Organisado Aron Mag-alagad sa “Diyos sa Kalinaw”

1, 2. Unsang kausaban sa Zion’s Watch Tower ang gihimo niadtong Enero 1895, ug unsay reaksiyon sa mga igsoon?

PAGKADAWAT sa madasigong Estudyante sa Bibliya nga si John A. Bohnet sa Enero 1895 nga kopya sa Zion’s Watch Tower, nalipay kaayo siya sa iyang nakita. Nindot kaayo ang disenyo sa bag-ong hapin sa magasin—habog nga parola ibabaw sa gibagyong kadagatan, nga nagsilbing lamdag sa kangitngit. Gipahibalo sa magasin ang bag-ong disenyo ingong “Bag-o Natong Sinina.”

² Si Brader Bohnet nakadayeg kaayo ug misulat kang Brader Russell. “Nindot kaayog sinina ang TORRE,” siya miingon. Ang laing matinumanong Estudyante sa Bibliya, si John H. Brown, misulat sab: “Kini makadani kaayo. Pagkalig-on sa pundasyon sa torre, bisag grabeng gihapak sa balod ug bagyo.” Ang bag-ong disenyo maoy unang kausaban nga nakita sa mga igsoon nianang tuiga, pero dili kana ang kataposan. Sa Nobyembre, may lain pang dakong kausaban. Makapainteres, naglakip gihapon kadtog dagat nga gikusokusog bagyo.

3, 4. Unsang problema ang gihisgotan sa Nobyembre 15, 1895 nga Watch Tower, ug unsa ang gihimong kausaban?

³ Usa ka artikulo sa Nobyembre 15, 1895 nga Watch Tower detalyadong naghisgot sa usa ka problema: Ang mga balod sa kagubot samag mikusokuso sa kalinaw sa asosasyon, o organisasyon, sa mga Estudyante sa Bibliya. Ang mga brader nagsigeg lalis kon kinsay angay manguna sa lokal nga kongregasyon. Aron masabtan sa mga igsoon kon unsay kinahanglan aron matul-id ang makapabahinbahing kompetisyon, gipakasama sa maong artikulo ang organisasyon ngadto sa usa ka barko. Dayon matinud-anong giadmitir niini nga wala maandam sa mga nanguna ang samag barko nga organisasyon para sa bagyo. Unsay kinahanglang buhaton?

⁴ Matod sa artikulo, ang maayong kapitan magseguro nga may dala silang mga salbabida ug ang mga tripulante andam sa pagsira sa mga gawang sa barko dihang dunay umaabot nga bagyo. Sa susama, kinahanglang seguroon sa mga nanguna sa organisasyon nga ang tanang kongregasyon andam sa pag-atubang sa samag bagyong mga kahimtang. Aron mahimo kana, gipahibalo sa artikulo ang kausaban nga giaplikar hangtod karon. Mihatag kinig instruksiyon nga sugdan dayon ang “pagpilig mga ansiyano diha sa matag kongregasyon” nga “magsilbing ‘magtatan-aw’ sa panon.”—Buh. 20:28.

5. (a) Nganong ang unang kahikayan sa pagpilig mga ansiyano tukma sa panahon? (b) Unsang pangutana ang atong hisgotan?

⁵ Ang maong kahikayan sa pagpilig mga ansiyano maoy tukma sa panahon ug unang tikang aron maorganisar ang kongregasyon. Nakatabang kini sa mga igsoon sa paglawig bisag gikusokuso sa mga balod sa Gubat sa Kalibotan I. Sa misunod nga mga dekada, tungod sa dugang kausaban sa kahikayan sa organisasyon, ang katawhan sa Diyos mas nasangkapan sa pag-alagad kang Jehova. Unsang tagna sa Bibliya ang naghisgot niini nga kauswagan? Unsang organisasyonal nga kausaban ang imong nasaksihan? Unsay benepisyo niana kanimo?

“Igatudlo Ko ang Pakigdait Ingong Imong mga Magtatan-aw”

6, 7. (a) Unsay ipasabot sa Isaias 60:17? (b) Unsay gipaila sa paghisgot sa “mga magtatan-aw” ug “mga tighatag ug buluhaton”?

⁶ Sumala sa Kapitulo 9, gitagna ni Isaias nga padaghanon ni Jehova ang iyang katawhan. (Isa. 60:22) Pero labaw pa niana ang gisaad ni Jehova. Sa mao gihapong tagna, siya miingon: “Inay tumbaga ako magdalag bulawan, ug inay puthaw ako magdalag plata, ug inay kahoy, tumbaga, ug inay mga bato, puthaw; ug igatudlo ko ang pakigdait ingong imong mga magtatan-aw ug ang pagkamatarong ingong imong mga tighatag ug buluhaton.” (Isa. 60:17) Unsay ipasabot niini? Sa unsang paagi kini maaplikar kanato karon?

⁷ Ang tagna ni Isaias miingon nga mapulihan ug lain ang usa ka materyal. Pero matikdi nga ang pagpuli maoy dili gikan sa daotan ngadto sa maayo, kondili gikan sa maayo ngadto sa mas maayo. Ang pagpulig bulawan sa tumbaga maoy pag-uswag, ingon man ang ubang materyales nga gihisgotan. Busa gitagna ni Jehova nga anam-anam nga mouswag ang kahimtang sa iyang katawhan. Unsang pag-uswag ang gipasabot sa tagna? Sa paghisgot bahin sa “mga magtatan-aw” ug “mga tighatag ug buluhaton,” gipaila ni Jehova nga anam-anam nga maatiman ug maorganisar ang iyang katawhan.

8. (a) Kinsay nagpahinabo sa pag-uswag nga gitagna ni Isaias? (b) Sa unsang paagi nakabenepisyo kita sa maong pag-uswag? (Tan-awa sab ang kahong “Mapainubsanon Siyang Nagpatul-id.”)

⁸ Kinsay nagpahinabo niining pag-uswag sa kahikayan sa organisasyon? Si Jehova miingon: “Ako magdalag bulawan, . . . ako magdalag plata, . . . ug igatudlo ko ang pakigdait.” Ang pag-uswag sa pag-organisar sa kongregasyon gipahinabo ni Jehova mismo, dili pinaagig paningkamot sa tawo. Ug sukad maentrono si Jesus ingong Hari, si Jehova nagpahinabo niana pinaagi sa iyang Anak. Sa unsang paagi nakabenepisyo kita niining mga kausaban? Ang maong teksto nag-ingon nga kana moresulta sa kalinaw ug pagkamatarong. Samtang kita magpagiya sa Diyos ug mohimog kausaban, ang kalinaw motunhay ug ang gugma sa pagkamatarong magdasig kanato sa pag-alagad kang Jehova, kinsa gihubit ni apostol Pablo nga “ang Diyos sa kalinaw.”—Filip. 4:9.

9. Unsa ang hustong basehanan para sa kahapsay ug panaghiusa sa kongregasyon, ug ngano?

⁹ Bahin kang Jehova, si Pablo misulat: “Ang Diyos usa ka Diyos, dili sa kasamok, kondili sa kalinaw.” (1 Cor. 14:33) Matikdi nga ang kasamok wala itugbang ni Pablo sa kahapsay, kondili sa kalinaw. Ngano? Tagda kini: Ang kahapsay mismo dili kanunayng moresulta sa kalinaw. Pananglitan, ang usa ka grupo sa sundalo hapsay tingaling magmartsa sa panggubatan, pero ang ilang kahapsay moresulta sa gubat, dili sa kalinaw. Busa ingong Kristohanon, atong hinumdoman kini: Bisag unsa ka hapsay ang kahikayan, kon wala ibase sa kalinaw, kini mahugno ra gyod. Sa kasukwahi, ang diyosnong kalinaw moresultag kahapsay nga magpadayon. Kita mapasalamaton gyod nga ang atong organisasyon gigiyahan ug gidalisay sa “Diyos nga nagahatag ug kalinaw”! (Roma 15:33) Ang kalinaw gikan sa Diyos mao ang basehanan sa mapuslanong kahapsay ug sa tinuod nga panaghiusa nga atong gitagamtam ug gipabilhan pag-ayo diha sa atong mga kongregasyon sa tibuok kalibotan.—Sal. 29:11.

10. (a) Unsang mga kausaban ang nahitabo sa atong organisasyon sa unang mga tuig niini? (Tan-awa ang kahong “Pag-uswag sa Paagi sa Pagdumala.”) (b) Unsang mga pangutana ang atong hisgotan?

¹⁰ Ang kahong “Pag-uswag sa Paagi sa Pagdumala” nagsumaryo sa mapuslanon ug hapsay nga kausaban nga nahitabo sa atong organisasyon sa unang mga tuig niini. Pero unsang kausaban gikan sa tumbaga ngadto sa bulawan ang gipahinabo ni Jehova di pa dugay pinaagi sa atong Hari? Sa unsang paagi ang maong kausaban sa pagdumala nakatabang nga magmalinawon ug magkahiusa ang mga kongregasyon sa tibuok kalibotan? Sa unsang paagi kini nakatabang nimo sa pag-alagad sa “Diyos sa kalinaw”?

Si Kristo Nanguna sa Kongregasyon

11. (a) Ang pagsusi pag-ayo sa Bibliya miresulta sa unsang kausaban sa pagsabot? (b) Unsay determinadong buhaton sa nagamandong lawas niadto?

¹¹ Gikan sa 1964 hangtod 1971, ang nagamandong lawas nag-organisar ug proyekto nga nagsusi pag-ayo sa lainlaing ulohan sa Bibliya, apil niana ang paagi sa pagdumala sa kongregasyon sa unang siglo.a Nasayran nila nga ang kongregasyon sa unang siglo gidumala sa lawas, o pundok, sa mga ansiyano, dili sa usa ra ka ansiyano o magtatan-aw. (Basaha ang Filipos 1:1; 1 Timoteo 4:14.) Dihang mas nasabtan kana, naamgohan sa nagamandong lawas nga ang Hari, si Jesus, naggiya kanila sa paghimog kauswagan sa pag-organisar sa katawhan sa Diyos—ug ang mga membro sa nagamandong lawas determinadong mosunod sa direksiyon sa Hari. Nagpasibo dayon sila aron sundon ang sumbanan sa Bibliya bahin sa kahikayan sa mga ansiyano. Unsay pipila ka kausaban sa sayong bahin sa katuigang 1970?

12. (a) Unsang kausaban ang nahitabo sa nagamandong lawas mismo? (b) Isaysay kon giunsa pag-organisar ang Nagamandong Lawas karon. (Tan-awa ang kahong “Ang Pag-atiman sa Nagamandong Lawas sa Buluhaton sa Gingharian,” panid 130.)

¹² Ang unang kausaban maoy sa nagamandong lawas mismo. Ang maong grupo sa dinihogang mga brader gilangkoban niadto sa pito ka membro sa board of directors sa Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Pero sa 1971, ang membro sa nagamandong lawas nga 7 gihimong 11 ug sila gipaila nga lahi sa board of directors. Giisip sa mga membro sa nagamandong lawas nga ang matag usa kanila managsama ra, ug gisugdan niadto ang tinuig nga pagturnohay sa pagkatsirman base sa unang letra sa ilang apelyido.

13. (a) Unsang kahikayan ang gipatuman sulod sa 40 ka tuig? (b) Unsay gihimo sa Nagamandong Lawas sa 1972?

¹³ Ang sunod nga kausaban nakaapektar sa matag kongregasyon. Sa unsang paagi? Sukad 1932 hangtod 1972, gidumala ang kongregasyon sa usa lang ka brader. Hangtod 1936, ang maong tinudlong brader gitawag ug service director. Human niadto, kana gipulihag company servant, dayon congregation servant, ug sa ulahi magtatan-aw sa kongregasyon. Sila masibotong nag-atiman sa espirituwalidad sa panon. Ang magtatan-aw sa kongregasyon sagad mohimog mga desisyon nga dili na mokonsulta sa ubang alagad sa kongregasyon. Pero sa 1972, giandam sa Nagamandong Lawas ang dalan para sa dakong kausaban. Unsay apil niana nga kausaban?

14. (a) Unsang bag-ong kahikayan ang gipatuman sukad Oktubre 1, 1972? (b) Giunsa pagpadapat sa koordinetor sa lawas sa mga ansiyano ang Filipos 2:3?

¹⁴ Imbes usa lang ka brader ang mag-alagad nga magtatan-aw sa matag kongregasyon, ang ubang brader nga kuwalipikado sumala sa Kasulatan ikatudlo na sab sa teokratikanhong paagi ingong mga ansiyano. Sila mahimong lawas sa mga ansiyano nga magdumala sa lokal nga kongregasyon. Kana nga bag-ong kahikayan nagsugod sa Oktubre 1, 1972. Karon, ang koordinetor sa lawas sa mga ansiyano wala mag-isip nga siya labaw sa ubang ansiyano, kondili nga siya “mas ubos.” (Luc. 9:48) Panalangin gyod ang maong mapainubsanong mga brader sa tibuok kalibotang panag-igsoonay!—Filip. 2:3.

15. (a) Unsay mga benepisyo tungod sa kahikayan nga ang kongregasyon dunay lawas sa mga ansiyano? (b) Unsay nagpakita nga ang atong Hari milihok nga maalamon?

¹⁵ Ang kahikayan nga ang mga membro sa lawas sa mga ansiyano dunay bahin sa pagdumala sa kongregasyon maoy dakong kauswagan. Tagda kining tulo ka benepisyo: Una, kini nga kahikayan nakatabang sa mga ansiyano sa paghinumdom nga bisag unsa ka dako ang ilang responsibilidad, si Jesus gihapon ang Ulo sa kongregasyon. (Efe. 5:23) Ikaduha, ang Proverbio 15:22 nag-ingon: “Sa panon sa mga magtatambag adunay kalamposan.” Dihang maghisgot ang mga ansiyano bahin sa espirituwalidad sa kongregasyon ug maminaw sa mga sugyot sa matag usa, sila makadesisyon sumala sa prinsipyo sa Bibliya. (Prov. 27:17) Panalanginan ni Jehova ang maong mga desisyon ug magmalamposon kana. Ikatulo, kay mas daghan na ang ansiyano, ang organisasyon nakatagana sa nagkadakong panginahanglan para sa magtatan-aw nga magdumala ug mag-atiman sa mga kongregasyon. (Isa. 60:3-5) Hunahunaa, ang kongregasyon sa tibuok kalibotan miuswag gikan sa kapig 27,000 sa 1971 ngadto sa kapig 113,000 sa 2013! Klaro, ang atong maalamong Hari nagtaganag gikinahanglang mga magbalantay para sa iyang mga sumusunod sa hustong panahon.—Miq. 5:5.

“Mahimong mga Panig-ingnan Alang sa Panon”

16. (a) Unsay responsibilidad sa mga ansiyano? (b) Unsay pag-isip sa mga Estudyante sa Bibliya sa tambag ni Jesus nga ‘pakan-on ang mga karnero’?

¹⁶ Sa unang mga tuig sa mga Estudyante sa Bibliya, nasabtan na sa mga ansiyano nga ilang responsibilidad ang pagtabang sa isigkamagtutuo nga magpabiling mga alagad sa Diyos. (Basaha ang Galacia 6:10.) Sa 1908, may artikulo sa Watch Tower bahin sa tambag ni Jesus: “Pakan-a ang akong gagmayng mga karnero.” (Juan 21:15-17) Kini nagtambag sa mga ansiyano: “Importante kaayo nga seryosohon ang sugo sa Agalon bahin sa panon, nga isipong dakong pribilehiyo ang pagpakaon ug pag-atiman sa mga sumusunod sa Ginoo.” Sa 1925, ang Watch Tower nagpasiugda na sab sa kaimportante sa pag-alagad ingong magbalantay ug nagpahinumdom sa mga ansiyano: “Ang simbahan [kongregasyon] iya sa Diyos, . . . ug manubag kaniya ang tanang may pribilehiyo sa pag-alagad sa ilang igsoon.”

17. Giunsa pagtabang ang mga magtatan-aw aron mahimong hanas nga mga magbalantay?

¹⁷ Giunsa pagtabang sa organisasyon ni Jehova ang mga ansiyano sa pagpauswag sa ilang kahanas sa pagkamagbalantay gikan sa puthaw ngadto sa plata? Pinaagig pagbansay. Sa 1959, gipahigayon ang unang Kingdom Ministry School para sa mga magtatan-aw. Usa ka bahin sa klase naghisgot sa ulohang “Paghatag ug Personal nga Atensiyon.” Gidasig ang responsableng mga brader sa “paghimog eskedyul aron bisitahon ang mga magmamantala sa ilang mga balay.” Gipakita sa klase ang lainlaing paagi aron makapadasig ang maong mga pagbisita. Sa 1966, gisugdan ang gibag-ong Kingdom Ministry School. Kini naghisgot sa ulohang “Kaimportante sa Pagduaw nga Buluhaton.” Unsay punto niini nga leksiyon? Ang mga nanguna “angayng makigbahin sa pagtaganag mahigugmaong pag-atiman sa panon sa Diyos, nga dili pasagdan ang ilang kaugalingong panimalay ug ang pagministeryo.” Dili pa dugay, gipahigayon ang dugang tunghaan para sa mga ansiyano. Unsay resulta sa padayong pagbansay nga gitagana sa organisasyon ni Jehova? Ang mga kongregasyon karon dunay daghang brader nga nag-alagad ingong espirituwal nga mga magbalantay.

18. (a) Unsa ang bug-at nga responsibilidad sa mga ansiyano? (b) Nganong nahigugma si Jehova ug si Jesus sa kugihang mga ansiyano?

¹⁸ Pinaagi sa Hari nga si Jesus, si Jehova nagtudlog mga ansiyano aron moatiman sa bug-at nga responsibilidad. Unsa kana? Ang paggiya sa mga karnero sa Diyos niining malisod nga panahon. (Efe. 4:11, 12; 2 Tim. 3:1) Nahigugma si Jehova ug si Jesus sa kugihang mga ansiyano kay sila nagtuman sa tambag sa Bibliya: ‘Bantayi ninyo ang panon sa Diyos nga ubos sa inyong pag-atiman nga kinabubut-on, maikagon, nga mahimong mga panig-ingnan alang sa panon.’ (1 Ped. 5:2, 3) Hisgotan nato ang duha sa daghang paagi nga ang mga magbalantay maoy panig-ingnan sa panon para sa kalinaw ug kalipay sa kongregasyon.

Kon Giunsa Pagbantay sa mga Ansiyano Karon ang Panon sa Diyos

19. Unsay atong bation dihang ang mga ansiyano mouban nato sa pagsangyaw?

¹⁹ Una, ang mga ansiyano nakig-uban sa mga membro sa kongregasyon diha sa pag-alagad. Ang magsusulat sa Ebanghelyo nga si Lucas miingon bahin kang Jesus: “Siya mipanaw gikan sa siyudad ug siyudad ug gikan sa balangay ug balangay, nga nagwali ug nagpahayag sa maayong balita sa gingharian sa Diyos. Ug miuban kaniya ang napulog-duha.” (Luc. 8:1) Sama nga nagsangyaw si Jesus kauban sa iyang mga apostoles, ang sulondang mga ansiyano karon makig-uban sab sa ilang mga igsoon diha sa pagsangyaw. Sila nahibalo nga ang paghimo niana makapadasig sa kongregasyon. Unsay pagbati sa mga igsoon kanila? Si Jeannine, mag-90 anyos, miingon: “Ang pagsangyaw uban sa ansiyano naghatag nakog kahigayonan nga maestorya ug mailhan pa siya.” Si Steven, mga 35 anyos, miingon: “Kon ang ansiyano makig-uban nako sa pagsangyaw, bation nakong gusto ko niyang tabangan. Malipay gyod ko.”

20, 21. Sa unsang paagi masundog sa mga ansiyano ang magbalantay sa ilustrasyon ni Jesus? Paghatag ug pananglitan. (Tan-awa sab ang kahong “Malamposong Senemanang Pagbisita.”)

²⁰ Ikaduha, ang organisasyon nagbansay sa mga ansiyano sa pagpakitag kabalaka niadtong wala na makig-uban sa kongregasyon. (Heb. 12:12) Nganong angayng tabangan sa mga ansiyano ang mga naluya sa espirituwal, ug unsaon nila kana paghimo? Gitubag kana sa ilustrasyon ni Jesus bahin sa magbalantay ug sa nawalang karnero. (Basaha ang Lucas 15:4-7.) Dihang namatikdan sa magbalantay nga nawala ang usa ka karnero, iya kining gipangita nga morag kadto ray iyang karnero. Giunsa pagsundog sa mga ansiyano karon ang maong ehemplo? Sama nga ang nawalang karnero bililhon gihapon sa magbalantay, ang mga igsoon sab nga wala na makig-uban sa kongregasyon bililhon gihapon sa mga ansiyano. Wala sila mag-isip nga usik sa panahon ang pagpangita sa mga naluya sa espirituwal. Dugang pa, sama nga ang magbalantay “molakaw alang sa usa nga nawala hangtod makaplagan niya kini,” ang mga ansiyano manguna sa pagpangita ug pagtabang sa mga naluya.

²¹ Sa ilustrasyon, unsay gihimo sa magbalantay dihang nakaplagan niya ang karnero? Hinayhinay niya kining gialsa, ‘gipas-an sa iyang mga abaga,’ ug gibalik sa panon. Sa susama, ang sinserong kabalaka sa ansiyano samag hinayhinay nga mag-alsa niadtong naluya sa espirituwal ug magtabang niya sa pagbalik sa kongregasyon. Nahitabo kini kang Victor, brader nga taga-Africa nga miundang pagpakig-uban sa kongregasyon. Siya miingon: “Sa walo ka tuig nga dili ko aktibo, ang mga ansiyano wala moundang sa pagtabang nako.” Unsay nakapatandog kaniya? Siya miingon: “Usa ka adlaw, si John, ansiyano nga klasmet nako sa Pioneer Service School, mibisita ug nagdalag pipila namo ka letrato panahon sa pag-eskuyla. Nakapahinumdom kadto nako sa malipayong mga okasyon nga misugod kog pangandoy sa kalipay nga akong gibati sa nag-alagad pa ko kang Jehova.” Wala madugay human sa pagbisita ni John, si Victor mibalik sa kongregasyon. Payunir na sab siya karon. Klaro, ang mapinanggaong mga ansiyano makaamot ug dako sa atong kalipay.—2 Cor. 1:24.b

Ang Mas Maayong Pagdumala Makatabang sa Panaghiusa sa Katawhan sa Diyos

22. Sa unsang paagi ang pagkamatarong ug pakigdait makatabang sa panaghiusa sa kongregasyon? (Tan-awa sab ang kahong “Nahingangha Mi.”)

²² Sumala sa nahisgotan, gitagna ni Jehova nga ang pagkamatarong ug ang pakigdait magmauswagon diha sa katawhan sa Diyos. (Isa. 60:17) Kini nga mga hiyas makatabang sa panaghiusa sa kongregasyon. Sa unsang paagi? Bahin sa pagkamatarong, ang “Diyos maoy usa lamang ka Jehova.” (Deut. 6:4) Dili lainlain ang iyang matarong nga mga sukdanan para sa mga kongregasyon sa lainlaing nasod. Usa lang ang iyang sukdanan sa husto ug sayop, ug susama kini sa “tanang kongregasyon sa mga balaan.” (1 Cor. 14:33) Busa, molambo lang ang kongregasyon dihang ipadapat ang mga sukdanan sa Diyos. Bahin sa pakigdait, gusto sa atong Hari nga dili lang nato matagamtam kana, gusto sab niya nga mahimo kitang “makigdaiton.” (Mat. 5:9) Busa “atong tinguhaon ang mga butang nga mopatunghag pakigdait.” Mangita kitag paagi nga mahusay ang mga kabingkilan. (Roma 14:19) Pinaagi niana, makaamot kita sa kalinaw ug panaghiusa sa atong mga kongregasyon.—Isa. 60:18.

23. Ingong katawhan ni Jehova, unsay natagamtam nato karon?

²³ Sa Nobyembre 1895, dihang gipahibalo sa Watch Tower ang unang kahikayan bahin sa mga ansiyano, ang responsableng mga brader mipahayag sab sa ilang sinserong tinguha. Unsa man kana? Sila nangandoy ug nag-ampo nga kining bag-ong kahikayan makatabang aron ang katawhan sa Diyos “magkahiusa dayon sa pagtuo.” Sa paghinumdom sa nangagi, mapasalamaton kita nga si Jehova, pinaagi sa atong Hari, anam-anam nga nagdalisay sa paagi sa pagdumala sa kongregasyon kay kana nakatabang gyod sa atong panaghiusa sa pagsimba. (Sal. 99:4) Ingong resulta, ang katawhan ni Jehova karon sa tibuok kalibotan nagmalipayon samtang naglakaw “sa samang espiritu,” nagsunod “sa samang mga lakang,” ug nag-alagad sa “Diyos sa kalinaw” nga “abaga sa abaga.”—2 Cor. 12:18; basaha ang Sofonias 3:9.