Pagmatuto sa mga Tin-edyer​—Ang Papel sa Pagsabot

Ibutang ta nga miadto ka sa laing nasod ug di ka makamaong mosulti sa ilang pinulongan. Sa way duhaduha, malisdan ka sa pagpakig-estorya​—apan may paagi nga makasabot ka. Pananglitan, naay diksiyonaryo nga makatabang nimo nga makakat-on sa kasagarang mga ekspresyon nianang pinulongana. O kaha dunay mohubad alang kanimo aron imo silang masabtan, ug masabtan ka usab nila.

ANG mga ginikanan nga nagmatuto ug mga tin-edyer usahay mobatig sama niana. Sama gayod sa langyaw nga pinulongan, basin malisdan ka sa pagsabot sa kinaiya sa mga tin-edyer​—apan may paagi nga imo silang masabtan. Kinahanglang maningkamot lang ang mga ginikanan sa pagsabot sa nagakahitabo niining usahay nindot, apan sagad malisod nga yugto sa ilang pagtubo.

Hinungdan sa Ilang Pamatasan

Dili buot sabton nga rebelde na ang usa ka batan-on kon magtinguha siyag kagawasan. Hinumdomi, giila sa Bibliya nga moabot ang panahon nga “ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug sa iyang inahan.” (Genesis 2:24) Aron sila maandam sa mas dagkong kaakohan sa pagkahamtong, ang mga batan-on nagkinahanglan gayod ug dugang kasinatian sa paghimog mga desisyon.

Tagda kon unsay hinungdan sa pamatasan nga nakita sa mga ginikanan nga gikutlo sa unang artikulo.

Si Lia nga taga-Britanya mimulo: “Ang akong anak nga lalaki dili mamati sa opinyon sa uban ug may tendensiya pa sa paghagit sa among awtoridad.”

Sama sa gagmayng mga bata, ang mga tin-edyer magsigeg pangutanag “Ngano?” Apan dili sama kaniadto, dili na sila kontento sa mubo ug yanong tubag. Ngano man? Si apostol Pablo misulat: “Sa dihang ako bata pa, ako . . . nangatarongan ingon sa usa ka bata.” (1 Corinto 13:11) Samtang maugmad sa mga batan-on ang ilang katakos sa pagpangatarongan, nagkinahanglan silag mas makapakombinsir nga katin-awan aron mabansay ang ilang “mga gahom sa pagsabot.”​—Hebreohanon 5:14.

Si John nga taga-Ghana miingon: “Ang among mga anak nga babaye magsige lag hunahuna sa ilang kaugalingon, ilabina sa ilang dagway.”

Tungod sa kusog nga pagtubo panahon sa pagkadalagita o pagkabayongbayong daghang batan-on ang magsige na lag hunahuna sa ilang dagway. Kini mahimong mahitabo nga sayo, ulahi, o sa hustong panahon sa ilang pagkatin-edyer. Ang mga dalagita tingali mobatig kahinam o kakulba nga nausab na ang korte sa ilang lawas, o dili nila masabtan ang ilang gibati. Dugangan pa sa pagtubo sa bugasbugas sa ilang nawong, mao nga dili ikatingalang magpunay na lang silag panamin sa pagmek-ap inay sa pagbasa sa ilang libro sa eskuylahan.

Si Daniel nga taga-Pilipinas miingon: “Ang among mga anak maghilom-hilom lang ug gusto silag dugang pribasiya. Kasagaran, mas gusto pa silang mouban sa ilang mga barkada kay kanamo.”

Ang paghilom-hilom mahimong peligroso. (Efeso 5:12) Apan lahi ang pribasiya. Bisan si Jesus nahibalo sa bili sa pagpangitag “usa ka mingaw nga dapit aron mag-inusara.” (Mateo 14:13) Samtang sila magtubo, ang mga batan-on nagkinahanglan usab ug nahiangay nga pribasiya, ug buot nila nga tahoron kana nga pribasiya sa mga dagko. Ang igong pribasiya makatabang sa mga batan-on sa pagpamalandong​—usa ka hiyas nga makatabang kanila inigkahamtong.

Sa samang paagi, ang pagkat-on sa pagpakighigala maoy bahin usab sa pagtubo. Tinuod, “ang daotang pakig-uban makadaot sa mapuslanong pamatasan.” (1 Corinto 15:33) Apan sa samang higayon, kini usab ang giingon sa Bibliya: “Ang tinuod nga higala mahigugma sa tanang panahon, ug maoy usa ka igsoon nga natawo alang sa panahon sa kasakit.” (Proverbio 17:17) Ang pagkakat-on sa pag-ugmad ug pagmentinar ug suod nga pakighigalaay maoy usa ka bililhong katakos nga magamit hangtod sa pagkahamtong.

Sa dihang makasinati sa bisan hain sa nahisgotang mga kahimtang, ang mga ginikanan angayng magbaton ug pagsabot aron ilang masabtan ang pamatasan sa ilang mga tin-edyer. Siyempre, ang pagsabot kinahanglang duyogan ug kaalam, nga mao ang katakos sa pagsanong sa usa ka situwasyon sa paagi nga mosangpot sa kaayohan. Unsaon man paghimo niana sa mga ginikanan nga dunay mga tin-edyer?

[Blurb sa panid 5]

Samtang maugmad sa mga batan-on ang katakos sa pagpangatarongan, sila nagkinahanglag dugang pagpatin-aw bahin sa mga regulasyon diha sa pamilya