Pagkinabuhing Malipayon Diha sa Walay Sulod nga Salag

“ALANG sa kadaghanan kanato,” miadmitir ang usa ka ginikanan, “ang kataposang panagbulag makakurat bisag unsa pa kita ka andam.” Oo, bisag dili kalikayan ang pagbiya sa usa ka anak, sa dihang kini mahitabo na gayod, ang pag-atubang niini hayan dili gayod sayon. Giasoy sa usa ka amahan ang iyang kaugalingong reaksiyon human nanamilit sa iyang anak nga lalaki: “Sa unang panahon sa akong kinabuhi . . . , ako mihilak na lamang, ug mihilak ug mihilak.”

Alang sa kadaghanang ginikanan ang pagbiya sa ilang mga anak magbilin ug usa ka dakong haw-ang sa ilang kinabuhi​—usa ka nagnganga nga samad. Nawad-an sa adlaw-adlawng kontak sa ilang mga anak, ang uban nakaagom ug grabeng mga pagbati sa kamingaw, kasakit, ug pagkawala. Ug dili lamang ang mga ginikanan ang naglisod sa pagpasibo. Ang magtiayong ginganlag Edward ug Avril nagpahinumdom kanato: “Kon aduna pay ubang mga anak diha sa balay, bation nila usab ang pagkawala.” Ang tambag niining magtiayona? “Hatagi sila sa imong panahon ug pagsabot. Kini makatabang kanila sa pagpasibo.”

Oo, ang kinabuhi magapadayon. Aron ikaw makatagad sa imong nahibiling mga anak​—maingon man sa imong trabaho o mga buluhaton sa panimalay​—dili nimo tugotan ang imong kaugalingon nga magpadaog sa kaguol. Busa, mangita kita ug pipila ka paagi sa pagkaplag ug kalipay samtang ang imong mga anak mobiya sa panimalay.

Tan-awa ang Positibo

Sa pagkamatuod, kon bation mo ang kaguol o kamingaw ug kinahanglang mohilak o magpahungaw sa imong gibati uban sa usa ka mabinationg higala, nan buhata kana. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang kabalaka sa kasingkasing sa usa ka tawo makahikaw ug kalipay, apan ang maayong pulong makapalipay niini.” (Proverbio 12:25) Usahay ang uban makahatag ug maayong panglantaw sa mga butang. Pananglitan, usa ka magtiayong ginganlag Waldemar ug Marianne nagtambag: “Isipa ang butang, dili ingong usa ka kapildihan, kondili ingong malamposong pagkab-ot sa usa ka tumong.” Pagkapositibong paagi sa paglantaw sa mga butang! “Kami malipayon nga nakapadako kami sa among anak nga mga lalaki sa pagkahimong responsableng mga hamtong,” nag-ingon ang magtiayong ginganlag Rudolf ug Hilde.

Ikaw ba naningkamot sa pagmatuto sa imong anak “diha sa disiplina ug mapasiboong pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova”? (Efeso 6:4) Bisan pag mao, ikaw may kabalaka gihapon bahin sa iyang pagbiya. Apan alang niadtong kinsa nakabansay sa ilang anak niining paagiha, ang pasalig sa Bibliya mao nga “bisag siya matigulang na siya dili mobiya gikan niana.” (Proverbio 22:6) Dili ba makalipay kaayo ang pagtan-aw nga ang imong anak misanong sa imong pagbansay? Si apostol Juan miingon bahin sa iyang espirituwal nga pamilya: “Wala akoy labaw nga hinungdan sa pagkamapasalamaton kay sa niining mga butanga, nga madungog ko nga ang akong mga anak nagapadayon sa paglakaw diha sa kamatuoran.” (3 Juan 4) Tingali ikaw adunay samang mga pagbati labot sa imong kaugalingong anak.

Tinuod, dili tanang mga anak ang mosanong sa Kristohanong pagbansay. Kon tinuod kini bahin sa imong dako nang anak, kini wala magpasabot nga ikaw pakyas ingong ginikanan. Ayaw hukmi sa walay hinungdan ang imong kaugalingon kon nahimo mo ang imong labing maayo sa pagmatuto kaniya sa diyosnong paagi. Amgoha nga ingong usa ka hamtong ang imong anak magapas-an sa iyang kaugalingong palas-anon sa responsibilidad atubangan sa Diyos. (Galacia 6:5) Hupti ang paglaom nga tingali sa ulahi iyang palandongon pag-usab ang iyang mga pagpili ug nga ang “udyong” sa kataposan motaop kon diin kini gipuntirya.​—Salmo 127:4.

Usa Gihapon ka Ginikanan!

Samtang ang pagbiya sa imong anak nagtimaan sa usa ka dakong kausaban, kini wala magpasabot nga ang imong buluhaton ingong ginikanan natapos na. Ang espesyalista sa mental nga kahimsog nga si Howard Halpern nag-ingon: “Ikaw mao ang ginikanan hangtod sa adlaw nga mamatay ka, apan ang paghatag ug pag-atiman kinahanglang pihoon pag-usab.”

Ang Bibliya sa dugay na kaayong panahon midawat nga ang pagkaginikanan dili mohunong tungod lang kay dako na ang bata. Ang Proverbio 23:​22 nag-ingon: “Pamati sa imong amahan nga naghatag kanimo ug kinabuhi, ug ayaw pagtamaya ang imong inahan tungod lang kay siya tigulang na.” Oo, bisan pag ang mga ginikanan “tigulang na” ug ang ilang mga anak mga hamtong na, ang mga ginikanan mahimo gihapong dakong impluwensiya sa mga kinabuhi sa ilang mga anak. Siyempre, pipila ka mga pagpasibo ang kinahanglang himoon. Apan ang tanang mga relasyon kinahanglang ipasibo pag-usab matag karon ug unya aron mahuptan kini nga kanunayng maayo ug makatagbaw. Busa karon nga dagko na ang imong mga anak, paningkamot nga ang imong relasyon kanila maoy sa hinamtong nga paagi. Makaikag, ang mga pagtuon nagpakita nga ang ginikanan-anak nga relasyon kasagarang mouswag inigbiya sa mga anak sa panimalay! Sa dihang maatubang sa mga anak ang mga kalisod sa tinuod nga kalibotan, sila kasagaran magsugod sa paglantaw sa ilang mga ginikanan diha sa bag-ong kahayag. Usa ka lalaking Aleman nga ginganlag Hartmut nag-ingon: “Karon ako mas nakasabot na sa akong mga ginikanan ug nakaamgo kon nganong gihimo nila ang mga butang sa paagi nga ilang gihimo.”

Ayaw Pagpanghilabot

Dakong kadaot ang mahitabo, hinunoa, kon ikaw manghilabot sa personal nga kinabuhi sa imong hamtong nga anak. (Itandi ang 1 Timoteo 5:13.) Usa ka minyong babaye nga nagaagom ug grabeng mga tensiyon sa iyang mga ugangan nagmahay: “Among gihigugma sila, apan buot lang namo nga magkinabuhi sa among kaugalingong mga kinabuhi ug maghimog among kaugalingong mga desisyon.” Siyempre, walay mahigugmaong ginikanan ang magtan-aw lang samtang ang usa ka hamtong nga anak mahitumpawak ngadto sa kadaot. Apan kasagaran labing maayong maglikay sa paghatag ug wala-pangayoang tambag sa ginikanan, bisag unsa pa ka maalamon o ka maayo ug tuyo kini. Tinuod kini ilabina human nga nagminyo ang usa ka anak.

Ang Pagmata! naghatag niining tambaga balik sa 1983: “Dawata ang imong nabalhing papel. Imong biyaan ang imong trabaho ingong yaya dihang ang masuso mahimong batang makalakaw na. Sa susama, karon imong ibaylo ang gimahal nga papel sa pagkamag-aatiman sa papel sa magtatambag. Ang paghimog mga desisyon alang sa imong anak niining ang-ang sa kinabuhi maoy dili tukma sama sa pagpatug-ab kaniya o pagpatutoy kaniya. Ingong magtatambag, ikaw adunay tinong mga limitasyon. Ikaw dili na makadangop nga epektibo ngadto sa imong awtoridad ingong ginikanan. (‘Buhata kana kay ako nagaingon.’) Kinahanglang adunay pagtahod sa hamtong nga kahimtang sa imong anak.”a

Tingali dili ka mouyon sa tanang desisyon nga himoon sa imong anak o sa iyang kapikas. Apan ang pagtahod sa pagkabalaan sa kaminyoon magtabang kanimo sa pagpalinaw sa imong kabalaka ug sa paglikay sa pagpanghilabot nga wala-kinahanglana. Ang tinuod mao, kasagaran labing maayong pasagdan ang batan-ong mga magtiayon sa pagsulbad sa ilang mga problema nga silasila ra. Kay kon maohon, imong gipameligro ang wala kinahanglanang komprontasyon sa dihang maghatag ug wala kinahanglanang tambag ngadto sa usa ka umagad nga lalaki o umagad nga babaye kinsa, sa mahuyang nga yugto sa kaminyoon, mahimong sensitibo kaayo sa pagsaway. Ang gihisgotan sa ibabaw nga artikulo sa Pagmata! dugang nagtambag: “Pukgoa ang tentasyon sa paghimog dili-matapos, wala-pangayoang mga sugyot, nga makahimo sa usa ka umagad nga lalaki o umagad nga babaye nga usa ka kaaway.” Magmatinabangon​—dili mamaniobrahon. Pinaagi sa paghupot ug maayong relasyon, imong gipasayon alang sa imong anak ang pagduol kanimo kon gikinahanglan gayod ang tambag.

Sugdi Pag-usab ang mga Bugkos sa Kaminyoon

Alang sa kadaghanang magtiayon, ang walay sulod nga salag mahimo usab nga magbukas ug mga posibilidad sa nagadugang nga kalipay sa kaminyoon. Ang panahon ug paningkamot nga nalangkit sa malamposong pagkaginikanan makahurot kaayog panahon nga gumikan niana mapasagdan sa mga magtiayon ang ilang kaugalingong relasyon. Ang usa ka asawa miingon: “Karon nga nangawala na ang mga bata, si Konrad ug ako naningkamot nga masuod ug balik sa usag usa.”

Nakalingkawas gikan sa adlaw-adlawng mga responsibilidad sa pagkaginikanan, kamo karon aduna nay mas daghang panahon alang sa usag usa. Miingon ang usa ka ginikanan: “Kining bag-ong-napalgang libreng panahon . . . nagtugot kanamo sa paghatag ug dugang pagtagad sa kon kinsa kami, sa pagpunting sa pagtagad sa pagkakat-on ug dugang pa bahin sa among mga relasyon, ug sa pagsugod sa pagpakigbahin sa mga kalihokan nga makatagana sa among mga panginahanglan.” Siya midugang: “Kini maoy panahon sa bag-ong pagkakat-on ug talagsaong pagtubo, ug bisan pag ang maong mga panahon makatugaw, kini usab makapalipay.”

Ang ubang mga magtiayon usab makabaton ug dakodakong kagawasan sa panalapi. Ang mga pasatiempo ug mga karera nga gipaurong karon mahimo nang kab-oton. Taliwala sa mga Saksi ni Jehova, gigamit sa daghang magtiayon ang ilang bag-ong-napalgang kagawasan sa pagpangagpas sa espirituwal nga mga intereses. Usa ka amahan nga ginganlag Hermann nag-ingon nga human mingbiya ang iyang mga anak sa panimalay, siya ug ang iyang asawa dihadiha mibalik sa ilang pagtagad sa pagbalik sa bug-os-panahong ministeryo.

Nag-inusarang Ginikanan nga Mibuhi

Ang pagpasibo sa walay sulod nga salag ilabinang malisod alang sa nag-inusarang mga ginikanan. Si Rebecca, nga usa ka nag-inusarang inahan sa duha ka bata, miingon: “Sa dihang mobiya ang among mga anak, kami walay bana nga among ikauban ug higugmaon.” Ang usa ka nag-inusarang ginikanan tingali makakaplag nga ang iyang mga anak mahimong tuboran sa emosyonal nga tabang. Ug kon sila nagaamot alang sa pondo sa panimalay, ang ilang pagbulag tingali usab makahatag ug kalisod sa panalapi.

Ang uban nakapauswag sa ilang kahimtang sa pinansiyal pinaagi sa pagpalista sa mga programa sa pagbansay alang sa trabaho o mubog-tagal nga mga kurso sa tunghaan. Apan sa unsang paagi matagana sa usa ang kahaw-ang sa kamingaw? Ang usa ka nag-inusarang ginikanan miingon: “Ang misaler kanako mao ang paghimo sa akong kaugalingon nga puliki. Mahimong pagbasa kini sa Bibliya, paglimpiyo sa akong balay, o paglakaw lang o pagdagan. Apan ang labing nakatabang nga paagi alang kanako sa pagbuntog sa kamingaw mao ang pagpakigsulti sa usa ka espirituwal nga higala.” Oo, “magpasangkad,” ug ugmara ang bag-o ug makapalipayng mga panaghigala. (2 Corinto 6:13) ‘Padayon sa mga pangamuyo ug mga pag-ampo’ dihang bation nimo nga mahupngan. (1 Timoteo 5:5) Magmasaligon nga si Jehova molig-on ug motabang kanimo latas niining malisod nga yugto sa pagpasibo.

Malipayon sa Pagbuhi

Bisan unsa pay imong kahimtang, amgoha nga ang kinabuhi dili matapos dihang mobiya ang mga anak sa balay. Ni mabungkag ang mga bugkos sa pamilya. Ang mahimsog nga gugma nga gibatbat sa Bibliya may igong kalig-on nga magpausa sa mga tawo, bisan pag sila nagkalayo. Gipahinumdoman kita ni apostol Pablo nga ang gugma “nagaagwanta sa tanang butang. Ang gugma dili gayod mapakyas.” (1 Corinto 13:​7, 8) Ang dili-mahakogong gugma nga imong naugmad sa imong pamilya dili mapakyas tungod lamang kay ang imong mga anak mingbiya na sa balay.

Makaikag, sa dihang mosugod ang mga anak sa pag-atubang sa mga kasakit sa panagbulag ug kamingaw sa pamilya o dihang sila mosugod sa pagbati sa kalisod sa panalapi, kasagaran sila ang unang makigsayod. Si Hans ug Ingrid nagtambag: “Ipahibalo sa mga anak nga ang pultahan sa imong balay bukas kanunay.” Ang regular nga mga pagduaw, mga sulat, o panalagsang mga tawag sa telepono motabang kanimo nga makigsayod. “Magmaikagon sa ilang ginahimo nga walay pagpanghilabot sa ilang mga kalihokan” maoy pagkapahayag ni Jack ug Nora niana.

Inigbiya sa mga anak sa balay, ang imong kinabuhi mausab. Apan ang kinabuhi sa walay sulod nga salag mahimong okupado, aktibo, ug makatagbaw. Usab, ang imong relasyon sa imong mga anak mausab. Bisan pa, mahimo gihapon kining malipayon ug makatagbawng relasyon. “Ang pagtukod sa independensiya gikan sa mga ginikanan,” nag-ingon si Propesor Geoffrey Leigh ug Gary Peterson, “wala magpasabot nga nawala ang gugma, pagkamaunongon, o pagtahod alang sa mga ginikanan. . . . Sa pagkamatuod, ang malig-ong mga relasyon sa pamilya sagad magpabilin sa tibuok nga siklo sa kinabuhi.” Oo, dili ka gayod mohunong sa paghigugma sa imong mga anak, ug dili gayod matapos ang imong pagkahimong ilang ginikanan. Ug tungod kay imong gihigugma ang imong mga anak nga igong makabuhi kanila, ikaw wala gayod mawad-i kanila.

[Footnote]

[Blurb sa panid 12]

“Sa unang panahon sa akong kinabuhi . . . , ako mihilak na lamang, ug mihilak ug mihilak”

[Kahon/Mga hulagway sa panid 10]

Sugyot Alang sa Dagko Nang mga Anak​—Tabangi ang mga Ginikanan nga Makabuhi

Ang pagbiya mas sayon nga atubangon kay sa pagkahimong biniyaan. Busa samtang nalipay ka sa imong pagkinaugalingon ug pagkahamtong, pakitaig kalulot ug pagsabot ang imong mga ginikanan kon sila naglisod sa pagpasibo. Pasaligi sila sa imong padayong gugma ug pagmahal. Ang usa ka mubo nga sulat, usa ka wala dahomang gasa, o mahigalaong tawag sa telepono dakog mahimo sa paglipay sa usa ka magul-anong ginikanan! Padayon nga pahibaloa sila sa dagkong mga hitabo sa imong kinabuhi. Kini maoy pagpaila kanila nga ang mga bugkos sa pamilya malig-on gihapon.

Samtang atubangon mo ang mga kalisod sa hamtong nga kinabuhi, lagmit labaw mong pabilhan ang naagoman sa imong mga ginikanan samtang nagaatiman kanimo. Tingali kini mopukaw kanimo sa pagsulti sa imong mga ginikanan: “Salamat sa tanang butang nga inyong nahimo alang kanako!”