unsay tuohan niini.”

Busa sa pipila lamang ka semana ang kal-ang, ang duha ka dagkong paningkamot aron mabatonan ang relihiyosong panaghiusa sa Britanya wala molampos.

Ang mga Motibo sa Pagpangitag Panaghiusa

Nganong may kabalaka sa relihiyon sa Kakristiyanohan nga mahiusa? Mipahayag si Kardinal Hume sa komperensiya sa mga obispong Katoliko sa Roma nga “walay duhaduha nga ang dakong kaulangan sa epektibong pagsangyaw sa Ebanghelyo ni Jesu-Kristo mao ang iskandalo sa pagbahinbahin taliwala sa iyang mga sumusunod. . . . Ilabina niining sigloha, ang mga Kristiyano nakaeksperyensiya ug nagkadakong pagkabalo ug pagkawalay pailob tungod sa pagbahinbahin sa ilang taliwala.”

Sa miaging katuigan, ang Anglicanong obispong si Charles Brent mipahayag bahin sa panginahanglag relihiyosong panaghiusa: “Daw kataw-anan ang paningkamot sa pagpasulod diha sa Iglesya ni Kristo (Church of Christ) sa dagkong mga nasod sa Halayong Silangan gawas kon magpakita kitag panaghiusa.”

Naghunahuna ang uban nga adunay laing motibo sa pagpangitag panaghiusa. Si Russell Lewis misulat diha sa Daily Mail: “Nagtuo ako nga ang paningkamot sa pagbaton ug panaghiusa sa pagkatinuod dili popular nga kalihokan apan gimugna lang sa mausohong mga obispo ug ubos-ubos nga klero nga nagtuo nga makapahunong kini sa pag-us-ossa gidaghanon sa ilang mga mamiminaw. Tagsaon ang pagkatakdo sa dakong paningkamot sa panaghiusa uban sa dakong pag-us-os sa mga tumatambong sa sinugdanan sa katuigang Saisenta sa dagkong Protestanteng mga iglesya ug sa katuigang Setenta tali sa mga Katoliko.”

Bisan unsa pay mga motibo sa pagpangitag panaghiusa, ang pagbahinbahin sa relihiyon nga naglungtad sa kasiglohan sa Britanya kasukwahi sa tin-awng tambag ni apostol Pablo ngadto sa mga Kristohanon: “Mag-uyonay kamo sa usag usa aron walay pagbahinbahin sa inyong taliwala ug aron kamo hingpit nga mahiusa sa paagi sa paghunahuna ug kaisipan.”​—1 Corinto 1:​10, New International Version.

Unsay Nahitabo Karon?

Nasayod sa pagbahinbahin sa relihiyon sa ilang palibot ug sa mga problema nga ilang naatubang, ang mga ekumenista nagpadayon sa ilang mga paningkamot sa paghusay. Alang kanila, ang panaghiusa maoy diyosnong paglaom alang sa halayong umaabot. Sa pagkakaron, daw natagbaw na sila sa kasabotan sa kooperasyon ug mutuwal nga pagtahod. Ang sabotsabot mao ang “panaghiusa nga walay pagsuhop” sumala sa pagkabatbat niana sa gitapong mga tsirman sa Anglicano-Romano Katolikong Internasyonal nga Komisyon.

Miduyog niini, mipahayag ang Arsobispo sa Canterbury sa mga tinugyanan sa daghang mga relihiyon: “Nalipay ako sa atong panaglahi. Makasubog adlaw unya kana kon kita mahiusa sa usa ka hanap nga pagkapanagsama.” Busa ang panaghiusa nga anaa sa ilang hunahuna sa makitang umaabot dili gayod diay tinuod nga panaghiusa, dili sa pagbalik sa putling Kristiyanidad sa unang siglo, dili sa pagbalik sa Bibliya.

Diin nagbarog ang tinagpulo ka libong mga Saksi ni Jehova sa Britanya niining isyu sa panaghiusa? Nakab-ot nila ang tagsaong kaharmoniya ug panaghiusa dili lamang sa Britanya kondili sa tibuok kalibotan, tali sa mga katawhan sa tanang rasa ug mga nasyonalidad. Kining maong panaghiusa wala mabungkag tungod sa panag-away bahin sa doktrina, praktis, o sulod nga kagamhanan. Dili kini mabungkag kon magginubatay ang kalibotan, kay ang mga Saksi ni Jehova istriktong nagpabiling neyutral ug nagpatunhay sa ilang Kristohanong panag-igsoonay.

Mahitungod sa mga Saksi, ang Sentinel sa Milwaukee misulat: “Ang ilang pag-uyonay dili lamang sa gagmayng butang sa kinabuhi, kondili sa dagkong mga butang usab​—mga lagda sa pamatasan, pagsunod sa mga prinsipyo, pagsimba sa Diyos.”

Mikomento kon sa unsang paagi nakab-ot ang maong panaghiusa, usa ka pamantalaan sa Britanya miingon: “Luyo sa tanang butang adunay Kasulatanhong katarongan ang Saksi. Sa pagkatinuod, ang usa sa ilang pangunang pagtuo mao ang pagdawat sa Bibliya ingong . . . tinuod.”

Gidapit kamo sa mga Saksi sa pagsusi sa kamatuoran ning maong pangangkon. Sa sunod panahon nga moduaw sila, nganong dili makigsulti kanila bahin niini?

[Mga Letrato sa panid 17]

Makasaysayanhong panagtagbo sa 1982 ni Papa Juan Paulo ug sa Arsobispo sa Canterbury, si Robert Runcie

[Tinubdan]

UPI/BETTMANN NEWSPHOTOS