Mga Baha sa Mozambique—Kon Giunsa Pag-atiman sa mga Kristohanon ang mga Biktima
TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA MOZAMBIQUE
SAYO sa miaging tuig ang mga nanan-aw sa telebisyon nahiugnok sa mga hulagway gikan sa Mozambique sa mga tawo nga nanagkumpayot sa mga sanga sa mga kahoy samtang nameligro sila tungod sa tubig. Usa ka babaye nanganak samtang diha sa usa ka kahoy ug nakitang gidalang luwas sa helikopter uban sa iyang masuso. Apan, linibo pa ang natanggong sa daghang adlaw—ang pipila uban sa mga bitin—hangtod sa paghubas sa tubig o giluwas pinaagig mga helikopter.
Ang maong katalagman nagsugod sa pagbunok sa ulan sa kaulohang siyudad sa Mozambique, ang Maputo. Sa pipila lang ka oras gilunopan na ang tibuok sikbit sa siyudad. Sa pipila ka dapit ang tubig miabot hangtod sa mga atop sa kabalayan. Ang mga karsada nahimo nang nagbul-og nga mga suba. Dagkong mga kimba ang nangaporma, ug ang mga balay ug mga sakyanan, ingon man halos ang bisan unsa pa, gipangbanlas. Apan ang kinagrabehan taliabot pa.
Nagpadayon ang ulan, nga nagpalunop sa tibuok habagatang bahin sa nasod. Miulan usab sa silingang Habagatang Aprika, Zimbabwe, ug Botswana. Tungod kay ang mga suba sa Incomati, sa Limpopo, ug sa Zambezi mobaha man gikan niining mga nasora nga moagi sa Mozambique padulong sa dagat, dakong luna sa Mozambique ang madaot kon moawas kining mga subaa. Kon giunsa pag-atiman sa mga Kristohanon ang usag usa panahon niini nga katalagman maoy usa ka makapalig-on-sa-pagtuo nga sugilanon.
Pagbanabana sa Unang Kadaot
Sa Pebrero 9 sa miaging tuig, migikan ang duha ka hawas sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Maputo aron duawon ang amihanang bahin. Mga alas nuybe sa buntag, milabay sila sa siyudad sa Xinavane, diin dako na kaayo ang tubig sa Suba sa Incoluane. Mihukom sila nga mopadayon sa Xai-Xai, ang kaulohan sa probinsiya sa Gaza. Apan, namatikdan nila nga duol sa siyudad sa Chókwè, diin sagad mahitabo ang labing grabe nga pagbaha panahon sa mga bagyo, walay mga timailhan sa mga suliran. Busa mihukom sila nga mobalik sa Maputo.
Apan, sa nagkahiduol na sila sa Xinavane sa ilang pagbalik, may giali ang mga polis mao nga mihunong sila. “Miabot na ang tubig gikan sa Habagatang Aprika ug dili na maagian ang dakong dalan,” mipasidaan ang mga polis. “Dili na makaagi ang mga bus ug mga trak dekarga.” Ang samang bahin sa dalan nga giagian nila sa buntag gilunopan na! Sanglit ang mga suba saylo pa sa amihanan nagkadako usab, ang luna nalain sa nahibiling bahin sa nasod.
Nakahukom ang duha nga magpalabay sa kagabhion sa kasikbit nga dapit sa Macia. Nianang gabhiona misamot ang kahimtang. Gilunopan ang tibuok siyudad sa Xinavane, ug ang katawhan didto nawad-an sa tanan. Gihimo ang mga kahikayan sa pagtabang sa mga Saksi sa maong dapit nga modangop sa usa ka Kingdom Hall sa Macia, diin usa ka temporaryong kampo sa kagiw ang gipahimutang. Nangadto dayon ang mga Saksi sa mga bodega ug namalit ug pangunang kinahanglanong mga butang sama sa bugas, mga balatong, harina, ug mantika.
Gisentro karon ang kabalaka sa kaubang mga Kristohanon sa Chókwè ug sa kasikbit nga mga siyudad. Nagtigom ug nag-organisar ang mga magtatan-aw sa mga kongregasyon sa Chókwè ug dinaghang pagbakwet. Gipalanog ang mensahe: “Biya dayon, ug pangadto mo sa Macia!” Hinuon, nahibaloan sa wala madugay nga daghan gikan sa Xinavane ang wala mangabot. Busa gipadala ang pipila ka Saksi aron sa pagsusi sa ilang kahimtang. Nahibaloan usab nga usa ka Kristohanong ansiyano nalumos sulod sa iyang balay. Gihikay ang paglubong kaniya, ug ang uban pang mga Saksi, nga ang pipila atua sa mga atop, nakaplagan ug gitabangang makaadto sa Macia.
Human mahimo kining mga kahikayana, ang mga hawas gikan sa sangang buhatan nangadto sa Bilene, usa ka gamayng siyudad duol sa baybayon, diin nangabang silag ayroplano paingon sa Maputo. Ang rehiyon gilunopan, kutob sa makita sa mga nagbiyahe. Gikataho nga sa probinsiya lamang sa Gaza, 600,000 ka tawo ang naapektohan.
Misamot pa ang Kahimtang
Sa misunod nga pipila ka adlaw, migrabe pa ang pag-ulan, ug ang mga probinsiya sa tungatunga sa Mozambique nangapayhag usab. Dayon usa ka malaglagong bagyo nga ginganlag Eline mitungha. Sa Pebrero 20 gibubo niini ang malaglagong ulan sa mga probinsiya sa Inhambane, sa Sofala, ug sa Manica. Miresulta kadto ug dugang pagbaha, kamatayon, ug kagun-oban.
Unya, sa hinapos nga bahin sa Pebrero, ang siyudad sa Chókwè ug ang tibuok palibot nga rehiyon gilunopan sa paagi nga wala pa makita sukad masukad. Sa pagkatungang gabii sa Sabado, Pebrero 26, miabot ang usa ka dakong bul-og sa tubig, nga nagbanlas sa tanang maagian niini. “Napugwat mi sa usa ka siyagit sa usa namo ka silingan diha sa bentana,” misugilon si Luis Chitlango, usa ka 32-anyos nga Saksi.
Si Chitlango mipatin-aw: “Sa pagkawas namo sa higdaanan, nadungog namo ang kusog nga hinaganas sa tubig. Sa pagkalagiw namo, gikahinagbo namo ang daghang bitin. Sa pagkaalas-sayis, nakaabot mi sa taastaas nga yuta, apan sa hapit nang moudto sa dihang mitubo na ang tubig bisan asa, kinahanglang mokatkat na mi sa mga kahoy. Dihay 20 ka tawo sa among grupo.
“Mga lalaki ang unang mikatkat sa mga kahoy. Dayon gitunol sa mga babaye ang mga bata ngadto kanila, ug gipanghigot kini sila sa mga sanga sa kahoy. Dayon misunod ang mga babaye uban sa ilang mga masuso. Matag karon ug unya, manganaog mi sa mga kahoy ug mangulkog sa yuta ilawom sa tubig aron manguykoy ug mani, nga nahibaloan namong gitanom sa maong lugar.
“Human sa tulo ka adlaw gikauyonan nga manglakaw ming tanan ngadto sa Chókwè. Abot sa among dughan ang tubig, ug gisungsong pa gayod namo ang bul-og sa baha. Diha sa dalan nakita namo ang daghang tawo nga diha sa mga kahoy ug sa mga atop. Sa pagkasunod adlaw mihubas na ang tubig nga kaagian na sa mga trak dekarga aron makaabot sa siyudad ug magdala sa mga tawo ngadto sa Macia.”
Ang Kampo sa Kagiw sa mga Saksi
Sa Marso 4 ang sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova nangabang ug usa ka ayroplano ug nagdala sa mga hawas ngadto sa dapit nga may katalagman. Ang dakong bahin sa populasyon milalin na ngadto sa Macia, nga gihimo nang dako kaayong kampo alang sa mga kagiw. Daghang biktima sa baha ang nag-antos sa trangkaso, malnutrisyon, malarya, ug uban pang mga sakit.
Ang kahimtang maoy sama sa natad sa panggubatan. Ang mga helikopter nga gipadala sa nagkalainlaing mga nasod nagpuno sa langit ibabaw sa siyudad ug nanugpa sa giayom-ayom nga mga tugpahanan aron ikanaog ang mga hinabang. Sa nangabot sa Macia ang tem sa mga Saksi nga nagdalag hinabang, gihikay nila dili lang ang pagpakaon sa mga biktima kondili nagpatindog usab silag infirmary [usa ka dapit aron maatiman didto ang mga masakiton]. Hinuon, mikuha una silag pagtugot gikan sa lokal nga mga awtoridad, kinsa midayeg sa ilang mga paningkamot.
Matag buntag didto sa kampo sa mga Saksi, nga gipuy-an sa duolag 700 ka Saksi ug uban pa, usa ka teksto sa Bibliya ang hisgotan sa alas 6:30 s.b. Kon andam na ang pagkaon nga gihikay sa mga Kristohanong igsoong babaye, tawgon ang mga ngalan sa mga ulo sa pamilya. Ipaila lang niya sa iyang mga tudlo kon pila ka plato ang iyang gikinahanglan, ug ihatod ra ang pagkaon.
Organisado kaayo ang tanang bahin sa kinabuhi sa kampo. Pipila ka tawo ang gitudlo nga maoy mopalit ug pagkaon; ug ang uban mao ang magpanalipod sa kahinlo sa tubig nga imnonon, sa paghinlo sa mga kasilyas, ug uban pa. Ang maayong organisasyon namatikdan sa mga opisyal sa gobyerno, kinsa mikomento: ‘Maayo kaayo kining dapita. Tanan dunay makaon, ug walay away.’ Usa ka lokal nga awtoridad miingon: ‘Kinahanglang duawon sa tanan ang kampo sa mga Saksi aron masuta kon giunsa paghimo ang mga butang.’
Gipatawag sa tingob sa komite sa hinabang ang mga Kristohanong ansiyano ug gipahibalo sila nga ang sangang buhatan mihimog mga kahikayan sa pagtukod ug mga balay ug mga Kingdom Hall ingon man sa pagtagana sa uban pang pangunang kinahanglanon sa mga biktima sa baha. Pagkasunod buntag panahon sa paghisgot nila sa teksto sa Bibliya niadtong adlawa, gipahibalo ang maylabot niining mga planoha. Ang pagpamakpak maoy dugaydugay.
Bisan pag miamot ang mga awtoridad ug duha ka dagkong tolda, daghan diha sa kampo nangatulog gihapon sa gawas. Busa usa ka tem taliwala sa mga biktima sa baha ang giorganisar aron sa pagtukod ug dakong Kingdom Hall sa luna nga gipanag-iya sa lokal nga kongregasyon. Ginama kini sa mga tangbo ug atop nga sin—estilo sa Mozambique—nga makapahiluna ug 200 ka tawo. Gihuman lang kini sa duha ka adlaw!
Pagpangita sa mga Nahilain
Sa kasamtangan, sa Marso 5, human nga ang tubig daw mihubas na, usa ka tem sa hinabang ang giporma aron mobiyahe ngadto sa lungsod sa Aldeia da Barragem, nga nahimutang sa usa sa unang mga rehiyon nga gilunopan. Dinhi adunay usa ka kongregasyon nga gilangkoban ug mga 90 ka Saksi, ug wala pa gayoy balita gikan kanila.
Sa pagpadulong didto, naagian sa tem ang Chihaquelane, usa ka dakong kampo sa kagiw nga may duolag 100,000 ka tawo. Sa matag kilid sa dalan, diin sa daghang dapit kini gibanlas, ang rehiyon gilunopan kutob sa makita sa mata. Usa ka membro sa tem mikomento: “Sa pag-abot namo sa Chókwè, nakita namo ang usa ka awaaw nga dapit. Daghang balay sa may entrada sa siyudad ang gilunopan pa abot sa mga atop. Ang kadaghanan sa mga balay gilapawan sa tubig. Nagkangitngit na, ug mga 25 kilometros pa ang among daganon sa dili pa moabot sa Aldeia da Barragem.”
Sa pagkagabii, ang tem sa kataposan nahiabot sa ilang destinasyon. Nahinumdom ang usa ka membro sa tem: “Mihunong ug naghunahuna mi kon unsay sunod namong buhaton.” Dayon mitungha ang mga tawo, nga naninggit: “Mga igsoon!” ug dihay kusog, malipayong pagkinataw-anay. Sa dihang nakita nila ang mga suga sa duha ka sakyanan, ang lokal nga mga Saksi naghunahuna dayon nga malagmit kadto ilang mga igsoon, ug gisuginlan nila ang uban niini. Nakadayeg pag-ayo ang mga nanan-aw, nga nag-ingon: ‘Aduna gayoy gugma kining mga tawhana. Nagdala silag pagkaon ug nanganhi aron sa pagduaw!’
Pagtaganag Padayong Pag-atiman
Ang mga igsoon gikan sa Aldeia da Barragem gitabangan nga makaabot sa kampo sa Macia, diin gihatagan silag makaon, puy-anan, ug pagtambal. Sa kasamtangan, nagakalisod ang kahimtang sa Macia. Nihit na ang pagkaon, tambal, ug sugnod, kay ipadala man lang kini pinaagig ayroplano. Dihay dinaliang panginahanglan nga mapasig-uli ang usa ka dalan nga maagian paingon sa Maputo. Gihimo kini sa Marso 8.
Bug-os nang gilunopan ang dakong siyudad sa Xai-Xai. Sa pipila ka dapit sa sentro niini, ang tubig may giladmon nga tulo ka metros! Giporma sa mga Saksi ang usa ka komite sa hinabang sa pag-atiman sa ilang mga igsoon didto. Dugang pa, ang mga komite giorganisar sa pag-atiman sa mga nanginahanglan sa mga probinsiya sa Sofala ug sa Manica.
Ang mga hinabang naggikan sa mga Saksi sa ubang mga nasod. Pananglitan, gihikay sa sangang buhatan sa Habagatang Aprika nga mapadala ang daghan kaayong besti, habol, ug uban pang mga butang. Ug ang tibuok-kalibotang hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova, sa Brooklyn, New York, mihikay nga mabatonan ang salapi sa pag-atiman niadtong naapektohan sa katalagman.
Sa mihubas na gayod ang tubig ug naihap na ang mga nawad-ag panimalay, gisugdan ang pagpanukod pag-usab sa mga balay ug mga Kingdom Hall. Gitukod ang usa ka komite sa pagpanukod-pag-usab ug gipaluyohan kini sa daghang boluntaryo nga mitrabaho dayon. Sukad niadto, kapin na sa 270 ka balay ingon man labing menos lima ka Kingdom Hall ang natukod pag-usab.
Namatikdan sa mga tawo ang unang mga balay nga gitukod sa Saksing mga boluntaryo. Usa ka silingan mikomento: ‘Nagsimba kamo sa usa ka Diyos nga buhi. Nalimtan sa among mga pastor ang ilang mga karnero nga nag-antos. Apan, kamo nakabaton niining nindot nga mga balay.’ Sa maong mga dapit daghan ang madinawaton sa mensahe sa Gingharian nga giwali sa mga Saksi ni Jehova, ug ubay-ubayng mga pagtuon sa Bibliya ang nasugdan.—Mateo 24:14; Pinadayag 21:3, 4.
Bisag daghang Saksi ang nawad-an sa tanan nilang materyal nga mga kabtangan, walay usa ang nawad-an sa ilang pagtuo. Hinunoa, napalig-on ang ilang pagtuo sa Diyos nga Jehova ug sa ilang tibuok-kalibotang kapunongan sa isigkamagtutuo. Mapasalamaton sila sa ilang mahigugmaong internasyonal nga panag-igsoonay, nga walay langang misanong niining makalilisang nga katalagman. Personal nilang nasinatian ang malumong pag-atiman ug panalipod ni Jehova, ug kanunay nilang mahinumdoman ang panultihon sa Bibliya nga: ‘Dako si Jehova.’—Salmo 48:1.
[Hulagway sa panid 24, 25]
Lapokong katubigan misanap sa siyudad sa Xai-Xai
[Hulagway sa panid 25]
Mga hinabang gipadala pinaagig ayroplano
[Hulagway sa panid 26]
Ang tem sa hinabang nga mga Saksi nagpahimutang ug usa ka infirmary
[Hulagway sa panid 26]
Bag-ong mga balay padayong gipanukod
[Hulagway sa panid 26]
Ang kinadak-ang kampo sa kagiw gipuy-an sa 100,000 ka tawo