ESTEBAN

[gikan sa lintunganayng pulong nga nagkahulogang “purongpurong; dayandayang lukong”].

Ang unang Kristohanong martir. Bisag Grego ang iyang ngalan, siya maoy usa sa mga matinumanon nga Hudiyong nahibilin nga midawat ug misunod sa Mesiyas.​—Buh 7:2.

Iyang Pagkatudlo sa Usa ka Linaing Ministeryo. Ang ngalan ni Esteban unang mitungha diha sa asoy sa Bibliya maylabot sa pagkatudlo sa mga lalaki alang sa linaing mga kaakohan sa pag-alagad diha sa Kristohanong kongregasyon sa Jerusalem. Ang asoy mabasa: “Karon niadtong mga adlawa, sa nagkadaghan ang mga tinun-an, dihay pagbagulbol sa nagsultig-Grego nga mga Hudiyo batok sa nagsultig-Hebreohanon nga mga Hudiyo, tungod kay ang ilang mga babayeng balo nataligam-an man sa adlaw-adlaw nga pagpang-apod-apod.” Nakita sa mga apostoles nga angayng tagdon kining mga butanga, ug ilang gisugo ang kongregasyon: “Busa, mga igsoon, pangita ug pito ka lalaki sa inyong taliwala nga napanghimatud-ang maayo, puno sa espiritu ug kaalam, aron among itudlo sila ibabaw niining hinungdanong atimanonon.” Dayon kining kuwalipikadong mga lalaki gipili ug gitudlo sa mga apostoles.​—Buh 6:1-6.

Busa natudlo si Esteban sa usa ka ministeryo sa linaing paagi. Siya ug ang unom pa nga gitudlo ibabaw “niining hinungdanong atimanonon,” sa pag-apod-apod ug mga suplay sa pagkaon, lagmit maoy mga ansiyano na, o mga magtatan-aw. Kini nga mga lalaki maoy “puno sa espiritu ug kaalam,” nga gikinahanglan niining partikular nga emerhensiya, kay kini naglangkit dili lamang sa pag-apod-apod sa mga suplay sa pagkaon (lagmit sa mga lugas ug sa ubang pangunang mga kinahanglanon) kondili sa pagdumala usab. Ang buluhaton niini nga mga lalaki lagmit naglakip sa pagpamalit, paghupot ug mga talaan, ug uban pa. Busa, bisan tuod ang maong buluhaton, kon dili ra kaayo bug-at o ubos sa ubang mga kahimtang, mahimong ipadumala tingali sa usa ka di·aʹko·nos, usa ka “ministeryal nga alagad,” dili sa usa ka magtatan-aw, o ansiyano, ang kahimtang dinhi seryoso, nga may suliran ug mga panaglalisay nga nahitabo na diha sa kongregasyon. Busa gikinahanglan niini ang mga lalaking may maayong panghukom, maalamon, masinaboton, ug may kasinatian. Ang depensa ni Esteban atubangan sa Sanhedrin nagpakita sa iyang mga kuwalipikasyon.

Samtang nag-atiman niining tinudlong ministeryal nga mga buluhaton, masibotong gipadayon ni Esteban ang iyang Kristohanong pagsangyaw. Ang tigtala sa kasaysayan nga si Lucas nagtaho nga “si Esteban, nga puno sa pagkamapuangoron ug gahom,” ug “naghimog dagkong mga tilimad-on ug mga ilhanan taliwala sa katawhan,” hilabihang gisupak sa mga Hudiyo nga sakop sa gitawag ug Sinagoga sa mga Tawong Gipagawas ug sa uban nga gikan sa Asia ug Aprika. Apan si Esteban namulong nga puno sa kaalam ug espiritu mao nga sila wala makasugakod batok kaniya. Sama sa gibuhat kang Jesus, ang mga kaaway hilom nga nagpatunghag bakakon nga mga saksi aron isumbong ug pagpasipala si Esteban atubangan sa Sanhedrin.​—Tan-awa ang TAWONG GIPAGAWAS, TAWONG GAWASNON.

Iyang Depensa Atubangan sa Sanhedrin. Maisogong giasoy ni Esteban ang mga pagpakiglabot sa Diyos sa mga Hebreohanon sukad sa panahon sa ilang katigulangang si Abraham, ug siya mihinapos uban ang kusganong mga akusasyon batok sa iyang mamiminaw nga mga pangulo sa relihiyon. Samtang sila nasakitan pag-ayo sa kasingkasing tungod sa pagkatinuod sa mga akusasyon ug nagpakagot sa ilang mga ngipon batok kaniya, si Esteban gipaboran sa Diyos pinaagi sa usa ka panan-awon bahin sa himaya sa Diyos ug kang Jesus nga nagbarog sa tuong kamot sa Diyos. Sa iyang paghubit sa panan-awon, ang katigoman naninggit ug nagdungan sa paghasmag kaniya ug nag-abog kaniya sa gawas sa siyudad. Dayon, nagpahiluna sa ilang mga besti diha sa tiilan ni Saulo, ilang gibato si Esteban hangtod nga namatay. Sa hapit nang ‘matulog sa kamatayon,’ si Esteban miampo: “Jehova, ayaw idat-og kanila kining salaa.” Miabot ang pipila ka masimbahong mga tawo ug naglubong kaniya ug nagminatay tungod sa iyang kamatayon. Ang dakong paglutos miulbo batok sa mga Kristohanon, nga nagpatibulaag kanila (bisan tuod ang mga apostoles nagpabilin ra sa Jerusalem) ug miresulta sa pagkaylap sa maayong balita.​—Buh 6:8–​8:2; 11:19; 22:20.

Ang asoy ni Esteban nga gipahayag sa atubangan sa Sanhedrin naglakip sa daghang kamatuoran mahitungod sa Hudiyohanong kasaysayan nga dili makita diha sa Hebreohanong Kasulatan: Ang Ehiptohanong edukasyon ni Moises, ang iyang pangedarong 40 sa dihang siya mikalagiw sa Ehipto, ang 40-ka-tuig nga gidugayon sa iyang pag-estar sa Midian sa wala pa mobalik sa Ehipto, ug ang papel sa mga manulonda sa paghatag sa Moisesnong Balaod.​—Buh 7:​22, 23, 30, 32, 38.

Si Esteban mao ang unang nagpamatuod nga iyang nakita, diha sa usa ka linaing panan-awon, si Jesus nga mibalik ngadto sa langit ug diha sa tuong kamot sa Diyos, ingon sa gitagna sa Salmo 110:1.​—Buh 7:​55, 56.