Ang Halangdong “Whooper Swan”
Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Britanya
ANG tubig sa Lanaw Grindon—nga nahimutang sa tunga sa bukirong mga bungtod sa Northumbria, nga duol sa utlanan sa Inglaterra ug Scotland—nagbanaag sa nagkadaiyang pagkabrawon sa palibot nga mga bungtod nga puno sa tag-as nga paku. Samtang nagtan-aw ako, ang mga gakit nangaon sa mga udlot sa mga tanom sa tubig kauban sa mga panon sa mga dasak, talingting, ug tohil.
Kalit lang, samtang hinayhinayng nahanaw ang gabon, usa ka kusog nga tuwittuwit ang akong nadungog. Kadto maoy nagturotot nga awit sa mga whooper swan nga naglupad ug mubo ibabaw sa kabungtoran. Sila daw mao ang kinalabwan sa katahom samtang nagpatihulog sila sa pagtugpa sa tubig nga nagbukhad ang mga pako nga kapin sa duha ug tunga ka metros ang gitas-on. Sa tungatunga sa Oktubre kining maong mga swan molupad pahabagatan gikan sa Rusya, Iceland, ug amihanang Uropa sa dihang ang katubigan sa amihanan manggahi. Didto makakita silag pagkaon—mga tanom sa tubig, mga kinhason, mga lugas, ug mga insekto.
Ang 29 ka swan sa lanaw nga diha sa akong atubangan nagpasundayag ug makalingawng talan-awon samtang akong gitunong ang akong largabista sa triyanggulong mga marka sa punoan sa ilang mga tuka. Sila halangdon nga tan-awon uban sa giyahat nilang mga ulo ug tisong mga liog.
Sa usa ka panahon ang whooper maoy langgam nga nagsanay sa Britanya apan napuo sa maong dapit niadtong ika-18ng siglo. Hangtod karon wala pa kini makabalik sa maong dapit. Sa tinglumlom ang mga whooper maoy agresibo kaayong mga langgam, nga maisogong manalipod sa salag niini nga dunay lima ngadto sa pito ka itlog, ug sa ulahi sa mga kuyabog niini, batok sa posibleng mga kaaway.
Ang himungaan ug sunoy nga whooper magtabangay sa paghimog salag nga gama sa nabali nga mga sanga, sa usa ka isla o direkta sa tubig diin magtukod sila ug nagalutawng isla nga lig-on alang sa usa ka tawo. Didto ang dalagong mga itlog lumloman gikan sa 35 ngadto sa 42 ka adlaw. Ang himungaan ug sunoy mag-atiman usab sa ilang kuyabog una pa kini makalupad human sa mga napulo ka semana.
Samtang mitunod ang adlaw diha sa nindot pulahong bulok niini sa luyo sa nagun-ob Romanhong kuta sa Vercovicium ug nagbanaag ug kasarangang rosas nga bulok diha sa lanaw ug sa mga swan niini, ako mihinuktok sa kaanindot sa kinabuhi ug sa pagkakahibulongan sa maong halangdong linalang.