Mga Batan-on Nangutana . . .
Sa Unsang Paagi Ako Makahunong sa Pagpasakit sa Akong Kaugalingon?
“Dili nako makontrolar ang akong kaguol. Dayon duna akoy nakaplagan nga akong makontrolar —ang pisikal nga kasakit.”—Jennifer, 20.a
“Sa dihang ako masuko, akong samaran ang akong kaugalingon. Mao kadto ang akong paagi sa paghilak. Ako sagad nga mas malipayon human niana.”—Jessica, 17.
“Wala nako kana buhata sulod na sa mga duha ka semana. Dugay na kana para nako. Sa akong hunahuna dili na gayod ako makahunong.”—Jamie, 16.
SI Jennifer, Jessica, ug Jamie dili magkaila, apan managsama sila sa daghang paagi. Silang tulo magul-anon. Ug silang tulo misagop sa samang pamaagi sa pagsagubang sa ilang kaguol. Si Jennifer, Jessica, ug Jamie mibatig temporaryong kahupayan pinaagi sa pagpasakit-sa-kaugalingon.b
Bisan pag morag katingad-an kini, ang pagpasakit-sa-kaugalingon—nga naglakip sa pagsamad-sa-kaugalingon—nahimong komon kaayo taliwala sa mga tin-edyer ug mga hohamtong. Ang National Post sa Canada nag-ingon nga tungod nianang batasana “nalisang ang mga ginikanan, nalibog ang mga guidance counsellor [sa eskuylahan] ug nasulayan ang katakos sa mga doktor.” Kini usab nag-ingon nga ang pagpasakit-sa-kaugalingon “lagmit mahimong usa sa kinagrabehang mga pagkagiyan nga nahibaloan sa mga doktor.” Ikaw ba o ang usa nga suod kanimo naulipon niini nga batasan? Kon mao, unsay imong mahimo bahin niini?
Una, paningkamoting masabtan ang hinungdan kon nganong ikaw matukmod sa pagpasakit sa imong kaugalingon. Hinumdomi, ang pagsamad sa kaugalingon dili lamang usa ka batasan nga epekto sa sakit sa nerbiyos. Kasagaran, kini maoy paagi sa pagsagubang sa usa ka matang sa kapit-os. Ang tawo nga nagpasakit sa kaugalingon naggamit sa pisikal nga kasakit aron mahupayan ang emosyonal nga kasakit. Busa suknaa ang imong kaugalingon: ‘Nganong ako mang pasakitan ang akong kaugalingon? Unsa may akong gihunahuna sa dihang bation nako ang agda sa pagsamad sa akong kaugalingon?’ Aduna bay kahimtang sa imong kinabuhi—tingali maylabot sa imong pamilya o imong mga higala—nga nakapaguol kanimo?
Walay duhaduha nagkinahanglag kaisog aron imong mahimo ang maong pagsusi-sa-kaugalingon. Apan daghan gayod ang mga kaayohan. Sagad, kini mao ang unang lakang sa paghunong sa batasan sa pagpasakit-sa-kaugalingon. Apan, labaw pa ang gikinahanglan kay sa pagkasayod lamang sa mga hinungdan sa imong batasan.
Ang Kaayohan sa Pagsugid
Kon ikaw tigpasakit-sa-kaugalingon, ikaw matabangan pinaagi sa pagpadayag sa imong kaguol ngadto sa usa ka kasaligan ug hamtong nga higala. Ang usa ka panultihon sa Bibliya nag-ingon: “Ang kabalaka maghikaw kanimo sa kalipay, apan ang malulotong mga pulong maglipay kanimo.” (Proverbio 12:25, Today’s English Version) Kon imong isugid sa uban ang imong kabalaka, imong madunggan ang makapahupay, maluloton nga mga pulong nga imong gikinahanglan.—Proverbio 25:11.
Kinsay angay nimong duolon? Maayong duolon nimo ang usa nga mas magulang kanimo nga nagpasundayag ug kaalam, kahamtong, ug kamabination. Ang mga Kristohanon makaduol sa mga ansiyano sa kongregasyon, nga maoy “sama sa usa ka tagoanang dapit gikan sa hangin ug usa ka salipdanang dapit gikan sa bagyo, sama sa mga sapa sa tubig sa usa ka walay-tubig nga yuta, sama sa landong sa usa ka dako kaayong bato sa usa ka umaw nga yuta.”—Isaias 32:2.
Tinuod, ang pagbutyag sa imong sekreto ngadto sa lain lagmit makahahadlok. Tingali bation nimo ang gibati ni Sara. “Sa sinugdan, nalisdan ako sa pagsalig kang bisan kinsa,” siya miingon. “Nagtuo ako nga sa dihang ang mga tawo makaila na kanako—bug-os nga makaila sa akong pagkatawo—sila mopalayo na kanako nga maglagot ug mayugot.” Apan, kay iyang gisugid, nasabtan ni Sara ang kamatuoran sa gisulti sa Bibliya sa Proverbio 18:24: “Adunay higala nga mounong labaw pa kay sa usa ka igsoon.” Siya miingon: “Wala gayod ako pakaulawi sa hamtong nga mga Kristohanon nga akong gisuginlan, bisan unsay akong gibutyag kanila bahin sa akong mga batasan sa pagpasakit-sa-kaugalingon. Hinunoa, gihatagan nila ako ug mapuslanong mga sugyot. Sila nangatarongan kanako pinasukad sa Kasulatan, nga mapailobong nagdasig kanako sa dihang ako mibatig kaguol ug hilabihang kawalay-pulos.”
Nganong dili ipakigsulti ang imong problema labot sa pagpasakit-sa-kaugalingon? Kon gibati nimong malisdan ka sa pagpakig-estorya sa personal, sulayi nga makigkomunikar pinaagi sa sulat o sa telepono. Ang pagsugid mahimong usa ka positibong lakang aron ikaw maulian. Matod pa ni Jennifer, “Ang labing importante mao ang pagkasayod nga dunay usa nga nahingawa gayod kanako, nga adunay usa nga akong makaestorya sa dihang ako mawad-ag paglaom.”c
Ang Kahinungdanon sa Pag-ampo
Si Donna mibati nga daw wala na siyay mahimo pa. Sa usa ka bahin, siya mibati nga siya nagkinahanglan sa tabang sa Diyos. Sa laing bahin, siya naghunahuna nga dili siya tabangan sa Diyos hangtod nga dili siya mohunong sa pagsamad sa iyang kaugalingon. Unsay nakatabang kang Donna? Ang usa nga nakatabang mao ang pagpamalandong sa 1 Cronicas 29:17, nga nagtawag kang Jehova nga Diyos ingong “tig-usisa sa kasingkasing.” “Nasayod si Jehova nga sa akong kasingkasing buot ko gayod nga hunongon na ang pagsamad sa akong kaugalingon,” nag-ingon si Donna. “Human ako moampo kaniya alang sa tabang, ako natingala, kay ako anam-anam nga nalig-on.”
Ang salmistang si David, kinsa nakaagom sa daghang kalisdanan, misulat: “Itugyan ang imong palas-anon kang Jehova, ug siya magasapnay kanimo.” (Salmo 55:22) Oo, si Jehova nasayod sa imong pag-antos. Labaw pa niana, ‘siya may kahingawa kanimo.’ (1 Pedro 5:7) Kon gihukman ka sa imong kasingkasing, hinumdomi nga ang Diyos ‘mas labaw kay sa imong kasingkasing ug nahibalo sa tanang butang.’ Oo, iyang nasabtan kon nganong imong pasakitan ang imong kaugalingon ug kon nganong nalisdan ka sa paghunong niana. (1 Juan 3:19, 20) Kon ikaw moduol kaniya diha sa pag-ampo ug manlimbasog sa pagbuntog niini nga batasan, siya “sa pagkatinuod magatabang kanimo.”—Isaias 41:10.
Apan, unsa na man kon kini mosugmat? Nagpasabot ba kana nga ikaw bug-os nga napakyas? Wala gayod! Ang Proverbio 24:16 nag-ingon: “Ang tawong matarong mahimong matumba sa makapito, ug siya mobangon gayod.” Nagpalandong nianang bersikuloha sa Bibliya, si Donna miingon, “Ako natumba kapin sa pito ka higayon, apan wala ako molunga.” Nakaplagan ni Donna nga hinungdanon ang pagkamalahutayon. Kini usab ang gibati ni Karen. “Akong nakat-onan nga isipon ang pagsugmat ingong temporaryong kababagan, dili kapakyasan, ug magsugod na usab sa makadaghang higayon kon gikinahanglan,” siya nag-ingon.
Sa Dihang Gikinahanglan ang Dugang Tabang
Giila ni Jesus nga ‘kadtong mga masakiton magkinahanglag mananambal.’ (Marcos 2:17) Sa daghang kahimtang hinungdanon ang pagkonsulta sa usa ka kuwalipikadong propesyonal aron matino kon adunay pisikal o mental nga abnormalidad nga maoy nakaingon sa batasan sa pagpasakit-sa-kaugalingon ug dayon mahatagan ug tambal.d Gipili ni Jennifer ang maong tabang, dugang pa sa pagpaluyo nga iyang nadawat gikan sa mahigugmaon nga Kristohanong mga magtatan-aw. “Ang mga ansiyano dili mga doktor, apan sila matinabangon gayod,” siya nag-ingon. “Bisan tuod usahay bation gihapon nako ang agda sa pagpasakit sa akong kaugalingon, ako nagmalamposon sa pagkontrolar niana pinaagi sa tabang ni Jehova, sa kongregasyon, ug sa mga pamaagi sa pagsagubang nga akong nakat-onan.”e
Magmasaligon nga imong makat-onan ang pag-ilis niini nga batasan ug mapuslanong mga paagi sa pagsagubang. Pag-ampo sama sa gihimo sa salmista: “Ipahimutang nga lig-on ang akong mga lakang diha sa imong mga pulong, ug wala untay butang nga makadaot nga magagahom kanako.” (Salmo 119:133) Tino, imong maangkon ang katagbawan ug pagtahod-sa-kaugalingon sa dihang imong makontrolar kini nga batasan aron dili na kini mogahom kanimo.
[Mga footnote]
a Ang ubang mga ngalan niini nga artikulo giusab.
b Alang sa dugang impormasyon bahin sa pagpasakit-sa-kaugalingon—kon unsay nalakip niini ug ang mga hinungdan niini—tan-awa ang artikulong “Mga Batan-on Nangutana . . . Nganong Ako Mang Pasakitan ang Akong Kaugalingon?” diha sa Enero 2006 nga gula sa Pagmata!
c Mahimo nimong batasanon ang paghubit sa imong gibati pinaagi sa pagsulat usahay niana. Ang mga magsusulat sa mga salmo sa Bibliya maoy emosyonal nga mga tawo nga naggamit ug mga pulong aron ipahayag ang ilang pagbasol, kasuko, kapakyasan, ug kasubo. Ingong pananglitan, mahimo nimong repasohon ang Salmo 6, 13, 42, 55, ug 69.
d Usahay ang pagpasakit-sa-kaugalingon maoy epekto sa laing sakit, sama sa depresyon, bipolar disorder, obsessive-compulsive disorder, o abnormalidad sa pagkaon. Ang Pagmata! wala magduso ug bisan unsang partikular nga pamaagi sa pagtambal. Angayng tinoon sa mga Kristohanon nga ang bisan unsang pagtambal nga ilang pilion dili supak sa mga prinsipyo sa Bibliya.
e Ang nangaging mga gula sa Pagmata! naundan ug mga artikulo bahin sa mga butang nga sagad maoy hinungdan sa pagpasakit-sa-kaugalingon. Pananglitan, tan-awa ang seryeng “Pagsabot sa mga Mood Disorder” (Enero 8, 2004), “Tabang Alang sa Magul-anong mga Tin-edyer” (Septiyembre 8, 2001), ug “Unsay Hinungdan sa mga Abnormalidad sa Pagkaon?” (Enero 22, 1999), maingon man ang artikulong “Mga Batan-on Nangutana . . . Usa ka Alkoholikong Ginikanan—Sa Unsang Paagi Ako Makasagubang?” (Agosto 8, 1992).
ANGAYNG HINUKTOKAN
◼ Unsa ang pipila ka kapuli sa pagpasakit-sa-kaugalingon sa dihang ikaw mobati ug kaguol?
◼ Kang kinsa ka makasugid kon ikaw adunay problema sa pagpasakit-sa-kaugalingon?
[Kahon/Hulagway sa panid 20]
PAGTABANG SA TIGPASAKIT-SA-KAUGALINGON
Sa unsang paagi imong matabangan ang usa ka membro sa pamilya nga adunay problema labot sa pagpasakit-sa-kaugalingon? Tungod kay ang nag-antos hayan nagkinahanglan gayod ug kasumbongan, imong ikapakita nga ikaw andam nga maminaw. Paningkamoti nga mahimong “tinuod nga higala” nga “natawo alang sa panahon sa kasakit.” (Proverbio 17:17) Tinuod, ang imong unang reaksiyon tingali mao ang pagkatarantar ug ipahunong dihadiha ang batasan sa pagsamad-sa-kaugalingon. Apan kini nga paagi sa pagtabang lagmit nga magpalayo hinuon sa nag-antos. Lain pa, dili igo ang yanong pagsulti sa tawo sa paghunong. Nagkinahanglan ug pagsabot aron matabangan ang tigpasakit-sa-kaugalingon nga makakat-on sa bag-ong mga paagi sa pagsagubang sa mga suliran. (Proverbio 16:23) Nagkinahanglan usab kini ug panahon. Busa magmapailobon. “Magmaabtik sa pagpaminaw, magmahinay sa pagsulti.”—Santiago 1:19.
Kon ikaw usa ka batan-on, ayaw dahoma nga pinaagi sa kinaugalingong paningkamot imong matabangan ang usa ka tigpasakit-sa-kaugalingon. Hinumdomi, hayan adunay nagpahiping suliran o abnormalidad nga kinahanglang tambalan. Dugang pa, ang pagpasakit-sa-kaugalingon mahimong mosangpot sa kamatayon—bisan pag ang tigpasakit sa kaugalingon wala maghunahuna sa paghikog. Nan, maalamong awhagon ang tigsamad sa kaugalingon nga isugid ang maong suliran ngadto sa usa ka hamtong, mahangawaon nga tawo.
[Mga hulagway sa panid 19]
Ayaw pakamenosa ang kaayohan sa pagsugid ngadto sa usa ka minahal ug ang kahinungdanon sa pag-ampo