“Kuyog Namo Ngadto sa Kaparasan sa Hungaria!”

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA HUNGARIA

Ang Zemplén nga Kabukiran nailhan tungod sa ilang mga bungtod nga talinisog-tumoy nga gikan sa bolkan. Sa mga bakilid sa maong mga bukid anaa ang rehiyon nga nagpatubog kaparasan sa Hungaria, ang maanindot nga Tokaj-Hegyalja.

SA AMIHANAN-SILANGANG Hungaria, nga nasuksok sa ubos sa nagbuntaog nga Bukid Tokaj, nahimutang ang siyudad sa Tokaj. Gikan didto, nga ang duha ka suba nagkausa, hangtod sa 55 kilometros paamihanan-kasadpan mao ang rehiyong gitamnan ug ubas. Sa tunga mismo niining dapit nga tabunok, makaplagan nato ang gamayng balangay sa Tolcsva, diin usa ka grupo sa mga tigpupog ubas mabinantayong nagapamupo sa daw pasas gikan sa mga pungpong sa Hungarian Furmint nga ubas.

Ari, tilawi ang bantogang tam-is Tokay Aszu nga bino sa Tokaj-Hegyalja! Giisip sa mga magtatanom dinhi nga talagsaon ang ilang produkto ug ginganlan ang ilang mga bino sa mga ngalang Latino, sama sa Vinum Regum, Rex vinorum, nga nagkahulogang “Hari sa mga Bino, Bino nga Angay sa mga Hari.”

Bino Gikan sa Pasas?

“Nagaplano ka ba sa paggamag bino gikan sa pasas?” sa kamausisaon kami nangutana. Ang among pangutana nagkinahanglag madasigong pagpatin-aw. Kini dili gayod pasas kondili espesyal nga ubas nga gipasagdang mokuyos diha sa paras, kami giingnan. “Unsay nakapaespesyal kaayo niana?” kami sa kahibulong nangutana. Sa among katingala gipailaila kami ngadto sa Botrytis cinerea, nga maoy espesyal nga agup-op nga naglungtad diha sa ibabaw sa ubas niining rehiyona.a Gisuginlan kami nga ang pag-alisngaw sa tubig gikan sa mga suba sa ubos kanamo naghimo sa silinganan nga angay niining espesyal nga agup-op.

Aron mabuhat sa agup-op ang trabaho niini diha sa ubas, gikinahanglan ang hustong klima. Gikinahanglan sa mga magtatanom ang ting-init nga daghan ug init nga adlaw uban ang igoigong ulan aron masayo ang paggawas sa mga pungpong sa ubas. Dayon, kon ang ubas sa bug-os mahinog sayo sa Septiyembre ug mosunod ang uga, may-adlaw nga tingdagdag, ang ubas mahimong labing maayo alang sa paggamag bino.

Apan sa unsang paagi ang agup-op mobulig sa paggamag bino? Ang tubag may pagkateknikal; bisan pa niana, kini ang gisugid kanamo. Mosugod ang kemikal nga reaksiyon inigpangliki sa hinog nga ubas diha sa paras, nga motugot nga ang agup-op maningaon sa fructose sa ubas, nga maporma ang mga asido.

Mga asido ba ang maghatag sa bino ug aslom nga lami? Gipasaligan kami nga ang asukar ug alkohol magtago sa pagkaasidohon sa malic acid ug tartaric acid. Ang ubang mga asido, sama sa citric acid ug gluconic acid, gikinahanglan sa lami sa bino. Ang pagkaasidohon sa bino nagdepende sa komposisyon sa yuta, ug ang lami sa bino apektado usab sa posisyon sa mga paras labot sa adlaw.

Samtang ang pagpatin-aw nagpadayon, nasayran namo nga human mapigsat, ang sapal gikan sa ugang mga ubas isagol sa bino gikan sa miaging tuig, nga ginama gikan sa kasagarang ubas. Ang resulta sa 72 ka oras nga proseso sa pagpagawas sa duga ug sa panapos nga pagpigsat mao ang espesong likido nga daghag asukar nga moagi sa yugto sa pagpabahal diha sa ginama sa kahoy nga mga baril. Inig-abot sa lebel sa alkohol sa tali 13 ug 15 porsiento, ang pagpabahal ihunong pinaagig kemikal. Human sa unom ka bulan, salaon ang bino ug pasagdan nga molaon pag-ayo. Ang maayog-kalidad Aszu nga bino nagkinahanglag tulo ngadto lima ka tuig una kini andam nang mainom.

Pagkanaog Ngadto sa Bodega sa Bino

Sa pagbalik ngadto sa balangay, misulod kami sa usa ka museyo sa bino, diin usa ka eksibit ang nakadani sa among pagtagad​—usa ka daang duhag-tumoy nga sarol. Ang pagtrabaho nga gamiton kining galamitona sa gahing yuta tuman ka makapahago nga ang kasangkapan nailhan nga magpapatayg-tawo.

Gisugat kami sa usa ka masadyaong bodegero ug malipayon kaming gigiyahan latas sa bodega sa museyo. Magarbohon siyang misaysay sa pagtagad nga ihatag sa pagpadayong paghupot sa hustong temperatura ug kaumog alang sa mga baril sa bino. Sanglit ang temperatura kinahanglan nga 12 grado Celsius, ang mga bodega kinahanglang ikubkob sa apogong bato. Ang igoigong kaumogon huptan sa 85 ngadto 90 porsiento.

Sa makausa pa natingala kami, niadtong tungora sa pagkasayod nga ang pagkalaon sa bino dugang magdepende sa presensiya sa espesyal nga agup-op, nga mopuyo sa halos tanang butang sa bodega​—kahoy, bildo, bisan sa mga tisa sa bungbong—​sa tanang butang gawas sa kongkretong salog. Aron ang agup-op dili matugaw sa preskong hangin sa gawas, ang mga magbibino maninguha nga molatas sa bodega sa labing gamay kutob sa mahimo.

Gikutlo sa among giya ang usa ka sanglitanan sa mga magbibino sa Hungaria: “Kon adunay hamiling agup-op, adunay maayog-kalidad nga bino, ug kon adunay maayog-kalidad nga bino, adunay hamiling agup-op.” Sa pagkombinsir kanamo sa kamatuoran sa maong pahayag, ang maabiabihon namong bodegero midalit kanamo ug lainlaing mga matang sa mga binong Tokay Aszu aron madimdim. Pinaagi sa kahayag sa kandila, uban sa bino sulod sa among mga baso nga misidlak nga may sihagong kolor, iyang gipunting nga ang bino magbilin ug linya libot sa baso, usa ka kinaiyahan sa binong Tokay Aszu.

Giingnan niya kami nga ang tigtilaw ug bino moapresyar sa usa ka bino nga ang tanang asukar naalkohol na, kay magpadayag kini sa mga kinaiya sama sa lami ug kinaiyanhong kahumot sa bino, nga tingali matago diha sa binong tam-is. Giingon nga ang tam-is nga binong Tokay Aszu misteryoso​—kini nagkinahanglag usa ka eksperto aron ibutyag ang mga sekreto niini.

Sa pagtapos, siya nangutana kanamo: “Nasayod ba kamo nga ang binong Tokay Aszu giisip nga usa ka medisina ug sagad nga makaplagan kanhi sa tanang botika?” Kini nagpahinumdom kanamo sa tambag ni Pablo kang Timoteo: “Paggamit ug diyutayng bino tungod ug alang sa imong tiyan ug sa subsob nimo nga pagkasakit.” (1 Timoteo 5:23) Sa kataposan, human sa pagtan-aw sa pagbotelya ug sa palakaw sa pagdalisay sa bino, kami namauli nga nagpalandong kon sa unsang paagi, sa dihang ang bino imnon nga kasarangan, ang mga pulong sa Salmo 104:15 magnuod: ‘Ang bino magpasadya sa kasingkasing sa may-kamatayong tawo.’

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 26]

Ibabaw: Ang bino malaon sulod niining mga baril

Tuo: Ang agup-op mosanay gani diha sa mga botelya