Ang Hunahuna sa Bibliya

Nganong Angayng Hatagag Pagtagad ang Sinultihan?

Mao pay pagkahuman sa matinahorong panag-estorya sa primer ministro ug sa tigulang nga babaye. Kay wala mahibalo nga wala pa ma-off ang mikropono, miingon ang primer ministro nga kortog hunahuna ang maong babaye ug gikasab-an niya ang iyang sakop kay ilang gipasagdan ang babaye sa pagduol kaniya. Daghan ang nakurat sa iyang pagtamay sa maong babaye. Kay nadaot na ang iyang dungog, ang primer ministro napildi sa eleksiyon nga gipahigayon walo ka adlaw sa ulahi.

WALAY tawo nga bug-os makakontrolar sa dila. (Santiago 3:2) Bisan pa niana, gipakita sa kasinatian sa ibabaw nga angay nimong hatagag pagtagad ang imong sinultihan. Ang imong reputasyon, karera, ug bisan ang imong relasyon sa uban maapektohan gayod sa imong sinultihan.

Apan, nahibalo ka ba nga mas labaw pa niana ang mahimo sa imong sinultihan? Ang Bibliya nag-ingon nga ang sinultihan magpaila sa imong tinuod nga pagkatawo. Si Jesus miingon: “Gikan sa kadagaya sa kasingkasing ang baba mosulti.” (Mateo 12:34) Sanglit ang imong ginasulti magpadayag sa tinuod nimong pagkatawo, lakip na sa imong pagbati, hunahuna, ug emosyon, hinungdanon nga analisahon nimo pag-ayo ang imong sinultihan. Makatabang ba ang Bibliya? Tagda ang mosunod.

Unsaon Pagpauswag sa Imong Sinultihan?

Ang atong ginasulti naggikan sa hunahuna. Aron mouswag ang imong sinultihan, kinahanglan nimong analisahon ug pauswagon ang imong paagi sa paghunahuna. Matikdi kon sa unsang paagi ang pagpadapat sa Pulong sa Diyos mag-impluwensiya sa imong hunahuna, nga sa baylo mag-impluwensiya sa imong sinultihan.

Pun-a ang imong kasingkasing sa maayong mga butang. Ang Bibliya nag-ingon: “Bisan unsang butang matuod, bisan unsang butang nga maugdang, bisan unsang butang matarong, bisan unsang butang maputli, bisan unsang butang hiligugmaon, bisan unsang butang dungganon, kon aduna may pagkahamili ug kon aduna may butang nga dalayegon, magpadayon sa pagpalandong niining mga butanga.”—Filipos 4:8.

Ang pagsunod niining tambaga motabang nimo sa pagwagtang sa sayop nga panghunahuna. Hinumdomi nga ang imong hunahuna maimpluwensiyahan pag-ayo sa kon unsay imong makita ug mabasa. Busa, aron malikayan ang negatibo ug dili-hinlong mga hunahuna, likayi ang negatibong mga impluwensiya. Kana nagpasabot nga likayan nimo ang mapintas ug law-ayng mga kalingawan. (Salmo 11:5; Efeso 5:3, 4) Sa baylo, isentro ang imong hunahuna sa hinlo ug positibong mga ideya. Ang Bibliya makatabang kanimo sa pagbuhat niana. Pananglitan, basaha ang Proverbio 4:20-27; Efeso 4:20-32; ug Santiago 3:2-12. Tan-awa kon sa unsang paagi makapauswag sa imong sinultihan ang pagpadapat sa mga prinsipyo niini.a

Hunahunaa ang imong isulti. “Adunay nagapamulong nga walay paghunahuna sama sa mga dunggab sa espada, apan ang dila sa mga maalamon makaayo,” nag-ingon ang Proverbio 12:18. Kon imong mamatikdan nga kanunay nimong ‘gidunggab,’ o gipasakitan, ang pagbati sa uban, maayong maghunahuna ka sa dili pa mosulti. Sunda ang maayong tambag sa Proverbio 15:28: “Ang kasingkasing sa matarong nagapamalandong aron sa pagtubag, apan ang baba sa daotan nagapamulong ug daotang mga butang.”

Sulayi ang pagtakdag tumong. Sulod sa usa ka bulan, magmadeterminado nga dili dayon isulti ang unang mosantop sa imong hunahuna, ilabina kon nasuko ka. Hinunoa, palandonga ang mga teksto nga gisitar niining artikuloha, ug paningkamot sa pagsulti sa maalamon, mahigugmaon, ug kalmado nga paagi. (Proverbio 15:1-4, 23) Apan dili kay kana ra.

Pangayog tabang sa Diyos. Ang usa ka magsusulat sa Bibliya miampo: “Hinaot nga ang mga pulong sa akong baba ug ang pagpamalandong sa akong kasingkasing mahimong kahimut-anan sa imong atubangan, Oh Jehova.” (Salmo 19:14) Ipahibalo kang Jehova ang imong tinguha nga mosulti sa paagi nga makapahimuot kaniya ug sa uban. Ang Proverbio 18:20, 21 nag-ingon: “Himoang maayo ang imong mga pulong—malipay ka nga gibuhat mo kana. Ang mga pulong mahimong mosangpot sa kamatayon o kinabuhi!”—Contemporary English Version.

Gamita ang Pulong sa Diyos ingong salamin. Ang Bibliya samag salamin diin imong masusi pag-ayo ang imong kaugalingon. (Santiago 1:23-25) Pananglitan, samtang imong palandongon ang mosunod nga tulo ka prinsipyo, pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Komosta ang akong sinultihan ug reputasyon?’

“Ang tubag, kon malumo, makapahilayo sa kaaligutgot, apan ang pulong nga makapasakit makapapukaw sa kasuko.” (Proverbio 15:1) Nagasulti ka ba sa malumo ug kalmadong paagi?

“Kinahanglang walay mangil-ad nga mga sulti nga mogula gikan sa inyong baba, kondili kanang bisan unsang sulti nga maayo nga makapalig-on sumala sa gikinahanglan, aron makahatag kinig kaayohan sa mga magapatalinghog.” (Efeso 4:29) Makapalig-on ba ang imong sinultihan?

“Himoa ang inyong sinultihan nga kanunayng madanihon, tinimplahan ug asin, aron mahibaloan ninyo kon unsaon pagtubag sa matag usa.” (Colosas 4:6) Naningkamot ka ba sa pagsulti sa mabination ug matinahorong paagi, bisan sa malisod nga mga situwasyon?

Pinaagi sa pagtul-id sa mga apan nga imong makita diha sa salamin, ikaw mahimong presentableng tan-awon ug mobatig kalipay. Ingon usab niana ang mga kaayohan kon imong pauswagon ang imong sinultihan pinaagi sa pagtan-aw sa salamin sa Pulong sa Diyos.

[Footnote]

NAKAPAMALANDONG KA BA?

● Unsay gipaila sa imong sinultihan?—Lucas 6:45.

● Sa unsang paagi ka makigsulti sa uban?—Efeso 4:29; Colosas 4:6.

● Unsang praktikal nga mga butang ang imong mahimo sa pagpauswag sa imong sinultihan?—Salmo 19:14; Filipos 4:8.

[Hulagway sa panid 11]

Ang atong sinultihan makaapektar sa atong reputasyon ug sa atong relasyon sa uban