“Carbon Monoxide”—Ang Hilom nga Pumapatay
TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA BRITANYA
MATAG tuig duolan sa 50 ka tawo sa Britanya ang mamatay sa pagkahilo sa carbon monoxide nga ipahinabo sa daot nga mga gamit nga pangpainit sa balay. “Sunod sa asbestos, ang carbon monoxide mao ang kasagaran nga bugtong hinungdan sa pagkahilo diha sa trabahoan ug sa balay,” nagtaho ang London Hazards Centre Trust. Unsa ang carbon monoxide?
Ang carbon monoxide maoy usa ka gas nga moporma kon dili bug-os masunog ang sugnod nga krudo o gasolina, sa makina man sa sakyanan o mga kasangkapan nga nagsunog ug karbon o ubang mga sugnod nga fossil, ilabina ang gas. Kini walay kolor, walay baho, ug walay sabor. Busa sa unsang paagi kini makamatay?
Ang mga selula sa pula nga dugo nagdalag hinungdanong oksiheno ngadto sa mga tisyu sa lawas. Ang hinungdan nga makahilo ang carbon monoxide maoy tungod kay suphon kini sa mga selula sa pula nga dugo inay ang oksiheno. Ang pagkahilo sa carbon monoxide mahitabo sa dihang mahutdan ang lawas ug oksiheno. Ang paghingos sa ginagmayng mga hinungaw nga carbon monoxide sa dugaydugay nga panahon moresulta ug permanenteng kadaot sa utok. Lakip sa mga simtoma mao ang labad sa ulo, pagkakatulogon, kaluya, kalipong, pagkakasukaon, ug pagkakuyap—ug sa grabeng mga kahimtang, hinayng pulso, coma, ug kadaot sa respiratoryo. Kon ang tawo kalit nga mahilo sa carbon monoxide, ang paghatag gilayon ug oksiheno ug pagpauli sa respiratoryo hinungdanon sa dili pa mopahinabo ug kamatayon ang asphyxiation—pagkakulang sa oksiheno nga makaabot sa utok.
Unsay mahimo aron mapugngan ang mga kapeligrohan nga makahanggab ug carbon monoxide? Ang tanang kasangkapan sa balay kinahanglang regular nga ipaayo ug ipasusi sa usa ka eksperto. Kon ang siga sa gas dalag imbes asul, tagda kini ingong pasidaan sa dili normal nga pagsunog ug posible nga naghungaw ang carbon monoxide. Ang nagkalainlaing klase sa mga alarma nga naghungaw ang carbon monoxide diha sa balay mapalit na karon. Pagbantay gayod kon mogamit ug mga kasangkapan nga mobuga ug carbon monoxide.
[Hulagway sa panid 31]
Dili normal nga siga
[Hulagway sa panid 31]
Normal nga siga
[Hulagway sa panid 31]
Ang nagkalainlaing klase sa mga alarma nga naghungaw ang carbon monoxide diha sa balay mapalit na karon