Usa ka Resibo nga Nahiuyon sa Rekord sa Bibliya — Watchtower ONLINE NGA LIBRARYA

Usa ka Resibo nga Nahiuyon sa Rekord sa Bibliya

◼ Usa ka 5.5 sentimetros nga bato nakalotan sa katuigan sa 1870 duol sa modernong adlawng Baghdad, sa Iraq. Sa 2007, si Michael Jursa, usa ka propesor sa University of Vienna, Austria, sulagmang nakakitag bato samtang nanukiduki sa British Museum. Giila ni Jursa ang ngalang Nebo-sarsekim, (Nabu-sharrussu-ukin, Babilonyanhong ngalan), nga usa ka opisyal sa Babilonya nga gihisgotan sa Bibliya diha sa Jeremias 39:3.a

Si Nebo-sarsekim maoy usa sa mga komandante ni Haring Nabucodonosor sa pagkapukan sa Jerusalem sa 607 B.C.E., ug nahisulat diha sa bato nga siya gitawag ug “pangulo sa mga eunuko.” Dugang pa, ang titulong pangulo sa mga eunuko gihatag ngadto sa usa lang ka tawo, nga nagpamatuod lamang nga siya ra gihapon ang Sarsekim nga gihisgotan sa Bibliya.

Nakulit diha sa bato ang bahin sa gideliber nga bulawan ni Nebo-sarsekim alang sa templo ni Marduk o Merodak, nga pangunang diyos sa Babilonya, kansang ngalan gihisgotan usab sa Bibliya. (Jeremias 50:2) Ang resibo gipetsahan ug ika-10 ka tuig, sa ika-11 ka bulan, sa ika-18 ka adlaw sa pagmando ni Haring Nabucodonosor. Apan gideliber ang bulawan dili sa panahon nga giatake ang Jerusalem, nga nahitabo paglabay sa pipila pa ka tuig. (2 Hari 25:8-10, 13-15) Bisan pa niana, “talagsaon gayod nga makadiskobre ug sama niini nga bato, diin atong mabasa ang bahin sa usa ka tawo nga gihisgotan sa Bibliya nga nagbayad ug ordinaryong mga bayranan sa templo sa Babilonya ug kini naghisgot ug eksaktong petsa,” miingon si Propesor Jursa. Gitawag ingong usa sa importante kaayong mga kaplag sa modernong arkeolohiya sa Bibliya, kini nga bato “nagpamatuod lang nga ang makasaysayanhong mga basahon sa Daang Tugon gipasukad gayod sa tinuod nga mga panghitabo,” nag-ingon ang mantalaang Telegraph sa Britanya.

Apan ang pagkatinuod sa Bibliya wala lamang magdepende sa arkeolohiya. Ang dako kaayong pamatuod makita diha sa Bibliya mismo, ilabina sa mga tagna niini. (2 Pedro 1:21) Pananglitan, abante ug kapin sa 100 ka tuig, si Jehova nga Diyos nagtagna pinaagi ni manalagnang Isaias nga ang tanang bahandi sa Jerusalem “pagadad-on . . . ngadto sa Babilonya.” (Isaias 39:6, 7) Sa susama, pinaagi kang manalagnang Jeremias, ang Diyos nagtagna: ‘Akong ihatag ang tanang tinigom nga mga butang niini nga siyudad [Jerusalem] . . . sa kamot sa ilang mga kaaway. Ug [kini] tino nga ilang agawon ug kuhaon ug dad-on sa Babilonya.’—Jeremias 20:4, 5.

Si Nebo-sarsekim maoy usa sa maong mga kaaway, busa siya nakakita usab sa katumanan sa tagna sa Bibliya. Gani, nahibalo man siya o wala, siya nakabahin niana nga katumanan.

[Footnote]

a Diha sa Bag-ong Kalibotang Hubad, ang Jeremias 39:3 nag-ingon: “Si Samgar-nebo, si Sarsekim, si Rabsaris,” ug gisunod niini ang punctuation sa Hebrew Masoretic nga sinulat. Apan ang Hebreohanong konsonante nga mga letra mahimong hubarong: “Samgar, Nebo-sarsekim ang Rabsaris [o ang Hepe sa Opisyal sa Palasyo],” nga nahiuyon sa cuneiform.

[Picture Credit Line sa panid 11]