LUCAS
Usa ka mananambal ug matinumanong kauban ni apostol Pablo. Siya mao ang magsusulat sa Ebanghelyo ni Lucas ug sa Mga Buhat sa mga Apostoles. Ang pagkaedukado ni Lucas makita sa iyang mga sinulat. Dugang pa, mailhan nga siya usa ka doktor tungod sa iyang paggamit ug medikal nga mga termino.—Luc 4:38; Buh 28:8.
Si Lucas wala maghisgot nga siya usa ka saksing-nakakita sa mga panghitabo sa kinabuhi ni Kristo nga gitala sa iyang asoy sa Ebanghelyo. (Luc 1:2) Busa, siya lagmit nahimong usa ka magtutuo sa ulahi human sa Pentekostes sa 33 K.P.
Diha sa basahon sa Mga Buhat, si Lucas gihisgotan nga dili laktod pinaagi sa paggamit sa pronombre nga “kami” ug “kanamo.” (Buh 16:10-17; 20:5–21:18; 27:1–28:16) Kauban siya ni Pablo didto sa Troas sa ikaduhang misyonaryong panaw sa apostol ug siya mikuyog kaniya gikan didto paingon sa Filipos, diin siya tingali nagpabilin hangtod sa pagbalik ni Pablo sa iyang ikatulong misyonaryong panaw. Si Lucas mikuyog kang Pablo paingon sa Judea sa kataposan nianang misyonaryong panaw (Buh 21:7, 8, 15), ug samtang ang apostol nabilanggo sulod sa mga duha ka tuig didto sa Cesarea, lagmit gisulat ni Lucas ang iyang asoy sa Ebanghelyo didto (mga 56-58 K.P.). Siya mikuyog kang Pablo sa iyang panaw ngadto sa Roma alang sa husay. (Buh 27:1; 28:16) Sanglit ang basahon sa Mga Buhat nagkobre gikan sa 33 K.P. hangtod sa duha ka tuig nga pagkabilanggo ni Pablo sa Roma apan wala magrekord sa resulta bahin sa pag-apelar ni Pablo ngadto kang Cesar, lagmit nga nakompleto ni Lucas ang basahon sa Mga Buhat didto niadtong mga 61 K.P.
Si Lucas miduyog kang Pablo sa pagpangomosta sa mga Kristohanon sa Colosas sa dihang si Pablo misulat kanila gikan sa Roma (mga 60-61 K.P.), ug siya gipaila sa apostol ingong “hinigugmang mananambal.” (Col 4:14) Sa dihang misulat kang Filemon gikan sa Roma (mga 60-61 K.P.), gilakip ni Pablo ang mga pangomosta gikan ni Lucas, nga nagtawag kaniya ingong usa sa iyang “mga isigkamagbubuhat.” (Flm 24) Dayag nga si Lucas miunong kang Pablo ug miuban kaniya sa makadiyot nga panahon una pa sa pagkamatay sa apostol ingong martir tungod kay si Pablo miingon, “Si Lucas lamang ang ania uban kanako.”—2Ti 4:11.
Ang pipila nagtuo nga si Lucas maoy usa ka Hentil, nga pangunang nagpasukad niini sa Colosas 4:11, 14. Tungod kay si Pablo unang naghisgot sa “mga tinuli” (Col 4:11) ug sa ulahi naghisgot kang Lucas (Col 4:14), gituohan nga si Lucas dili lakip sa mga tinuli ug busa dili usa ka Hudiyo. Apan dili gayod kini tino. Ang Roma 3:1, 2 nag-ingon nga gipiyal sa Diyos ang iyang inspiradong mga pahayag ngadto sa mga Hudiyo. Si Lucas maoy usa niadtong gipiyalan sa maong inspiradong mga pahayag.
Ang Kasulatan wala usab maghatag ug pasukaranan sa pagtuo nga si Lucas mao si Lucio nga gihisgotan sa Buhat 13:1 o kaha ang “paryente” ni Pablo nga samag ngalan nga gihisgotan sa Roma 16:21.