Pagtagana sa mga Anak sa Ilang Gikinahanglan

KLARO nga ang mga bata nagkinahanglan ug kanunayng pagtagad, ug dayag nga daghan ang wala makadawat sa ilang gikinahanglan. Ang kahimtang sa mga batan-on karon nagpaila nga ingon gayod niana ang nahitabo. “Sukad masukad karon pa nahitabo nga ang atong mga batan-on nahimulag pag-ayo sa ilang mga pamilya, nga hinikawan pag-ayo sa praktikal nga kasinatian ug praktikal nga kaalam,” masulub-ong misulti ang usa ka tigdukiduki nga gikutlo diha sa The Globe and Mail sa Toronto, Canada.

Unsang sayop ang nahimo? Masubay ba ang problema, labing menos sa bahin, ngadto sa kapakyasan sa pagkaamgo sa kahinungdanon sa paghatag ug pagtagad sa mga bata? “Kitang tanan kinahanglang makakat-on sa mga kahanas nga gikinahanglan sa pagkahimong mga ginikanan,” misaysay ang usa ka sikologo nga nagtabang sa gamayg-kita nga mga babaye aron makakat-on kon unsaon pag-atiman sa ilang bag-ong natawo nga mga bata. “Ug kita kinahanglang makaamgo nga dagaya kitang pagabalosan alang sa panahon nga atong gigugol uban sa atong mga anak karon.”

Bisan ang mga masuso kinahanglang hatagan kanunay ug instruksiyon. Dili lang sulod sa pipila ka minuto matag karon ug unya kondili kanunay—oo, sa tibuok adlaw. Ang panahon nga gigugol uban sa mga bata sukad sa masuso pa sila hinungdanon alang sa ilang maayong pagtubo.

Panginahanglan sa Pagpangandam

Aron matuman ang ilang bug-at nga responsibilidad, ang mga ginikanan kinahanglang mangandam sa pagkahimugso sa ilang bata. Makakat-on sila gikan sa prinsipyo nga gipunting ni Jesu-Kristo mahitungod sa kahinungdanon sa pagplanong daan. Siya miingon: “Kinsa kaninyo nga buot magtukod ug torre nga dili una molingkod ug kuwentahon ang gasto?” (Lucas 14:28) Ang pagmatuto sa mga bata—kasagarang gitawag ug 20-ka-tuig nga proyekto—mas komplikado pa kay sa pagtukod ug torre. Busa aron magmalamposon sa pagmatuto sa usa ka bata, gikinahanglan ang usa ka plano, ingnon ta, alang sa maong trabaho.

Una, hinungdanon ang mental ug espirituwal nga pagpangandam aron sa pagtuman sa mga responsibilidad sa pagkaginikanan. Ang usa ka pagtuon sa 2,000 ka mabdos nga mga babaye sa Alemanya nagpadayag nga ang mga anak sa mga inahan nga nagpaabot nga makabaton ug pamilya mas himsog—sa emosyonal ug pisikal—kay sa mga anak sa mga inahan nga walay gusto sa ilang mga bata. Sa laing bahin, ang usa ka tigdukiduki nagbanabana nga ang usa ka babaye nga natanggong sa usa ka gubot nga kaminyoon adunay 237 porsiyento nga mas dakog risgo sa pagpanganak ug usa ka bata nga nadaot sa emosyon o sa pisikal kay sa usa ka babaye nga anaa sa usa ka relasyon nga may kasegurohan.

Nan, klaro nga ang mga amahan hinungdanon sa malamposong pagtubo sa usa ka bata. Si Dr. Thomas Verny nag-ingon: “Pipila lang ka butang ang mas peligroso sa bata, sa emosyonal ug sa pisikal, kay sa usa ka amahan nga nag-abuso o nagpasagad sa iyang mabdos nga asawa.” Sa pagkatinuod, subsob nga giingon nga ang kinamaayohang gasa nga madawat sa usa ka bata mao ang amahan nga nahigugma sa inahan niini.

Ang mga hormone nga adunay kalabotan sa kabalaka ug kapit-os, nga ipagula nganha sa sapasapa sa dugo sa inahan, makaapektar sa bata diha sa tiyan. Apan, morag gipakita sa ebidensiya nga ang grabe o dugay lamang nga kabalaka sa inahan, inay kay ang panagsang negatibo nga mga emosyon o makapapit-os nga mga hitabo, ang peligroso. Morag ang labing hinungdanon mao ang pagbati sa nagsabak nga inahan sa iyang wala pa matawong bata.a

Komosta kon ikaw mabdos ug ang imong bana dili mapaluyohon, o komosta kon ikaw mismo dili gusto nga mahimong inahan? Dili talagsaon nga ang mga sirkumstansiya mahimong magpahinabo sa usa ka babaye nga maguol bahin sa iyang pagmabdos. Bisan pa niana, hinumdomi gayod nga dili sad-an ang bata. Nan, sa unsang paagi mahuptan nimo ang kalmadong tinamdan bisan pa sa malisod nga mga sirkumstansiya?

Ang maalamong pagtultol nga gitagana diha sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya, nakatabang sa milyonmilyon. Kini nag-ingon: “Sa tanang butang pinaagi sa pag-ampo ug pangamuyo uban ang pagpasalamat ipahibalo ang inyong mga pangaliya sa Diyos; ug ang kalinaw sa Diyos nga labaw sa tanang panghunahuna magbantay sa inyong mga kasingkasing ug sa inyong mga gahom sa pangisip pinaagi kang Kristo Jesus.” Matingala ka kon sa unsang paagi ang pagpadapat nianang mga pulonga makatabang kanimo sa pagsunod niining tambaga: “Ayaw kabalaka sa bisan unsang butang.” (Filipos 4:6, 7) Bation nimo ang tabang ug pag-atiman sa Maglalalang, kinsa makaamoma kanimo.—1 Pedro 5:7.

Dili Talagsaong Kasinatian

Sa unang pipila ka semana human sa pagpanganak, ang ubang batan-on nga mga inahan makasinati ug dili-ikapatin-awng kasubo ug kaluya. Bisan ang mga babaye nga malipayng makabaton ug anak mahimong sapoton. Dili talagsaon ang ingon nianang mga kausaban sa buot. Tungod kini kay human sa pagpanganak, ang mga babaye makasinati ug dagkong kausaban sa mga sukod sa hormone. Komon usab alang sa usa ka bag-ong inahan nga mabug-atan sa mga kinahanglanon sa pagkainahan—pagpakaon, pag-ilis sa mga lampin, ug pag-atiman sa bata, kinsa walay ideya bahin sa panahon.

Ang usa ka inahan mibati nga ang iyang anak naghilak aron lamang sa pagsakit kaniya. Dili ikatingala nga ang usa ka espesyalista sa pagmatuto sa mga anak nga taga-Japan nag-ingon: “Walay makalingkawas sa pagsinatig kapit-os gumikan sa pagmatuto sa mga anak.” Sumala niining maong espesyalista, “ang labing hinungdanong butang mao nga ang usa ka inahan dili gayod magpalain sa iyang kaugalingon.”

Bisan pag ang usa ka inahan mobatig kaguol usahay, mapanalipdan niya ang iyang anak nga dili maapektahan sa mga kausaban sa iyang buot. Ang magasing Time nagtaho: “Ang magul-anong mga inahan nga nakabuntog sa ilang kaguol, nga kanunayng naghatag ug pagtagad sa ilang mga anak ug nakigbahin sa makalingawng mga dula, adunay mga anak nga mas malipayon.”b

Kon sa Unsang Paagi Makatabang ang Amahan

Ang amahan sa bata kasagarang mao ang anaa sa maayong kahimtang nga makatagana sa gikinahanglang tabang ug pagpaluyo. Sa dihang ang bata mohilak sa tungang gabii, sa daghang kaso ang amahan makaatiman sa mga panginahanglan sa bata aron ang iyang asawa makatulog. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang mga bana angayng magtratar kanunay sa ilang mga asawa uban ang konsiderasyon diha sa ilang pagpuyo nga magkauban.”—1 Pedro 3:7, The Jerusalem Bible.

Si Jesu-Kristo naghatag ug hingpit nga panig-ingnan nga angayng sundon sa mga bana. Gihatag pa gani niya ang iyang kinabuhi alang sa iyang mga sumusunod. (Efeso 5:28-30; 1 Pedro 2:21-24) Busa, ang mga bana nga andam mosakripisyo sa ilang kaugalingong mga kaharuhay aron motabang sa pag-atiman sa bata nagasundog kang Kristo. Sa pagkatinuod, ang pagmatuto sa mga bata maoy hiniusang kalihokan, usa ka tinabangay nga paningkamot diin ang duha ka ginikanan kinahanglang makigbahin.

Usa ka Hiniusa, Tinabangay nga Paningkamot

“Ingong bana ug asawa, gihisgotan namo pag-ayo kon sa unsang paagi matutuon namo ang among anak nga babaye,” matod pa ni Yoichiro, nga amahan sa dos anyos nga batang babaye. “Sa matag higayon nga motungha ang usa ka isyu, among hisgotan kon unsay among buhaton.” Naamgohan ni Yoichiro nga ang iyang asawa nagkinahanglan ug igong pahulay, ug kasagarang dad-on niya ang iyang anak nga babaye kon may dalikyaton siya pag-adto.

Sa karaang mga panahon, sa dihang ang mga pamilya kasagarang dagko ug suod, ang mga ginikanan tabangan sa mas magulang nga mga anak ug sa mga paryente sa pag-atiman sa ilang anak. Busa dili ikatingala nga ang usa ka trabahante sa Child-Rearing Support Center sa Kawasaki, Japan, nag-ingon: “Sa kadaghanang kaso, ang mga inahan mahupayan kon sila makig-estorya sa uban bahin sa maong butang. Uban sa diyutayng tabang, daghang inahan ang nakasagubang bisan pa sa mga kababagan.”

Ang magasing Parents nag-ingon nga ang mga ginikanan “nagkinahanglan ug grupo sa mga tawo nga ilang matawag aron kasumbongan sa ilang mga kabalaka.” Asa makaplagi ang maong grupo sa mga tawo? Pinaagi sa pagkahimong bukas ug hunahuna ug pagpamati sa ilang kaugalingong mga ginikanan o mga ugangan, ang bag-ong mga inahan ug mga amahan makabenepisyog dako. Siyempre, ang mga apohan angayng makaamgo nga ang batan-ong magtiayon mao ang mohimo sa kataposang mga desisyon.c

Ang laing tabang nga subsob nga masaligan sa batan-ong mga ginikanan mao ang mga isigkamagtutuo. Diha sa lokal nga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova, makakaplag kamo ug mga tawo nga adunay taas nga kasinatian sa pagmatuto sa mga anak ug kinsa andam nga mamati sa inyong mga problema. Makahatag sila ug pipila ka mapuslanong mga sugyot. Kasagaran, makapangayo ka ug tabang sa “tigulang nga mga babaye”—nga maoy pagtawag sa Bibliya niadtong adunay mas dakog kasinatian sa Kristohanong pagkinabuhi—kinsa andam nga motabang sa mas batang mga babaye.—Tito 2:3-5.

Tinuod, ang mga ginikanan kinahanglang magmapilion sa dihang mamati sa mga opinyon sa uban. “Sa kalit lang, ang tanang tawo sa among palibot nahimong mga eksperto bahin sa mga bata,” matod ni Yoichiro. Ang iyang asawa, si Takako, miangkon: “Sa sinugdan, natugaw ako sa mga sugyot nga gihatag sa uban, tungod kay gibati nako nga sila nanaway sa akong kakulang ug kasinatian ingong ginikanan.” Bisan pa niana, pinaagi sa pagkat-on gikan sa uban, daghang bana ug mga asawa ang natabangan sa pagbaton ug timbang nga panglantaw sa pagtagana kon unsay gikinahanglan sa ilang mga anak.

Ang Kinamaayohang Tabang nga Mabatonan

Bisan pa ug morag walay makatabang kanimo, adunay usa ka kasaligang tuboran sa kusog. Kana mao si Jehova nga Diyos, ang usa nga naglalang kanato, ang usa kansang mata nakakita “bisan sa binhi” niadtong nangatawo sa yuta. (Salmo 139:16) Kas-a si Jehova miingon sa iyang katawhan sa karaang kapanahonan, sumala sa girekord diha sa iyang Pulong, ang Bibliya: “Malimot ba ang usa ka asawa sa iyang masuso nga sa ingon dili niya kaluy-an ang anak sa iyang tiyan? Bisan kining mga babayhana makalimot, apan ako mismo dili makalimot kanimo.”—Isaias 49:15; Salmo 27:10.

Sa pagkatinuod, si Jehova dili malimot sa mga ginikanan. Diha sa Bibliya, siya nagtagana kanila ug maayo kaayong mga lagda alang sa pagmatuto sa mga anak. Pananglitan, mga 3,500 ka tuig kanhi, ang manalagna sa Diyos nga si Moises misulat: “Higugmaon mo si Jehova nga imong Diyos sa bug-os mong kasingkasing ug sa bug-os mong kalag ug sa bug-os mong kusog.” Dayon miingon si Moises: “Kining mga pulonga [lakip na ang tambag sa paghigugma ug pag-alagad kang Jehova] nga akong gisugo kanimo niining adlawa kinahanglan nga maanaa sa imong kasingkasing; ug isilsil mo kini sa imong anak ug magsulti ka mahitungod niini sa maglingkod ikaw sa imong balay ug sa maglakaw ikaw sa dalan ug sa imong paghigda ug sa imong pagbangon.”—Deuteronomio 6:5-7.

Sa inyong hunahuna, unsay diwa niining maong sugo sa Pulong sa Diyos? Dili ba nga ang pagtudlo sa inyong mga anak angay nga mahimong makanunayon, padayon nga proseso nga ginahimo adlaw-adlaw? Sa pagkatinuod, dili pa igo ang basta pag-eskedyul lamang sa gitawag ug dekalidad nga panahon alang sa inyong mga anak matag karon ug unya. Tungod kay ang hinungdanong mga yugto sa komunikasyon subsob nga motungha nga kinaiyanhon, kinahanglang kanunay kamong mogahin ug panahon alang sa inyong mga anak. Ang pagbuhat niana magpaposible kaninyo sa pagtuman sa sugo sa Bibliya: “Bansaya ang bata subay sa dalan nga alang kaniya.”—Proverbio 22:6.

Ang hustong pagbansay sa mga bata naglakip sa pagbasa ug kusog ngadto kanila. Ang Bibliya nagtug-an kanato nga ang unang-siglo nga tinun-an nga si Timoteo ‘nahibalo sa balaang mga sinulat sukad pa sa pagkamasuso.’ Busa dayag nga ang iyang inahan nga si Eunice, ug apohan nga si Loida nagbasa ug kusog ngadto kaniya sa dihang masuso pa siya. (2 Timoteo 1:5; 3:​14, 15) Maayong magsugod sa pagbuhat niana sa dihang magsugod kamo sa pagpakigsulti sa inyong masuso. Apan unsay mahimo ninyong basahon, ug unsa ang labing maayong paagi nga matudloan ninyo bisan ang usa ka masuso?

Padungga ang inyong anak nga nagbasa kamo sa Bibliya. Dayag nga mao kanay gibasa ngadto kang Timoteo. May mga libro usab nga makapasinati sa mga bata sa Bibliya pinaagi sa daghag-kolor nga mga hulagway. Makatabang kini sa bata sa aktuwal nga paghanduraw sa mga butang nga gitudlo sa Bibliya. Pananglitan, anaa ang Akong Basahon sa mga Estorya sa Bibliya ug Ang Labing Bantogang Tawo nga Nabuhi Sukad. Pinaagi sa maong mga libro, natisok sa hunahuna ug kasingkasing sa milyonmilyong bata ang mga pagtulon-an sa Bibliya.

Ingon sa gisulti sa Bibliya, “ang mga anak maoy panulondon gikan ni Jehova; ang bunga sa tiyan maoy usa ka ganti.” (Salmo 127:3) Ang inyong Maglalalang nagpiyal kaninyo ug usa ka “panulondon,” usa ka hiligugmaong bata, nga mahimong tuboran sa garbo ug kalipay. Ang pagmatuto ug mga anak, ilabina aron mahimong mga magdadayeg sa ilang Maglalalang, sa pagkatinuod maoy magantihong karera!

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 8]

Ang pagbati sa inahan sa iyang wala pa matawong bata hinungdanon kaayo

[Hulagway sa panid 9]

Bisan tuod ang bag-ong inahan makasinati tingali ug mga kausaban sa buot human sa pagpanganak, dako ang iyang mahimo aron ang iyang bata mobating gihigugma ug may kasegurohan

[Hulagway sa panid 10]

Ang mga amahan adunay responsibilidad nga makigbahin sa pag-atiman sa bata

[Hulagway sa panid 10]

Ang pagbasa ngadto sa bata angayng magsugod sa pagkamasuso