OLEIFERO, KAHOYNG
[Heb., ʽets sheʹmen].
Dili matino kon unsang matanga kini sa kahoy. Ang Hebreohanong ekspresyon nagtumong sa kahoyng “fatwood,” nga daghag lana o susama nga substansiya. Dugay nang gituohan nga kini mao ang oleaster (Elaeagnus angustifolia), usa ka gamayng kahoy o kahoykahoy nga komon sa Palestina, nga may abohon-berdeng mga dahon nga susama sa mga dahon sa kahoyng olibo ug ang bunga niini mopatunghag lana, apan mas menos ug kalidad kay sa lana sa olibo. Bisan tuod gahi ug pinog grano kini, ug maayong kulitan, dili gayod kini mohaom sa kahubitan bahin sa “kahoyng oleifero” nga gihisgotan sa 1 Hari 6:23, 31-33. Gipakita niining mga tekstoha, nga sa panahon sa pagtukod sa templo, ang duha ka kerubin nga ang matag usa may gihabogong 4.5 m (14.6 p) gama sa “kahoyng oleifero.” Bisan ang mga pultahan paingon sa Labing Balaan ug ang “kuwadrado” nga mga poste sa pultahan sa pangunang ganghaan pasulod sa templo gama usab niining kahoya. Ang oleaster daw gamay ra kaayo nga tanom aron tukmang mohaom niini nga kahubitan.
Ang King James Version ug ang Revised Standard Version naghisgot sa tabla sa kahoyng olibo diha sa 1 Hari 6:23, ug gituohan nga ang mga kerubin lagmit hinimo gikan sa mga piraso sa kahoy nga gidugtongdugtong, kay dili makakuha ug tag-as nga tabla gikan sa mubong punoan sa kahoyng olibo. Gawas pa niana, ang maong opinyon daw sukwahi sa giingon sa Nehemias 8:15 nga naghisgot sa kahoyng olibo nga lahi sa kahoyng oleifero.
Tungod niini, ang ubang mga eskolar nag-ingon nga kining kahoya mao ang aguho nga Aleppo (Pinus halepensis), ug ilang gituohan nga lagmit mao ang kahoyng oleifero tungod kay kini adunay alkitran ug turpentine. Kining habog nga aguho mao ang usa sa labing komon nga evergreen o kanunayng may dahon nga kahoy sa Palestina, ug adunay ebidensiya nga dihay dakong lasang sa aguho sa mga dapit palibot sa Jerusalem kaniadto. Kini motubo hangtod sa gitas-ong 20 m (66 p), nga hamis ug abohon ang panit, pughawon-berde ang mga dahon, ug pulahon-kape ang mga bunga niini. Ang uban nag-ingon nga ang kahoy niini halos samag kalidad sa kahoyng sedro. Busa, kining kahoya angayan nga gamiton sa pagtukod sa templo; apan, tungod sa kakulang sa ebidensiya, ang Bag-ong Kalibotang Hubad naghubad sa Hebreohanong ekspresyon ingong “kahoyng oleifero.”
Ang mga sanga sa kahoyng oleifero, lakip sa mga sanga sa olibo, mirto, ug palma, gigamit didto sa Jerusalem panahon sa Pista sa mga Balongbalong. (Neh 8:15) Ang kahoyng oleifero usab maoy usa sa mga kahoy nga gitagnang magpatahom sa kamingawan, diha sa tagna ni Isaias bahin sa pagpasig-uli.—Isa 41:19.