PEKA

[gikan sa lintunganayng pulong nga nagkahulogang “bukas”].

Hari sa Israel sulod sa 20-ka-tuig nga yugto nga nagsugod sa mga 778 W.K.P.; katalirongan sa Judeanhong mga hari nga si Azarias (Uzzias), Jotam, ug Ahaz. Sayo pa niana, si Peka nag-alagad ingong luyoluyong komandante ni Haring Pekahias sa Israel. Apan sa ika-52 nga tuig sa paghari ni Uzzias, si Peka nga anak nga lalaki ni Remalias, pinaagi sa tabang sa 50 ka tawo sa Gilead, nagpatay kang Pekahias ug nag-ilog sa pagkahari sa Israel didto sa Samaria. (2Ha 15:​25, 27) Sa panahon sa paghari ni Peka nagpadayon ang idolatrosong pagsimba sa nating baka. (2Ha 15:28) Kini nga magmamando nakig-alyansa usab kang Rezin nga hari sa Sirya. Sa naghinapos na ang pagmando ni Haring Jotam sa Juda (nga nagsugod sa ikaduhang tuig ni Peka), si Peka ug Rezin nagsamok sa Juda.​—2Ha 15:​32, 37, 38.

Human mosugod sa paghari ang anak nga lalaki ni Jotam nga si Ahaz sa ika-17 nga tuig ni Peka, si Rezin ug Peka misulong sa Juda nga tuyong palagpoton sa trono ang maong monarko ug palingkoron sa trono ang usa ka anak nga lalaki ni Tabeel ingong hari. Wala sila molampos sa pag-ilog sa Jerusalem (2Ha 16:​1, 5; Isa 7:1-7), apan ang Juda nakaagom ug grabeng kapildihan. Sa usa ka adlaw nakapatay si Peka ug 120,000 ka maisog nga mga tawo sa Juda. Gibihag usab sa kasundalohan sa Israel ang 200,000 ka Judeanhon. Apan, tungod sa tambag sa manalagnang si Oded nga gisuportahan sa ubay-ubayng pangunang mga tawo sa Epraim, kini nga mga binihag gipapauli sa Juda.​—2Cr 28:​6, 8-15.

Bisag gipasaligan pinaagi sa manalagnang si Isaias nga ang Siryanhon-Israelinhong panagkombuya dili molampos sa pagpalagpot kaniya ingong hari (Isa 7:​6, 7), ang dili-matinuohong si Ahaz naghiphip sa Asiryanhon nga si Haring Tiglat-pileser III aron motabang kaniya. Ingong sanong, ang Asiryanhong monarko nag-ilog sa Damasco ug nagpatay kang Rezin. (2Ha 16:7-9) Dayag usab nga niining panahona si Tiglat-pileser nag-ilog sa mga rehiyon sa Gilead, Galilea, ug Neptali, ingon man usab sa daghang siyudad sa amihanang Israel. (2Ha 15:29) Human niadto si Oseas nga anak nga lalaki ni Elah nagpatay kang Peka ug nahimong sunod nga hari sa Israel.​—2Ha 15:30.

Usa ka tipik sa makasaysayanhong teksto bahin kang Tiglat-pileser III nagtaho bahin sa iyang kampanya militar batok sa Israel: “Ang tanang molupyo niini (ug) ang ilang mga kabtangan akong gidala sa Asirya. Ilang gipukan ang ilang hari nga si Peka (Pa-qa-ha) ug akong gipahiluna si Oseas (A-ú-si-ʼ) ingong hari ibabaw kanila.”​—Ancient Near Eastern Texts, giedit ni J. B. Pritchard, 1974, p. 284.