ANAK SA GAWAS
Ang Hebreohanong pulong alang sa usa ka anak sa gawas maoy mam·zerʹ, usa ka pulong nga dili matino ang gigikanan, lagmit kaamgid sa Hebreohanong pulong nga gihubad nga “samad” o “kabahong” diha sa Jeremias 30:13 ug Oseas 5:13 ug sa Arabikong pulong nga nagkahulogang “madubok; makapasuka,” nga nagtumong sa kadunotan.
Sa Deuteronomio 23:2 ang Balaod mabasa: “Walay anak sa gawas nga makasulod sa kongregasyon ni Jehova. Bisan hangtod sa ikanapulo ka kaliwatan walay iyaha nga makasulod sa kongregasyon ni Jehova.” Ang numero nga napulo naghawas sa pagkakompleto; busa ang “ikanapulo” ka kaliwatan nagpasabot nga kini sila dili gayod makasulod sa kongregasyon. Ang samang balaod gipahayag maylabot sa mga Ammonhanon ug mga Moabihanon, ug diha niana gidugang ang mga pulong nga “hangtod sa panahong walay tino,” nga nagpatin-aw sa punto. Apan, ang mga Ammonhanon ug mga Moabihanon gidid-an, dili tungod kay ang ilang mga katigulangan natawo pinaagig insesto (pagpakigrelasyon sa kadugo), ingon sa gisulti sa pipila, kondili tungod sa tinamdan nga ilang gipakita ngadto sa Israel sa dihang kini nga nasod mipanaw paingon sa Yutang Saad.—Deu 23:3-6; tan-awa ang AMMONHANON.
Ang pagpakighilawas, pagpanapaw, ug insesto maoy dulumtanan kang Jehova. Ubos sa Balaod ang mananapaw ug ang nagbuhat ug insesto pagapatyon, ug walay usa sa mga anak nga babaye sa Israel ang mamampam. (Lev 18:6, 29; 19:29; 20:10; Deu 23:17) Dugang pa, kini makapahinabog kasamok ug pagkabungkag sa kahikayan sa pamilya kon adunay mapanunod ang anak sa gawas; siya dili makabaton ug panulondon sa Israel.
Giingon sa pipila ka komentarista nga si Jepte maoy anak sa gawas, apan kini dili husto. Ang Bibliya wala mag-ingon nga siya anak sa gawas; kini nag-ingon nga “siya anak sa usa ka pampam.” (Huk 11:1) Sama kang Rahab, nga kanhi usa ka pampam apan naminyo sa Israelinhong si Salmon, ang inahan ni Jepte sa walay duhaduha naminyo nga dungganon, ug si Jepte dili usa ka anak sa gawas sama usab sa anak ni Salmon ug Rahab, nga unodnong katigulangan ni Jesu-Kristo. (Mat 1:5) Lagmit nga ang inahan ni Jepte maoy segundaryong asawa ni Gilead, ug si Jepte lagmit mao ang panganayng anak ni Gilead. Siya dili unta mahimong sakop sa kongregasyon sa Israel kon siya usa pa ka anak sa gawas, ug ang iyang mga igsoon sa amahan nga nagpalayas kaniya dili unta mohangyo kaniya sa legal nga paagi nga mahimong ilang pangulo. (Huk 11:2, 6, 11) Bisan pa kon si Jepte anak sa segundaryong asawa, kini wala maghimo kaniya nga anak sa gawas. Ang anak sa segundaryong asawa naghupot ug samang mga katungod sa panulondon nga sama sa anak sa minahal nga asawa, sumala sa gilatid sa Balaod diha sa Deuteronomio 21:15-17.
Sa Kristohanon Gregong Kasulatan, ang pulong nga noʹthos (“pinaangkan,” NW; ‘bastardo,’ KJ, Int) gigamit kausa diha sa Hebreohanon 12:8. Sumala sa gipakita sa konteksto, ang magsusulat nagpakasama sa Diyos ngadto sa usa ka amahan nga nagdisiplina sa iyang anak tungod sa gugma. Busa ang magsusulat miingon, “Kon kamo wala disiplinaha nga niana ang tanan nahimong mga mag-aambit, kamo sa pagkatinuod mga pinaangkan [o, anak sa gawas], ug dili mga anak.” Kadtong nag-angkong espirituwal nga mga anak sa Diyos apan padayong nagpakasala ug wala magmasinugtanon pagaputlon gikan sa kongregasyon sa Diyos ug dili makadawat sa disiplina nga ihatag sa Diyos alang sa iyang tinuod nga mga anak aron sila mamahingpit.