Kapitulo Sayis
Ang Isyu nga Atubangon Gayod Natong Tanan
1, 2. (a) Unsang isyuha ang gipatungha ni Satanas didto sa Eden? (b) Sa unsang paagi gipasabot kanang isyuha sumala sa iyang gisulti?
IKAW nalambigit sa labing hinungdanong isyu nga giatubang sukad sa katawhan. Ang imong baroganan bahin niini maoy magtino sa imong walay kataposang kaugmaon. Kining isyuha mitungha sa dihang ang rebelyon miulbo didto sa Eden. Niadtong panahona gisukna ni Satanas si Eva: “Tinuod ba nga miingon ang Diyos nga dili gayod kamo makakaon gikan sa tanang kahoy sa tanaman?” Siya mitubag nga bahin sa usa ka kahoy ang Diyos miingon: “Dili gayod kamo mokaon gikan niini . . . aron dili kamo mamatay.” Dayon gipasanginlan ni Satanas si Jehova sa pagpamakak, sa pag-ingon nga ang kinabuhi ni Eva o ni Adan wala gayod mag-agad sa pagsunod sa Diyos. Miingon si Satanas nga ang Diyos naghikaw sa iyang mga linalang ug butang nga maayo—ang katakos sa pagpahiluna sa ilang kaugalingong mga sukdanan sa kinabuhi. Si Satanas mipatuo: “Nasayod ang Diyos nga sa mismong adlaw nga kamo mokaon gikan niini ang inyong mga mata mangabuka ug kamo mahisama sa Diyos, nga mahibalo sa maayo ug sa daotan.”—Genesis 3:1-5.
2 Sa diwa, si Satanas nag-ingon nga mas maayo ang kahimtang sa mga tawo kon sila maoy modesisyon sa ilang kaugalingon inay mosunod sa mga balaod sa Diyos. Busa gihagit niya ang paagi sa Diyos sa pagmando. Nagpatugbaw kini sa labing hinungdanong isyu sa unibersal nga pagkasoberano sa Diyos, nga mao, ang iyang katungod sa pagmando. Ang pangutana gipatungha: Unsay mas maayo alang sa mga tawo, ang paagi ni Jehova sa pagmando o ang pagmando nga independente gikan kaniya? Aw, si Jehova makaarang pagpatay kang Adan ug Eva dihadiha, apan kadto dili makahusay sa isyu sa pagkasoberano sa makapatagbaw nga paagi. Pinaagi sa pagtugot nga maugmad ang tawhanong katilingban sa igoigong panahon, ang Diyos makapakita kon unsa gayod ang sangpotan sa pagkaindependente gikan kaniya ug sa iyang mga balaod.
3. Unsang segundaryong isyu ang gipatungha ni Satanas?
3 Ang pag-atake ni Satanas sa katungod ni Jehova sa pagmando wala matapos sa panghitabo sa Eden. Iyang gikuwestiyon ang pagkamaunongon sa ubang mga tawo ngadto kang Jehova. Kini nahimong konektado kaayo nga segundaryong isyu. Ang iyang paghagit naglambigit sa mga anak ni Adan ug ni Eva ug sa tanang espiritung mga anak sa Diyos, bisan sa gipangga pag-ayong panganay nga Anak ni Jehova. Sa mga adlaw ni Job, pananglitan, gipatuo ni Satanas nga kadtong moalagad kang Jehova magabuhat niana, dili tungod sa ilang gugma sa Diyos ug sa iyang paagi sa pagmando, kondili tungod sa hinakog nga mga katarongan. Siya miergo nga kon ipailalom sa kalisdanan, silang tanan magpadaog sa hinakog nga mga tinguha.—Job 2:1-6; Pinadayag 12:10.
Kon Unsay Gipamatud-an sa Kasaysayan
4, 5. Unsay gipamatud-an sa kasaysayan bahin sa pagtultol sa tawo sa iyang kaugalingong mga lakang?
4 Ang hinungdanong punto sa isyu sa pagkasoberano mao kini: Ang Diyos wala maglalang sa mga tawo aron magkinabuhi nga independente sa iyang pagmando ug unya magmalamposon. Alang sa ilang kaayohan gihimo niya sila nga mag-agad sa iyang matarong nga mga balaod. Ang manalagnang si Jeremias miangkon: “Ako nahibalo pag-ayo, Oh Jehova, nga dili iya sa yutan-ong tawo ang iyang dalan. Dili iya sa tawo nga nagalakaw bisan ang pagtultol sa iyang lakang. Tul-ira ako, Oh Jehova.” (Jeremias 10:23, 24) Busa ang Pulong sa Diyos nag-awhag: “Salig kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa kaugalingon mong pagsabot.” (Proverbio 3:5) Ingon nga ang Diyos naghimo sa tawo nga mailalom sa iyang pisikal nga mga balaod aron magpabiling buhi, naghimo usab siyag mga balaod sa moral, nga kon tumanon magpatunghag harmonyang katilingban.
5 Dayag, ang Diyos nahibalo nga ang tawhanong pamilya dili gayod magmalamposon sa pagdumala sa kaugalingon kon wala ang iyang pagmando. Diha sa pakyas nga pagpaningkamot nga mag-independente sa pagmando sa Diyos, ang mga tawo nagtukod ug nagkalainlaing politikanhon, ekonomikanhon, ug relihiyosong mga sistema. Kining maong mga kalainan nagpahinabo nga ang mga tawo kanunayng magkabingkil sa usag usa, nga mosangpot sa kapintasan, gubat, ug kamatayon. “Ang tawo nagmando sa tawo alang sa iyang kadaotan.” (Ecclesiastes 8:9) Ingon gayod niana ang nahitabo sa tibuok tawhanong kasaysayan. Sumala sa gitagna sa Pulong sa Diyos, ang daotang mga tawo ug mga impostor ‘misamot kangil-ad.’ (2 Timoteo 3:13) Ug sa ika-20ng siglo, diin ang tawo nakakab-ot sa dagkong mga kalamposan sa siyensiya ug industriya, kini nakasinati sa kinagrabehang mga katalagman sukad masukad. Ang mga pulong sa Jeremias 10:23 natuman gayod—ang mga tawo wala lalanga aron sa pagtultol sa ilang kaugalingong mga lakang.
6. Sa unsang paagi husayon sa Diyos sa di-madugay ang pagkaindependente sa tawo gikan kaniya?
6 Ang makaguol, layog-abot nga mga sangpotanan sa pagkaindependente gikan sa Diyos bug-os nga nagpakita nga ang pagmando sa mga tawo dili gayod molampos. Ang pagmando sa Diyos mao ang bugtong dalan sa kalipay, panaghiusa, kahimsog, ug kinabuhi. Ug gipakita sa Pulong sa Diyos nga ang pagtugot ni Jehova sa independenteng tawhanong pagmando hapit nang matapos. (Mateo 24:3-14; 2 Timoteo 3:1-5) Sa di-madugay, mosalga na siya sa mga kalihokan sa tawo aron ipatuman ang iyang pagmando sa yuta. Ang tagna sa Bibliya nag-ingon: “Sa mga adlaw nianang mga haria [tawhanong mga kagamhanan nga naglungtad karon] ang Diyos sa langit magatukod ug usa ka gingharian [sa langit] nga dili gayod malumpag. Ug ang maong gingharian dili igapasa ngadto sa lain nga katawhan [dili na gayod magmando pa ang mga tawo sa yuta]. Kini magadugmok ug magatapos niining tanang gingharian [karon], ug kini mobarog hangtod sa panahong walay tino.”—Daniel 2:44.
Paglabang-Buhi Ngadto sa Bag-ong Kalibotan sa Diyos
7. Sa dihang ang pagmando sa Diyos magtapos sa pagmando sa tawo, kinsa ang makalabang-buhi?
7 Sa dihang ang pagmando sa Diyos magtapos sa pagmando sa tawo, kinsa ang makalabang-buhi? Ang Bibliya nagtubag: “Ang mga matul-id [kadtong magpaluyo sa katungod sa Diyos sa pagmando] mao ang magapuyo sa yuta, ug ang walay-ikasaway mao ang magpabilin diha niana. Kon mahitungod sa mga daotan [kadtong dili magpaluyo sa katungod sa Diyos sa pagmando], sila pagaputlon gikan sa yuta.” (Proverbio 2:21, 22) Sa susama, ang salmista nag-ingon: “Sa dili na madugay, ug ang daotan mawala na . . . Ang mga matarong magapanag-iya sa yuta, ug sila magapuyo sa ibabaw niini hangtod sa kahangtoran.”—Salmo 37:10, 29.
8. Sa unsang paagi bug-os nga bayawon sa Diyos ang iyang pagkasoberano?
8 Human malaglag ang sistema ni Satanas, ipasulod sa Diyos ang iyang bag-ong kalibotan, nga sa bug-os maghanaw sa malaglagong kapintasan, mga gubat, kakabos, pag-antos, sakit, ug kamatayon nga maoy nag-ulipon sa tawo sa libolibong katuigan. Ang Bibliya sa katahom naghubit sa mga panalangin nga naghulat sa masinugtanong katawhan: “Iyang [ang Diyos] pagapahiran ang tanang luha gikan sa ilang mga mata, ug ang kamatayon mawala na, ni may pagbangotan ni pagtiyabaw ni may kasakit pa. Ang unang mga butang nangagi na.” (Pinadayag 21:3, 4) Pinaagi sa iyang langitnong kagamhanan sa Gingharian ilalom ni Kristo, ang Diyos bug-os nga magbayaw (magpakamatarong, o magpamatuod) sa Iyang katungod ingon nga atong Soberano, nga mao, atong Magmamando.—Roma 16:20; 2 Pedro 3:10-13; Pinadayag 20:1-6.
Kon Giunsa Pagpakita sa mga Tawo ang Ilang Baroganan Bahin sa Isyu
9. (a) Giunsa pag-isip niadtong nagpabiling maunongon kang Jehova ang iyang pulong? (b) Sa unsang paagi gipamatud-an ni Noe ang iyang pagkamaunongon, ug unsaon man nato pagkabatog kaayohan sa iyang panig-ingnan?
9 Latas sa kasaysayan, dihay mga lalaki ug babaye sa pagtuo nga nagpamatuod sa ilang pagkamaunongon kang Jehova ingong Soberano. Nahibalo sila nga ang ilang mga kinabuhi nag-agad sa pagpaminaw ug pagsunod kaniya. Si Noe maoy ingon nianang matanga sa tawo. Busa ang Diyos miingon kang Noe: “Ang kataposan sa tanang unod miabot sa akong atubangan . . . Paghimo alang kanimo ug usa ka arka.” Ug si Noe nagpasakop sa pagtultol ni Jehova. Bisan pag gipasidan-an, ang ubang mga tawo niadtong panahona nagkinabuhi nga morag walay talagsaong butang nga mahitabo. Apan si Noe nagtukod ug dako kaayong arka ug nagpabiling puliki sa pagsangyaw sa uban bahin sa matarong nga mga dalan ni Jehova. Ang rekord nagpadayon: “Gibuhat ni Noe ang sumala sa tanan nga gisugo sa Diyos kaniya. Gibuhat niya ang ingon gayod.”—Genesis 6:13-22; Hebreohanon 11:7; 2 Pedro 2:5.
10. (a) Sa unsang paagi gituboy ni Abraham ug ni Sara ang pagkasoberano ni Jehova? (b) Sa unsang paagi kita makabatog kaayohan sa mga panig-ingnan ni Abraham ug ni Sara?
10 Si Abraham ug Sara maoy maayong mga panig-ingnan usab sa pagtuboy sa pagkasoberano ni Jehova, nga nagbuhat sa bisan unsay iyang gisugo kanila. Nagpuyo sila sa Ur sa mga Caldeanhon, usa ka malamboong siyudad. Apan sa dihang gisugo ni Jehova si Abraham nga moadto sa laing yuta nga siya wala masinati, si Abraham “milakaw ingon sa gisulti ni Jehova kaniya.” Si Sara sa walay duhaduha may haruhay nga pagkinabuhi—may puy-anan, mga higala, ug mga paryente. Apan, mapinasakopon siya kang Jehova ug sa iyang bana ug miadto sa yuta sa Canaan, bisan pag wala siya mahibalo sa mga kahimtang nga naghulat kaniya didto.—Genesis 11:31–12:4; Buhat 7:2-4.
11. (a) Ilalom sa unsang mga kahimtang nga gituboy ni Moises ang pagkasoberano ni Jehova? (b) Sa unsang paagi ang panig-ingnan ni Moises makahatag kanatog kaayohan?
11 Si Moises maoy laing tawo nga nagtuboy sa pagkasoberano ni Jehova. Ug gihimo niya kadto ilalom sa kinalisdang mga kahimtang—sa mga pakig-atubangay kang Paraon sa Ehipto. Dili kay si Moises masaligon sa kaugalingon. Sa kasukwahi, wala siya mosalig sa iyang katakos sa pagsulti ug maayo. Apan misunod siya kang Jehova. Uban sa pagpaluyo ni Jehova ug sa pag-ayuda sa iyang igsoon, si Aaron, sublisubling gipahayag ni Moises ang pulong ni Jehova ngadto sa tig-ag kasingkasing nga si Paraon. Bisan ang pipila sa mga anak sa Israel grabe ka hinawayon kang Moises. Sa gihapon, si Moises maunongong nagbuhat sa tanang butang nga gisugo kaniya ni Jehova, ug pinaagi kaniya, ang Israel napagawas gikan sa Ehipto.—Exodo 7:6; 12:50, 51; Hebreohanon 11:24-27.
12. (a) Unsay nagpakita nga ang pagkamaunongon kang Jehova naglakip ug labaw pa kay sa pagbuhat lamang kon unsay espesipikong gipasulat sa Diyos? (b) Sa unsang paagi ang pagpabili niining matanga sa pagkamaunongon motabang nato sa pagpadapat sa 1 Juan 2:15?
12 Kadtong nagmaunongon kang Jehova wala mangatarongan nga ang gikinahanglan mao lamang ang pagsunod kon unsay gipasulat sa Diyos. Sa dihang ang asawa ni Potipar mihaylo kang Jose aron makighilawas kaniya, wala niadtoy sinulat nga sugo gikan sa Diyos nga nagdili sa pagpanapaw. Apan, si Jose nahibalo bahin sa kahikayan sa kaminyoon nga giestablisar ni Jehova sa Eden. Nakaamgo siya nga ang pagpakighilawas sa asawa sa laing lalaki dili makapahimuot sa Diyos. Dili gusto si Jose nga sutaon kon hangtod asa tugotan siya sa Diyos nga mahimong sama sa mga Ehiptohanon. Gituboy niya ang mga paagi ni Jehova pinaagi sa pagpalandong sa mga pagpakiglabot sa Diyos sa katawhan ug dayon binuotang gipadapat ang iyang nasabtan nga maoy kabubut-on sa Diyos.—Genesis 39:7-12; Salmo 77:11, 12.
13. Sa unsang paagi ang Yawa napamatud-ang bakakon maylabot (a) kang Job? (b) sa tulo ka Hebreohanon?
13 Bisan pa kon grabeng sulayan, kadtong tinuod nga nakaila kang Jehova dili gayod motalikod kaniya. Si Satanas nagpasangil nga kon si Job mapildihan sa iyang daghang kabtangan o sa iyang kahimsog, bisan siya—nga gidayeg pag-ayo ni Jehova—mobiya sa Diyos. Apan gipamatud-an ni Job nga ang Yawa bakakon, bisan tuod si Job way kalibotan kon nganong nahupngan siyag mga kasakitan. (Job 2:9, 10) Kasiglohan sa ulahi, kay naningkamot gihapon pagpamatuod sa iyang punto, gipahinabo ni Satanas ang nag-umido sa kapungot nga hari sa Babilonya sa paghulga sa tulo ka batan-ong Hebreohanon nga mamatay diha sa nagdilaab nga hudno kon sila dili moyukbo sa pagsimba atubangan sa usa ka imahen nga gipatindog sa hari. Kay napugos sa pagpili tali sa pagsunod sa sugo sa hari ug pagsunod sa balaod ni Jehova batok sa idolatriya, sa kalig-on ilang gipahayag nga sila nag-alagad kang Jehova ug nga siya mao ang ilang Supremong Soberano. Ang pagkamatinumanon ngadto sa Diyos mas bililhon alang kanila kay sa ilang presenteng kinabuhi—Daniel 3:14-18.
14. Sa unsang paagi posible nga kita isip dili-hingpit nga mga tawo makapamatuod nga kita maunongon gayod kang Jehova?
14 Makapanghinapos ba kita pinasikad sa maong mga panig-ingnan nga aron magmaunongon kang Jehova, ang usa ka tawo kinahanglang hingpit o nga ang usa ka tawong masayop napakyas na gayod sa bug-os? Dili gayod! Ang Bibliya nagsugilon kanato nga may mga panahong si Moises nasayop. Bisan tuod si Jehova wala malipay, wala niya isalikway si Moises. Ang mga apostoles ni Jesu-Kristo may mga kahuyangan usab. Kon isipon ang atong napanunod nga pagkadili-hingpit, si Jehova mahimuot kon dili nato tuyoon pagsalikway ang iyang kabubut-on sa bisan unsang paagi. Kon tungod sa kahuyangan kita malangkit sa kalapasan, hinungdanon nga kita sinserong maghinulsol ug dili batasanon ang kasaypanan. Niining paagiha ikapakita nato nga kita nahigugma gayod sa gisulti ni Jehova nga maayo ug nagdumot sa iyang giingon nga maoy daotan. Pinasukad sa atong pagtuo sa nagatabon-sa-sala nga bili sa halad ni Jesus, matagamtam nato ang hinlo nga pagbarog atubangan sa Diyos.—Amos 5:15; Buhat 3:19; Hebreohanon 9:14.
15. (a) Kinsa taliwala sa tanang tawo ang naghupot sa hingpit nga integridad sa Diyos, ug unsay gipamatud-an niini? (b) Sa unsang paagi natabangan kita sa gibuhat ni Jesus?
15 Apan, dili kaha nga ang hingpit nga pagsunod sa pagkasoberano ni Jehova imposibleng mahimo sa mga tawo? Ang tubag niini maoy sama sa tubag sa usa ka “sagradong tinago” sulod sa mga 4,000 ka tuig. (1 Timoteo 3:16) Si Adan, bisan tuod gilalang nga hingpit, wala magpakitag hingpit nga panig-ingnan sa diyosnong debosyon. Busa kinsay makapakita niini? Wala gayoy usa sa iyang masalaypong mga anak. Ang bugtong tawo nga makahimo niana mao si Jesu-Kristo. (Hebreohanon 4:15) Ang nalampos ni Jesus nagpamatuod nga si Adan, kinsa nagpahimulos sa mas paborableng mga kahimtang, makahupot gayod unta sa hingpit nga integridad kon buot lamang niya. Ang sayop wala diha sa mga linalang sa Diyos. Sa ingon si Jesu-Kristo maoy panig-ingnan nga buot natong sundon sa pagpakita dili lamang sa pagsunod sa balaod sa Diyos kondili sa personal nga debosyon usab ngadto kang Jehova, ang Unibersal nga Soberano.—Deuteronomio 32:4, 5.
Unsa ang Atong Personal nga Tubag?
16. Nganong kinahanglang magbantay kita kanunay sa atong tinamdan bahin sa pagkasoberano ni Jehova?
16 Kitang tanan karon kinahanglang moatubang sa isyu sa unibersal nga pagkasoberano. Kon sa dayag gipakita nato nga kita nagadapig kang Jehova, kita himoong target ni Satanas. Siya mopit-os kanato gikan sa tanang direksiyon ug magpadayon sa pagbuhat sa ingon hangtod sa kataposan sa iyang daotang sistema sa mga butang. Kita angayng magbantay kanunay. (1 Pedro 5:8) Ilalom sa pagsulay ang atong panggawi magpakita kon asa kita nagabarog bahin sa kinadak-ang isyu sa pagkasoberano ni Jehova ug sa segundaryong isyu sa integridad ngadto sa Diyos. Dili kita makatugot nga isipon ang di-maunongong panggawi nga walay bili tungod lang kay kini komon sa kalibotan. Ang paghupot sa integridad nagkinahanglan nga kita maningkamot sa pagpadapat sa matarong nga mga sukdanan ni Jehova sa tanang paagi sa kinabuhi.
17. Unsa ang sinugdanan sa pagpamakak ug pagpangawat nga kita angayng maglikay niana?
17 Pananglitan, dili kita makasundog kang Satanas, nga mao “ang amahan sa bakak.” (Juan 8:44) Kinahanglang magmatinud-anon kita sa tanan natong pagpakiglabot. Sa sistema ni Satanas, ang mga batan-on subsob nga dili matinud-anon sa ilang mga ginikanan. Apan ang Kristohanong mga batan-on maglikay niini, ug busa ikapanghimakak nila ang pasangil ni Satanas nga ang katawhan sa Diyos mosalikway sa ilang integridad ilalom sa pagsulay. (Job 1:9-11; Proverbio 6:16-19) Dayon anaa ang mga pamaagi sa negosyo nga tingali magpaila nga ang usa ka tawo dapig sa “amahan sa bakak” inay sa Diyos sa kamatuoran. Sa maong mga pamaagi sa negosyo, kita molikay. (Miqueas 6:11, 12) Dugang pa, ang pagpangawat dili gayod mahimong ipakamatarong, bisan pag ang usa ka tawo kabos o kaha ang tawong gikawatan sa mga butang maoy adunahan. (Proverbio 6:30, 31; 1 Pedro 4:15) Bisan pag komon diha sa dapit nga atong gipuy-an o kaha ang gikawat gamay ra, ang pagpangawat supak gihapon sa mga balaod sa Diyos.—Lucas 16:10; Roma 12:2; Efeso 4:28.
18. (a) Sa kataposan sa Usa ka Libo ka Tuig nga Pagmando ni Kristo, unsang pagsulay ang modangat sa tanang katawhan? (b) Unsang panggawi ang angay natong ugmaron karon?
18 Sulod sa Usa ka Libo ka Tuig nga Pagmando ni Kristo, si Satanas ug ang iyang mga demonyo atua unya sa kahiladman, nga dili makaimpluwensiya sa tawo. Pagkamakapahupay unya niana! Apan human sa usa ka libo ka tuig, buhian sila sa makadiyot. Si Satanas ug kadtong mosunod kaniya mopit-os sa napasig-uling katawhan nga nagahupot sa ilang integridad sa Diyos. (Pinadayag 20:7-10) Kon kita makapribilehiyo nga mabuhi, unsa unya ang atong sanong bahin sa isyu sa unibersal nga pagkasoberano? Sanglit ang tanang tawo mga hingpit na unya, ang bisan unsang buhat sa pagkadi-maunongon mao unyay tinuyo ug mosangpot sa dumalayong kalaglagan. Hinungdanon gayod nga batasanon nato karon nga positibong mosanong sa bisan unsang pagtultol nga ihatag ni Jehova kanato, pinaagi man sa iyang Pulong o pinaagi sa iyang organisasyon! Sa pagbuhat sa ingon, ikapakita nato ang atong tiunay nga debosyon kaniya ingon nga Unibersal nga Soberano.
Repasong Panaghisgot
• Unsa ang dakong isyu nga kitang tanan angay nga moatubang? Sa unsang paagi kita nalambigit?
• Unsay talagsaon bahin sa mga paagi diin ang mga lalaki ug babaye sa karaang kapanahonan nagpamatuod sa ilang integridad kang Jehova?
• Nganong hinungdanon nga kita magpasidungog kang Jehova pinaagi sa atong panggawi matag adlaw?