Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi ang Dili-Minyong mga Inahan Makapahimulos sa Labing Maayo sa Ilang Kahimtang?

ANG mga pagbati ni Linda nag-apil sa kakurat, pagdumili, kahadlok, kasuko, kawalay-paglaom, ug kaguol.a Ang medikal nga pagsusi nagpamatuod sa gikahadlokan kaayo niya​—tulo ka bulan na siyang nagsabak. Dili-minyo ug 15 anyos pa, si Linda usa lamang sa usa ka milyong tin-edyer matag tuig sa Tinipong Bansa nga nagsabak. Apan, ang pagsabak sa mga tin-edyer maoy suliran sa tibuok yuta, nga naglakip sa tanang etniko ug sosyo-ekonomikong mga pundok.

Ang pila ka batan-ong mga babaye naghunahuna nga ang pagsabak magluwas kanila gikan sa dili-malipayong kinabuhi sa pamilya o magpalig-on sa relasyon uban sa usa ka hinigugma. Ang uban nag-isip sa bata ingong timailhan sa pagkadungganon o usa ka butang nga kaugalingon nila aron huptan ug mahalon. Apan, ang pintas nga kamatuoran sa pagkahimong nag-inusarang ginikanan sa dili madugay magwagtang sa maong hinandurawng mga ideya. Ang dili-minyong inahan mapugos sa paghimog malisod, sagad masakit kaayo, nga mga pagpili. Siya tingali makigbisog usab sa mga suliran sa panalapi, pagbati sa kawalay-paglaom, kamingaw, ug mga kapit-os sa pagmatuto sa usa ka bata nga walay kapikas. Nan, may maayong katarongan nga ang atong Maglalalang nagsugo sa mga Kristohanon sa ‘pagkalagiw gikan sa pakighilawas,’ lakip sa pakigsekso sa dili pa kasal.​—1 Corinto 6:18; Isaias 48:17.

Ang seksuwal nga imoralidad wala itugot taliwala sa mga Saksi ni Jehova. (1 Corinto 5:11-13) Bisan pa niana, taliwala kanila adunay batan-on nga dili-minyong mga inahan. Ang uban namabdos sa wala pa makakat-on sa mga sukdanan sa Diyos. Ang uban gimatuto ingong mga Kristohanon, apan nahulog sa imoralidad. Ang pipila, kay gidisiplina sa kongregasyon, naghinulsol sa ilang mga sayop. Unsang tabang ug pagtultol ang gihatag sa Pulong sa Diyos sa maong mga batan-on?b

Pakaslan Ko ba ang Amahan sa Akong Anak?

Gitin-aw sa Bibliya nga ang pagpakuha supak sa balaod sa Diyos. (Exodo 20:13; itandi ang Exodo 21:22, 23; Salmo 139:14-16.) Nagtudlo usab kini nga ang dili-minyong inahan adunay responsabilidad sa pagtagana alang sa iyang anak, bisan pa sa dili-maayong mga kahimtang sa pagsabak sa bata. (1 Timoteo 5:8) Sa kadaghanang kaso, mas maayo nga ang inahan mismo ang magmatuto sa bata inay ipasagop.c

Tungod sa mga kalisdanan nga ipahinabo sa pagmatuto mismo sa iyang anak, ang pila ka inahan hayan mobati nga mas maalamong pakaslan ang amahan sa bata. Apan daghang tin-edyer nga mga amahan ang halos dili mobatig obligasyon sa bata o kaha sa inahan niini. Gawas pa, kadaghanan sa batan-ong mga amahan mga tin-edyer pa ug walay-trabaho. Ang pagsulod ngadto sa gitawag sa usa ka tigdukiduki nga “usa ka lagmit huyang nga kaminyoon nga gihimo lamang aron malikayan ang pagpanganak nga walay bana” hayan makapasamot lamang sa dili-maayong kahimtang. Hinumdomi usab nga ang Bibliya nagsugo sa mga Kristohanon nga magminyo “diha lamang sa Ginoo.” (1 Corinto 7:39) Sa pagkaamgo niini, si Linda (nahisgotan sa sinugdan) nakahukom nga dili makigminyo sa 18-anyos nga amahan sa iyang anak. Siya misaysay: “Wala siyay interes sa Diyos o sa Bibliya.”

Wala kini magpasabot nga bug-os nga isalikway ang batan-ong amahan. Samtang magadako ang bata, tingali buot niyang masayran kon kinsa ang iyang tinuod nga amahan. O tingali ang batan-ong amahan o ang iyang mga ginikanan mobati ug moral nga obligasyon nga makabaton ug relasyon sa bata o magsustento niini sa pinansiyal. Bisan pa niana, ang mga ginikanan sa dalagita mopili tingali nga dili na siya makigkita sa batan-ong lalaki. (1 Tesalonica 4:3) Hinuon, sa pila ka nasod ang mga korte naghatag ug legal nga mga katungod sa dili-minyo nga tinuod nga mga amahan nga sama nianang sa minyong mga amahan. Hayan malikayan ang kaso sa korte kon kinsa ang may katungod sa pag-alima sa bata kon huptan ang matinahurong relasyon uban sa dili-minyong amahan ug sa iyang pamilya.d Bisan tuod ang pila ka pakigkita sa batan-ong amahan kinahanglanon tingali, kinahanglang dili kini usa ka romantiko o makakompromisong kahimtang. Sagad maalamon nga may kaubang hamtong.

Pagpangayog Tabang

Matud sa librong Surviving Teen Pregnancy: “Sa dihang mohukom ka nga huptan ug matutuon ang imong bata, gipili nimo ang dihadihang pagkahamtong. . . . Mipili ka sa pagbiya ug bahin sa imong kaugalingon nga mas haruhay, nga diyutay ra ug mga obligasyon o mga responsabilidad.” Mao nga ang usa ka batan-ong ginikanan nagkinahanglan ug tabang ug pagpaluyo. Ang pagbasa ug tukmang medikal nga literatura (nga hayan sayon nga mabatonan diha sa publikong librarya) dakog mahimo sa pagtabang sa mahadlokong batan-ong inahan nga makabaton ug pagsalig sa iyang katakos sa pag-atiman ug bata.

Ilabinang bililhon ang pagpaluyo sa mga ginikanan. Ang inahan sa usa mahimong usa ka tinuod nga tuboran sa impormasyon bahin sa kasinatian sa pagmatuto ug bata. Tinuod, dili tingali sayon nga mangayog tabang. Ang ginikanan sa dalagita tingali nasakitan ug nasuko pa. Sila tingali mahadlok nga ang pagsabak adunay negatibong epekto diha sa ilang kaugalingong estilo sa kinabuhi. “Ang akong mga ginikanan nasuko tungod kay daghang kalihokan nga buot nilang buhaton,” nahinumdom ang 17-anyos nga si Donna. “Karon sila nag-ingon nga nababagan ang ilang mga kalihokan tungod kay nagsabak ako.” Sa lakat sa panahon kadaghanan sa mga ginikanan nakabuntog sa ilang masakit nga mga pagbati ug andam sa pagtabang sa pila ka paagi. Ang usa ka mahinulsolong batan-on dakog mahimo sa paghupay sa tensiyon pinaagi sa pag-ila sa kasakit nga iyang gipahinabo ug sa sinserong pagpangayog pasaylo.​—Itandi ang Lucas 15:21.

Komosta na man kon ang mga ginikanan sa dalagita modumili sa pagtabang o yanong dili makaarang sa pagtugot kaniya nga padayong mopuyo uban kanila? Sa mga nasod diin gitagana ang hinabang alang sa mga tawo, ang usa ka dili-minyong inahan tingali mapugos sa pagpahimulos niana​—labing menos sa sinugdanan. Ang Bibliya nagtugot sa mga Kristohanon sa paggamit sa maong mga tagana. Hinunoa, kini magpasabot nga badyeton pag-ayo ang salapi. “Dayag nga ang akong kinadak-ang suliran mao ang salapi,” matud sa 17-anyos nga si Sharon. “Makapalit ako ug pagkaon ug mga lampin, apan kana ra.” Sa paglakat sa panahon posible tingali nga mangempleyo. Ang pagpaningkamot nga dumalahon sa timbang nga paagi ang pagkainahan, trabaho, ug espirituwal nga mga kalihokan dili sayon, apan ang uban nakadumala niana.

Paggamit sa Kaalam ug Pagsabot Diha sa Pag-ipon sa Pagpuyo

Kon ang mga ginikanan sa usa mouyon, mahimong may tinuod nga mga bentaha sa pag-ipon sa pagpuyo kanila inay magkinaugalingon. Ang pagpuyo diha sa balay sagad nga menos ang gasto. Dugang pa, ang naandang mga palibot sa panimalay mahimong magtagana ug pagbati sa pagkaluwas ug kasegurohan. Ang pagpuyo sa balay tingali magpasayon sa dalagita sa pagpadayon sa iyang pagtungha. Sa paggraduwar sa hayskul, ang usa ka dalagita may dakong purohan nga makalikay sa pagkinabuhi sa kakabos.e

Siyempre, kon tulo ka kaliwatan ang mag-ipon ug puyo sa usa ka balay motungha ang kapit-os ug kabug-at alang sa tanang nalangkit. Ang nag-inusarang inahan tingali moagwanta sa piot nga puy-anan. Ang mga ginikanan ug mga igsoon tingali mag-anad-anad nga matugaw ang ilang pagkatulog sa hilak sa bata. Ang naandang kalihokan sa pamilya tingali mabalda. Apan ang Proverbio 24:3 nag-ingon: “Pinaagi sa kaalam matukod ang usa ka panimalay, ug pinaagi sa kamasinabuton matukod kini pag-ayo.” Oo, kon ang tanang nalangkit magpakitag dili-mahinakogong gugma ug konsiderasyon, ang panagbingkil sulod sa pamilya mamenosan.

Ang mga suliran motungha usab kon ang batan-ong inahan mosulay sa paglikay sa pagpas-an sa iyang kaugalingong lulan sa responsabilidad ug magdahom nga ang apohang babaye maoy mohimo sa tanang buluhaton. (Itandi ang Galacia 6:5.) O tingali ang maayog-tuyo nga apohang babaye sa ulahi moilog sa pag-atiman sa iyang apo. Mipahayag ang librong Facing Teenage Pregnancy: “Ang mga apohan nga nagmatuto sa anak sa dili-minyong anak babaye nga daw sama sa ilang kaugalingon lagmit magdugang sa panagbangi sa pamilya ug malibog ang bata kon kinsa ang iyang tinuod nga ginikanan.” Bisan tuod hinungdanon ang tabang ug pagpaluyo sa usa ka apohan, ang Kasulatan nagtudlo sa responsabilidad sa pagmatuto sa bata ngadto sa mga ginikanan. (Efeso 6:1, 4) Ang bukas nga komunikasyon ug kooperasyon sa ingon dakog mahimo aron mapugngan ang mga dili-pagsinabtanay.​—Proverbio 15:22.

Wala Ka Mag-inusara

Bisan tuod lisod ang mapaangkan, dili kay walay paglaom. Ang Diyos ‘dagayang nagapasaylo’ niadtong naghinulsol sa ilang kasaypanan. (Isaias 55:7) Ang pagpalandong niini makatabang sa nag-inusarang inahan sa pagbuntog sa mga pagbati sa pagkayugot sa kaugalingon nga moabot usahay kaniya. Sa dihang maluya, makasalig siya kang Jehova ug makaduol kaniya sa pag-ampo. Makapangayo usab siyag tabang sa Diyos sa pagmatuto sa iyang anak.​—Itandi ang Maghuhukom 13:8.

Si Jehova nagtagana usab ug tabang pinaagi sa Kristohanong kongregasyon. Bisan tuod ang mga Saksi ni Jehova wala magtugot sa imoralidad, sila naghatag ug konsiderasyon niadtong kinsa mahinulsolong naghimog mga kausaban sa ilang mga kinabuhi aron mapahimut-an ang Diyos. (Roma 15:7; Colosas 1:10) Ang pipila diha sa kongregasyon mapalihok tingali sa pagpangitag maalamong mga paagi sa paghatag ug praktikal nga tabang sa nag-inusarang ginikanan. (Itandi ang Deuteronomio 24:17-20; Santiago 1:27.) Labing menos, sila makataganag panaghigala ug mahimong mabinationg mga tigpatalinghog sa dihang gikinahanglan. (Proverbio 17:17) Bisan tuod ang mga ginikanan nakahimog seryosong sala, ang bata walay sala. Busa ang kongregasyon makatabang kon ang inahan magpakitag hustong tinamdan.

Pagkalabi pang maayo nga dili gayod supakon ang mga balaod sa Diyos sa unang bahin! Apan ang mga nasayop nga naghinulsol sa ilang masinupakong dalan, ug milihok sumala niana, makaseguro sa tabang ni Jehova sa pagpahimulos sa labing maayo sa ilang kahimtang.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 23]

Ang dili-minyong inahan nagkinahanglag tabang ug pagpaluyo