Mga Batan-on Nangutana . . .

Komosta Kon Magkulang ang Akong mga Ginikanan?

“Ang akong amahan nahimong Kristohanon sulod na sa napulo ka tuig. Karon siya dili aktibo. Dili siya magtuon sa Bibliya, ug dili siya motambong nga regular sa mga tigom. Kanunay niyang sawayon ang iyang Kristohanong mga igsoon sa kongregasyon. Siya may kalibotanong panglantaw bahin sa rasa ug daghan, daghan pang ubang mga ulohan. Giisip ko siya nga may daghang kahuyangan.” —Usa ka tin-edyer nga babaye.

WALAY ginikanan ang hingpit. “Ang tanan nakasala ug wala makaabot sa himaya sa Diyos,” matud sa Bibliya. (Roma 3:23) Apan bug-os lahi nga butang kon ang inahan o amahan sa usa molihok nga samag usa ka sulondang Kristohanon diha sa publiko ug mongil-ad ug batasan sa pribado. “Sa presensiya sa uban, maayo ang akong amahan,” matud sa usa ka dalagita. “Apan lahi kaayo siya nga tawo kon walay makakita kaniya​—siya isog kaayo! Siya hinawayon sa tanang butang nga akong buhaton, ug hatagan niyag kaguol ang tanan sa akong pamilya. Miabot na ako sa punto nga wala na akoy kalipay sa kinabuhi. Ang gibati ko na lang kaniya mao ang pagdumot.”

Ang kasuko ug kayugot mahimong ilabinang grabe taliwala sa mga batan-on nga sa tago nag-antos sa mga matang sa pag-abuso. Usa ka babaye nga ginganlan ug Mary sa ingon misulat bahin sa “kapintasan, panampalas, ug pag-abuso sa tanang matang” nga giantos niya sa mga kamot sa iyang amahan​—usa ka tagong alkoholiko. “Ang mga tawo moduol kanamong mga bata ug sultihan kami kon unsa ka buotan ang among amahan ug pagkabulahan gayod namo,” siya sa kayugot nahinumdom.

Ang Bibliya nagsaway sa tanang matang sa pagkasalingkapaw. (Santiago 3:17) Kini nagpasidaan kanato nga bisan taliwala sa matuod nga mga magsisimba sa Diyos, adunay pipila nga “magtago kon unsa sila.” (Salmo 26:4; itandi ang Judas 4.) Apan, ang pagkasayod niini dili magpagaan sa mga butang kon ang usa nga salingkapaw mao ang imong kaugalingong ginikanan​—usa nga angay unta nimong higugmaon ug tahoron. Ang pipila ka mga batan-on nabug-atan sa nagkasumpaking mga emosyon nga motungha. “Nagkinahanglan akog tabang,” mimulo ang usa ka dalagita. “Ang Bibliya nag-ingon nga ‘pasidunggi ang imong amahan,’ apan dili ako makahimo niana.”

Kon Unsa Gayoy Ipasabot sa Pagpasidungog Kanila

Tinuod nga ang sugo sa Bibliya nga pasidunggan ang mga ginikanan wala magpahigawas sa mga batan-on nga mibating ang ilang mga ginikanan dili-takos niini. (Efeso 6:​1, 2) Bisan pa, ang pagpasidungog sa usa ka ginikanan wala magpasabot nga uyonan mo ang iyang estilo-sa-kinabuhi o nga ikaw malipay sa paagi sa iyang pagtratar kanimo.a Sa Bibliya, ang “pasidungog” sa yano nagpasabot ug pag-ila sa takos nga pagkatudlong awtoridad.

Pananglitan, si apostol Pedro misulat nga ang mga Kristohanon kinahanglang ‘magpasidungog sa hari.’ (1 Pedro 2:17) Si Pedro nahibalo gayod nga ang mga hari sagad dili maayog mga kinaiya. Si Haring Herodes Agripa I, pananglitan, maoy mapatuyangon ug barumbado nga tawo. Human gitudlo nga hari sa Palestina pinaagi sa Roma, siya naglansad ug paglutos batok sa mga Kristohanon. Iyang “gipatay si Santiago nga igsoon ni Juan pinaagi sa espada. Sa iyang nakita nga kini nagpahimuot sa mga Judio, siya mipadayon sa pag-aresto usab kang Pedro.” (Buhat 12:​1-3) Bisan pa, si Pedro wala magdasig ug rebelyon. Hinunoa, gipasiugda niya ang pagkamasinugtanon ngadto sa mga hari. Ug uban sa maayong katarongan. Ang pagkamasinugtanon sa sekular nga mga magmamando maoy kabubut-on ni Jehova. Sa mga adlaw ni Pedro ang pipila ka hari may bug-os nga gahom ug awtoridad. Si Solomon miingon: “Ang tanang iyang gikahimut-an iyang gibuhat, tungod kay ang pulong sa hari adunay gahom; ug kinsa bay makasulti kaniya: ‘Unsay imong ginabuhat?’”​—Ecclesiastes 8:​3, 4.

Sa samang paagi, ang imong ginikanan​—bisag unsay iyang mga kahuyangan​—mao gihapon ang nagadumala ug adunay igong gahom sa imong kinabuhi. Nan, sa yano dili gayod usa ka maalamong lihok ang pagrebelde o pagtagad kaniya nga talamayon. Ang pagbuhat sa ingon dili lamang kay magpalisod kanimo kondili kini usab magpahinabo kanimo nga mawad-ag pag-uyon sa Diyos. (Itandi ang Proverbio 30:17; Ecclesiastes 10:4.) Sa laing bahin, ang pagkooperar kutob sa imong maarangan mahimong motabang kanimo nga mahuptan ang labing menos pipila ka dagway sa pakigdait ug kalinaw sa imong relasyon uban sa imong ginikanan.​—Colosas 3:20.

Pakiglabot sa Kasuko ug Kayugot

Apan, sa unsang paagi makapakiglabot ka nga matinahoron sa usa nga nakasakit ug nakapahigawad kanimo? Kini dili sayon. Apan ang pagsigeg hunahuna sa iyang mga sayop ug mga kahuyangan mopasamot lamang sa imong kayugot. Mahimo ba nga mas magmapositibo ka sa paghunahuna sa imong ginikanan, nga maghatag kaniyag angayang pasidungog alang sa bisan unsang maayong mga hiyas nga iyang nabatonan?

Matikdi kon unsay giingon sa Proverbio 19:11: “Ang pagsabot sa usa ka tawo makapahinay sa iyang kasuko.” Ang pagpaningkamot nga masabtan ang imong ginikanan makahatag kanimog bag-ong panglantaw sa mga butang. Tinuod ba gayod nga daotan siyag gawi? O tungod lang kaha kay siya mahuyang, nawad-ag kadasig, ug nagkinahanglan ug tabang? Dili kaha ang iyang pamatasan maoy resulta sa sakit, depresyon, kamingaw, o kabug-at sa trabaho? Kon mao, ang pagsabot niini nga mga problema mahimong motabang kanimo nga mobatig dugang kaluoy sa imong ginikanan ug tingali menos nga kasuko.

Bisag unsa ang kahimtang, makatabang nga imong ipadayag ang imong mga pagbati sa uban. (Proverbio 12:25) “Ang akong Papa hinginom kaayo,” nahinumdom ang usa ka batang babaye. “Dili ako makasulti sa akong mga ginikanan kon unsay akong gibati, busa gitago ko kining tanan sa sulod nako.” Ugaling, dili kinahanglang mag-antos ka nga mag-inusara. Bisan tuod dili kapuli sa mga ginikanan, ang mga hamtong diha sa Kristohanong kongregasyon dakog mahimo aron kapun-an ang kakulang ug pagmahal sa balay. (Itandi ang Marcos 10:30.) Ang Proverbio 17:17 nag-ingon: “Ang mga higala kanunayng magpakita sa ilang gugma. Alang sa unsa ba ang pagkamanagsoon kondili sila mag-ambitay sa kalisdanan?”​—Today’s English Version.

‘Makausab Ako Kaniya’

Ang ubang mga batan-on nag-antos sa emosyonal nga paagi tungod sa sayop nga pagsabot sa kaakohan. Nahinumdom si Mary sa iyang kaugalingon ug sa iyang mga igsoon: “Nabuhi kami sa kalisang nga basin may usa nga makadiskobre sa problema sa pag-inom sa akong amahan.” Ang uban naghago sa ilang kaugalingon pinaagi sa paghimog kawang nga mga pagsulay sa pag-usab sa ilang masalaypong mga ginikanan.

Basta imong higugmaon ug atimanon ang imong ginikanan, dili ka gayod mabasol sa iyang mga kahuyangan. Siya ang ‘mopas-an sa iyang kaugalingong lulan’ sa kaakohan atubangan sa Diyos. (Itandi ang Galacia 6:5; Santiago 5:14.) Dili nimo responsibilidad ang pagbantay o pagkontrolar sa paggawi sa imong ginikanan. Ang kanunay nga pagmaymay o pagsaway sa imong ginikanan makapasuko lamang kaniya.

Kini wala magpasabot nga wala kay mahimo. Sa labing menos, ikaw ‘makaampo nga walay-hunong’ nga mausab ang tinamdan sa imong ginikanan. (1 Tesalonica 5:17) Ang pagpadayag kanunay sa imong gugma kaniya ug paghatag ug kinasingkasing nga komendasyon, kon angayan, mahimo usab nga makatabang sa pagpalukmay sa iyang tinamdan. Gawas niini, wala ka nay mahimo pa kondili ang pag-antos sa kahimtang kutob sa imong maarangan.b

Siyempre, kon ikaw ug ang imong ginikanan maoy mga Kristohanon ug siya nagahimog seryosong kalapasan, sama sa pag-abuso sa alkohol o grabeng pag-ulbo sa kasuko, ikaw sa kinaiyanhon mobating obligado sa pagtino nga ang mga butang ipakigsulti sa mga ansiano sa kongregasyon. (Santiago 5:14) Dili kini usa ka buhat sa pagkadili-maunongon kondili usa ka mahigugmaong pagsulay aron mapaneguro nga ang imong ginikanan makabaton ug tabang nga gikinahanglan gayod niya. Tinuod, ang pipila ka mga ginikanan masuk-anong milimod sa bisan unsang kasaypanan ug nagpakanaog ug panimalos sa tago, apan ang mga batan-on kinsa “nag-antos tungod ug alang sa pagkamatarong” niining bahina makasalig nga si Jehova nagauyon sa ilang maisogong dalan ug nga sa iyang takdang panahon, iyang igabutyag ra ang kamatuoran.​—1 Pedro 3:14; 1 Timoteo 5:​24, 25.

Panlimbasogi ang Imong Kaugalingong Kaluwasan

Si Solomon nag-ingon: “Ang pagpanlupig makapabuang sa maalamong tawo.” (Ecclesiastes 7:7) Ikasubong isulti, ang pipila ka mga batan-on nayugot sa dili maayong panig-ingnan sa ilang mga ginikanan ug sila mismo misugod sa pagbinuang. Ang pipila gani nasuko batok sa Diyos ug mitalikod sa Kristohanong dalan! (Proverbio 19:3) Ang Bibliya nagpasidaan: “Pag-amping nga ang kasuko dili magdani kanimo ngadto sa mayugtanong [mga buhat]. Pagbantay nga dili ka moliso ngadto sa kon unsay daotan.”​—Job 36:​18-21.

Imbes sobrang mabalaka bahin sa baroganan sa imong mga ginikanan uban sa Diyos, kinahanglan nimo ang ‘padayong panlimbasog sa imong kaugalingong kaluwasan uban ang kahadlok ug pagpangurog.’ (Filipos 2:12) Sa karaang mga panahon, usa ka batan-ong prinsipe nga ginganlag Hezekias ang mihimo niana ubos sa susamang mga kahimtang. Ang iyang amahan, si Haring Ahaz, miangkon nga usa ka magsisimba kang Jehova. (Isaias 7:​10-12) Siya sa pagkatinuod maoy usa ka magsisimba sa paganong mga diyosdiyos, nga gitanyag pa gani ang usa sa iyang kaugalingong mga anak ingong usa ka tawhanong halad! (2 Hari 16:​1-4) Hunahunaa kon unsa ka makapasubo kining kaylap nga apostasiya alang sa batan-ong si Hezekias! Ang Salmo 119:​28, nga gituohan sa pipila nga gisulat niining batan-ong prinsipe, nag-ingon: “Ang akong kalag walay-katulog tungod sa kasubo. Lig-ona ako sumala sa imong pulong.”

Si Jehova mihimo gayod niana! Samtang gideboto ni Hezekias ang iyang kaugalingon sa pag-ampo ug sa pagtuon sa Pulong sa Diyos, ang iyang kaugalingong espirituwalidad milambo bisan pa sa iyang mga palibot. (Salmo 119:97) Siya usab nag-amping pag-ayo sa iyang mga panagkauban. (Salmo 119:63) Ang sangpotanan? Bisan pa sa makapasubong panig-ingnan nga gipakita sa iyang salingkapaw nga amahan, si Hezekias mismo “nagpabilin diha kang Jehova.” (2 Hari 18:6) Ikaw man usab! Tingali ang imong ginikanan salingkapaw ug paggawi, apan dili kinahanglang mosundog ka sa iyang panig-ingnan. Padayon sa pagtapot kang Jehova, ug tingali ang imong hilom nga panig-ingnan sa pagkamatinumanon sa usa ka adlaw magpalihok sa imong ginikanan sa pagbag-o.

[Mga footnote]

[Mga hulagway sa panid 25]

Dili ka angayng magkulang tungod kay nagkulang ang imong ginikanan