Ang Hunahuna sa Bibliya

Kanunay Bang Sayop ang Pagkasuko?

“ANG kasuko maoy temporaryong pagkabuang.” Mao kanay pagpahayag sa karaang Romanong magbabalak nga si Horace sa kasagarang panglantaw sa usa sa labing kusganon sa tanang emosyon. Bisan tuod dili tanan mouyon nga ang kasuko maoy matang sa temporaryong pagkabuang, daghan naglantaw gayod niana ingong sa kinaiyanhon daotan. Ingon ka sayo sa ikaunom ka siglo K.P., ang Katolikong mga monghe nagtigom sa iladong katalogo sa “pito ka makamatayng mga sala.” Ang kasuko, dili ikatingala, nalakip sa maong lista.

Sayon ra ang pagsabot kon nganong sila mibati niining paagiha. Ang Bibliya nag-ingon: “Biyai ang kasuko ug talikdi ang kapungot.” (Salmo 37:8) Ug si apostol Pablo nagtambag sa kongregasyon sa Efeso: “Kuhaa gikan kaninyo ang tanang mapangdaoton nga kayugot ug kasuko ug kapungot ug sininggitay ug maabusohong sinultihan uban sa tanang pagkadaotan.”​—Efeso 4:31.

Apan, mangutana ka tingali, ‘Mao ba lang kana ang panglantaw sa Bibliya bahin sa kasuko? Gawas pa, dili ba si Pablo nagtagna usab nga niining “kataposang mga adlaw” diin kita nagpuyo moabot ang “mga panahong lisod sagubangon”?’ (2 Timoteo 3:1-5) Buot ba gayod sa Diyos nga magkinabuhi kita niining mga panahona dihang ang mga tawo ‘mabangis, walay gugma sa pagkamaayo, walay kinaiyanhong pagbati’​—ug dili gayod masuko bisan ug diyutay?

Usa ka Timbang nga Panglantaw

Ang paghisgot sa Bibliya niining ulohana dili yano kaayo. Matikdi, pananglitan, ang mga pulong ni Pablo sa Efeso 4:26: “Pagkapungot, apan ayaw pagpakasala.” Kining bersikuloha makalibog kaayo kon ang kasuko sa awtomatiko maoy usa ka “makamatay nga sala,” usa nga takos sa walay-kataposang silot.

Si Pablo nagkutlo gikan sa Salmo 4:4, nga mabasa: “Mahimong mangurog kamo, apan dili magpakasala.” Sumala sa Vine’s Expository Dictionary of Biblical Words, ang Hebreohanong pulong nga gihubad dinhing “mangurog,” ra·ghazʹ, nagkahulogang “pagkurog uban sa kusganong emosyon.” Apan unsang kusganong emosyon? Kasuko ba? Sa hubad sa Septuagint sa Salmo 4:4, ang ra·ghazʹ gihubad sa Grego ingong “pagkapungot,” ug sa tin-aw kana maoy gitumong dinhi ni Pablo.

Nganong ang Bibliya mohatag ug lugar sa kasuko? Tungod kay dili tanang kasuko daotan. Ang panglantaw nga, sumala sa pagsulti niana sa usa ka komentarista sa Bibliya, “ang kasuko sa tawo dili sa iyang kaugalingon makataronganon ug ikatugot” maoy dili Kasulatanhon. Ang eskolar sa Bibliya nga si R. C. H. Lenski tukmang nagkomento bahin sa Efeso 4:26: “Ang mga sukdanan sa panggawi nga nagdili sa tanang kasuko ug nagkinahanglan sa tumang pagkakalma sa matag kahimtang maoy pagkawalay-pagbati ug dili Kristohanon.” Si Propesor William Barclay susamang nag-ingon: “Kinahanglang adunay kasuko sa Kristohanong kinabuhi, apan kinahanglang kana maoy hustong matang sa kasuko.” Apan unsa man “ang hustong matang sa kasuko”?

Matarong nga Kasuko

Bisan tuod ang kasuko dili usa sa iyang dagkong mga hiyas, si Jehova balikbalik nga gibatbat sa Kasulatan ingong mibati ug mipahayag sa iyang kasuko. Hinuon, tungod sa duha ka katarongan ang iyang kasuko kanunayng matarong. Usa ka katarongan, siya dili gayod masuko nga walay tukmang pasikaranan. Ug laing katarongan, siya mopahayag sa iyang kasuko diha sa makataronganon ug matarong nga paagi, nga dili gayod mawad-an ug pagpugong.​—Exodo 34:6; Salmo 85:3.

Si Jehova masuko sa tinuyong pagkadili-matarong. Pananglitan, giingnan niya ang mga Israelinhon nga kon sakiton nila ang walay-panalipod nga mga babaye ug mga bata, siya ‘sa walay-pakyas makadungog sa pagtuaw’ niana nila. Siya nagpasidaan: “Ang akong kasuko sa pagkatinuod magadilaab.” (Exodo 22:22-24; itandi ang Proverbio 21:13.) Sama sa iyang Amahan, si Jesus adunay malumong mga pagbati diha sa iyang kasingkasing alang sa mga bata. Sa dihang ang iyang maayog-tuyo nga mga sumusunod misulay pagpugong sa pila ka bata sa pagduol kaniya, “si Jesus naglagot” ug mikugos sa mga bata. (Marcos 10:14-16) Mamatikdan, ang Gregong pulong alang sa “naglagot” sa orihinal nagtumong ngadto sa “pisikal nga kasakit ug kapungot.” Diha gayod siyay kusganong mga pagbati!

Ang matarong nga kalagot sa susama nagpukaw sa kasingkasing ni Jesus sa dihang nakita niya nga ang mga magpapatigayon ug mga tig-ilis ug salapi naghimo sa balay sa pagsimba sa iyang Amahan ngadto sa “usa ka langob sa mga tulisan.” Gilintuwad niya ang ilang mga lamesa ug gipapahawa sila gikan didto! (Mateo 21:12, 13; Juan 2:15) Sa dihang ang mga Pariseo ug ang mga eskriba nagpakitag labawng pagtagad sa ilang mabudlay nga mga balaod sa Igpapahulay kay sa mga masakiton nga nagkinahanglag tabang, si Jesus “nasubo kaayo sa dihang namatikdan niya ang ilang pagkadili-maluluy-on” ug “mitan-aw nga may kasuko sa mga nawong nga naglibot kaniya.”​—Marcos 3:5, Phillips.

Sa susama, ang matinumanong si Moises sa kakaraanan napuno sa matarong nga kalagot tungod sa dili-maunongong mga Israelinhon sa dihang gilabay niya ang mga papan nga bato sa Moisesnong Kasugoan. (Exodo 32:19) Ug ang matarong nga eskribang si Esdras nasuko pag-ayo sa pagkadili-masinugtanon sa mga Israelinhon sa balaod sa Diyos bahin sa kaminyoon nga iyang gigisi ang iyang mga sapot ug milarot pa gani ug pipila sa iyang mga buhok!​—Esdras 9:3.

Ang tanan niadtong kinsa “nahigugma kon unsay maayo” naningkamot sa “pagdumot kon unsay daotan.” (Amos 5:15) Busa, ang mga Kristohanon karon mobati tingali ug matarong nga kasuko nga motungha diha sa ilang mga kasingkasing sa dihang makita nila ang tinuyo, dili-mahinulsolong mga buhat sa kabangisan, pagkasalingkapaw, pagkadili-matinud-anon, pagkadili-maunongon, o inhustisya.

Tukmang Pagdumala sa Kasuko

Dili sulagma nga ang Bibliya sagad nagpakasama sa kasuko ngadto sa kalayo. Sama sa kalayo, kana adunay iyang dapit. Apan kana mahimo usab nga malaglagon sa hilabihan. Kasagaran kaayo, nga dili sama kang Jehova ug kang Jesus, ang mga tawo masuko nga walay hustong pasikaranan o mopahayag sa ilang kasuko diha sa dili-matarong nga paagi.​—Tan-awa ang Genesis 4:4-8; 49:5-7; Jonas 4:1, 4, 9.

Sa laing bahin, ang pagluom lamang sa kasuko sa usa ug pagpakaaron-ingnon nga wala kana diha mahimong dili usab matarong. Hinumdomi, si Pablo nagtambag: “Ayaw pasalopa ang adlaw nga kamo anaa sa suko nga kahimtang.” (Efeso 4:26) Adunay Kasulatanhong mga paagi sa pagpahayag sa kasuko, sama sa ‘tipigi diha sa kasingkasing ang imong isulti,’ ipahungaw ang imong mga pagbati ngadto sa usa ka hamtong nga sumbonganan, o bisan kalmadong atubangon ang usa ka mamumuhat ug daotan.​—Salmo 4:4; Proverbio 15:22; Mateo 5:23, 24; Santiago 5:14.

Busa, dili kanunayng sayop ang pagkasuko. Si Jehova ug si Jesus parehong nasuko​—ug masuko pag-usab! (Pinadayag 19:15) Kon sundogon nato sila, tingali makaatubang pa gani kita ug mga kahimtang diin sayop ang dili pagkasuko! Ang yawi mao ang pagsunod sa tambag sa Bibliya, nga magtino nga kita adunay balidong pasikaranan sa atong mga pagbati ug nga kita magapahayag niana diha sa matarong, Kristohanong paagi.

[Hulagway sa panid 18]

Si Cain ug Abel