APENDISE
Mga Tipik sa Dugo ug mga Teknik sa Pag-opera
Mga tipik sa dugo. Kini naggikan sa pangunang mga sangkap sa dugo—mga pulang selula, puting selula, platelet, ug plasma. Pananglitan, anaa sa mga pulang selula ang protina nga hemoglobin. Ang mga medisina nga gigama gikan sa hemoglobin sa tawo o mananap gitambal sa mga pasyenteng anemik kaayo o nawad-ag daghang dugo.
Ang plasma—nga 90 porsiyento niana maoy tubig—adunay daghang hormone, sintetikong asin, enzyme, ug mga sustansiya, lakip ang minerales ug asukar. Ang plasma may mga elemento usab nga makapatibuok sa dugo, mga antibody nga mobugno sa sakit, ug mga protina sama sa albumin. Kon ang usa ka tawo dakog purohan nga matakboyag usa ka sakit, tingali resetahan siya sa doktor ug mga ineksiyon nga gamma globulin nga gikuha gikan sa plasma sa mga tawong naimyun na nianang sakita. Ang mga puting selula sa dugo mahimong kakuhaan usab ug mga interferon ug interleukin, nga maoy itambal sa mga kanser ug sa pipila ka impeksiyon.
Angay bang modawat ang mga Kristohanon niining matanga sa medisina nga may mga tipik sa dugo? Wala mohatag ang Bibliya ug mga detalye, busa matag usa ang magdesisyon sumala sa iyang tanlag. Ang pipila modumili sa tanang tipik sa dugo, nga mangatarongan nga ang Balaod sa Diyos sa Israel mao nga ang dugo nga mogawas sa usa ka linalang angayng ‘iyabo sa yuta.’ (Deuteronomio 12:22-24) Ang uban, bisag dili magpaabono ug bug-os nga dugo o sa pangunang mga sangkap niini, modawat tingali sa mga medisina nga may mga tipik sa dugo. Mangatarongan tingali sila nga ang maong mga tipik nga gikuha gikan sa dugo dili na hawas sa dugo-sa-kinabuhi sa usa ka linalang.
Sa pagdesisyon bahin sa mga tipik sa dugo, tagda kining mga pangutanaha: ‘Nahibalo ba ko nga kon ako dili modawat sa tanang tipik sa dugo kana nagpasabot nga ako dili modawat sa pipila ka medisina nga may mga tipik sa dugo nga mobugno sa mga sakit o makapatibuok sa dugo aron motang-on ang pagdugo? Makapatin-aw ba ko sa doktor nganong ako modumili o modawat sa mga medisina nga may mga tipik sa dugo?’
Mga teknik sa pag-opera. Naglakip kini sa hemodilution ug cell salvage. Sa hemodilution, ang dugo ipagawas sa lawas, pulihan ug volume expander, ug unya ibalik sa pasyente. Sa cell salvage, tigomon ang dugo nga miagas gikan sa samad, dayon hugasan o salaon, ug ibalik sa pasyente panahon sa operasyon. Kay lainlain man ang paagi sa paggamit sa mga doktor niini nga teknik, angayng susihon sa usa ka Kristohanon kon unsay himoon sa iyang doktor.
Sa pagdesisyon bahin sa maong mga teknik, pangutan-a ang kaugalingon: ‘Kon may dugo nga ipagawas sa akong lawas ug may panahong mohunong kini pag-agos, motugot ba ang akong tanlag nga isipon gihapon kini nga bahin kanako ug dili angayng “iyabo sa yuta”? (Deuteronomio 12:23, 24) Mahasol ba ang akong tanlag nga nabansay sa Bibliya kon may bahin sa akong dugo nga kuhaon, sagolag medisina, ug ibalik sa akong lawas panahon sa operasyon? Nahibalo ba ko nga ang pagdumili sa tanang teknik sa pag-opera nga gamiton ang akong dugo nagpasabot nga ako dili magpasusi sa akong dugo, dili magpa-hemodialysis, o dili mogamit sa heart-lung bypass nga aparato?’
Ang usa ka Kristohanon mao mismo ang modesisyon kon sa unsang paagi gamiton ang iyang dugo panahon sa operasyon, ingon man bahin sa medikal nga mga pagsusi ug sa bag-ong mga paagi sa pagtambal nga naglangkit sa pagkuhag diyutayng dugo, nga tingali sagolag medisina, ug unya ibalik sa lawas.