Mga Batan-on Nangutana
Unsaon Nako Pagdumala ang Akong Panahon sa Maalamong Paagi?
“Nakadungog ko nga may nangomedya nga kon gusto kang makigkita nako ug mga alas kuwatro, kinahanglang sultihan ko nimo nga alas tres pa tua na ko. Niana nakaamgo ko nga kinahanglan diay nakong dumalahog maayo ang akong panahon!”—Ricky.a
PILA pa ka oras ang imong gikinahanglan sa usa ka adlaw? Para sa unsa kanang ekstrang oras?
□ Pagkuyog-kuyog kauban
□ Pagkatulog sa mga barkada
□ Pagtuon
□ Pag-ehersisyo
□ Uban pa ․․․․․
Maayo lagi unta kon duna kay ekstrang oras sa usa ka adlaw, pero imposible gayod kana! Busa, unsay imong himoon? Nakita sa daghang batan-on nga ang pagdumala sa ilang panahon nakatabang kanila sa pagkaplag ug pipila ka ekstrang mga oras nga ila gayong gikinahanglan. Nakita usab nila nga kon sila ang magkontrolar sa ilang panahon sila dili kaayo tensiyonado, mouswag ang ilang mga grado, ug mas mosalig kanila ang ilang ginikanan. Atong susihon kon sa unsang paagi ang pagdumala sa panahon makabenepisyo kanimo.
Problema #1 Paghimog Eskedyul
Kon unsay makababag kanimo. Ang paghimo pa lang daan ug eskedyul problema na! Gusto ka nga ikaw ray magbuot sa imong panahon, nga wala kay sundon nga eskedyul.
Kon nganong angay nga duna gyod kay sundon nga eskedyul. Si Haring Solomon misulat: “Ang mga plano sa kugihan mosangpot gayod sa kaayohan.” (Proverbio 21:5) Si Solomon puliki kaayo. Siya tingali wala pay 20 anyos sa dihang siya naminyo, nahimong amahan, ug hari! Ug mas okupado pa ang iyang kinabuhi sa nagkahamtong siya. Sa susama, puliki ang imong kinabuhi karon. Ug tingali mas mapuliki ka pa kon magkahamtong ka na. Mas maayong karon na nimo ayohon pag-eskedyul ang imong panahon!
Kon unsay giingon sa imong mga isigkabatan-on. “Sa miaging mga unom ka bulan, nagsugod ko paghimog eskedyul. Wala nako himoang komplikado ang akong kinabuhi, ug dakong tabang ang pagkaadunay eskedyul!”—Joey.
“Ang paglista sa kon unsay angay nakong buhaton nakatabang kanako sa pagsunod sa akong eskedyul. Kon duna koy dugang buhaton, amo kining ilista ni Mama aron makakita kamig paagi nga masunod ang among eskedyul.”—Mallory.
Kon unsay makatabang kanimo. Hunahunaa kini: Ibutang ta nga mobiyahe kamo. Ang matag membro sa pamilya nag-iyahanay ug itsa sa iyang bag diha sa butanganag karga sa sakyanan. Morag wala nay kabutangan sa uban pang gamit. Unsay imong himoon? Tingali kuhaon una nimo ang tanang bag ug unya ayohon kinig kamada, nga unahon pagbutang ang dagko dayon ang gagmay. Karon duna ka nay kabutangan sa gagmayng mga bag.
Ingon usab niana ang imong kinabuhi. Kon imong unahon pagbuhat ang dili kaayo importante, mahimong wala ka nay panahon alang sa mas importanteng mga butang. Unaha ang mas importanteng mga butang, ug matingala ka lang nga daghan ka pa diay ug panahon sa ubang mga butang!—Filipos 1:10.
Unsa ang labing importanteng mga butang nga kinahanglan nimong unahon?
․․․․․
Karon susiha kon unsay angay nimong unahon—ug unaha gayod pagbuhat ang mas importante ug mas dinalian.
Kon unsay imong mahimo. Paggamit ug planner, ug isulat kon unsay angay nimong unahon. Sa laing bahin, mahimong mosaler kanimo ang usa sa mosunod nga mga kapilian.
□ Kalendaryo sa cell
□ Gamayng notbok phone
□ Kalendaryo sa kompiyuter
□ Kalendaryo sa lamesa
Problema #2 Pagsunod sa Eskedyul
Kon unsay makababag kanimo. Inig-uli nimo gikan sa eskuylahan gusto kang mopahulay kadiyot ug motan-awg TV sa pipila ka minutos. O nagplano kang magtuon, apan nakadawat kag text message nga nagdapit kanimo sa pagtan-awg sine. Ang oras sa sine dili mausab, pero mahimong dili ka una magtuon karong gabhiona. Gawas pa, moingon ka nga mas makahunahuna kag maayo kon apeke na sa panahon.
Kon nganong angayng sundon ang imong eskedyul. Mahimong mas taas kag grado kon magtuon ka nga mas alisto ang imong hunahuna. Dugang pa, di ba okupado ka na kaayo? Busa nganong imo mang lisod-lisoron ang imong kaugalingon pinaagi sa pagdalidalig tuon sa lawom nang gabii? Unsa kahay mahitabo nimo pagkabuntag? Tingali dugay kang makamata, mas tensiyonado, magdalidalig lakaw, ug basin ulahi ka pang moabot sa eskuylahan.—Proverbio 6:10, 11.
Kon unsay giingon sa imong mga isigkabatan-on. “Ganahan kaayo kong motan-awg TV, magsista-sista, ug magkuyog-kuyog uban sa mga barkada. Walay daotan niini; apan usahay masapawan niini ang mas importanteng mga butang, ug magdalidali na hinuon ko.”—Julian.
Kon unsay makatabang kanimo. Ayaw lang pag-eskedyul ug mga kalihokan nga angay nimong buhaton, kondili pag-eskedyul usab ug mga kalihokan nga ganahan kang mobuhat. “Dili bug-at ang pagbuhat sa butang nga angay nakong buhaton kay duna man koy gikahinamang buhaton unya,” miingon si Julian.
Ania pay laing sugyot: Pagtakda ug dagkong mga tumong aron makab-ot kana, pagtakda usab ug ginagmayng tumong. Ang 16-anyos nga si Joey, nga gihisgotan ganina, miingon: “Gusto kong mahimong bug-os panahong magtutudlo sa Bibliya. Kana nakatabang kanako sa pagsunod gayod sa akong eskedyul agig pagpangandam sa mas puliki nga kinabuhi unya.”
Kon unsay imong mahimo. Unsa ang usa o duha ka makataronganong mga tumong nga mahimo nimong makab-ot sulod sa unom ka bulan?
․․․․․
Unsang makataronganong tumong ang mahimo nimong makab-ot sulod sa duha ka tuig, ug unsay kinahanglan nimong sugdan pagbuhat karon aron imong makab-ot kana?
․․․․․
Problema #3 Pagkahimong Hinlo ug Organisado
Kon unsay makababag kanimo. Unsa ba goy kalabotan sa pagkahimong hinlo ug organisado sa pagdumala sa imong panahon sa mas maayong paagi? Gawas pa, morag mas sayon pang magkayamukat. Mahimo man nga ugma na lang ka manglimpiyo—o mahimong dili na lang ka manglimpiyo! Wala ray kaso nimo kon magkayamukat lang ang imong kuwarto. Tinuod bang wala ray kaso?
Kon nganong angay kang magmahinlo ug magmaorganisado. Kon ikaw hinlo ug organisado, dili mausik ang imong panahon sa pagpangita sa imong mga gamit. Dili usab magsipok ang imong ulo.—1 Corinto 14:40.
Kon unsay giingon sa imong mga isigkabatan-on. “Usahay kon wala akoy panahon sa paghipos sa akong mga sinina, dili na nako makita ang akong gipangita tungod sa kagubot sa akong kuwarto!”—Mandy.
“Usa ka semanang dili nako makit-an ang akong pitaka. Magsipok gyod ang akong ulo. Nakit-an ra nako kini dihang nanghinlo ko sa akong kuwarto.”—Frank.
Kon unsay makatabang kanimo. Hiposa dayon ang imong mga gamit. Regular kining buhata imbes pasagdan nimong magkayamukat ang imong kuwarto nga maglisod na hinuon kag hinlo ug pangita sa imong mga gamit.
Kon unsay imong mahimo. Batasana ang pagpanghinlo. Kon hapsay ang tanan, mas sayon ang paglihok-lihok.
Pagsugod ug ginagmay—pagsugod karon! Unsang mga sugyota niining artikuloha ang nakatabang kaayo kanimo?
․․․․․
Akong sulayan kining mga sugyota sulod sa ․․․․․ ka semana ug akong tan-awon kon makatabang ba kini.
Ang ubang mga artikulo gikan sa seryeng “Mga Batan-on Nangutana” makita diha sa Web site nga www.watchtower.org/ype
[Footnote]
a Ang mga ngalan giilisan.
ANGAYNG PALANDONGON
◼ Pila ka oras ang imong gikinahanglan sa pagkatulog aron mas daghan kag mahimo?
◼ Kinsay puwede nimong hangyoon sa pagtabang nimo sa paghimog eskedyul?
◼ Kon may gisunod ka nang eskedyul, unsang mga kausaban ang mahimo nimong himoon?
[Kahon/Hulagway sa panid 20, 21]
Sulod sa usa ka semana, ang mga batan-ong nag-edad ug 8 ngadto sa 18 naggugol sa ilang mga oras niining paagiha:
17
uban sa ilang mga ginikanan
30
sa eskuylahan
44
nagtan-awg TV, nagdulag mga video game, nag-text, ug naminawg musika
ASA NAKO GIGUGOL ANG AKONG PANAHON?
Kuwentaha ang mga oras nga imong gigugol kada semana sa
pagtan-awg TV: ․․․․․
pagdulag mga video game: ․․․․․
paggamit ug kompiyuter: ․․․․․
pagpaminawg musika: ․․․․․
Total: ․․․․․
Ekstrang oras nga akong makuha gikan sa dili kaayo importanteng mga butang nga akong magamit sa mas importanteng mga butang: ․․․․․
[Hulagway sa panid 20]
Kon imong unahon ang ginagmayng mga butang, wala ka nay panahon para sa mas importanteng mga butang