Mga Batan-on Nangutana . . .

Dobleng Kinabuhi Kinsay Nahibalo?

“SI Mama ug Papa tigdala nako ngadto sa Kristohanong mga panagkatigom, ug nakaila ako sa matarong gikan sa daotan,” miangkon si Robert. “Apan gusto nako nga maangayan ug dawaton sa ubang mga batan-on sa eskuylahan. Busa aron dili maiwit ug mapopular, gisugdan ko ang pagtabako sa siksto grado. Sa siyete grado, gisugdan ko ang paggamit sa LSD ug pagyupyop sa marijuana. Sa otso grado, gisugdan ko ang pag-ineksiyon sa droga nga gitawag speed. Nalimbongan ko ang tanan​—apan magul-anon ako.”

DAGHANG batan-on karong adlawa​—apil ang pipilang namatuto sa Kristohanong mga ginikanan​—nagkinabuhi ug dobleng kinabuhi. Dili hinuon ang tanan nahimong mga tiggamit ug droga, sama kang Robert. Apan nga wala hisayri sa ilang mga ginikanan, ang pila ka batan-on sekretong makigdeyt, moinom, mosul-ob sa katingad-ang biste, mamatig kilas nga tugtog, motambong ug gubot nga mga parti, ug mohimo sa daghang ubang kalihokan nga dili mauyonan o gidili sa ilang mga ginikanan. Ikaw ba nagasunod sa maong estilo-sa-kinabuhi?

Kon mao, lagmit nasayod ka nga ang imong ginabuhat maoy daotan. Sama kang Robert, basin gihasol ka sa usa ka sad-ang konsensiya. (Roma 2:15) Bisan pa, dili nindot palandongon ang pagbutyag sa imong daotang mga buhat ngadto sa imong mga ginikanan. Ug kon maghunahuna ka sa lagmit nga sangpotanan, ang argumentong ‘Ang butang nga wala hisayri sa akong mga ginikanan dili makadaot kanila’ basin makataronganon. Apan kini mahimong makadaot kanimo.

Sayop nga Pangatarongan

Tingali mobati ka, pananglitan, nga ikaw may pila ka angayang mga reklamo bahin sa pamaagi sa imong mga ginikanan. Tingalig tinuod kana. Apan bisan pag sila estrikto usahay nga dili na makataronganon, dili-ikasinabot, o hariharion, magpakamatarong ba kana sa padayong pagkamasupilon? Dili sumala sa Pulong sa Diyos, nga nagtambag: “Magmasinugtanon kamo sa inyong mga ginikanan sa tanang butang, kay kini kahimut-anan sa Ginoo.” (Colosas 3:20) Ug unsa na man kon gibati nimo nga may angayan kang hinungdan sa pagkasuko sa imong mga ginikanan? Makataronganon bang ipahungaw kanang kasukoa pinaagi sa sekretong paglapas sa hinatag-sa-Diyos nga mga sukdanan? Sa pagkatinuod, ikaw magalihok unya nga samag ikaw “nasuko batok kang Jehova mismo.” (Proverbio 19:3) Ang angay nga pagabuhaton mao ang pagduol sa imong mga ginikanan ug sa malinawon ipakighisgot kanila ang bisan unsang mga reklamo nga imong nabatonan.​—Proverbio 15:22.

Samang sayop ang pagtuo nga pinaagi sa dili pagtug-an makapanalipod ka sa imong mga ginikanan gikan sa emosyonal nga kabalaka. Usa ka 16-anyos nga batang lalaki miingon: “Dili ako mohisgot ug butang nga makapahigawad [sa akong mga ginikanan].” Makausa pa, ang maong inabtik nga pangatarongan mao lamay paglimbong-sa-kaugalingon. Sumala sa giingon sa Bibliya, kini maoy pananglitan sa usa nga nagalihok “nga nagaulog-ulog sa iyang kaugalingong mga mata mismo aron dili hikaplagan ang iyang sayop ug dili kini pagadumtan.” (Salmo 36:2) Kon tinuod kang may pagtagad sa mga pagbati sa imong mga ginikanan, likayan nimo ang pagkamasupilon sa unang bahin. Gawas pa, ang pagsulay sa pagtago sa mga butang gikan sa imong mga ginikanan lagmit mapamatud-ang kakawangan, kay sa walay duhaduha nasayod na ang uban sa imong sekretong kinabuhi.

Walay Natago

Ang karaang mga Israelinhon nakadiskobre niini sa dihang gisulayan nila pagtago ang buhat nilang daotan aron kalikayan ang silot. Nagpasidaan si propetang Isaias: “Alaot kadtong nalangkit kaayo sa pagtago sa tambag gikan kang Jehova mismo, ug kansang mga binuhatan nahitabo sa mangitngit nga dapit, samtang sila nag-ingon: ‘Kinsay nakakita kanato, ug kinsay nakaila kanato?’” (Isaias 29:15) Ang mga Israelinhon nakalimot nga nakita sa Diyos ang ilang mga buhat nga daotan. Sa nahaigong panahon, iyang gipaninglan sila sa ilang kasaypanan.

Kana matuod usab sa pila ka Kristohanon sa unang-siglong kongregasyon. Basaha sa imong kaugalingon sa Buhat 5:1-11 ang asoy bahin ni Ananias ug sa iyang asawa, si Sapira. Sa dihang natukod ang espesyal nga pondong salapi aron pag-atiman sa nanginahanglang mga Kristohanon, si Ananias nagbaligya sa usa ka uma ug masibotong miangkon nga iamot niya ang tibuok nga halin niana. Apan, sa pagkatinuod, si Ananias “nagtago sa bahin sa bili” alang sa iyang kaugalingong kaayohan. Nalimbongan ba ang Diyos nianang nagpakaaron-ingnon nga kamahinatagon? Wala gayod. “Kamo namakak, dili sa mga tawo, apan sa Diyos,” matud ni apostol Pedro. “Sa pagkabati niadtong mga pulonga, si Ananias natumba ug namatay.” Si Sapira, kinsa usa ka konsabo, gipatay sa wala madugay human niadto. Ang duha dayag nalimot nga ang Diyos “nahibalo sa mga tinago sa kasingkasing.”​—Salmo 44:21.

Susama karong adlawa, bisan pag ikaw malamposong nagtago sa daotang gawi gikan sa imong mga ginikanan, dili ka makatago sa maong daotang gawi gikan sa mabinantayong mga mata ni Jehova nga Diyos. “Walay usa ka linalang ang dili dayag sa iyang panan-aw,” matud sa Hebreohanon 4:13, “apan ang tanang butang hubo ug dayag sa mga mata niya kang kinsa magahatag ra unya kitag husay.” Mahimo ba nga mobati kang labi pang dayag kay niana? Ug sa nahaigong panahon ang tinago nimong mga sala ibutyag ra usab unya sa uban. Nag-ingon ang Proverbio 20:11: “Bisan ang usa ka bata magapaila sa iyang kaugalingon pinaagi sa iyang mga buhat kon kaha ang iyang binuhatan maputli ug matul-id.” Ang laing proverbio nag-ingon: “Siya nga nagatabon sa iyang kalapasan dili molampos.”​—Proverbio 28:13.

Usa ka batan-ong babaye nga ginganlang Tammy nakakat-on niini sa pagkabata pa. Bisan pag gipadako sa Kristohanong mga ginikanan, siya misugod pagtabako, pag-inom, ug pagpakigdeyt sa mga dili-magtutuo. Gipaningkamotan ni Tammy pagtago ang iyang mga bisyo, apan siya nahinumdom: “Nakamatikod ang akong mga ginikanan ug kausaban diha kanako. Ako nahimong rebelyosa ug nakaugmad ug independenteng tinamdan. Sa dihang ang usa ka tawo magkinabuhi ug dobleng kinabuhi, kini tinong madayag sa madugay o sa madali. Alang kanako, kadto maoy sa madali. Nasakpan ako sa akong amahan nga nakigtagbo sa usa ka trato sa usa ka duol nga eskuylahan.”

Kon Unsay Pagbati ni Jehova

Busa, ang butang wala hisayri sa imong mga ginikanan mahimo​—ug lagmit​—mosakit kanila sa nahaigong panahon. Labi pang hinungdanon, nakasukot ka ba sa imong kaugalingon, ‘Unsay pagbati ni Jehova niadtong nagkinabuhi sa kabakakan?’ Nagtubag ang Salmo 5:5, 6: ‘Si Jehova nagdumot sa tanan nga nagabatasan sa butang makadaot; iyang pagalaglagon kadtong nagabakak. Gidumtan ni Jehova ang usa ka tawong malimbongon.’ Ayaw limbongi ang imong kaugalingon sa paghunahuna nga makahupay ka sa Diyos pinaagi sa pagpakaaron-ingnong debotado sa dihang nagtambong ka ug relihiyosong mga tigom. Siya nasayod sa dihang ang mga tawo ‘magapasidungog kaniya pinaagi sa ilang mga ngabil, apan ang ilang mga kasingkasing halayo kaayo gikan kaniya.’​—Marcos 7:6.

Usa ka batan-ong ginganlang Ricardo, kinsa nalangkit sa kahugawan sa sekso, sa ingon misugid: “Daotan kaayo ang bation sa usa ka tawo sa dihang masayran niyang siya nagpaguol kang Jehova.” Apan posible ba gayod ang pagpaguol kang Jehova​—nga mao, nga siya mobatig kasakit? Posible gayod! Sa dihang ang karaang nasod sa Israel misalikway sa Kasugoan sa Diyos, sila “nagsakit bisan sa Balaang Usa sa Israel.” (Salmo 78:41) Pagkadako gayod ang iyang kasakit karong adlawa sa dihang ang mga batan-on nga namatuto “sa disiplina ug gamhanang tambag ni Jehova” sa tinago nagbuhat ug daotang mga butang!​—Efeso 6:4.

Makapasakit sa mga Ginikanan

Nan, amgoha nga dili ka makapabiling may tinagoan sa walay kataposan. Katungdanan nimo sa Diyos, sa imong mga ginikanan, ug sa imong kaugalingon ang pagsulti sa kamatuoran. Tinuod, kini tingali mosangpot sa kaulawan ug tingali sa grabe pang sangpotanan. (Hebreohanon 12:10, 11) Kon naandan na nimo ang pagbakak ug paglimbong, gidaot nimo ang pagsalig sa imong mga ginikanan kanimo. Busa ayawg katingala kon labaw ka pa nilang pig-otan. Si Tammy nahinumdom: “Human ako hisakpi nga kauban sa akong trato, ang akong amahan nahadlok. Sa maong panahon naamgohan niya nga dili ako kasaligan. Kana nagpasabot sa pagbantay kanunay kanako.” Apan naamgohan ni Tammy nga siya nag-ani lamang kon unsay iyang napugas.​—Galacia 6:7.

Makadahom ka usab nga masakit ug masuko ang imong mga ginikanan. Nabulingan ang ilang ngalan ug dungog. (Itandi sa Genesis 34:30.) Kon ang imong amahan usa sa mga Saksi ni Jehova, basin siya tingali kinahanglang taktakan sa pipila sa iyang mga pribilehiyo sa kongregasyon. (Tito 1:5-7) Oo, sumala sa giingon sa Proverbio 17:25, ang usa ka batan-ong rebelyoso mahimong “kaguol sa iyang amahan ug kapaitan niadtong nanganak kaniya.”

Ang awtor nga si Joy P. Gage masulob-ong nagbatbat kon unsay bation sa pipila ka ginikanan sa dihang morebelde ang usa ka bata. Siya nag-ingon: “Ang pipila mohilak sa hilom. Ang pipila motiyabaw. Ang pipila mohilak sa pribado. Sila mohilak tungod sa tanan nilang kagahapon. Sila mohilak kay sa kalit wala na silay ugma-damlag. Sila mohilak tungod sa kahinugon. Sila mohilak tungod sa butang nga tinong mahitabo. Sila mohilak tungod sa kasuko. Sila mohilak sa pagbati sa kapakyasan.” Hisabtan, dili sayon sagubangon ang pagpahinabog dakong kaguol sa duha ka tawong imong gihigugma labaw kang bisan kinsa pa sa kalibotan. Matud ni Tammy: “Ako mahinumdom ug manghinaot nga wala ako makapahinabog hilabihang kagul-anan sa akong amahan ug inahan.”

Bisan pa niana, dili ka makabalik ug makapapas sa kagahapon. Ug bisan kon unsa gayod ka makaguol ug ka lisod unya kini, ikaw may katungdanan sa pagsingkamot sa pagtul-id sa mga butang. (Itandi sa Isaias 1:18.) Kana nagkahulogan sa pagtug-an sa imong mga ginikanan sa kamatuoran, nga ilhon ang ilang kaguol ug kasuko, dawaton ang bisan unsang disiplina nga ilang ipahamtang. Ang imong pagsulti sa tinuod mamahimong unang lakang sa paghatag ug kalipay sa mga kasingkasing sa imong mga ginikanan, ug sa kasingkasing ni Jehova nga Diyos, ingon man pagbaton sa makalipayng katagbawan sa hinlong konsensiya alang kanimo.​—Proverbio 27:11; 2 Corinto 4:2.

Apan unsaon nimo pagsugilon sa imong mga ginikanan? Sa unsang paagi makalingkawas ka sa pagkinabuhi ug dobleng kinabuhi? Kining mga pangutanaha pagahisgotan sa among sunod gula.

[Hulagway sa panid 19]

Ang pagsulti sa tinuod makahupay kanimo ug sa imong mga ginikanan