Ang Pagtuaw Alang sa Reporma
TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA ALEMANYA
“Kon batabata pa unta ko, sugdan ko ang usa ka kalihokan sa pagreporma!” mipatugbaw si Anna, usa ka 80-anyos nga babaye sa Alemanya. “Unsa may imong usbon?” nangutana si Robert. “Ang tanan!” mitubag si Anna.
DAGHAN ang mouyon kang Anna. Usa ka surbi nga gihimo sa Alemanya sa tungatunga sa katuigan sa 1990 nagbutyag nga 2 sa matag 3 ka tawo nga gisurbi mibati nga gikinahanglan ang ‘layog-abot nga mga reporma ug hinungdanong mga kausaban sa katilingban.’ Tingali susama ang kahimtang sa nasod nga imong gipuy-an.
Sa dihang mangusog na ang publiko sa pagpangayog kausaban, ang mga opisyal kasagarang mosaad nga dunay himoong reporma. Maylabot sa pagreporma sa edukasyon, si Frederick Hess, nga usa ka luyoluyong propesor sa edukasyon ug sa gobyerno, misulat: “Kasagaran ang reporma mao dayon ang himoon aron sa pagpasalig sa dili-mapailobong katawhan.” Atong mabasa ang mga ulohang-balita sa mantalaan nga nagpahibalo sa mga plano sa pagreporma sa sistema sa pagpangayog buhis, pag-atiman sa panglawas, pagpanguma, ug sa pamalaod. Atong madunggan ang bahin sa giplanong pagreporma sa edukasyon, paghatag ug hinabang, ug mga sistema sa pagsilot.a Atong mabasahan usab nga ang mga membro sa pipila ka iglesya nangayog reporma labot sa doktrina.
Pagtandi sa mga Resulta sa Pagreporma ug sa Presenteng Kahimtang
Unsay nagpaluyo sa gipangayong kausaban? Ang mga tawo kanunayng naningkamot sa pagpauswag sa katilingban nga iyang gipuy-an. Gisulayan niya kana pinaagig eleksiyon, paggasto ug salapi, pamalaod, o pinaagig kabangisan. Kini maoy resulta sa dulot nga tinguha sa tawo sa pagpauswag sa iyang kahimtang sa kinabuhi, sa pagkab-ot ug mas maayong kaugmaon alang sa iyang mga anak, o sa pagtuboy sa katilingban aron motumbas sa iyang mithianong mga panghunahuna bahin sa kaayohan, moralidad, ug hustisya. Basta adunay mga tawong nakigbisog sa pag-eskapar sa makadaot nga mga epekto sa kawalay-alamag, balatian, kakabos, ug kagutom, aduna gihapoy pagtuaw alang sa reporma.
Bisan tuod daghan ang gustog reporma, lahi ang gihunahuna sa uban bahin sa mga repormador ug sa kon unsay gusto nilang kab-oton. Palabihon sa uban nga dili usbon ang dagan sa katilingban, nga ipabilin ang presenteng kahimtang niini. Giisip nila ang mga repormador ingong dili-praktikal nga mga tawo kinsa buot mousab sa kalibotan apan wala gayoy hibangkaagan sa tinuod nga nagakahitabo. Ang Handbuch der deutschen Reformbewegungen 1880-1933 (Giyang Basahon Alang sa mga Kalihokan sa Pagreporma sa Alemanya 1880-1933) nag-ingon nga ang mga repormador maoy “kasagarang puntirya sa pagsaway, politikal nga kartuning, mga karikatura ug kantalita.” Ang Pranses nga magsusulat ug drama nga si Molière kas-a miingon: “Sa tanang binuang nga mga ideya walay molabaw sa tinguha sa paghimo sa kalibotan nga usa ka mas maayong dapit.”
Unsay imong hunahuna? Moarang-arang ba ang kalibotan pinaagi sa reporma? O ang mga repormador ba mao lamay dili-praktikal nga mga tawo? Komosta na man ang gihimong mga pagreporma sa miagi? Nakab-ot ba niadtong nagduso niini ang ilang mga tumong? Ang sunod nga mga artikulo maghisgot niining mga isyuha.
[Footnote]
a Uyon sa gihisgotang katuyoan niini, ang Pagmata! “sa kanunay walay gidapigan sa politika.” Kining maong paghisgot bahin sa reporma gituyo aron sa paghatag ug kasayoran sa among mga magbabasa ug pagpunting sa bugtong tinuod nga kasulbaran sa mga panginahanglan sa katawhan.