Ang Impiyerno ba Maoy Dapit sa Pagsakit?

Ang uban moingon ug oo; ug ang uban dili; ang uban wala mahibalo. Sa pila ka siglong milabay ang pagtuo sa impiyerno nga usa ka dapit sa kalayo ug pagsakit sa dili mahinulsolong mga kalag tapos mamatay halos unibersal sa Kakristiyanohan. Karon wala na kini tuohi sa daghang tawo ug mas mipili sa kaugalingong pilosopiya nga ang “impiyerno ania ra dinhi mismo sa yuta.” Unsa ang kamatuoran? Tinuod bang moadto ang daotang mga tawo sa impiyerno? Dapit ba kini sa pagsakit?

Adunay daghang mga teoriya bahin sa impiyerno. Ang pagtuo sa panahon sa edad-media mao nga usa kini ka dapit sa ilalom sa yuta diin ang dili mahinulsolong mga makasasala mag-antos sa grabeng kasakit sa walay kataposan. Si Dante, ang iladong magbabalak, natawo sa ika-13ng siglo, misulat diha sa iyang sinulat nga The Eleven Pains of Hell:

“Adunay nagsigang mga kahoy nga dinhi bitayon ang mga kalag niadtong dili mosimba sa panahon sa iyang kinabuhi, . . .

“Dunay hudno nga gipainit, nga niini nagbarog ang pito ka demonyo nga nanagpamala sa mga kalag ngadto sa kalayo. . . . “Walay pahulay ang sad-ang mga kalag.”

Si Michelangelo naglarawan sa makalilisang nga impiyerno sa iyang dibuho diha sa Kapilya sa Sistine, sa Batikano. Nadunggan nga nalisang niadto si Papa Paulo III, nga maoy nagsugo sa pagdibuho niadto.

Si Calvin ug si Luther midawat sa Katolikong ideya sa impiyerno. Karon, ang doktrina sa impiyerno gilabanan gihapon. “Ang pangunang kinaiyahan sa impiyerno,” matud pa sa New Catholic Encyclopedia, “mao ang kalayo niini nga dili mapalong . . . ug walay kataposan . . . Kon unsa may kahulogan sa mga terminong ‘dili mapalong nga kalayo,’ dili kini ikabatbat nga walay kahulogan.” Midugang si Billy Graham, iladong Amerikanong ebanghelisador: “Ang pagtulon-an sa literal nga impiyerno makita sa mga pagtulon-an sa tanang dagkong mga iglesya. . . . Giisip sa Diyos nga tinuod ang impiyerno nga lyang gipadala ang iyang bugtong Anak sa kalibotan aron sa pagluwas sa mga tawo gikan sa impiyerno.”

Apan, ang bag-ong kiling mao ang pagpaluya sa pagtulon-an nga ang kalayo ug ang pagsakit sa impiyerno literal ug sa pagbatbat kanila ingong timaan sa kalagmitang pagkahisalaag sa tawo ug mabulag sa Diyos sa walay kataposan—nga usa ka pagsakit sa hunahuna. Apan, ang sulat sa Batikano nga gipatik sa 1979 nga aprobado ni Papa Juan Paulo II, mipahayag pag-usab sa pagtuo nga ang dili-mahinulsolong mga makasasala moadto sa nagasigang impiyerno ug nagpasidaan batok sa pagkaylap ug mga pagduhaduha bahin niana.

Mga Epekto Diha sa Buhi

Ang paghunahuna sa usa ka nagsigang impiyerno nakapahinabog wala maasoy nga kasakit sa hunahuna. Si John Bunyan, awtor sa Pilgrim’s Progress, misulat nga sa bata pa siya mga siyam o napulo pa ka tuig nahadlok siya sa “makalilisang nga mga damgo, ug tinuod . . . nga nangurog sa paghunahuna sa makahahadlok nga mga pagsakit sa impiyernong kalayo.” Daghan pang uban ang nag-antos sa samang paagi. Sa Durban, South Africa, nanumdom ang usa ka tawo: “Sa bata pa ako, may makahahadlok akong mga damgo bahin sa impiyerno ug mohilak ako magabii. Naningkamot ang akong mahigugmaong mga ginikanan sa paglipay kanako apan walay nahimo.”

Sa daghang mga siglo ang doktrina sa impiyernong kalayo gisigeg dukdok diha sa daling maimpluwensiyahang mga hunahuna sa mga batan-on ug minglanog diha sa mga pulpito. Unsay epekto niining doktrinaha diha sa mga kasingkasing sa mga tawo? Nakahimo ba kini kanilang mas maluloton, mas mahigugmaon ug maluloy-on sa ilang pakig-atubang sa uban?

Human sa paghisgot nga gituohan niadtong nagdumala sa banggiitang Inkisisyon nga ang ilang erehes nga mga biktima “mamaluwas pinaagi sa temporaryong kalayo gikan sa walay kataposang kalayo,” ang manalaysayng si Henry C. Lea misulat diha sa A History of the Inquisition of the Middle Ages: “Kon ang matarong ug makagagahom sa tanan nga Diyos magpakanaog ug balaang panimalos sa iyang mga linalang nga nakapasuko kaniya, dili iya sa tawo ang pagduhaduha sa matarong niyang mga paagi, apan sa mapaubsanon mosundog sa iyang panig-ingnan ug magkalipay kon ang higayon sa pagbuhat sa ingon itugot kaniya.”

Lain pa, ang Katsilang manalaysay si Felipe Fernández-Armesto miingon: “Tinuod nga ang mga pundok sa Inkisitor mabangis sa paggamit sa pagsakit aron makakuhag ebidensiya; apan makausa pa, ang kapintasan sa pagsakit kinahanglang hukman batok sa pagsakit nga naghulat sa impiyerno sa erehes nga dili moangkon.”—Italiko amoa.

And doktrina sa walay kataposang pagsakit nakaagak sa daghang mga maninimba nga nahimong mga ateyista. Bisag si Billy Graham miadmiter nga kadto “ang labing malisod sa tanang mga pagtulon-ana sa Kristiyanidad nga dawaton.” Apan tinuod bang gipaluyohan kining pagtulon-ana sa Bibliya?

Usa ka Pagtulon-an sa Kristiyanidad?

‘Siyempre, anaa kana sa Bibliya,’ daghan ang miingon. Ang Bibliya wala maghisgot ug mga tawo nga gitambog ngadto sa kalayo. Apan ang mga simbolismo masubsob nga makita sa Bibliya. Busa, literal ba ang kalayo o simboliko? Ug kon simboliko, unsay gihulagwayan niini?

Pananglitan, ang Pinadayag kapitulo 20, bersikulo 15 (King James Version), nag-ingon: “Kon ang ngalan ni bisan kinsa dili makaplagan nga nahisulat diha sa basahon sa kinabuhi itambog ngadto sa linaw nga kalayo.” Apan ang bersikulo 14 nag-ingon: “Ug ang kamatayon ug ang impiyerno gitambog ngadto sa linaw nga kalayo.” Katingalahan! Ang impiyerno ba sakiton? Ug sa unsang paagi ang kamatayon, usa ka kahimtang, matambog sa usa ka literal nga kalayo? Ang nanghibilin sa bersikulo 14 mabasa: “Kini [ang linaw nga kalayo] mao ang ikaduhang kamatayon.” Gisobli kining puntoha sa Pinadayag 21, bersikulo 8. Unsa kining “ikaduhang kamatayon“? Ang Catholic Jerusalem Bible midugang niini nga potnot mahitungod sa “ikaduhang kamatayon”: “Walay kataposang kamatayon. Ang kalayo . . . simboliko.” Tinuod gayod, kay nagkahulogan kini sa bug-os nga pagkapukan, kun kalaglagan.

Unsa ka makaiikag! Ang “impiyerno” pagalaglagon! Apan, matikdi, nga ang Gregong pulong nga gigamit dinhi mao ang Hades, nga sumala sa Exhaustive Concordance of the Bible ni Strong, nagkahulogang “lubnganan.” Ang patay ba may panimuot o nag-antos sa impiyerno, o Hades? Ang Bibliya nagtubag: “Ang patay dili mahibalo bisan unsa . . . kay walay buluhaton, ni lalang, ni kaalam, ni kahibalo sa impiyerno, diin ikaw moadto.”—Ecclesiastes 9:5, 10, Catholic Douay Version.

Magpabilin ba ang patay sa Hades? Dili. Si Jesus mismo didto sa Hades, kun impiyerno, apan “gibanhaw sa ikatulong adlaw,” nga maoy gitudlo sa mga kredo sa iglesya ug sa Bibliya. (1 Corinto 15:4; Buhat 2:29-32; Salmo 16:10) Dugang pa, pinaagi kaniya “adunay pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili matarong.” (Buhat 24:15) Busa ang Hades sa kataposan limpiyohan ug mawala na—“itambog sa linaw nga kalayo.”

Apan, tingali ang uban mangutana: ‘Nganong ang Pinadayag 20, bersikulo 10, nag-ingon nga ang Yawa pagasakiton sa linaw nga kalayo?’ Sumala sa ato nang nakita, simboliko ang linaw nga kalayo, nan, makataronganon, simboliko usab ang pagsakit.

Sa panahon sa Bibliya, usahay mabangisong sakiton sa mga tigbilanggo ang ilang mga binilanggo, busa gitawag silang “mga tigsakit.” Diha sa usa sa iyang mga ilustrasyon, naghisgot si Jesus bahin sa mabangis nga ulipon nga ‘gitugyan ngadto sa mga tigbilanggo’ (Grego, ba-sa-nistes’, nga sa aktuwal nagkahulogang “mga tigsakit” ug busa gihubad sa ingon niini sa daghang mga hubad). (Mateo 18:34) Busa kon maghisgot ang Pinadayag sa Yawa ug uban nga “gisakit . . . sa walay kataposan” diha sa linaw nga kalayo, kini nagkahulogan nga sila “bilanggoon” sa walay kataposan diha sa ikaduhang kamatayon sa bug-os nga kalaglagan. Ang Yawa, ang kamatayon nga napanunod gikan kang Adan, ug ang dili mahinulsolong daotan tanan gihisgotan nga laglagon sa walay kataposan—“bilanggoon” diha sa linaw nga kalayo.—Itandi sa Hebreohanon 2:14; 1 Corinto 15:26; Salmo 37:38.

Ang pagpabili sa simbolismo sa Bibliya makatabang kanato sa pagsabot kon unsay gipasabot ni Jesus dihang naghisgot siya bahin sa mga makasasala nga “itambog ngadto sa linaw nga kalayo: Diin dinhi dili mangamatay ang mga ulod, ug ang kalayo dili mapalong.” (Marcos 9:47, 48, KJ) Ang Gregong pulong nga gigamit dinhi, gihubad ingong “kalayong impiyerno,” mao ang ge’en-na, kun Gehenna. Ang walog nga duna nianang ngalana nahimutang gawas sa Jerusalem ug gigamit nga labayanag basura. Nagsiga ang kalayo sa adlaw ug sa gabii didto sa pagsunog sa hugaw sa siyudad. Usahay, kini labayan ug mga lawas sa mga kriminal nga giisip nga dili takos sa dungganong paglubong kun pagkabanhaw. May mga ulod usab sa walog ingong malaglagong mga ahente, apan dili gayod sila maingon nga walay kamatayon! Yanong giilustrar lamang ni Jesus, sa paagi nga masabtan pag-ayo sa mga taga Judea, nga ang dili mahinulsolong mga daotan laglagon sa walay kataposan. Busa, ang Gehenna may samang kahulogan sa “linaw nga kalayo”—naglarawan kini sa ikaduhang kamatayon sa walay kataposang kalaglagan.

Ang doktrina sa walay kataposang kamatayon gipasukad sa teoriya sa pagkadili mamatay sa kalag. Apan, ang Bibliya tin-awng nagsaysay: “Ang kalag nga makasala—mamatay.” (Ezekiel 18:4, 20; tan-awa usab ang Buhat 3:23.) Ang mga magwawali sa impiyernong kalayo naghimo sa tinuod nga Diyos, si Jehova, nga usa ka mabangis—mapintas nga mangtas—imbes kon unsa siya: usa ka Diyos sa gugma, “maluloy-on ug mapuanguron . . . ug dagaya sa mahigugmaong kalulot.”—Exodo 34:6.

Sa mahigugmaon, mihimo ang Diyos ug tagana sa pagluwas sa tawo, dili gikan sa pagsakit, kondili sa kalaglagan. Si Jesus miingon: “Kay gihigugma gayod sa Diyos ang kalibotan nga tungod niana gihatag niya ang iyang bugtong Anak, aron ang tanan nga mosalig kaniya dili malaglag kondili makabaton ug kinabuhing walay kataposan.”—Juan 3:16.

[Blurb sa panid 19]

Nagtuo ang mga inkisitor nga ang ilang makalilisang nga mga pagsakit nakaluwas sa mga makasasala gikan sa labing mangilngig nga kapalaran

[Letrato sa panid 18]

Karong bag-o, halos nagtuo ang tanang Kakristiyanohan ug dapit nga sama niini