Ang Hunahuna sa Bibliya
Gikonsentir ba sa Bibliya ang Pagpangulipon?
ANG gugma sa silingan maoy usa sa pangunang mga pagtulon-an sa Bibliya. Apan, ang gugma kasukwahi gayod sa madaogdaogong pagpangulipon. Busa, ang pipila naglibog kon nganong ang Bibliya naghisgot ug pagpangulipon.
Sa karaang panahon gitugotan sa Diyos ang iyang katawhan sa pagbatog mga ulipon. (Genesis 14:14, 15) Bisan sa panahon sa mga apostoles, ang pipila ka Kristohanon may mga ulipon ug ang uban maoy mga ulipon. (Filemon 15, 16) Nagpasabot ba kini nga gikonsentir sa Bibliya ang madaogdaogong pagpangulipon?
Kahikayan sa Katilingban nga Supak sa Bibliya
Sa dihang gisulat ang Bibliya, ang mga tawo aduna nay mga kahikayan sa katilingban ug sistema sa ekonomiya nga supak sa mga prinsipyo sa Diyos. Bisan tuod ang pipila ka buhat nga nalangkit niana gisaway sa sinulat nga Balaod sa Diyos, ang uban iyang gitugotan, sama sa pagpangulipon.
Mahitungod sa kahikayan sa katilingban sa nasod sa Israel kaniadto, ang The International Standard Bible Encyclopedia nag-ingon: “Katuyoan niini nga sila magpuyo ingong managsoon diin, kutob sa mahimo, walay kabos [ug walay] pagpahimulos sa mga balo, sa mga walay pinuy-anan, ug sa mga ilo.” Busa, wala lang basta tugoti sa Balaod sa Diyos ang naglungtad nang kahikayan sa katilingban ug sa ekonomiya, kondili naghatag usab kinig lagda labot sa pagpangulipon aron nga, kon buhaton kini, ang mga ulipon trataron sa makitawhanon ug mahigugmaong paagi.
Pagpangulipon Diha sa Kasaysayan sa Bibliya
Tagda ang mosunod nga mga lagda nga nalakip diha sa Balaod nga gihatag pinaagi kang Moises:
● Ang mangidnap ug tawo ug magbaligya kaniya silotag kamatayon. (Exodo 21:16) Apan, kon ang usa ka Israelitas magumon sa utang bisan pa sa tanang tagana aron malikayan ang kakabos, tingali tungod sa sayop nga mga desisyon, ikabaligya niya ang iyang kaugalingon ingong ulipon. Sa pipila ka kahimtang mahimo pa gani siyang makabaton ug ekstrang kita, nga pinaagi niana malukat niya ang iyang kaugalingon.—Levitico 25:47-52.
● Dili kini ang madaogdaogong matang sa pagpangulipon nga komon diha sa daghang kayutaan latas sa kasiglohan. Ang Levitico 25:39, 40 nag-ingon: “Kon ang imong igsoon nga anaa uban kanimo mahimong kabos ug kinahanglan niyang ibaligya ang iyang kaugalingon kanimo, dili mo siya paalagaron ingong ulipon. Siya kinahanglan nga mahisama sa sinuholang mamumuo uban kanimo, sama sa usa ka lalin.” Busa kini maoy mahigugmaong tagana aron maatiman ang kabos kaayong mga Israelitas.
● Ang usa ka tawo nga nasakpang nangawat ug dili makabayad sa iyang nakawat sumala sa gilatid sa Balaod mahimong ibaligya ingong ulipon aron makabayad niana. (Exodo 22:3) Sa dihang iya na kanang mabayran pinaagi sa iyang pagserbisyo sa iyang agalon, siya mahimong gawasnon.
● Ang way-kokaluoy ug maabusohong pagpangulipon wala itugot sa Balaod sa Diyos ngadto sa Israel. Bisan tuod ang mga agalon gitugotan sa pagdisiplina sa ilang mga ulipon, gidili ang paghinobra. Ang agalon nga makapatay sa iyang ulipon pagapanimaslan. (Exodo 21:20) Kon ang ulipon makaagom ug kadaot, mahingoan ug ngipon o mabuta, siya mahimong gawasnon.—Exodo 21:26, 27.
● Kon ang usa ka Israelitas maulipon, kinahanglang dili kini molapas sa unom ka tuig. (Exodo 21:2) Ang Hebreohanong mga ulipon mahimong gawasnon sa ikapito ka tuig sa ilang pagserbisyo. Ang Balaod nagsugo nga matag 50 ka tuig ang tanang ulipon nga Israelitas hatagag kagawasan, bisag unsa pay gitas-on sa ilang pagserbisyo.—Levitico 25:40, 41.
● Sa dihang mahatagag kagawasan ang usa ka ulipon, kinahanglang pabalonan siya sa iyang agalon. Ang Deuteronomio 15:13, 14 nag-ingon: “Kon siya imong pagawason gikan kanimo ingong gawasnon na, dili mo siya pagawason nga walay dala. Kinahanglan nga sangkapan mo siya gikan sa imong kahayopan ug sa imong giokanan ug sa imong pug-anan sa lana ug sa bino.”
Sa mga adlaw ni Jesus ug sa iyang mga apostoles, komon ang pagpangulipon diha sa Romanong Imperyo. Sa pagkaylap sa Kristiyanidad, seguradong may mga ulipon ug nanag-iyag mga ulipon nga makakat-on sa maayong balita ug mahimong mga Kristohanon. Si Jesu-Kristo ug ang iyang mga apostoles wala magsangyawg ebanghelyo nga magreporma sa kahikayan sa katilingban. Hinunoa, ang mga ulipon ug ang mga nanag-iyag ulipon giawhag sa paghigugma sa usag usa ingong espirituwal nga igsoon.—Colosas 4:1; 1 Timoteo 6:2.
Kataposan sa Pagpangulipon
Sama sa ubang isyu nga naglangkit sa Bibliya, ang isyu sa pagpangulipon kinahanglang konsiderahon sumala sa mga sirkumstansiya nga nalambigit niini. Ang maampingong pagsusi sa Kasulatan magpadayag nga wala uyoni sa Diyos ang pagdaogdaog sa isigkatawo.
Ang maong pagsusi magpadayag usab nga ang pagpangulipon nga gihimo sa katawhan sa Diyos panahon sa Bibliya dili mao ang way-kokaluoy ug maabusohong pagpangulipon nga gihunahuna sa kadaghanan karon. Gipakita usab sa Bibliya nga ang Diyos magluwas kanato gikan sa tanang matang sa pagpangulipon sa iyang gitakdang panahon. Unya, matagamtam na sa tanang katawhan ang tinuod nga kagawasan.—Isaias 65:21, 22.
NAKAPAMALANDONG KA BA?
● Gikonsentir ba sa Bibliya ang pagdaogdaog sa mga ulipon?—Levitico 25:39, 40.
● Sa unsang paagi angayng trataron sa mga Kristohanon ang mga ulipon?—Colosas 4:1.
[Blurb sa panid 29]
Wala uyoni sa Diyos ang pagdaogdaog sa isigkatawo
[Picture Credit Line sa panid 29]
© G.M.B. Akash/Panos Pictures