Ang Sinugdanan sa mga Hari sa Israel—Ang Duha ka Basahon ni Samuel

“WALA ka diay makabasa sa gibuhat ni David sa dihang gigutom siya ug ang iyang mga tawo? Misulod siya sa Balay sa Diyos ug mikuha sa sagradong tinapay aron pagakan-on ug mihatag niana ngadto sa iyang mga tawo, bisan pag ang mga saserdote lamang ang tugotan sa pagkaon niana, ug wala nay lain.” (Lucas 6:3, 4, The New English Bible) Pinaagi niining mga pulonga, gipahilom ni Jesus ang pipila ka Pariseo nga misumbong nga ang iyang mga disipulo milapas sa Igpapahulay tungod kay sila nangutlog pila ka uhay aron kan-on panahon sa adlaw nga Igpapahulay.

Iyang gipasundayag usab ang lain pang butang. Ang makasaysayanhong asoy bahin kang David ug “ang sagradong tinapay” gitala sa unang basahon ni Samuel. (1 Samuel 21:1-6, NE) Ang pagtumong ni Jesus niana sa pagpanagang sa usa ka pagtutol nagapakita sa iyang pagkasinati sa basahon ug nagasugyot nga kita, usab, maayong masinati niana. Duyog sa kauban niini, ang Ikaduhang Samuel, kini nasudlag impormasyon nga bililhon kang Jesus ug bililhon usab kanato karon.—Roma 15:4.

Unsa ang duha ka basahon ni Samuel? Kana sila makasaysayanhong mga basahong makita sa Hebreohanong Kasulatan nga nagabatbat sa lisoanang punto sa kasaysayan sa katawhan sa Diyos. Sa nangagi, ang mga Israelinhon gimandoan sa sunodsunod nga mga maghuhukom. Kining duha ka basahon nagabatbat sa pagkatapos nianang yugtoa ug sa sinugdanan sa pagmando sa Israelinhong mga hari. Sila puno sa makapaukyab nga mga hitabo ug sa makalingawng katawhan. Atong mahibalag si Samuel mismo, ang kataposan sa mga maghuhukom, ug ang duha ka hari, si Saul ug si David. Atong mahibalag usab ang panon sa ubang dili-hikalimtang mga karakter: ang masulob-ong hulagway ni Eli, ang maalamon ug mataktikanhong si Abigail, ang maisogon apan malulutong si Jonathan, ingon man ang managsoong Abishai ug Joab, nga gamhanan dapig kang Jehova apan mapintas sa ilang personal nga mga panimalos. (Hebreohanon 11:32) Ang duha ka basahon nagatudlo sa mga prinsipyo nga hinungdanon gihapon ug nagabatbat sa mga hitabo nga may malungtarong mga epekto diha sa katawhan sa Diyos, sa pagkamatuod diha sa tanang katawhan.

Usa ka Hari nga Napakyas

Ang unang gidihogan ni Jehova aron maghari sa Israel mao si Saul. Maayo ang iyang pagsugod apan napakyas sa kaulahian sa pagpakitag tukmang pagsalig kang Jehova atubangan sa umaabot nga pag-atake sa mga Pilistehanon. Busa, gisultihan siya ni Samuel nga ang iyang mga anak dili makapanunod sa pagkahari. Hinuon, matud ni Samuel, “si Jehova mangita gayod sa usa ka tawo nga nahiuyon sa iyang kasingkasing; ug si Jehova magasugo kaniya sa pagpangulo sa iyang katawhan.” (1 Samuel 13:13, 14) Bisan pa niana, si Saul nagpadayong hari sa nahibilin niyang kinabuhi.

Sa kaulahian, ang maong unang hari gisugo nga makiggubat ingon nga pagsilot sa mga Amalekahanon. Si Saul wala bug-os motuman sa mga sugo ni Jehova ug sa ingon sa dugang nakaagom sa kasuko. Si Samuel natukmod sa pag-ingon: “Si Jehova nagakalipay ba sa mga halad nga sinunog ug sa mga halad sama sa pagsugot sa tingog ni Jehova? Ania karon! Ang pagsugot labi pang maayo kay sa halad, ang pagpatalinghog kay sa tambok sa mga laking karnero.” (1 Samuel 15:22) Ania ang usa ka prinsipyong hinungdanon alang niadtong nagaalagad kang Jehova diha sa mga katungdanan sa pagpangulo. Tungod kay si Saul wala magmasinugtanon, si Samuel nga manalagna miingon: “Sanglit imong gisalikway ang pulong ni Jehova, busa siya nagasalikway kanimo gikan sa pagkahari.” (1 Samuel 15:23) Sa kaulahian, gipakita ni Saul unsa ka layo siya nabulag sa maputling pagsimba sa mikonsulta siyag usa ka espiritista.—1 Samuel 28:8-25.

Usa ka Kalamposang Harianon

Ang mipuli kang Haring Saul mao si David, ang anak ni Isai. Si David lahi kang Saul. Sa iyang pagkabata, iyang gipakita ang pagsalig kang Jehova sa gipatay niya ang Pilistehanong higante si Goliat. Unya, sa kinahanglang mokalagiw siya tungod sa iyang kinabuhi tungod sa pagkasina ni Saul, bisan pa niana siya nagpadayon sa pagsugot kang Jehova sa tanang butang. Dili lamang kausa, si David makapatay unta kang Saul. Apan siya nagpugong, nga nagpaabot sa panahon ni Jehova nga siya mahimong hari. Maoy sa maong lisod nga panahon nga si Ahimelech ang saserdote mihatag kaniya sa halad nga tinapay aron kan-on sa hitabong gihisgotan ni Jesus ngadto sa mga Pariseo.

Sa wala madugay si Saul namatay ug si David misugod sa paghari. Apan sa sinugdan ang iya lamang kaugalingong tribo, ang Juda, ang midawat kaniya. Ang ubang tribo nagpadayon sa pagsunod sa buhi pang anak ni Saul, si Is-boseth. Apan, si David wala magpakitag pagkamapanimalosnon sa iyang kaindig. Sa gipatay nga malipoton si Is-boseth sa kataposan, gipapatay ni David ang mga mamumuno. Ug sa gibuno ang dakong heneral ni Is-boseth, si Abner, iyang gimando ang publikong pagbangotan. (2 Samuel 3:31-34; 4:9-12) Ang ingon nga pagkamapaubsanon, pailob, pagkamainantoson ug pagsalig kang Jehova gikinahanglan sa mga alagad ni Jehova sa bisan unsang panuigon.

Ang “Anak ni David”

Sa dihang sa kataposan nahimong hari ibabaw sa nahiusa pag-usab nga nasod, usa sa iyang unang mga hunahuna mao ang pagtukod ug permanenteng balay alang sa arka sa tugon, ang simbolo sa presensiya ni Jehova sa Israel. Wala mosugot niana si Jehova, apan sa pag-ila sa talagsaong pagkamatinumanon ni David iyang gihimo ang talagsaong tugon uban kaniya: “Ang imong balay ug ang imong gingharian mahimong malig-on gayod sa panahong walay katinoan sa imong atubangan; ang imong trono mismo matukod nga malig-on sa panahong walay katinoan.”—2 Samuel 7:16.

Sa ingon si David nahimong usa ka dugtong sa hataas, wala-mabugtong kadena sa kaliwat nga gikan kang Adan, agi ni Abraham, Isaac, Jacob ug Juda hangtod sa gisaad nga Mesiyas. (Genesis 3:15; 22:18; 26:4; 49:10) Sa dihang moabot sa kataposan ang Mesiyas, siya mahimong usa ka kaliwat ni David. Si Jesus kaliwat gayod, sa bahin sa iyang amaama ug sa bahin sa iyang inahan. (Mateo 1:1-16; Lucas 3:23-38) Sa mga asoy sa Ebanghelyo, siya subsob gitawag ang “Anak ni David.”—Marcos 10:47, 48.

Ingong opisyal nga “Anak ni David,” si Jesus mao ang manununod ni David. Unsay iyang gipanunod? Ang manulonda Gabriel misulti kang Maria: “Kini siya [Jesus] mahimong dako ug pagatawgong Anak sa Labing Hataas; ug ihatag kaniya ni Jehova nga Diyos ang trono ni David nga iyang amahan, ug siya magamando ingong hari ibabaw sa balay ni Jacob sa walay kataposan, ug walay kataposan ang iyang gingharian.” (Lucas 1:32, 33) Gihiusa na usab ni David ang tanang katawhan sa Diyos ngadto sa usa ka gingharian, sumala sa ginabatbat sa basahong Ikaduhang Samuel. Busa napanunod ni Jesus ang pagkahari ibabaw sa tibuok Israel.

Matikdi, usab, ang laing kamatuoran mahitungod kang David sumala sa gitaho sa unang basahon ni Samuel: “Karon si David mao ang anak niining taga-Eprata nga taga-Bethlehem sa Juda kansang ngalan mao si Isai.” (1 Samuel 17:12) Kining pahayaga dili lamang kay makaiikag nga makasaysayanhong potnot. Ang Mesiyas, usab, ingong “Anak ni David,” kinahanglang matawo sa Bethlehem: “Ug ikaw, O Bethlehem Eprata, ang gamay kaayo taliwala sa kaliboan sa Juda, gikan kanimo mogula alang kanako ang usa nga mahimong magmamando sa Israel, kansang kagikanan maoy sa unang mga panahon, gikan sa mga adlaw sa panahong walay katinoan.” (Miqueas 5:2) Siempre, si Jesus nagtuman niining kinahanglanona sa Pagkamesiyas—Mateo 2:1, 5, 6.

Mga Lihok nga Nag-usab sa Kasaysayan

Daghan sa mga kahimoan ni David may malungtarong mga epekto. Pananglitan, si David midako sa pila ra ka milya gikan sa Jerusalem. Sa dihang siya usa lamang ka bata ang siyudad diha sa mga kamot sa mga Jebusehanon, ug si David mahimong nakadayeg gayod kanunay sa halos dili-mapukang posisyon niana sa titip batoong tinuybo nga nailhang Bukid sa Sion. Karon, ingong hari, siya anaa sa kahimtang nga dili lamang modayeg niana. Ang Ikaduhang Samuel nagatug-an sa tin-aw sa unsang paagi, bisan pa sa pagtamay sa mga molupyong Jebusehanon, “si David nagbihag sa kuta sa Sion, nga mao, ang Siyudad ni David.” (2 Samuel 5:7) Sa ingon ang Jerusalem nabalhin ngadto sa sentrong entablado sa kasaysayan sa kalibotan diin kini didto sa nangagi—nga hunonghunong—sukad sa sinugdan.

Ang siyudad nahimong harianong kaulohan ni David ug nagpabiling kaulohan sa yutan-ong mga hari sa Diyos sulod sa gatosan ka katuigan. Sa unang siglo, ang “Anak ni David,” si Jesus, nagsangyaw didto. Maoy padulong sa Jerusalem nga si Jesus misakay sa usa ka asno sa pagpresentar sa iyang kaugalingon ingong Hari ngadto sa mga Hudiyo. (Mateo 21:1-11, Mat 21:42–22:13; Juan 7:14) Ug maoy sa gawas sa mga ganghaan sa Jerusalem nga iyang gihalad ang iyang kinabuhi alang sa katawhan, nga tapos niana siya gibanhaw ug mikayab ngadto sa langit, nga mapailobong nagpaabot—sama sa gihimo ni David una kaniya—nga si Jehova magaingon kon kanus-a siya angay mosugod sa pagmando ingong Hari.—Salmo 110:1; Buhat 2:23, 24, 32, 33; Hebreohanon 13:12.

Ang pagmando ni David sa Jerusalem nagapahinumdom usab kanato nga ang iyang kaliwat, si Jesus, karon nagamando usab sa Jerusalem, ang “langitnong Jerusalem.” (Hebreohanon 12:22) Ug ang dapit nianang langitnong Jerusalem sa langit gitawag “Bukid sa Sion,” nga nagapahinumdom kanato sa batoong tinuybo nga mao ang puwesto sa orihinal nga siyudad.—Pinadayag 14:1.

Sa hinapos sa iyang paghari si David mihimo sa dili-legal nga pagsenso sa nasod. Ingong pagsilot gihampak ni Jehova ang nasod, ug ang nagdalag-hampak nga manulonda sa kataposan mihunong sa usa ka giokanan nga iya sa usa ka Jebusehanong tag-iyag yuta nga ginganlag Araunah. Gipalit ni David ang yuta gikan kang Araunah ug gitukod didto ang usa ka halaran ni Jehova. (2 Samuel 24:17-25) Kadtong lihoka, usab, may malungtarong sangpotanan. Kadtong yutaa nahimong puwesto sa templo ni Solomon ug, sa kaulahian, sa natukod-pag-usab nga templo. Busa, sa kasiglohan kadto mao ang sentro sa sa matuod nga pagsimba sa kalibotan. Si Jesus mismo misangyaw sulod sa templo ni Herodes, nga natukod usab palibot sa kaniadto giokanan ni Araunah nga Jebusehanon.—Juan 7:14.

Oo, ang duha ka basahon ni Samuel nagapailaila kanato sa tinuod nga mga tawo ug nagapatin-aw sa hinungdanong mga prinsipyo. Kana nagapakita nganong ang unang hari sa Israel napakyas ug nganong ang iyang ikaduhang hari, bisan pa sa pila ka makapasubong sayop, nagmalamposon kaayo. Kana nagadala kanato latas sa hinungdanong likoanan sa kasaysayan, ang sinugdanan sa tawhanong paghari taliwala sa katawhan sa Diyos. Atong nakita nga ang Jerusalem nahimong kaulohang siyudad sa maong mga hari ug matikdan ang pagpalit sa dapit nga nahimong, sulod sa pila ka kasiglohan, sentro sa matuod nga pagsimba sa kalibotan. Ug atong nahibaloan ang hinungdanong ilhanan sa pag-abag sa pag-ila sa umaabot nga Mesiyas. Siya kinahanglang “Anak ni David.”

Sa pagkamatuod, kini sila maoy talagsaong mga basahon. Ang matag Kristohanon angay magbasa niana sa iyang kaugalingon.

[Kahon sa panid 29]

“Nagagawi Sama sa Manalagna”

Unsay gipasabot sa Bibliya sa nagaingon kini: “Ang espiritu sa Diyos miabot kang [Saul], oo, kaniya, ug siya mipadayon sa paglakaw ug mipadayon nga nagagawi sama sa manalagna”?—1 Samuel 19:23.

Sa dihang ang mga manalagna ni Jehova nagpahayag sa mga mensahe sa Diyos, sila nagpahayag ilalom sa impluwensiya sa balaang espiritu nga ‘napuno sila sa gahom’ ug pihong miagak kanila sa pagsulti nga kusganon ug may talagsaong pagbati. (Miqueas 3:8; Jeremias 20:9) Lagmit ang ilang kagawian mipatim-awng katingad-anan—tingali dili makataronganon—alang sa uban. Bisan pa niana, sa natinong sila namulong gikan kang Jehova, ang ilang mga mensahe giisip nga seryoso sa mahadlokon-sa-Diyos nga mga tawo.—Itandi ang 2 Hari 9:1-13.

Busa, sa maong okasyon si Saul misugod sa paglihok sa talagsaong paagi, nga nagpahinumdom sa mga tumatan-aw sa kabalaka sa usa ka manalagna nga hapit nang magpahayag sa usa ka mensahe gikan kang Jehova. Samtang milihok sa ingon, iyang gihubo ang iyang sinina ug mihigdang hubo sa tibuok gabii. (1 Samuel 19:23, 24) Kadto tingali nagpaila nga siya usa lang ka tawo nga walay harianong gahom o pagbulot-an sa dihang siya mosupak sa mga katuyoan ni Jehova nga Diyos. Sa miaging okasyon sa dihang si Haring Saul “migawi sama sa manalagna,” siya misulay sa pagpatay kang David pinaagi sa bangkaw.—1 Samuel 18:10, 11.

[Kahon sa panid 30]

“Usa ka Daotang Espiritu Gikan ni Jehova”

“Ug ang espiritu mismo ni Jehova mibulag kang Saul, ug ang daotang espiritu gikan kang Jehova naglisang kaniya.” (1 Samuel 16:14) Nasayod ka ba kon unsay kahulogan niini?

Dili kinahanglang sabton natong si Jehova literal nagpadalag daotang espiritu sa paglisang kang Saul. Hinunoa, sa gikuha ni Jehova ang iyang balaang espiritu, si Saul gisudlan sa daotang espiritu, o sa kahiladmang agda sa pagbuhat ug daotan. (Itandi ang Mateo 12:43-45.) Nganong si Jehova gitumong ingong tinubdan sa daotang espiritu? Kay iyang gipaposible nga mabatonan ni Saul ang daotang mga agda, o mga impulso, sa iyang gikuha ang iyang balaang espiritu. Ang maong “daotang espiritu” nagkuha sa kalinaw sa hunahuna ni Saul ug, may panahong nagpahinabo nga siya milihok nga dili makataronganon.

[Mga hulagway sa panid 28]

GOLIAT

DAVID

SAUL

SAMUEL