Ang Yuta nga Wala Gayoy Pagkahilis
ANG halayong Norte kanunayng nakabihag kanako. Bisan niadtong bata pa nga nagtubo sa Gold Beach, Oregon, T.B.A., pirme akong magtan-aw sa mga mapa sa Canada ug mangandoy sa adlaw nga makasuhid sa mga dapit nga may nindot-paminawong mga ngalan, sama sa Great Slave Lake ug Great Bear Lake. Busa usa ka adlaw niadtong 1987, kami sa akong higala nga si Wayne misugod pagplano sa pagduaw sa Auyuittuq National Park, ang unang nasodnong parke sa Canada sa amihanan sa Arctic Circle.
Ang Auyuittuq, sa pinulongang Inuit, nagkahulogang “Ang Yuta nga Wala Gayoy Pagkahilis,” ug ang parke gigahin aron matipigan ang kaawaawan sa Arctic sa gansangong mga taluktok, laglom nga mga walog, kahibulongang mga luuk, ug marinong ihalas nga mga mananap sa baybayon. Ang parke naglakip sa Penny Ice Cap, usa ka halapad 5,700 kilometro-kuwadrado nga hapin sa yelo ug niyebe nga inawas sa mga glacier sa palibot. Dili katingad-an nga ang Auyuittuq mabinationg gitawag nga “Switzerland sa Arctic.”
Ang Baffin Island, nga mga usa ka libo kilometros ang gitas-on, maoy ikalimang kinadak-ang isla sa kalibotan. Apan, walay mausa sa among mga higala ang nakadungog niana! Sa pagkamatuod, sila sigeg pangutana, “Kanus-a kamo moadto sa Alaska?” (Ang Baffin Island maoy mga 3,200 kilometros sa sidlakan sa Alaska apan sa halos samang hemispera.) Bisan tuod ang taga-Canadang mga Saksi ni Jehova nakasugod sa buluhatong pag-ebanghelyo sa Baffin Island, walay Saksing nagpuyo sa isla. Sa pagkamatuod, ang kinaduolang kongregasyon maoy 1,000 kilometros ang gilay-on, sa Labrador City, Newfoundland.
Ang Auyuittuq may tulo ka bulan nga ting-init ug siyam ka bulan nga tingtugnaw, busa mihukom kami sa pag-adto sa Agosto 1988, human sa pagkapusgay sa yelo sa dagat ug human sa pagkawala sa kadaghanan sa nagapamaak nga mga lagong. Kini usab maoy una pa magsugod ang tingtugnaw sa Septiyembre.
Ang Among Panaw Ngadto sa Baffin Island
Sa kataposan miabot ang panahon. Mibiyahe kami sakayg kotse gikan sa among balay sa North Carolina ngadto sa Montreal, Quebec, diin misakay kami sa Boeing 737 nga ayroplano. Human maorasi sa kahanginan, minipis ang panganod, nga mihatag kanamo ug klarong pagtan-aw sa Canadian Shield, usa ka omaw-tan-awon nga kapasilan nga may ginatos ka lanaw sa tanang matang sa porma ug gidak-on ug walay kahoy bisan gamay. Sunod sa daklit nga paghapit sa Kuujjuaq (kanhi Fort-Chimo), misugod kami pagkakita ug niyebe diha mismo sa tupong sa dagat. Sa wala madugay milabay kami ibabaw sa Ungava Bay, nga, sa among kakurat, napuno sa dili maihap nga nagalutawng yelo kutob sa makita sa imong mata.
Human sa motulohay ka oras nga paglupad, milandig kami sa Iqaluit, nga nagkahulogag “Dapit sa Isda.” Kaniadto gitawag ug Frobisher Bay, ang Iqaluit maoy sentrong dugokan sa Baffin Island ug maoy kinadak-ang lungsod, nga may 3,000 ka molupyo.
Kay may duha ka oras nga pahulay tali sa mga paglupad, nakahukom kami sa pagsuhid sa lungsod. Ang unang butang nga among namatikdan mao ang kadagaya sa sagbot nga gapas, uban sa humil puting bulak niini, nga gipupo ug gipauga sa Inuit (kanhi gitawag Eskimo) ug gigamit sama sa gapas. Samtang naglakaw kami hangtod sa pantalan ug kutob sa daplin sa tubig, among namatikdan nga tulin kaayo ang paghunas. Sulod sa unang 2 ka minutos, 6 ka metros sa baybayon ang dayag nga nahubsan, ug nauga!
Wala magdugay sa ulahi, misakay kami sa usa ka gamay de-ulisi nga ayroplano aron molupad ngadto sa Pangnirtung, sa ubos ra gayod sa Arctic Circle. Ang usa ka oras nga paglupad mihatag kanamo ug mga pasiuna sa umaabot nga mga talan-awon. Latas sa mipat-akpat-ak, dagtum nga mga panganod, kami kanunayng nakaaninaw sa wala matandog nga kaawaawan nga may halapad kaayong niyebe, kabatoan, ug tubig. Ang tanan bugnaw ug mangiob tan-awon. Ug ang kataposang pagduol sa “Pang” nakadugang lang sa maong dagway. Sa ubos sa dagtum nga mga panganod, milibot ang ayroplano ibabaw sa lalom nga luuk nga gilibotan sa punog-niyebe nga mga pangpang sa bukid una pa molandig sa graba nga tugpahanan.
Sayop nga mga Ideya
Nag-ulan niadtong tungora sa “Pang,” busa namasilong kami sa pako sa ayroplano, nga nagpaabot sa among mga backpack nga nasudlan sa tanan namong pagkaon ug galamiton ug usa ka maleta nga puno sa literatura sa Bibliya. Sa dihang nadiskargahan na ang kompartamento, walay timailhan sa among mga butang. Sa sulod sa gamayng terminal, kami giingnan nga malagmit kadto dala sa sunod nga ayroplano, nga moabotay sulod sa duha ka oras. Labing menos dala namo ang among tolda, busa nanglakaw kami aron mangitag dapit nga kamontaran sa among tolda. Nagpasilong kami sa usa ka gamayng tindahan duol sa kampohanan ug nagpakisayod sa usa ka tindera labot sa lungsod ug sa katawhan niini.
Iyang gipatin-aw ang pila ka sayop namo nga mga ideya. Una, sanglit ang lungsod may usa ka libong molupyo, among gikalkulo nga unta dihay kapin sa 300 ka balay. Sa pagkatinuod, dihay 180 lamang ka balay. Kadaghanan sa mga abiyo gikarga sa ayroplano, dili ba? Dili. Nakadungog na ba kamo sa ekspresyong “Pagdunggo sa akong barko mabatonan nako ang akong gusto”? Aw, ang ilang barko modunggo kas-a sa usa ka tuig—upat ka barko, sa pagkatinuod. Usa alang sa Hudson Bay Company, ang tindahan sa tanang palaliton sa Norte; ang lain may kargang materyales sa pagpanukod; usa may kargang aseite ug gasolina; ug usa pa may dalang mga igbabaligya alang sa tanang ubang tindahan, lakip sa tanang de-lata nga pagkaon alang sa tuig. Siyempre, ang dali madaot nga mga produkto ikarga sa ayroplano.
Walay Kangitngit
Dihang miabot ra sa ulahi ang among kargamento, gimontar namo ang among tolda ug milutog panihapon, ang tanan gihimo nga nagpasingulan. Usa ka giya sa panaw nga nagsambilayg-karga miingon kanamo nga tulo na ka bulan siya didto ug nakasinatig siyam ka masilakong adlaw! Migawas nga mas init kay sa gidahom—mga 10 grado Celsius, sa adlaw ug sa gabii.
Ugaling, wala gayoy gabii; ang masilakong adlaw migahom sa tibuok panahon nga atua kami didto. Among nakaplagan nga makakuha kamig letrato pinaagi sa kinaiyanhong kahayag sa ala-una sa buntag. Apan sa unsang paagi kami makatulog kon kanunayng hayag? Aw, igo ang katugnaw aron magsul-ob ug gorang de-lana, bisan sa pagkatulog; busa aron mongitngit, amo lang birahon ang among mga gora aron motabon sa among mga mata.
Usa ka gabii sa alas tres, nahipugwat ako tungod sa usa ka sulaw nga kahayag gikan sa norte. Ako nalibog. Sa Amihanang Hemispera, ang adlaw mosubang sa sidlakan, makita sa habagatan inigka-udto, ug motunod sa kasadpan, apan dili gayod mogimaw sa norte. Unya akong nasabtan nga atua kami sa ibabaw sa globo, ug sa ting-init sa tungang gabii, ang adlaw mosubang tinuod sa norte. Giabtag dugay-dugay aron maanad niana.
Ang Inuit Kaha Moabiabi Kanamo?
Hapit tanang balay sa Pangnirtung gibantingan ug dagkong mga kable alang sa seguridad sa kusog nga mga huros. Kadaghanan sa mga pamilya may mga snowmobile ingong sakyanan sa tingtugnaw ug gagmayng tulo- o upat-ug-ligid nga mga behikulo alang sa tanang matang sa dalan sa ting-init. Ug may pipila ka kotse, bisan tuod ang lungsod may mga tulo lamang ka kilometros nga karsada! Sanglit ang lungsod nahimutang sa usa ka gamayng patag tupad sa luuk ug gilibotan sa habog nga mga pangpang sa bukid, wala nay laing kapadaganan sa kotse.
Ang kinadak-ang bahin sa pagkaon sa matag pamilya gitagan-an pinaagi sa pagpangayam ug caribou sa omawng-yuta ug ring seal, ingon man sa pagpangisda ug arctic char. Sa Iqaluit kinahanglan namong sulayan ang caribouburger, musk-oxburger, ug bisan gani ang diyutayng muktuk, o panit sa balyena nga may tambok. Dili sama sa tambok sa karneng baka, ang tambok sa balyena walay lasa sa sebo, bisan dihang dili-init, ug giingnan kami nga kana may diyutayng protena.
Sa tibuok lungsod, maihap ra ang nahibalag namong tawo nga nakadungog na labot sa mga Saksi ni Jehova, ug sila dili pa mga lumad. Sila namalhin lang dinhi gikan sa ubang dapit. Mao nga, ang dakong pangutana sa among mga hunahuna mao, Unsa kahay sanong niining amihanong mga tawo sa mensahe sa Gingharian? Wala abtig dugay aron mahibaloan kini. Halos ang tanan nga among nahibalag midawat sa literatura sa Bibliya. Sa pagkatinuod, kada adlaw nakaduaw akog 45 ka balay, ug kada adlaw tulo lang ka tawo ang miingong, “Dili ako interesado.”
Sa dihang misugod kami pagpanuktok sa mga pultahan sa unang adlaw, usa ka batan-ong lalaki ang midali pagsulod nga una kanamo ngadto sa balay nga among duawon ug miingon: “Ayawg panuktok. Dayon lang. Mao kanay batasan dinhi sa tanan.” Busa among gisunod ang tambag sa batan-ong lalaki, matahaong buksan ang pultahan sa gawas, mosulod sa ikaduhang pultahan, nga sagad abli daan, ug manawag sa mga tawo sa sulod. Ang mga molupyo, nga halos tanan Inuit, sa sinugdan matahapon. Apan pinaagi sa mahigalaong pahiyom, pagpailaila dayon sa among kaugalingon, ug pagpakita sa nindot nga mga ilustrasyon diha sa Akong Basahon sa mga Estorya sa Bibliya, napahupayan dayon namo ang ilang mga kahadlok ug napukaw ang ilang interes. Ang pagpakita kanila sa hulagway sa usa ka bata nga nagdula sa leyon ug paghisgot sa adlaw dihang bisan ang mga oso sa polo maanad na ug makigdaiton ug ang pagkaon dili na mahal nakadani kanila.
Human maduaw ang tanang balay sa balangay, migugol kamig unom ka adlaw nga nagbaktas nga nagbaba sa karga sa Auyuittuq National Park, usa ka katingalahang yuta sa niyebe, yelo, mga glacier, batoong mga taluktok, ug mga busay.
Sa pagkayab sa among ayroplano gikan sa Pangnirtung ug milibot pahabagatan ibabaw sa luuk, nagpasalamat kami kang Jehova nga Diyos tungod sa kahigayonan nga maduaw kining nahilit nga teritoryo. Bisan hangtod karong adlawa, kanunay namong gihunahuna kadtong mahigalaong Inuit nga madinawaton kaayo sa kamatuoran sa Bibliya, diha sa yuta nga wala gayoy pagkahilis.—Tinampo.
[Mga hulagway sa panid 16, 17]
Sagbot nga gapas. Thor Peak, Baffin Island, sa luyo nga nagbuntaog sa 1,500 metros ibabaw sa patag sa walog
Layo sa tuo: Lig-ong pagtikang gikinahanglan sa pagtabok sa samag-yelo-kabugnaw nga suba
Layo sa ubos sa tuo: Mga sakayan nga nasangyad paghunas sa Pangnirtung
Tuo: Ang Inuit nga bata naghalog sa iyang bililhong “Mga Estorya sa Bibliya” nga libro