Tabang Alang sa Himalatyon sa Atong Modernong Panahon

ANG babaye, nga usa ka doktor mismo, bag-o pang nakasinatig pait nga kasinatian. Nakita niya nga namatay ang iyang 94-anyos nga apohang babaye sa intensive-care unit sa ospital human sa operasyon sa kanser nga “dili gayod unta gusto sa apohan.”

“Ang akong mga luha sa paglubong maoy dili tungod kay siya namatay, kay ang akong lola may taas, tugob nga kinabuhi,” misulat ang doktor. “Mihilak ako tungod sa sakit nga giantos niya, ug kay wala matuman ang iyang gusto. Mihilak ako tungod sa akong inahan ug sa iyang mga igsoon, tungod sa gibati nilang kapildihan ug kapakyasan.”

Hinuon, tingali ikaw maghunahuna bahin sa posibilidad sa pagtabang sa maong tawo nga grabeg sakit. Kining doktora mipadayon:

“Mihilak ako, ilabina tungod sa akong kaugalingon: tungod sa dakong sala nga gibati ko sa pagkawala makaluwas kaniya gikan sa sakit ug pakaulaw, ug tungod sa grabeng kakulangan nga gibati ko ingong usa ka doktor, nga dili makapaayo, dili makahupay sa pag-antos. Kay sa akong pagbansay wala gayod ako katudloi sa pagdawat sa kamatayon o pagkamatay. Ang sakit mao ang kaaway​—nga padayon nga pagabugnoon, pinaagi sa tanang posible nga kahinguhaan. Ang kamatayon maoy usa ka kapildihan, kapakyasan; ang mapinadayonon nga sakit maoy pahinumdom kanunay sa kawalay-katakos sa doktor. Ang larawan sa akong gamayon nga apohang babaye nga nagtutok kanako uban ang mga mata nga nalisang samtang gidapatan sa aparato sa pangginhawa sulod sa ICU nagbalikbalik sa pagtungha kanako hangtod niining adlawa.”

Kining mahigugmaong apong-babaye naghulagway sa komplikado etikal, medicolegal nga isyu nga karon gilantugian diha sa mga korte ug mga ospital sa tibuok nga kalibotan: Unsa ang labing maayo alang sa masakiton nga wala nay paglaom sa atong panahon nga abante sa teknolohiya?

Ang pipila nagbaton sa hunahuna nga ang tanang posible medikal nga paagi angay pagabuhaton alang sa matag tawong masakiton. Kining pagtuoha gipahayag sa Asosasyon sa Amerikanong mga Doktor ug Siruhano: “Ang katungdanan sa doktor ngadto sa na-coma, nainutil, o baldado nang pasyente wala magdepende sa kalaoman nga maulian. Ang doktor kinahanglan molihok kanunay sa kaayohan sa pasyente.” Kini nagpasabot sa pagtagana sa tanang tambal o medikal nga tabang nga mahimong ikapadapat. Gibati ba nimo nga kini sa kanunay labing maayo alang sa usa ka tawong masakiton nga grabe?

Alang sa daghang tawo kanang dalana tino nga maayo nga pamation. Ugaling lang, sa miaging pila ka dekada, ang kasinatian sa medisina nga abante sa teknolohiya nagpatungha sa usa ka bag-o ug lahing punto de vista. Sa usa ka talagsaon pinatik nga pahayag sa 1984 nga nag-ulohang “Ang Responsabilidad sa Doktor Ngadto sa mga Pasyente nga Wala nay Paglaom,” ang panel sa napulo ka eksperyensiadong doktor mihinapos: “Ang pagkunhod sa agresibong pagtambal sa pasyente nga wala nay paglaom gisugyot sa dihang ang maong pagtambal magpalugway lamang sa lisod ug dili-komportableng palakaw sa pagkamatay.” Lima ka tuig sa ulahi ang mao mismong mga doktor mipatik ug usa ka artikulo nga samag ulohan nga ginganlang “Ikaduhang Pagtan-aw.” Sa paghisgot sa samang problema, gihimo nila ang labi pang yanong pahayag: “Busa, daghang doktor ug mga tawong maikagon sa etika . . . mihinapos nga sumala sa maayong kagawian ang pagsibog sa mga pluwido nga sustansiya ug tubig gikan sa usa ka himalatyon, masakitong wala nay paglaom, o mga pasyenteng permanenteng walay panimuot.”

Dili nato ikasalikway ang maong mga komento ingon nga pangagpas lang o usa lang ka lantugi nga walay kalangkitan kanato. Daghang Kristohanon ang nag-atubang sa makapaguol nga mga desisyon maylabot niini. Ang usa ka minahal nga masakiton nga way paglaom nga maayo huptan bang buhi pinaagig usa ka aparato sa pagginhawa? Ang agi-sa-ugat o ubang artipisyal nga paagi sa pagpakaon ipadapat ba ngadto sa usa ka pasyenteng dili na maayo? Sa diha nga wala nay paglaom ang kahimtang, ang tanang salapi sa usa ka paryente o sa tibuok nga pamilya, angay bang gastohon alang sa pagtambal, nga tingali naglangkit sa transportasyon ngadto sa usa ka layong ospital aron madawat ang labing abante nga pagtambal?

Piho nga imong naila nga ang maong mga pangutana lisod tubagon. Bisan pag buot nimong motabang sa usa ka masakitong higala o minahal, kon atubangon nimo ang maong mga pangutana basin maghunahuna ka: ‘Unsang giya ang nabatonan sa Kristohanon? Unsang kahinguhaan ang anaa alang sa tabang? Labing hinungdanon, unsay ginaingon sa Kasulatan bahin sa ulohan?’