Ang Akong Pagdumot Nailisan ug Gugma
Sumala sa giasoy ni Ludwig Wurm
Kadto ang labing matugnawng gabii nga nasinati nako sukad—ubos sa 52 grado Sentigrado. Ang petsa: Pebrero 1942—tungatunga sa tingtugnaw ug panahon sa gubat. Ang dapit: ang Rusong natad-panggubatan duol sa Leningrad. Ako usa ka sundalo sa Alemang Waffen-SS (Waffen Schutzstaffel), usa ka hamiling armadong kusog. Ang usa ka sarhento ug ako natahasan sa mangil-ad nga trabaho sa paglubong sa kapig 300 ka kaabyan, kadaghanan kanila nangamatay diha sa ilang mga trensera—namatay gumikan sa katugnaw. Ang yuta nakaging pag-ayo, hinunoa, nga ang paglubong kanila maoy imposible. Sa kapulihay, gihapnig namo ang mikaging nga mga minatay luyo sa way-tawong mga balay, nga samag mga troso. Kinahanglang maghulat sila sa tingpamulak aron ikalubong.
ANG pag-ingon nga kadtong mangil-ad nga tahas nakapasubo kanako maoy usa ka menos nga pamulong. Sa akong kaguol misinggit ako, taliwala sa mga luha: “Unterscharführer (sarhento), ikasulti mo ba kanako kon unsay hinungdan niining tanang binuang nga pagpinatyanay? Nganong adunay hingaping pagdumot sa kalibotan? Nganong kita adunay mga gubat?” Siya mitubag kanako sa hinayng tingog: “Ludwig, ako wala gayod masayod. Tuohi ako, wala usab ako makasabot kon nganong adunay hingaping pag-antos ug pagdumot sa kalibotan.”
Duha ka adlaw sa ulahi naigo ako sa liog sa usa ka balang mibuto nga nagpahinabo nga ako naparalitiko, nawad-ag panimuot, ug hapit mamatay.
Apan ang akong malugotong mga pangutana nakapaarang nako sa kadugayan sa direktang pagkasinati kon sa unsang paagi ang pagdumot ug kawalay-paglaom mailisan sa gugma ug paglaom. Pasaysaya ako.
Pagkahimamat Ko Kang Hitler
Natawo ako sa Austria sa 1920. Luterano ang akong amahan, ug Katoliko ang akong inahan. Mitungha ako sa usa ka pribadong tunghaang Luterano, diin nadawat nako ang regular nga relihiyosong instruksiyon gikan sa usa ka klerigo. Apan ako wala tudloi mahitungod kang Jesu-Kristo ingong Manluluwas. Ang pasiugda kanunay gitumong ngadto sa usa ka “gipadala-sa-Diyos nga führer,” si Adolf Hitler, ug sa giplanong Pan-Aleman nga Empiryo. Ang akong teksbok daw mao ang libro ni Hitler nga Mein Kampf (Akong Pakigbisog) inay ang Bibliya. Gitun-an usab nako ang libro ni Rosenberg nga Der Mythus des 20 Jahrhunderts (Ang Sugilambong sa Ika-20ng Siglo), diin gisulayan niya ang pagpamatuod nga si Jesu-Kristo dili usa ka Hudiyo kondili usa ka blondeg-buhok nga Aryan!
Kombinsido ako nga si Adolf Hitler pinadala gayod sa Diyos, ug niadtong 1933, magarbohong miapil ako sa organisasyong Kabatan-onan ni Hitler. Makahanduraw ka kon unsa ka makapalipay kadto sa gihatagan akog higayon nga sa personal makahimamat kaniya. Hangtod ning adlawa, sa tin-aw ako makahinumdom sa iyang tinan-awan kanako uban sa iyang talagsaong hait nga mga mata. Dako kaayo kadtog epekto kanako nga sa dihang nahiuli ako sa balay, giingnan ko si Mama: “Sukad karon dili na imoha ang akong kinabuhi. Ang akong kinabuhi iya na sa akong führer, si Adolf Hitler. Kon may hikit-an ako nga mosulay pagpatay kaniya, itahan ko ang akong lawas sa atubangan niya aron maluwas ang iyang kinabuhi.” Katuigan lamang sa ulahi nga ako nakasabot kon nganong mihilak lamang si Mama ug hugot nga migakos kanako.
Sayo nga Impluwensiya sa Partidong Nazi
Niadtong 1934 ang Nasodnong mga Sosyalista mirebelde batok sa Austrianhong kagamhanan. Panahon sa maong panag-away si Chancellor Engelbert Dollfuss, kinsa misupak sa panagtapo sa Austria ug Alemanya, gipatay sa mga Nazi. Gisikop, gihusay, ug gisilotan sa kamatayon ang mga lider sa rebelyon. Unya gipailaila sa Austrianhong kagamhanan ang martial law, ug naaktibo ako sa patago nga kalihokan sa Nasodnong Sosyalistang Alemang mga Obrero nga Partido—ang partidong Nazi.
Dayon nahitabo ang Anschluss, ang pagsumpay sa Austria ngadto sa Alemanya niadtong 1938, ug nalegal ang partidong Nazi. Sa wala madugay nahilakip ako sa maunongong mga membro sa partido nga giimbitar ni Hitler niadtong tuiga mismo aron motambong sa tinuig nga tigom sa partido sa Reich sa Nuremberg sa Zeppelin Meadow. Maoy didto nga nakita ko si Hitler nga nagpasundayag sa iyang nagkadakong gahom. Ang bombastiko niyang mga pakigpulong, nga nakapahingangha sa mga mamiminaw, napunog pagdumot sa tanang magsusupak sa Partidong Nazi, lakip ang Kahudiyohan sa tibuok kalibotan ug sa Internasyonal nga mga Estudyante sa Bibliya, nga karon nailhang mga Saksi ni Jehova. Sa tin-aw mahinumdoman ko ang iyang pasiatab: “Kining kaaway sa Dakong Alemanya, kining kaliwatan sa Internasyonal nga mga Estudyante sa Bibliya, pagapuohon sa Alemanya.” Wala pa gayod ako makahibalag ug mga Saksi ni Jehova, mao nga nahibulong ako kon kinsa ang maong peligrosong katawhan nga gihisgotan niya uban ang dako kaayong kayugot.
Akong Pagsilbi sa Buchenwald nga Kampong Konsentrasyon
Sa pagsilaob sa Gubat sa Kalibotan II niadtong 1939, miboluntaryo dayon ako nga moanib sa hamiling armadong kusog sa Alemanya, ang Waffen-SS. Kombinsido ako nga ang bisan unsang mga pagsakripisyo nga gipangayo kanako sa maong gubat maoy makataronganon, kay ang among führer gipadala man sa Diyos, dili ba? Apan nalibog ako niadtong 1940, samtang ang among mga tropa miagi sa Luxembourg ug Belgium paingon sa Pransiya, sa dihang nakita ko sa duol sa unang panahon ang usa ka patayng sundalo—usa ka guwapo nga batan-ong Pranses. Wala ko hisabti kon nganong ang mga batan-ong lalaking Pranses magtinguha nga isakripisyo ang ilang mga kinabuhi diha sa usa ka gubat diin ang Alemanya, kay dapig man kanamo ang Diyos, dayag nga makadaog.
Nasamdan ako sa Pransiya ug gibalik sa Alemanya aron magpaospital. Sa pagkaayo na nako gibalhin ako ngadto sa katungdanan sa gawas sa Buchenwald nga kampong konsentrasyon, duol sa Weimar. Nakadawat kamig estriktong mga instruksiyon gikan sa among mga opisyales nga dili makigsagol sa Totenkopfverbände (Kalabera) nga mga guwardiya sa kampo sa SS o sa mga priso. Gidid-an kami ilabina sa pagsulod sa mga puy-anan sa mga priso, nga gilibotan ug taas nga pader uban ang dakong ganghaan. Ibabaw sa ganghaan dihay usa ka karatula: “Arbeit Macht Frei” (Ang Trabaho Magahatag ug Kagawasan). Ang SS nga mga guwardiya lamang ang dunay espesyal nga mga pases sa pagsulod nianang dapita.
Sa matag adlaw sa kampo, among makita ang mga priso samtang sila magmartsa paingon sa ilang mga trabahoan nga pagaunhan sa usa ka SS nga guwardiya ug sa laing priso nga tagdumala nga gitawag ug Kapo. Dihay mga Hudiyo nga dunay timaan nga bituon ni David sa ilang mga dyaket sa priso, politikanhong mga priso uban sa ilang pulang triyanggulo, mga kriminal uban sa ilang itom nga marka, ug ang mga Saksi ni Jehova uban sa ilang purpurang triyanggulo.
Namatikdan ko gayod ang talagsaong ngayang mga nawong sa mga Saksi. Nasayod ako nga nagpuyo sila sa ngil-ad nga mga kahimtang; apan miatubang sila uban sa kahalangdon nga nagpanghimakak sa panit-ug-bukog nilang panagway. Sanglit wala akoy nasayran bahin kanila, nangutana ako sa among labaw nga opisyales kon nganong ang mga Saksi gibalhog man sa mga kampong konsentrasyon. Ang tubag mao nga sila usa ka Hudiyo-Amerikanhong sekta nga nalangkit pag-ayo sa mga Komunista. Apan naikag ako sa walay-ikasaway nilang panggawi, sa ilang dili-ikompromisong mga prinsipyo, ug sa ilang moral nga kahinlo.
Kataposan sa Akong “Mesiyas”
Niadtong 1945 nalumpag ang kalibotan nga akong gituohan. Ang akong “diyos,” si Adolf Hitler, nga gidayeg sa klero ingong gipadala-sa-Diyos nga führer, napamatud-ang usa ka mesiyas nga mini. Ang iyang gisugyot nga Tausendjährige Reich (Usa ka Libo ka Tuig nga Pagmando) hingpit nga nagun-ob human sa 12 lamang ka tuig. Siya maoy usa ka talawan usab kinsa miikyas sa iyang tulubagon tungod sa pagpatay sa minilyong mga lalaki, mga babaye, ug mga bata pinaagi sa paghikog. Ang misunod nga balita bahin sa pagbuto sa unang mga bomba atomika sa Hapon hapit nakapabuang kanako.
Dagkong Kausaban sa Akong Kinabuhi
Wala madugay human ang mga pagkontrahanay sa Gubat sa Kalibotan II natapos, gisumbong ako ngadto sa Armi sa T.B. nga CIC (Counterintelligence Corps), usa ka bahin sa miokupar nga mga sundalo sa Tinipong Bansa. Gidakop ako isip Nazi ug membro sa Waffen-SS. Ang akong mahigugmaong pangasaw-onon, si Trudy, sa kadugayan nakakitag usa ka doktor si kinsa, tungod sa mga resulta nga akong naagoman gumikan sa usa ka kadaot sa taludtod, nagkombinsir sa CIC sa pagpagawas kanako sa prisohan tungod sa akong panglawas. Unya ako gihimong priso sa balay hangtod ako naabsuwelto sa tanang sumbong sa pagkakriminal sa gubat.
Ingong usa ka baldado sa gubat, gipadala ako ngadto sa ospital sa mga gipapauli sa Austrian Alps alang sa medikal nga eksaminasyon. Unya usa ka nindot nga buntag sa tingpamulak samtang gikahimut-an ko ang matahom nga talan-awon ug ang kainit sa adlaw ug nagpatalinghog sa mananoy nga mga awit sa kalanggaman, ako militok ug mubong pag-ampo gikan sa kahiladman sa akong kasingkasing: “Diyos ko, kon tinuod kang nagalungtad, tubaga ang akong daghang makalilibog nga mga pangutana.”
Pila ka semana sa ulahi, human sa akong pagpauli sa balay, usa sa mga Saksi ni Jehova miduaw sa akong ganghaan. Midawat akog literatura sa Bibliya gikan kaniya. Bisan pag regular siyang mibalik sa pagduaw kada buntag sa Dominggo, wala ako maghatag ug seryosong pagtagad o magbasa sa literaturang gibilin niya niadtong panahona. Apan, usa ka adlaw mipauli ako sa balay nga mas magul-anon kay sa naandan. Ang akong asawa misugyot nga magbasa ako aron sulayan pagparelaks ang akong hunahuna—usa ka pulyetong gibilin sa mga Saksi nga nag-ulohang Pakigdait—Makalahutay ba Kini?
Gisugdan ko pagbasa ang pulyeto ug nakadiskobre nga dili ako makaundang pagbasa niana hangtod nga nahurot ko pagbasa kana. Giingnan ko ang akong asawa: “Kining pulyetoha gipatik niadtong 1942. Kon adunay nagsulti sa dalan nga si Hitler ug Mussolini mapildi sa gubat ug ang Liga sa Kanasoran motungha pag-usab sa dagway sa Hiniusang Kanasoran, ang mga tawo maghunahuna nga siya nabuang na. Apan ang aktuwal nga mga panghitabo sa nangagi mao gayod ang gisulti niining pulyetoha nga mahitabo. Duna ba kitay Bibliya aron masusi nako ang mga reperensiya sa Kasulatan?”
Ang akong asawa miadto sa kisame ug nakakitag usa ka daang Bibliya nga hubad ni Luther. Gisusi nako ang mga bersikulo sa Bibliya nga nalista diha sa pulyeto. Sa wala madugay nakat-onan ko ang mga butang nga wala ko pa sukad hidunggi. Nakat-onan ko ang saad sa Bibliya nga usa ka bag-ong kalibotan dinhi mismo sa yuta ilalom sa Mesiyasnong Gingharian sa Diyos. Kining tinuod nga paglaom sa usa ka malipayon ug may-kasegurohang kaugmaon gibanaag diha sa mga pulong sa sulundang pag-ampo ni Jesus nga sagad gisumaysumay ko sa pagkabata pa: “Paanhia ang imong gingharian. Ipahinabo ang imong kabubut-on, maingon sa langit, nganhi usab sa yuta.” Ug sa dako kong katingala, nasayran ko nga ang Diyos nga Gamhanan sa Tanan, ang Maglalalang sa langit ug yuta, adunay personal nga ngalan, si Jehova.—Mateo 6:9, 10; Salmo 83:18.
Wala madugay misugod ako sa pagtambong sa mga tigom sa mga Saksi ni Jehova. Sa una kong tigom, nahibalag nako ang usa ka tigulang nga babaye kansang anak babaye ug umagad nga lalaki gipatay sa usa ka Alemang kampong konsentrasyon tungod sa ilang pagtuo. Ako naulaw kaayo. Gisaysay ko kaniya nga tungod sa akong nangaging mga koneksiyon, ako laktod nga nahibalo kon unsay nasinati niya ug sa iyang pamilya, ug tungod sa pakig-uban nako sa mga may tulubagon, may katungod siya nga luwaan ang akong nawong sa kalagot.
Sa akong katingala, inay pagdumot, mga luha sa kalipay ang nanglugmaw sa iyang mga mata. Siya migakos kanakong mahinangpon ug miingon: “Oy, talagsaon gayod nga gitugot sa Diyos nga Gamhanan sa Tanan, si Jehova, nga ang mga indibiduwal gikan sa magkaatbang nga mga pundok mosulod sa iyang balaang organisasyon!”
Inay sa pagdumot nga akong nakita alirong nako, kining mga tawhana tinuod nga nagpabanaag sa dili-mahakogong gugma sa Diyos—ang tinuod nga Kristohanong gugma. Ako nahinumdom nga nagbasa sa giingon ni Jesus: “Pinaagi niini ang tanan makaila nga kamo akong mga tinun-an, kon kamo adunay gugma taliwala kaninyo.” (Juan 13:35) Kini sa tukma mao ang akong gipangita. Karon turno na nako nga mohilak. Misugod usab ako sa paghilak samag usa ka bata, sa pagpabili sa talagsaon kaayong Diyos, si Jehova.
Daghan pa ang Kinahanglan nga Akong Makat-onan
Sa nahaigong panahon gipahinungod ko ang akong kinabuhi kang Jehova nga Diyos ug nabawtismohan niadtong 1948. Apan sa wala madugay akong nadiskobrehan nga daghan pa ang kinahanglan nga akong makat-onan. Pananglitan, kay ako bug-os nga nadoktrinahan sa Nazismo, dili ako makasabot kon nganong ang organisasyon ni Jehova usahay magpatik ug mga artikulo batok sa daotag-dungog nga SS. Ako nangatarongan nga kami ingong mga indibiduwal dili angay basolon. Kami mga sundalo lamang, ug kadaghanan kanamo bug-os nga walay alamag kon unsay nagkahitabo sa mga kampong konsentrasyon.
Dayon usa ka adlaw ang usa ka minahal nga igsoong lalaki nga nakasabot sa akong suliran ug kinsa nag-antos mismo sa daghang katuigan sa usa ka kampong konsentrasyon miagbay kanako ug miingon: “Igsoong Ludwig, pamati pag-ayo kanako. Kon malisdan ka sa pag-ila niining puntoha ug imong makaplagan nga matugaw ka niini, ipadaplin lang kana diha sa imong kaisipan. Unya itugyan ang imong suliran kang Jehova diha sa pag-ampo. Tuohi ako nga kon imo kining buhaton, ang adlaw moabot sa dihang buksan ni Jehova ang pagsabot niini ug sa bisan unsang laing butang nga naglibog kanimo.” Gidawat ko ang iyang maalamong tambag, ug sa pag-aginod sa katuigan, akong nadiskobrehan nga kini mao gayod ang nahitabo. Sa kadugayan akong nasabtan nga ang tibuok sistema sa Nasodnong Sosyalismo, uban sa SS niini, maoy lain lamang nga yawan-ong bahin sa enterong sistema sa kalibotan ni Satanas nga Yawa.—2 Corinto 4:4.
Balik sa Zeppelin Meadow, Nuremberg
Makahanduraw ka kon unsa ka hinungdanong punto sa akong kinabuhi ang pagbalik sa Nuremberg niadtong 1955 ug didto mitambong sa “Triumphierendes Koenigreich” (Madaogong Gingharian) nga Asembliya sa mga Saksi ni Jehova! Oo, kining asembliyaha gihimo sa mao mismong dapit diin nadunggan ko si Hitler nga nagpasiatab nga iyang puohon ang mga Saksi ni Jehova sa Alemanya. Didto, sa tibuok semana, kapig 107,000 sa mga Saksi ni Jehova ug mga higala gikan sa tibuok kalibotan ang nagkatigom alang sa pagsimba. Walay tuloranay; walay mga tingog nga gipataas tungod sa kasuko. Usa ka tinuod nga nahiusa, internasyonal nga pamilya nga malinawong nagkausa sa pagpuyo.
Lisod ang paghubit sa mga emosyon nga akong gibati sa dihang sa maong asembliya akong nahibalag ang pipila sa kanhi kong mga kaabyan gikan sa Waffen-SS nga sa maong panahon dedikadong mga alagad na ni Jehova nga Diyos. Pagkamasadyaon gayong reunyon!
Paglantaw sa Ugma Uban ang Paglaom
Sukad sa akong dedikasyon ug bawtismo, ako nakapribilehiyo sa pagdumalag ubay-ubayng pagtuon sa Bibliya sa balay uban sa mga kanhi-Nazi sa Austria. Ang pipila kanila karon maoy dedikadong mga Saksi ni Jehova na usab. Sa 1956, ako mibiya sa Austria, ug karon ako nagpuyo sa Australia. Dinhi ako nagpahimulos sa pribilehiyo sa pag-alagad sa bug-os-panahong ministeryo. Ugaling, niining bag-o pa ang pagkatigulang ug luyang panglawas naglimite sa akong kalihokan.
Usa sa labing mainiton kong mga paglaom mao ang pag-abiabi gikan sa mga patay sa pipila sa matinumanong mga lalaki ug mga babaye nga wala mokompromiso sa daotan kaayong Nazi nga sistema ug gipatay diha sa mga kampong konsentrasyon tungod sa ilang integridad.
Kasamtangan, sa labing literal nga paagi, nasinati nako ang pagkakita sa madaotong kinaiya sa pagdumot nga nailisan sa gugma ug paglaom. Ang lig-on kong paglaom karon mao ang pagkabuhing walay kataposan sa usa ka paraisong yuta diha sa tawhanong kahingpitan, nga nahigawas gikan sa sakit ug kamatayon—usa ka paglaom dili lamang alang kanako kondili alang usab sa tanan nga mapaubsanong nagpasakop sa ilang kaugalingon ngadto sa karon-nagamandong Hari ni Jehova, si Kristo Jesus. Sa akong kahimtang ako tinuod makalitok uban ang hugot nga pagtuo sa mga pulong ni apostol Pablo: “Ang paglaom dili motultol sa pagkahigawad; tungod kay ang gugma sa Diyos gikabubo sa atong mga kasingkasing pinaagi sa balaang espiritu, nga gihatag kanato.”—Roma 5:5.
[Hulagway sa panid 13]
Nagsul-ob sa akong unipormeng SS
[Mga hulagway sa panid 14, 15]
Ang 1955 “Madaogong Gingharian” nga Asembliya sa mga Saksi ni Jehova nga gihimo sa Nuremberg sa dapit diin si Hitler kanhi naghimo sa iyang tinuig nga mga tigom sa Nazi
[Credit Line]
Letrato sa U.S. National Archives
[Hulagway sa panid 15]
Uban sa akong maletin, nga andam sa pagsangyaw sa Australia
[Picture Credit Line sa panid 11]
UPI/Bettmann