Kalingawi ang Pag-jogging—Apan Pagbantay sa mga Kapeligrohan!
ANG 18-anyos nagkinahanglag “mas lagyong mga distansiya aron matagbaw ang iyang kahinam sa pagdagan,” mitaho ang mantalaang Süddeutsche Zeitung sa Alemanya. Sa alas 2:00 s.b. ug usab sa alas 6:00 s.b., modagan siyag “bayente kuwatro kilometros una pa mobalik pagkatulog, nga kalmado ug kontento.” Kini dili gayod talagsaong kaso, sanglit ang tigpanukiduki nga mga siyentipiko sa nagkalainlaing kayutaan nagtuon karon sa mga tig-jogging nga nahimong giyanon sa endorpina. Sa unsang paagi naugmad ang maong pagkagiyan?
Ang mga tigdukiduki nakadiskobre nga tungod sa walay bugto ug dugayng pagbudlay sa lawas, mogawas ang endorpina diha sa mga kaugatan sa kaunoran. Ang mga endorpina maoy mga pangpakalma nga ipatungha sa kaugalingong lawas nga mohatag ug lalim nga panimati—nga mopabati usahay sa panatikong mga tig-jogging ug kalalim. Si Wildor Hollmann, presidente sa internasyonal nga asosasyon nga nagtuon sa medisina nga nalangkit sa esport miangkon: “Kon kini ba nga kemikal nga gikan sa morpina motultol sa pagkagiyan o dili maoy butang nga dugay nang gilantugian. Karon kini napamatud-an nga tinuod.” Busa, dayag nga adunay dalang kapeligrohan ang pagdagan o pag-jogging sa lagyo kaayong mga distansiya ug, natural, sa paghimo sa bisan unsang ubang matang sa sobrang paghago sa lawas.
Duna kahay laing kapeligrohan sa panglawas nga nalangkit sa mga kalihokan sa hago kaayong mga esport? Oo. Tingali nahinumdom ka sa estorya bahin sa Gregong mensahero nga midagan gikan sa Marathon ngadto sa Atenas mga 2,500 ka tuig kanhi. Sumala sa sugilanon, siya nakuyapan ug namatay dihadiha human mahatod ang balita sa Atenas bahin sa kadaogan sa mga Grego batok sa mga Persianhon. Nakita sa mga tigdukiduki niini nga estorya ang usa ka pananglitan sa mga endorpina diha sa mga muskulo. Sila miingon nga ang tagdugayng mga yugto sa hago nga buhat mahimong motultol sa kamatayon gumikan sa kalit nga paghunong sa pagpitik sa kasingkasing tungod kay ang mga endorpina mopakubol sa pagbatig kasakit. Pananglitan, ubos sa normal nga mga kahimtang ang grabeng pagsakit sa dughan makapahunong sa dumadagan, nga, sumala pa sa mga eksperto, sa kadaghanang kaso motugot sa kasingkasing nga makabalik sa normal niining pagpitik. Apan sa panahon sa hilabihang paghago sa lawas, ang mga endorpina mopakubol sa pagbatig kasakit, nga dili na hinuon mabati sa dumadagan ang mga pasidaang gihatag sa lawas. Kini mahimong adunay makadaot nga mga sangpotanan.
Sa laing bahin, ang timbang nga ehersisyo sa lawas maayo, ug ang mga endorpina nga ipagawas sa maong mga panahon daw adunay positibong mga epekto. Usa ka babayeng tig-jogging ug regular miingon: “Tigtomar ako ug medisina sa pagkontrolar sa akong buot, apan karon kon dili maayo ang akong buot, idagan nako kini.” Ang tulin nga paglakaw o ang pagdagan sa pagkatinuod mahimong makatabang sa usa ka tawo sa pagwagtang o sa labing menos sa pagsagubang sa depresyon. Ang mga endorpina dayag nga nakatabang niining higayona. Ang pisikal nga ehersisyo mahimong peligroso lamang sa dihang himoon kini sa sobrang paagi.—Itandi ang 1 Timoteo 4:8.