NUMEROS, BASAHON SA
Ang ikaupat nga basahon sa Pentateuko. Ang Cebuanong ngalan niini gipasukad sa duha ka pag-ihap sa mga anak sa Israel nga gihisgotan diha niini. Kini nag-asoy sa mga panghitabo nga nahitabo sa rehiyon sa Bukid sa Sinai, didto sa kamingawan panahon sa paglatagaw sa Israel, ug didto sa Kapatagan sa Moab. Ang asoy pangunang nagkobre sa usa ka yugto nga 38 ka tuig ug 9 ka bulan, sukad sa 1512 hangtod sa 1473 W.K.P. (Num 1:1; Deu 1:3, 4) Bisan tuod mas unang nahitabo kay sa mga panghitabo nga gihisgotan sa konteksto, ang mga hitabo nga giasoy sa Numeros 7:1-88 ug 9:1-15 nagtaganag detalye nga nahimong hinungdanong bahin sa basahon.
Magsusulat. Ang pagsulat sa basahon sa Numeros gipasidungog kang Moises sukad pa sa karaang mga panahon. Daghang ebidensiya diha sa basahon mismo ang nagpamatuod niini. Walay laing gihisgotan nga pagkinabuhi gawas nianang nasinatian sa Israel didto sa Ehipto ug dayon didto sa kamingawan. Sa pagkomento bahin sa panahon nga gitukod ang Hebron, ang magsusulat migamit sa Ehiptohanong siyudad sa Zoan ingong pasukaranang dapit. (Num 13:22) Ang paglungtad sa Zoan sa walay duhaduha nahibaloan gayod sa usa ka tawo nga sama kang Moises, kinsa “natudloan sa tanang kaalam sa mga Ehiptohanon.”—Buh 7:22.
Ang pipila ka sugo nga gitala sa basahon sa Numeros haom lamang sa mga sirkumstansiya sa usa ka nasod nga nagapanaw. Lakip niini ang gilatid nga tribonhong mga pagkampo (Num 1:52, 53), ang han-ay sa pagmartsa (2:9, 16, 17, 24, 31), ug ang mga timailhan pinaagig pagbudyong sa trompeta alang sa pagtigom sa katawhan ug alang sa pagbiya (10:2-6). Dugang pa, ang balaod mahitungod sa pagkuwarentinas gitagik aron mohaom sa kinabuhi sa kampo. (5:2-4) Ang lainlaing uban pang mga sugo gilatid sa paagi nga ikapadapat sa umaabot sa dihang ang mga Israelinhon mopuyo na sa Yutang Saad. Lakip niini mao: ang paggamit ug mga trompeta alang sa pagtawag sa pagpakiggubat (10:9), ang pagpinig sa 48 ka siyudad alang sa mga Levihanon (35:2-8), ang aksiyon nga himoon batok sa idolatriya ug sa mga molupyo sa Canaan (33:50-56), ang pagpili sa unom ka siyudad nga dalangpanan, ang mga instruksiyon sa pagdumala sa mga kaso sa mga tawong nangangkon nga dili-tinuyong nakabuno (35:9-33), ug ang mga balaod maylabot sa panulondon ug sa kaminyoon sa mga babayeng manununod (27:8-11; 36:5-9).
Dugang pa, ang pagrekord sa mga pagkampo sa Israel gipasidungog gayod kang Moises (Num 33:2), ug ang paniklop nga mga pulong sa basahon sa Numeros nagpunting usab kaniya ingong mao ang magsusulat sa maong asoy.—36:13.
Pagkatinuod. Ang pagkatinuod sa basahon naestablisar gayod. Ang pagkamadayganon niini talagsaon. Ang sayop nga buhat ug kapildihan wala itago. (Num 11:1-5, 10, 32-35; 14:2, 11, 45) Bisan ang mga kalapasan ni Moises mismo, sa iyang igsoong lalaki nga si Aaron, sa iyang igsoong babaye nga si Miriam, ug sa iyang mga pag-umangkong lalaki nga si Nadab ug Abihu giyagyag. (3:3, 4; 12:1-15; 20:2-13) Sublisubli nga ang mga panghitabo nga girekord niini nga basahon giasoy diha sa Mga Salmo (78:14-41; 95:7-11; 105:40, 41; 106:13-33; 135:10, 11; 136:16-20). Pinaagi sa ilang paghisgot sa dagkong mga panghitabo ug sa ubang mga detalye sa Numeros, si Josue (4:12; 14:2), Jeremias (2Ha 18:4), Nehemias (9:19-22), David (Sal 95:7-11), Isaias (48:21), Ezequiel (20:13-24), Oseas (9:10), Amos (5:25), Miqueas (6:5), ang Kristohanong martir nga si Esteban (Buh 7:36), ang mga apostoles nga si Pablo (1Co 10:1-11) ug Pedro (2Pe 2:15, 16), ang tinun-an nga si Judas (ber 11), ug ang Anak sa Diyos (Ju 3:14; Pin 2:14) nagpakita nga sila midawat niini nga rekord ingong bahin sa inspiradong Pulong sa Diyos. Anaa usab ang tagna ni Balaam bahin sa bituon nga mogula gikan kang Jacob, nga unang natuman sa dihang si David nahimong hari ug human niadto nagpildi sa mga Moabihanon ug mga Edomhanon.—Num 24:15-19; 2Sa 8:2, 13, 14.
Bili. Ang basahon sa Numeros kusganong nag-ilustrar sa kahinungdanon sa pagsunod kang Jehova, sa pagtahod kaniya ug sa iyang mga alagad, sa panginahanglan alang sa pagtuo ug sa pagbantay batok sa dili-diyosnong mga tawo (Num 13:25–14:38; 22:7, 8, 22; 26:9, 10; Heb 3:7–4:11; 2Pe 2:12-16; Jud 11; Pin 2:14), sa dili pagbutang kang Jehova sa pagsulay tungod sa kawalay pagtuo (Num 21:5, 6; 1Co 10:9), ingon man sa paglikay sa pagbagulbol (Num 14:2, 36, 37; 16:1-3, 41; 17:5, 10; 1Co 10:10, 11) ug sa seksuwal nga imoralidad (Num 25:1-9; 31:16; 1Co 10:6, 8). Ang mga pagpakiglabot ni Jehova sa Israel naghatag ug ebidensiya sa iyang dakong gahom, kaluoy, ug mahigugmaong-kalulot, ingon man sa iyang pagkahinay masuko, bisan tuod siya dili magpugong sa pagsilot kon angayan. (Num 14:17-20) Dugang pa, ang posisyon ug buluhaton ni Moises (Num 12:7; Heb 3:2-6), ang milagrosong tagana nga tubig gikan sa dakong-bato (Num 20:7-11; 1Co 10:4), ang pag-isa sa halas nga tumbaga (Num 21:8, 9; Ju 3:14, 15), ug ang tubig alang sa paghinlo (Num 19:2-22; Heb 9:13, 14) nagtaganag matagnaong mga hulagway nga natuman diha kang Kristo Jesus.
Ang asoy nagtaganag detalye nga naghatag ug katin-awan sa ubang mga teksto. Kini nagpakita kon unsay gipasukaran ni Haring Ezequias sa Juda sa paghikay sa Paskuwa sa Ziv (Iyyar) 14, inay sa Nisan (Abib) 14. (Num 9:10, 11; 2Cr 30:15) Ang bug-os nga paghisgot sa pagka-Nazareo (Num 6:2-21) nagpatin-aw kon nganong si Samson ug Samuel wala magpaputol sa ilang buhok (Huk 13:4, 5; 1Sa 1:11) ug kon nganong si Juan nga Tigbawtismo dili moinom ug makahubog nga mga ilimnon. (Luc 1:15) Alang sa dugang mga pananglitan, itandi ang Numeros 2:18-23 ug Salmo 80:2; Numeros 15:38 ug Mateo 23:5; Numeros 17:8-10 ug Hebreohanon 9:4; Numeros 18:26 ug Hebreohanon 7:5-9; Numeros 18:31 ug 1 Corinto 9:13, 14; Numeros 28:9, 10 ug Mateo 12:5.
[Kahon sa panid 481]
MGA PANGUNANG PUNTO SA NUMEROS
Usa ka makasaysayanhong asoy nga nagpasundayag kon unsa ka hinungdanon ang pagsunod kang Jehova ilalom sa tanang kahimtang ug sa pagtahod sa iyang mga hawas
Nagkobre sa mga panghitabo sulod sa halos tibuok nga panahon nga ang Israel didto sa kamingawan samtang nagpaingon sa Yutang Saad
Ang mga tribo sa Israel girehistro ug giorganisar
Mga usa ka tuig human sa Pagpanggula gikan sa Ehipto, ang tanang Israelinhong lalaki nga 20 anyos pataas girehistro, gawas lamang sa mga Levihanon (1:1-49)
Ang matag tulo-ka-tribo nga dibisyon giasayn sa usa ka dapit nga kampohan ug sa usa ka posisyon sa han-ay sa pagmartsa (2:1-34)
Ang mga Levihanon gilain aron sa pagtabang sa mga saserdote; ang tanang Levihanon nga kapin sa usa ka bulan ang edad girehistro; sila gikuha ni Jehova baylo sa panganay sa ubang mga tribo (3:1-51)
Ang mga lalaking kaliwat ni Kohat, Gerson, ug Merari, ang tulo ka anak nga lalaki ni Levi, gikan sa 30 ngadto sa 50 anyos ang pangedaron giihap ug gihatagan ug mga asaynment sa pag-alagad (4:1-49)
Ang laing pagsenso gihimo diha sa mga Israelinhon sa hapit na silang mosulod sa Yutang Saad (26:1-65)
Ang mga Israelinhon nakadawat ug mga sugo sa Diyos bahin sa ilang pagsimba ug sa ilang pagpakiglabot sa usag usa
Ang mga kinahanglanon gilatid alang sa mga Nazareo (6:1-21)
Gisaulog ang Paskuwa; gihimo ang usa ka probisyon aron ang si bisan kinsa nga mahugaw o anaa sa halayong panaw makasaulog niini usa ka bulan human sa Nisan 14 (9:1-14)
Ang nagkalainlaing mga regulasyon gihatag maylabot sa mga katungdanan ug mga pribilehiyo sa mga saserdote ug mga Levihanon, lakip ang pag-andam sa tubig alang sa paghinlo ug sa mga gamit niini (18:1–19:22)
Gitala ang mga halad nga kinahanglang ihalad sa matag adlaw, sa matag Igpapahulay, sa pagsugod sa matag bulan, sa panahon sa mga kapistahan, ug sa panahon sa ikapitong bulan (28:1–29:40)
Girekord ang mga sugo ni Jehova maylabot sa mga panaad (30:1-16)
Ang mga sad-an kinahanglang mosugid sa ilang sala ug mobayad sa nasad-an (5:5-8)
Usa ka pamaagi ang gilatid sa pag-atiman sa mga kaso sa dihang ang usa ka asawa gisuspetsahan sa tinagong pagpanapaw (5:11-31)
Gihimo ang mga kahikayan alang sa unom ka siyudad nga dalangpanan (35:9-34)
Ang mga Israelinhon nagpasundayag ug kakulang sa pagpabili sa mga tagana ni Jehova, ug sila misupak sa iyang mga sugo
Ang katawhan mireklamo bahin sa pagkaon ug mana ug nangandoy ug karne; sa dihang gitagana ni Jehova ang mga buntog, daghan ang naghinakog pag-ayo ug gisilotan sa kamatayon (11:4-34)
Sila mituo sa daotang taho sa napulo ka hadlokan nga mga espiya ug buot nga mobalik sa Ehipto; si Moises kinahanglang magpataliwala alang kanila (13:1–14:19)
Sa dihang ang maong rebelyosong kaliwatan gihukman nga maglatagaw ug mamatay didto sa kamingawan, ang katawhan misulay sa pagsulod sa Yutang Saad nga walay panalangin ni Jehova, ug sila nakaagom ug kapildihan sa gubat (14:26-45)
Wala tahora ang makitang mga hawas ni Jehova
Si Miriam ug Aaron misulti batok kang Moises; si Miriam gihampak ni Jehova pinaagig sanla (12:1-15)
Si Kore, Datan, Abiram, On, ug ang 250 ka pangulo nakigbatok kang Moises ug Aaron; gipatay ni Jehova ang mga rebelde, ug kini nagpatunghag dugang pagbagulbol; 14,700 pa ang nangamatay (16:1-50)
Didto sa Kades, ang mga Israelinhon nagreklamo pag-ayo batok kang Moises ug Aaron tungod sa kakulang ug tubig; sa dihang milagrosong nagtagana si Jehova ug tubig, si Moises ug Aaron napakyas sa pagbalaan sa ngalan ni Jehova ug busa nawad-an sa pribilehiyo sa pagsulod sa Yutang Saad (20:1-13)
Ang mga Israelinhon nangaluya ug namulong batok kang Jehova ug kang Moises; sila gihampak pinaagig mga halas, ug daghan ang nangamatay; si Moises nagpataliwala alang sa katawhan, ug ang mga napaakan mahimong maluwas pinaagi sa pagsud-ong sa usa ka halas nga tumbaga (21:4-9)
Si Jehova nagpanalangin sa Israel apan nangayog bug-os nga pagkamahinalaron samtang ang nasod nangandam sa pagsulod sa Canaan
Gihatag ni Jehova sa Israel ang kadaogan batok sa hari sa Arad (21:1-3)
Gipildi sa Israel si Sihon ug Og, ug gipanag-iya ang ilang yuta (21:21-35)
Gisuholan ni Balak si Balaam sa pagtunglo sa mga Israelinhon; hinunoa siya gipugos ni Jehova sa pagpanalangin sa Israel (22:2–24:25)
Ang Moabihanong mga babaye naghaylo sa Israelinhong mga lalaki sa pagbuhat sa idolatriya ug pakighilawas; 24,000 ang gipamatay tungod kay nangahulog sa apostasya; si Jehova nalukmay sa dihang si Pinehas wala motugot nga may makig-indig Kaniya (25:1-18)