Mapuslanon ba ang Pagpangutang?
“AYAWG gastoha ang imong kuwarta sa dili pa nimo kini makuptan.” Sanglit ang pagpangutang maoy paagi sa pagkinabuhi sa daghang tawo karong adlawa, kinaraan bang paminawon kining maong tambag nga gihatag sa kanhi presidente sa T.B. nga si Thomas Jefferson?
Sa daghang nasod ang mga suweldo nagpabiling mugbo kon itandi sa mga prisyo, ug ang salaping tinigom ginaut-ot sa implasyon. Gawas pa, ang mga prinsipyo sa mga tawo apektado sa kahimtang sa ekonomiya. Bisan pa, hinungdanon ang pagkamaminatud-on. Tungod kay kanat ang mga butang nga sama sa pagpanglimbong sa mga buhis ug dili pagbayad sa mga utang, lisod gayod ang paghupot ug maayong konsensiya. Nan, dili katingad-ang ang ekonomiya sagad maoy pangunang topiko sa mga kabildohay sa mga tawo, ug daghan ang mga sugyot kabahin sa pagtigom o sa pagpanapi diha sa mga mantalaan ug mga magasin ug telebisyon samtang gipaningkamotan sa mga tawo nga masulbad ang mga suliran sa panginabuhi. Sa samang panahon, angay kang mabalaka kon unsaon nimo pagbuhi ang imong kaugalingon ug ang imong pamilya.—1 Timoteo 5:8.
Sanglit diyutay ra ang mga tawong wala maglisod sa panginabuhi, unsay mahimo nimo aron malikayan sa imong pamilya ang kalisod? Sa usa ka butang, adunay usa ka bililhong pagtulon-an nga hinumdoman.
Likayi ang Daghan Kaayong Utang
Nganong mangutang man ang pipila? Ang pagpanghulam maoy dili kanunayng tungod sa lisod nga kahimtang, sama sa sakit. Tingali kusog kaayo ang tinguha nga makaangkon ug pila ka materyal nga mga butang. Sa laing bahin, ang panghaylo sa pagpangutang tingali dili mismo sayop. Ngani, tingali mas maayo ang pagbayad nga datadata sa usa ka balay kay sa pagpangabang, o tingali gikinahanglan ang pagpalit ug kotse. Gusto sa usa ka tigpangitag pangabuhian nga ang iyang pamilya malipay. Gusto niyang siya molampos isip bana ug amahan. Lagmit, siya mobati nga dunay katungod ang iyang pamilya nga makatagamtam ug daghan sa materyal nga mga butang nga naangkon sa uban.
Tinuod, tingali makapatental ang paghulam ug kuwarta aron ipalit sa gitinguha apan dili-gikinahanglang butang. Maayo ang bation sa usa tungod sa pagpanag-iyag mga butang, dili ba? Kinsay dili malipay sa usa ka maanindot nga sinina, sa usa ka bag-ong parisan sa sapatos, o bisan sa usa ka butang nga sama sa usa ka bag-ong kotse? Ug kinsay dili gustong makapanag-iyag mas maanindot nga balay? Apan, pagbantay! Mahimong makapadani ang mga negosyante, ug dako ang masapi sa pagpamaligyag mga butang ngadto sa mga tawong wala magkinahanglan niana ug dili makasarang sa pagpalit niana.
Hinumdomi, usab, nga ang regular nga pagbayad sa mga utang sa usa kon tingbayad na makapahinabog suliran sa mga relasyong pamilyahanon. Basin mosangpot ang kabingkilan ug kayugot. Ang tagsulat ug dulang si Henrik Ibsen husto sa miingon siya: “Ang kinabuhing pamilyahanon dili na gawasnon ug matahom sa dihang kini pagatukoron ibabaw sa pagpanghulam ug sa utang.” Kon dili ka makabayad sa hustong panahon, basin madaot ang maayo nimong kadungganan. Sanglit sayon kaayong gastohon ang kuwartang hinulaman kay sa bayran kini uban sa tanto, daghan ang nakadiskobre nga ang ilang gipalit dili makahatag sa kalipay nga ilang gidahom.
Kasagaran, ang mga gobyerno nagpadayon paghulam sa dugang ug dugang pa, nga nagpataas sa ilang mga bayranang tanto. Bisan pag tingali normal kini, nganong mosunod man sa naputos-ug-utang nga kanasoran? Inay kay mamugna ang mga bahandi alang sa mga tawo, ang daghan kaayong utang makapasamot sa kakabos ug kawalay-kasegurohan. Sumala sa pagpahayag niini sa usa ka sanglitanang Olandes, “lisod nga bayran ang tinapayng nakaon na.”
Ikalipay, ang kalisdanan tungod sa bug-at nga utang makunhoran pag-ayo inigkakat-on nimo sa paggasto nga maalamon. Busa paggahin ug panahon sa pagplanog maayo sa imong pagpamalit aron kalikayan ang mga pagpit-os aron manghulam. Bisan sa mga nasod nga adunay hingaping implasyon, adunay mga paagi sa pagdaginot sa kuwarta—pinaagi sa pagpamalit ug baratilyo ug pagpalit ug mga kinahanglanon lamang. Nanginahanglan kini nga mogasto sumala sa masarangan nimo, nga andam maghulat o dili makaangkon sa maong butang.
Pangutan-a ang imong kaugalingon: Ang ako bang pagpangutang makapalisod sa akong pamilya? Unsa na man ang akong kadungganan kon dili nako mabayran ang kuwartang gihulam? Basin dangtag dugayng panahon aron masaligan pag-usab! Niining bahina, adunay praktikal, lig-on nga tambag. Nganong dili susihon ang Bibliya sa pagsuta kon makatabang ba kini kanimo ug sa imong pamilya sa pagsagubang niining ulohan bahin sa utang?
Ang Bibliya Makatabang ba Kanimo?
Labing hinungdanon, ang Bibliya makatabang kanatong tanan sa pag-ugmad ug bug-os nga pagsalig kang Jehova. Seguradong gikinahanglan nato ang tabang niining “mga panahong lisod sagubangon.” (2 Timoteo 3:1) Kita gitambagan: “Himoa ang inyong paagi sa pagkinabuhi nga mahigawas sa gugma sa salapi, samtang kamo magmakontento sa mga butang nga anaa karon. Kay siya nag-ingon: ‘Dili ko gayod ikaw pagabiyaan ni sa bisan unsa mang paagi magatalikod kanimo.’ Sa ingon kita magmaisogon ug makaingon: ‘Si Jehova ang akong magtatabang; dili ako mahadlok. Unsay arang mahimo sa tawo kanako?’” (Hebreohanon 13:5, 6) Pagkahinungdanon nga ugmaron ang lig-ong pagtuo sa Diyos ingong atong Magtatagana!
Bisan tuod ang Bibliya wala magsulti sa matag tawo kon unsaon pagpanginabuhi, gitagana niini ang maayong mga lagda. Giawhag ni Jesu-Kristo ang iyang mga mamiminaw nga atimanon pag-una ang ilang espirituwalidad: “Malipayon kadtong mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan.” (Mateo 5:3) Kita gisultihan usab nga magbutang ug mga tumong: “Himoon ninyong tumong nga magkinabuhing malinawon ug nga magatagad sa inyong kaugalingong kalihokan ug magabuhat pinaagi sa inyong mga kamot, ingon sa among gisugo kaninyo; aron kamo magalakaw nga may kahapsay kon labot sa mga katawhan sa gawas ug walay pagpanginahanglan sa bisan unsa.” (1 Tesalonica 4:11, 12) Sa pagkinabuhing mahilomon ug pagtagamtam sa usa ka sukod sa kalinaw, dili ba magkinahanglan kini nga magkinabuhi sumala sa atong masarangan?
Ang Pulong sa Diyos makatabang kanato nga ipasibo ang atong panghunahuna. Ang magsusulat sa Proverbio nagpakitag timbang nga punto de vista sa dihang mihangyo sa Diyos: “Ayaw ako paghatagi sa kakabos ni sa bahandi. Pasagdi nga ako magakaon sa pagkaon nga gisugyot alang kanako, aron ako dili matagbaw ug ako sa pagkamatuod magalimod kanimo ug magaingon: ‘Kinsa si Jehova?’ ug aron ako dili mahidangat sa kakabos ug ako mangawat gayod ug magpasipala sa ngalan sa akong Diyos.” (Proverbio 30:8, 9) Busa ayawg ikaulaw kon gikinahanglan nga magkinabuhi ka uban sa menos nga mga butang, labing menos sa temporaryo lamang. Ayawg itugot nga ang imong kalipay magdepende sa materyal nga mga butang, sama sa ginahimo sa daghan, nga gitandi ang ilang kaugalingon sa uban o naghingapin ang kabalaka bahin sa materyal nga mga butang.—Mateo 6:31-33.
Dugang pa, ang Bibliya makatabang kanimo nga ugmaron ang maayong mga batasan. Magtuon sa pagdaginot apan dili tihik, nga matagbaw sa mga butang nga masarangan nimo. Kon ikaw batan-on, ayawg dahoma nga makaangkon dayon kon unsay naangkon sa mga hamtong tungod sa katuigang pagpanarbaho. Likayi ang pagkaulipon sa materyalismo. Sa kahaom, gipasidan-an kita sa Bibliya bahin sa, dili salapi, kondili “gugma sa salapi,” nga nagaingon: “Silang kinsa determinadong madato mangahulog sa tintasyon ug sa lit-ag ug sa daghang binuang ug makadaot nga mga tinguha, nga nagabanlod sa mga tawo sa kalaglagan ug pagkagun-ob. Kay ang gugma sa salapi maoy usa ka gamot sa tanang matang sa makadaot nga mga butang, ug sa pagpangab-ot niini nga gugma ang pipila napahisalaag gikan sa pagtuo ug lukop nga nagtusaktusak sa ilang kaugalingon sa daghang kasakit.” (1 Timoteo 6:9, 10) Pagkabililhon nga makaila ka sa kalainan tali sa kon unsay tinuod nimong gikinahanglan ug kon unsay imo lamang nagustohan!
Bisan pa, gibati mo bang gamay kaayo ang imong kita? Tinuod, dili sayon nga mag-antos sa mga kawalad-on nga dili mobating pakyas. Hinunoa, magmaandam sa pagkinabuhing wala ang pila ka dili-kinahanglanon inay sa pagpangutang tungod niana, nga magpahinabo sa imong pagbatog mga kabug-at ug pinansiyal pang kapildihan. Magplanog maayo, ug magdaginot. Tingali makabaton kag praktikal nga mga sugyot pinaagi sa pagpakigsulti sa usa ka eksperyensiyadong higala. Makatabang ba ang pagtuon ug bag-ong kahanas? Hinumdomi: Hinungdanon nga sundon ang mga prinsipyo sa Bibliya, ibutang pag-una ang espirituwal nga mga butang, ug mosalig sa bug-os kang Jehova—bisan unsa ang mga kahimtang.—Filipos 4:11-13.
Oo, ang pagpangutang mahimong dili mapuslanon. Kini gikaingon: “Ang tawong utangan nasikop sa pukot.” Ang kabug-at sa utang mahimong makadaot sa pamilyahanong kinabuhi, kahimsog, ug espirituwalidad. Ang utang mas makapakabos pa sa nanghulam. Nag-ingon ang Proverbio 22:7: “Ang dato mao ang nagamando niadtong kabos, ug ang nanghulam maoy sulugoon sa tawong nagapahulam.” Busa, likayi ang way-hinungdang utang. Makabenepisyo gihapon kita gikan sa prinsipyong nalangkit diha sa gisugyot ni apostol Pablo ngadto sa mga Kristohanon: “Ayaw kamo pagpangutang kang bisan kinsa ug usa ka butang, gawas sa paghigugma sa usag usa; kay siya nga nagahigugma sa iyang isigkatawo nakatuman sa balaod.”—Roma 13:8.
Walay sapayan sa kahimtang sa ekonomiya sa inyong nasod, hulatang masaligon ang bag-ong kalibotan sa Diyos. Sa dili na madugay ang katawhan dili na mabahin ngadto sa mga tigpahulam ug mga tighulam. Ubos sa Gingharian sa Diyos, wala nay kabos. Ang saad ni Jehova mamatuman: “Iyang pagaluwason ang kabos nga nagatuaw alang sa tabang, usab ang usang sinakit ug si bisan kinsa nga walay magtatabang. Siya maluoy sa usang timawa ug sa kabos, ug ang mga kalag sa mga kabos iyang pagaluwason.” (Salmo 72:12, 13) Inay makigbisog aron lamang mabuhi, ang mga molupyo unya sa yuta “makakaplag sa ilang tumang kalipay sa kadagaya sa pakigdait.”—Salmo 37:11.
[Hulagway sa panid 12]
Si Thomas Jefferson
[Credit Line]
Dibuho ni Gilbert Stuart. Kortesiya sa Bowdoin College Museum of Art/Dictionary of American Portraits/Dover
[Hulagway sa panid 13]
Ang hinobrang pagpangutang makadaot sa inyong kaminyoon