Usa ka Tikang Pahilayo sa Kamatayon
“Usahay magdamgo ako nga duna na usab akoy duha ka tiil. . . . Katuigan kanhi, sa gamay pa gayod ako, nakigdula ako sa akong mga higala duol sa among balay. Sa kalit lang ‘BOOM’ . . . Naputol ang akong tibuok tiil nga tuo.”—Song Kosal, 12, Cambodia.
Matag adlaw, sa aberids, mga 70 ka tawo ang maangol o mapatay pinaagig gilubong nga mga mina. Ang kadaghanang mga biktima dili mga sundalo. Hinunoa, sila mga sibilyan—mga lalaking nagtugway ug mga baka, mga babayeng nagkalos ug tubig, ug mga batang nagdula. Pananglitan, ang otso-anyos nga si Rukia, nga gihulagway sa among hapin, naangol sa mina nga maoy nakapatay sa iyang tulo ka igsoong lalaki ug sa iyang iyaan.
Ang usa ka mina mobuto gihapon sulod sa kapin sa 50 ka tuig human nga kini gilubong. Busa, “kini ang bugtong naglungtad nga hinagiban nga makapatay ug daghang tawo human matapos ang usa ka gubat kay sa dihang kini gibugno,” matod sa The Defense Monitor. Walay nasayod kon unsa ka daghang gilubong nga mga mina ang gilubong sa tibuok-kalibotan. Sagad nga madunggan ang mga banabana nga labing menos 60 ka milyon. Tinuod, daghang gilubong nga mga mina ang gikalot. Apan, niadto lamang 1997, ang Hiniusang Kanasoran nagtaho nga “sa matag usa ka mina nga gikalot, 20 ang gilubong. Sa 1994, duolan sa 100,000 ang gikalot, samtang dugang 2 ka milyon ang gilubong.”
Nganong ang gilubong nga mga mina maoy gipiling hinagiban sa daghang modernong-adlaw nga mga komander sa gubat? Unsa ang mga kadaot diha sa ekonomiya ug sa katilingban? Sa unsang paagi naapektohan ang mga nabuhi? Mawad-an pa kaha sa gilubong nga mga mina ang atong planeta?
[Picture Credit Lines sa panid 3]
© ICRC/David Higgs
Copyright Nic Dunlop/Panos Pictures