Dugangig Diyutayng Kolor ang Imong Kinabuhi

DILI kini mogastog salapi. Kini mas makapaanyag sa imong dagway. Mohatag kini kanimog dakong pagsalig. Unsa ba “kini”?

Ang “kini” mao ang katakos nga mapaangay o mapabagay ang mga kolor sa sininang imong isul-ob. Bisan pag kini usa ka arte nga sayon hikat-onan, daghang tawo ang malibog, nga mobating pakyas, kon bahin sa pagtino kon unsang kolor ang mobagay sa unsang kolor.

Kana ba ang imong bation sa dihang mosulay ka sa pagdesidir kon angay ba nimong isul-ob ang dalag uban sa asul, o dalag uban sa berde? Kon mao, magmadasigon, kay ang pagmugnag malamposong mga kombinasyon sa kolor diha sa imong mga biste wala magkinahanglan nga sag-ulohon ang daghang lagda. Ang kinahanglang hisayran lamang nimo mao ang kinaiyahan sa mga kolor ug kon sa unsang paagi sila moobra sa tingob. Busa tan-awon nato ang pipila sa pangunang mga prinsipyo ug tan-awon sa unsang paagi makadugang kag diyutayng kolor sa imong kinabuhi.

Pila ba ang mga Kolor?

“Inigtan-aw nato sa balangaw kita mopili lang dayon sa pula, orens, dalag, berde, asul, indigo, ug biyoleta, nga dayag dili magtagad sa mga kolor sa tunga,” misaysay ang Hapones nga siyentipiko sa kolor si Kunihiko Takei ngadto sa Pagmata! “Maingon nga ang mga kolor sa balangaw inanay mabalhin gikan sa pula ngadto biyoleta, ang matag usa ka linaing kolor mabalhin nga di-himatikdan gikan sa dagtom ngadto hilaw, init ngadto lumo. Ang pagsulting may ginatos sa bisan unsang kolor maoy kamakasaranganon ug walay kahulogan.”

Ang gipasabot niini mao nga ang nagkadaiyang mga kolor dili separadong mga butang. Sila nalambiggit sa usag usa, ug ang pagsabot niining maong relasyon bililhon kaayo sa pagkat-on kon unsaon sa pagpabagay sa mga kolor. Ang mapuslanong galamiton niining bahina mao ang ligid, o sirkulo sa kolor o color wheel. Usa ka bersiyon niini gipakita sa panid 16. Ang mga kolor sa balangaw gihan-ay nga naglibot. Ang primaryang mga kolor​—pula, dalag, ug asul​—gihan-ay nga samag distansiya palibot sa ligid.a Pinaagi sa pagsagol sa maong mga kolor sa lainlaing mga proporsiyon, mapatungha ang tanang ubang kolor sa ligid.

Sa dihang isagol ang usa ka kolor sa ligid sa samang gidaghanon sa kolor sa kaatbang nga bahin sa ligid, ang resulta maoy itom o dagtom nga abuhon. Kon isagol ang dili-parehong mga gidaghanon, ang mga resulta mao ang mas dagtom o neyutralisadong mga kolor sa sulod nga ligid. Kay mas daghan silag kolor, kining neyutralisadong mga kolor mabagay sa daghang mga kolor. Ang neyutralisadong pula, pananglitan, nagbaton dili lang sa pula ug berde apan sa dalag usab ug asul, nga mao ang mga gigikanan sa berde.

Ang laing paagi sa pagmugnag mga kolor maoy pinaagi sa pagdugang ug magkalaing mga gidaghanon sa puti, abuhon, o itom. Ang abuhon magpalumo sa katin-aw, ug ang mga resulta mao ang mga timpladong kolor, o lubarong mga kolor sa mao mismong kolor. Ang tints o hilaw nga mga kolor, mapatungha pinaagi sa pagdugang sa puti, ug ang mga dagtom nga kolor, pinaagi sa pagdugang sa itom. Ang usa ka kuwadro sa kolor o color chart (ubos sa tuo) nagapasundayag sa daghang kolor sa mao mismong kolor. Imultiplikar kini sa gidaghanon sa mga kolor, ug mokabat sa minilyon ang makapaukyab nga mga posibilidad. Gibanabana nga may mga napulo ka milyon timpladong mga kolor, hilaw nga mga kolor, ug dagtom nga mga kolor.

‘Apan kana lagi ang problema,’ tingali moingon ka. ‘Pagkadaghan sa mga kolor!’ Aw, dili nato kalimtan ang lasang tungod sa mga kahoy. Ang hinungdanon mao nga makita ang relasyon tali sa mga kolor. Aduna ka bay switer nga pula nga imong gibati nga dili moangay kanimo ug busa niana nakahukom ka nga dili na mosul-ob ug pula? Kadto ba asul-pula o orens-pula, kadto ba dagtom nga kolor bino o hilaw nga rosas, kadto ba sanag o timpladong kolor? Kon analisahon nimo ang kolor niining paagiha, imong makaplagan ang ubay-ubayng pula, o ubang mga kolor, nga ikasul-ob nimong malamposon.

‘Unsaon Nako Pagkahibalo Kon Unsang mga Kolora ang Mobagay Kanako?’

Bisan adunay daghang kolor, kini wala magkahulogan nga silang tanan mobagay kanimo. Tingali gusto nimo ang pila ka kolor, apan mahimong sila dili maayong tan-awon diha kanimo. Hinunoa, ang mga kolor nga imong ginasul-ob sa dihang imong madawat ang labing daghang komplimento mao ang mobagay kanimo.

Sumala sa daghang eksperto, ang tanan maoy asul nga matang kaha o dalag nga matang. Ang asul nga mga matang, sila nagaingon, maayong tan-awon diha sa mga kolor nga sama sa mga asul ug bugnawng mga rosas ug angay likayan ang mga orens ug brawon. Ang dalag nga mga matang maayong tan-awon sa dalag, bulawan, ug sadyang mga kolor apan lagmit dili angayan sa morado.

Ang labing sayong paagi sa pagdesidir unsang mga kolora ang mobagay nimo mao nga kuptan nimo kini sa atubangan nimo, nga matag usa, ug motan-aw sa espeho sa kahayag sa adlaw. Sumala kang Carole Jackson, konsultant sa kolor ug awtor sa himalitan-kaayong Color Me Beautiful, ang tukmang kolor “magpahamis ug magtin-aw sa imong kutis” ug “mopatunghag himsog nga kolor sa imong nawong.” Sa laing bahin, ang sayop nga kolor “makahimo tingali sa imong kutis nga lusparon, dalagon, o ‘lagom’” tan-awon ug basin “makapagulang sa imong nawong.”

Komosta ang mga Lagda?

Apan komosta kanang tanang lagda nga sige natong madungog? Dili ba ang pila ka kombinasyon ginadili gayod?

“Ang bugtong lagda karong adlawa maoy ‘Nunca moingon ka nga Nunca,’” misulat ang konsultant sa kolor ug dagway sa Hollywood si Leatrice Eiseman diha sa iyang librong Images in Colour. “Hunahunaa ang mga giya inay mga lagda, nga makabalda sa imong kamamugnaon ug makahanaw sa kalipay sa pagkabukas alang sa bag-ong mga ideya.”

Nan, unsa ba ang mga giya? Aw, sa panguna dunay duha nga pagahinumdoman: (1) Ipona ang tukmang mga kolor, ug (2) batoni ang hustong mga proporsiyon niana. Sa pagpadapat niining pangunang mga giya, dunay pila ka paagi o plano nga makatabang. Ang paggamit sa ligid sa kolor ug kuwadro sa kolor motabang nimo nga hisabtan sa unsang paagi moobra ang maong mga plano.

Mga Monokromatik. Kini nagkahulogan nga gamiton ang mga kolor nga sakop sa usa lang ka pamilya. Ang tsart sa kolor makatabang dinhi. Imo bang makita sa unsang paagi magkabagay ang tanang dagtom, timplado, ug hilaw nga mga kolor? Bisan pag gamiton ang usa ra ka pangunang kolor, ang monokromatik nga mga kombinasyon maepektibo kaayo sa dihang mugnaon ang panag-atbang pinaagi sa paglahilahi sa dagtom ug hilaw nga mga kolor. Ang maong mga kombinasyon dunay nindot, nagkahiusang dagway.

Mga Duokromatik, o duha ka kolor. Kini mao ang kombinasyon nga lagmit imong gamiton diha sa sinina. Ang duha ka kolor angay nga magkadug-ol diha sa ligid sa kolor o labing layo kon mahimo. Ang mga kolor nga nagatapad sa ligid, sama sa pula ug pulang-orens o pula ug pulang-purpura, gitawag analogous ug magkabagay. Sa laing bahin, ang mga kolor nga nahimutang nga diametrikal ug magkaatbang sa usag usa diha sa ligid, sama sa pula ug berde, o dalag ug morado, gitawag komplementaryo. Sila mopaklaro sa usag usa ug magpatataw sa mga kolor. Aron magamit nga anindot ang komplementaryong mga kolor, gamita nga tinagdiyutay ang imong ikaduhang kolor, o gamita ang mas dagtom nga kolor niana. Ang usa ka kolor maayong ikombinar sa mga kolor nga sunod gayod sa komplemento niini diha sa ligid sa kolor. Kini gitawag near-complementary. Ang dalag uban sa asul-morado o uban sa pulang-morado mohimo nianang kombinasyona, ug basin buot nimong ipasiugda kini pinaagi sa paghimong mas dagtom sa naulahi. Kon ang usa ka kolor morag hugaw tan-awon, nagatan-aw ka niana nga anaa sa luyo ang sayop nga mga kolor. Pangitaa ang mas magkabagay.

Mga Trikromatik, tulo ka kolor. Kini magdugang sa mga duokromatik pinaagi sa pagdugang ug laing analogous o near-complementary nga kolor. Ang pula, pula-orens ug orens mahimong analogous trichromatic. Ang usa ka pananglitan sa near-complementary trichromatic maoy pula uban sa dalag-berde ug uban sa asul-berde. Ang laing nindot nga plano, nga gitawag nga usa ka triad, nagakombinar sa tulo ka kolor nga samag distansiya diha sa ligid sa kolor, sama sa tulo ka primaryang mga kolor​—pula, dalag, ug asul. Nianang tanang kombinasyon, kasagarang usa lang ka kolor ang sanag ug ang uban timplado, neyutralisado, o dagtom.

Mga Polikromatik, o daghang kolor. Magbantay kaayo kon ikaw nagatapo sa upat o mas daghang kolor. Dili nimo gustong tan-awong samag komikero. Ang tweeds ug daghag-kolor nga mga dibuho diin ang mga kolor wala mag-ilogay sa pagtagad, hinunoa, maoy maayo.

Sa kataposan, anaa sa espesyal nga matang ang neyutral nga mga kolor nga beige, abuhon, dugom nga brawon, ug sa dili-eksaktong paagi, ang itom ug puti. Ang taupe (kombinasyon sa beige ug abuhon) mobagay sa halos tanan. Ang neyutral nga mga kolor praktikal alang sa mahalong mga butang, sama sa mga terno, kay motugot kana sa daghan kaayong mga kapaingnan sa pagpabagay. Ang neyutral nga mga kolor mao ang mga sukdanan sa naandang kanindot.

Balanse ug Proporsiyon

Bisan unsang kombinasyon ang imong pilion, tan-awa pag-ayo ang katibuk-ang balanse ug himoang giya ang imong mata. Ang pagbutang ug mga lagda maoy imposible. Makita sa mata sa laing paagi ang mga proporsiyon sumala sa materyal nga gamiton, kasiga sa kolor, kon kaha ang kolor kalit nga makitang sama sa orens, o inanay mahisama sa abuhon.

Ang mga kolor nga mag-ilogay sa pagtagad dili makapahimuot. Busa alang sa harmoniya, himoa nga maglabi ang usa ka kolor ug ang uban magadula sa ubos, nagasuportar nga mga papel. Kini mapadapat sa tanang kombinasyon. Alang sa sinina, 75 ngadto 90 porsiento angay nga maglabi nga kolor, maoy sugyot ni Eiseman. Kon ipasulod nimo ang ikatulong kolor sa imong sinina, paneguroa nga kini gamay ra, nga usa ka adorno lamang. Apan alang sa kompletong harmoniya, kinahanglang tagdon nimo ang imong panit, imong mga mata, imong buhok​—ikaw.

Hinumdomi, usab, nga ang pila ka kolor mohimo kanimong tan-awon nga mas tambok, ang uban mas niwang. Ang internasyonal nga desinyador si Mary Quant miingon: “Kon ikaw tambok kaayo pilia ang palda ug blusa nga ang blusa mas dagtom ang kolor. . . . Mga bat-ang nga mas dako kay sa imong gusto unta? Iliso ang pagtagad sa laing dapit pinaagig sigag-kolor nga mga switir. . . . Ang dagtom nga mga kolor mosibog, ang hilaw nga mga kolor moabante.” Ug si Carole Jackson nagsugyot sa kalaki aron niwang tan-awon: “Ang kolor nga moangay kanimo magdala sa mata pataas ngadto sa imong nawong ug halayo sa imong lawas.”

Tapos sa pagtambag sa Hapones nga mga politiko sa pagpasanag sa ilang mga panagway, ang internasyonal nga desinyador si Hanae Mori midugang: “Dili kinahanglan ang pagpagawal.” Kining simpleng mga lagda motabang nimo sa pagpabilin sulod sa mga utlanan sa kanindot ug nagakalipay gihapon sa kolor. Karon, padayon ug tan-awa kon unsay imong mamugna! Adunay tinagpulo ka milyong kolor nga nagapaabot lang kanimo aron imong ikadugang kana sa imong kinabuhi.

[Footnote]

[Graph/Hulagway sa panid 16]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

ASUL

PULA

DALAG

Mga Hilaw nga Pula

Asul ug pula mopatunghag morado

Pula ug dalag mopatunghag orens

Asul ug dalag mopatunghag berde

[Graph]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Tints of Red

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

[Hulagway sa panid 18]

Ang pagbagay sa kolor makahimog kalainan sa imong panagway