Nahiusang Nangagpas sa Tumong sa Kinabuhi
“Ang kinabuhing walay kataposan mao kini, ang ilang pagkuhag kahibalo kanimo, ang bugtong tinuod nga Diyos, ug sa usa nga imong gipadala, si Jesu-Kristo.”—JUAN 17:3.
1. (a) Unsang okasyon nga unang naghisgot si Jesus bahin sa “kinabuhing walay kataposan”? (b) Kinsa ang mahimong makaabot niining tumonga?
SA TAGO siya miabot, wala mamatikdi, sa kangiob sa kagabhion. Siya si Nicodemus. Naikag siya sa mga milagro nga gihimo ni Jesus sa Jerusalem sa Paskua sa panahon sa 30 K.P. Alang niini nga Pariseo, ang Anak sa Diyos mihimo sa iyang unang narekord nga paghisgot sa “kinabuhing walay kataposan,” midugang niining makalipayng mga pulong: “Kay gihigugma gayod sa Diyos ang kalibotan nga tungod niana iyang gihatag ang iyang bugtong Anak, aron ang tanan nga motuo kaniya dili malaglag kondili makabaton ug kinabuhing walay kataposan.” (Juan 3:15, 16) Pagkadako nga higayon karon ang gibuksan alang sa kalibotan sa malukat nga katawhan! Ngani, ang mapahitas-ong Pariseo nagpaubos sa iyang kaugalingon aron makaabot sa tumong.
2. (a) Ilalom sa unsang mga sirkumstansiya nga naghisgot pag-usab si Jesus bahin sa “kinabuhing walay kataposan”? (b) Ngadto kang kinsa gitanyag ang tubig nga makahatag kinabuhi?
2 Walay magdugay tapos niana, mibiyahe si Jesus gikan sa Jerusalem ngadto sa Galilea. Mihunong siya sa atabay sa Samaria samtang ang iyang mga disipulo nanglakaw sa pagpalit ug makaon. May miabot nga babaye sa pagkalos ug tubig. Si Jesus miingon kaniya: “Ang bisan kinsa nga magainom sa tubig nga akong ihatag kaniya dili na gayod pagauhawon, kay ang tubig nga akong ihatag kaniya mahimong diha sa sulod niya usa ka tubod sa tubig nga magasugwak nga mohatag ug kinabuhing walay kataposan.” (Juan 4:14) Sanglit tinamay ang mga Samarianhon sa mga Hudiyo, nganong gihatagan man ni Jesus ug bililhong paglaom kining babayehana? Dugang pa, nahibalo si Jesus, nga dunay lima ka bana kining babayehana ug karon nagpuyopuyo sa usa ka lalaki nga dili iyang bana. Apan, sumala sa gipamulong ni Jesus dinhi, ang makahatag ug kinabuhi nga tubig sa kamatuoran mabatonan sa tanan bisan pa sa mga tinamay sa kalibotan sa katawhan kon sila maghinulsol ug maghinlo sa ilang mga kinabuhi.—Itandi sa Colosas 3:5-7.
3. (a) Unsang matanga sa “pagkaon” ang gisugyot ni Jesus? (b) Sa unsang paagi natuman ang Juan 4:34-36?
3 “Kinabuhing walay kataposan”! Dugang nga gipatin-aw ni Jesus kining temaha sa mibalik ang iyang mga disipulo ug giagda siya sa pagkaon. Siya miingon kanila: “Ang akong kalan-on mao ang pagbuhat sa kabubut-on sa nagpadala kanako ug sa pagtuman sa iyang buluhaton.” Unsa kana nga buluhaton? Si Jesus miingon: “Iyahat ninyo ang inyong mga mata ug lantawa ninyo ang kaumahan nga hinog na aron pagaanihon. Ang mga mag-aani nakadawat na ug suhol ug nagahipos sa bunga sa kinabuhing walay kataposan.” Kini nga pagpangani gipaabot, bisan sa taliwala sa timawang mga Samarianhon, ug kini nahimong malipayong kamatuoran, sumala sa gipakita sa rekord. (Juan 4:34-36; Buhat 8:1, 14-17) Ang pagpangani alang sa kinabuhing walay kataposan nagpadayon hangtod karong adlawa, apan karon ang kaumahan mao ang kalibotan. Ang mga disipulo ni Jesu-Kristo adunay daghan pa kaayong buhaton niining buluhaton sa Ginoo.—Mateo 13:37, 38; 1 Corinto 15:58.
“Ang Gasa sa Kinabuhi”
4. Sa unsang paagi gitubag ni Jesus ang mga Hudiyo mahitungod sa pagsaulog sa Adlawng Igpapahulay?
4 Milabay ang usa ka tuig. Panahon na karon sa Paskua 31 K.P. Sumala sa iyang batasan, miadto si Jesus sa Jerusalem alang sa kapiyestahan. Apan gilutos siya sa mga Hudiyo tungod kay naghimo siyag mahigugmaong mga buhat sa pagpangayo sa Adlawng Igpapahulay. Giunsa sila sa pagtubag ni Jesus? Siya miingon: “Ang akong Amahan nagapadayon sa pagbuhat bisan pa hangtod karon, ug ako nagabuhat sa ingon man.” Busa naninguha sila sa pagpatay kaniya.—Juan 5:17, 18.
5, 6. (a) Unsang bililhong panaghiusa ang gipatin-aw karon ni Jesus? (b) Sa unsang diwa nga adunay “kinabuhi diha sa iyang kaugalingon” si Jesus?
5 Apan, si Jesus, mipadayon sa pagbatbat sa labing bililhong panaghiusa—ang panagkausa, o panagsama, nga naglungtad tali kaniya ug sa iyang Amahan. Iyang gisultihan kadtong mga Hudiyo: “Kay ang Amahan nahigugma sa Anak ug iyang gipakita kaniya ang tanan nga iyang ginabuhat, ug labi pa niini ka dagkong mga buhat ang iyang ipakita kaniya aron kamo mahibulong.” Iyang gipadayag nga gihatagan siya sa Amahan ug labaw-tawhanong gahom, nga nag-ingon: “Ang magapatalinghog sa akong pulong ug magatuo kaniya nga nagpadala kanako may kinabuhi nga walay kataposan, ug siya dili pagahukman kondili mabalhin siya gikan sa kamatayon ngadto sa kinabuhi.”—Juan 5:20, 24.
6 Oo, bisan kadtong “patay” na sa panan-aw sa Diyos tungod sa ilang napanunod nga kasal-anan “makadungog sa tingog sa Anak sa Diyos” ug mabuhi. Apan sa unsang paagi? Si Jesus mibatbat: “Kay maingon nga ang Amahan may kinabuhi diha sa iyang kaugalingon, sa ingon iyang gihatagan usab ang Anak nga makabaton ug kinabuhi diha sa iyang kaugalingon.” Kadtong mga pulonga, “kinabuhi diha sa iyang kaugalingon,” mahimong hubaron usab nga, “diha sa iyang kaugalingon ang gasa sa kinabuhi.” (Juan 5:25, 26, Ref. Bi., potnot) Busa makahimo si Jesus sa paghatag sa mga tawo ug maayong baroganan atubangan sa Diyos. Dugang pa, makahimo siya sa pagbanhaw ug sa paghatag kinabuhi niadtong nangatulog diha sa kamatayon.—Juan 11:25; Pinadayag 1:18.
7. (a) Unsay gipamulong kanato sa Salmo 36:5, 9 bahin sa Diyos? (b) Sa unsang paagi gigantihan ni Jehova ang iyang maunongong Anak?
7 Si Jehova kanunayng may kinabuhi diha sa iyang kaugalingon. Kini ang nahisulat bahin kaniya: “Kay kanimo anaa ang tuboran sa kinabuhi.” (Salmo 36:5, 9) Apan karon gibanhaw sa Amahan ang iyang maunongong Anak gikan sa patay ingong “ang unang bunga niadtong nangatulog sa kamatayon.” Sanglit nakabaton “diha sa iyang kaugalingon sa gasa sa kinabuhi,” gihatagan ug gahom si Jesus sa pagpasaylo sa mga sala, sa paghukom, ug sa pagbanhaw sa patay, nga may paglaom sa kinabuhing walay kataposan sa umaabot.—1 Corinto 15:20-22; Juan 5:27-29; Buhat 17:31.
Usa ka Malipayong Panaghiusa
8, 9. (a) Sa unsang paagi atong mahuptan ang tumong sa kinabuhing walay kataposan sa umaabot? (b) Unsay gihikay sa Diyos bahin sa kinabuhing walay kataposan? (c) Kinsa ang nakadangat sa pagbaton niini nga panalangin, ug sa unsang paagi?
8 Busa, ang disipulo ni Jesus nga si Judas nagtambag kanato: “Pagpabilin kamo sa gugma sa Diyos, samtang naghulat kamo sa kaluoy sa atong Ginoong Jesu-Kristo nga may paglaom sa kinabuhing walay kataposan sa umaabot.” (Judas 21) Pagkabililhon nga tumong—kinabuhing walay kataposan! Ug hingpit pa kini nga kinabuhi, sumala sa kabubut-on sa atong hingpit nga Maglalalang ug sa kahikayan nga iyang gihimo pinaagi sa iyang Anak. Kinabuhi kini nga walay kalaay nga maoy timaan sa pagpaningkamot aron mabuhi sa presenteng sistema sa mga butang. Sa umaabot nga sistema sa mga butang, ang kagul-anan, sakit, pagkadaotan, pagkadunot, bisan ang kamatayon, mawala na!—Miqueas 4:3, 4; 1 Corinto 15:26.
9 Kinsay makabahin sa katumanan niining mga saara, ug diin? Ug diin? Sila nga mopakitag pagtuo sa halad ni Jesus ug nagapakitag diyosnong mga buhat niana nga pagtuo. Kini sila nakig-uban uban sa isigka-Kristohanon sa tibuok yuta sa panaghiusa sa pagtuo.—Santiago 2:24; Efeso 4:16.
10. (a) Sa “kagamhanan” sa Diyos, unsa ang unang buhaton? (b) (b) Unsay sunod buhaton sa “kagamhanan”?
10 Sumala sa iyang maayong kalipay, naglaraw ang Diyos ug “usa ka kagamhanan . . . sa pagtigom sa tanang butang pag-usab diha ni Kristo, ang mga butang sa langit ug ang mga butang sa yuta.” (Efeso 1:8-10) Mao kini ang kahikayan sa panimalay sa Diyos nga pagasugdan pinaagi sa pagtigom sa 144,000 ka kaubang mga manununod ni Kristo. Kini sila “gipalit gikan sa katawhan ingong unang mga bunga sa Diyos ug sa Kordero [Jesu-Kristo].” Sila adunay bahin sa “unang [langitnon] pagkabanhaw” aron sila mag-alagad uban kang Kristo ingong mga hari ug mga saserdote sa usa ka libo ka tuig. Sunod, ang kagamhanan sa Diyos mopadayon sa pagtigom sa “mga butang sa yuta,” nga magsugod diha sa dili-maisip nga “dakong panon . . . gikan sa tanang kanasoran ug kabanayan ug katawhan ug pinulongan.” Kining mga alagad sa Diyos mogula sa “dakong kasakitan” uban sa palaabuton sa pagbaton ug kinabuhing walay kataposan sa “bag-ong yuta.”—Pinadayag 14:1, 4; 20:4, 6; 7:4, 9-17; 21:1, 4.
11. (a) Unsang bililhong “paghiusa” ang gipasabot sa Efeso 1:11? (b) Sa unsang paagi aplikado ang Juan 15:4, 5 niadtong lakip niini nga “paghiusa”?
11 Ang dinihogan sa espiritu nga mga anak sa Diyos, nga mao “ang mga butang sa langit,” makatagamtam ug suod kaayong relasyon kang Jesus ug sa Amahan. Sila “gitudlo ingong mga manununod” sa Gingharian nga mahiusa kang Jesus. (Efeso 1:11) Gidasig sila ni Jesus sa pagpabilin nga mahiusa kaniya, sama sa mga sanga nga nagpabiling natapot sa paras, aron sa pagpamungag daghan. Gawas kon magpabilin kining bililhong panaghiusa diha kang Kristo Jesus, “walay mahimo” ang mga sanga.—Juan 14:10, 11, 20; 15:4, 5; 1 Juan 2:27.
“Ubang Karnero” Nakigbahin Karon
12. (a) Unsay relasyon sa “ubang karnero” sa “gamayng panon”? (b) Unsay aplikasyon sa 1 Juan 2:1-6 may labot sa matag usa niini nga grupo?
12 Apan, unsay ikasulti bahin sa minilyong ubang karnerohong katawhan nga nalain gikan sa kalibotanong “mga kanding” sa nangaging 50 ka tuig? (Mateo 25:31-40) Dili sila mao ang “gamayng panon” ni Jesus nga gihatagan sa Gingharian, apan ingong “ubang karnero,” sila makig-uban kanila ingong bahin sa mas dakong panon nga mag-alagad sa panaghiusa uban sa Amahan ug Anak. (Lucas 12:32; Juan 10:16) Mihatag si apostol Juan ug pasalig nga si Jesu-Kristo “mao ang halad-pasighiuli sa atong mga sala [sa “gamayng panon”], apan dili lamang sa atong mga sala kondili sa mga sala usab sa tibuok nga kalibotan.” Busa kining “ubang karnero,” nga gitigom gikan sa kalibotan sa katawhan, makatagamtam usab ug bililhong panaghiusa, o panagsama, sa Diyos ug Kristo. Kaamgid kini sa gipamulong ni Juan: “Ang bisan kinsa nga nagabantay sa iyang pulong, sa pagkatinuod ang gugma sa Diyos nahingpit diha kaniya. Pinaagi niini atong nahibaloan nga kita nahiusa uban kaniya.” Una ang “gamayng panon” ug dayon ang “ubang karnero” obligado sa paglakaw sama sa gihimo ni Jesus.—1 Juan 2:1-6.
13. (a) Sa Juan 17:20, 21, unsay giampo ni Jesus? (b) Unsay nagpakita nga kining hangyoa dili limitado lamang sa kaubang manununod ni Kristo?
13 Busa karon, ang duha ka grupo, ang langitnon ug ang yutan-on, ‘nahiusa sa Amahan ug sa Anak’—sa bug-os uban kanila sa pagtuman sa buluhaton sa Diyos. Si Jesus miampo: “Nga silang tanan unta [mahiusa], sama nga ikaw, Amahan, nahiusa kanako ug ako nahiusa kanimo, nga sila usab mahiusa uban kanato.” Kining panaghiusa dili limitado sa kahulogan bahin sa kaubang pagkamanununod, kay dayag nga ang mga disipulo ni Jesus dili mahimong bahin sa bisan unsang ‘lawas ni Jehova’ o ‘kaubang manununod ni Jehova.’ Sila “nahiusa” sa pagkaagi nga sila nagpakita nga nahiusa sa pagtinabangay, sanglit usa ra sa kasingkasing ug hunahuna diha kang Jehova ug Kristo, samtang sila nagapamatuod sa kalibotan sa katawhan.—Juan 17:20, 21.
14. Sa unsang tagsaong bahin nga nahiusa diha kang Kristo ang langitnong matang, ug sa unsang paagi mahibalo sila niini?
14 Apan, gitagamtam sa mga dinihogan langitnong matang kanang maong panaghiusa karon sa linain nga paagi, sanglit gideklarar sila nga matarong kon bahin sa kinabuhi, pinaagi sa aplikasyon sa bili sa halad ni Kristo. Busa sila mahimong inanak sa espiritu nga may palaabuton nga mahimong kaubang mga manununod ni Kristo Jesus. Sila midawat sa ilang pagkasinagop ingong mga anak, nga nag-ingon: “Ang espiritu [ang pagkunsad sa espiritu sa Diyos] nagapamatuod uban sa atong espiritu [nangibabawng kiling sa hunahuna] nga kita mga anak sa Diyos.”—Roma 3:23, 24; 5:1; 8:15-18.
15. Unsay maangkon sa presente ug sa umaabot alang niadtong may palaabutong yutan-ong kinabuhi?
15 Mahitungod niadtong may palaabuton nga kinabuhi sa yuta, sila gideklarar nga matarong kon bahin sa pakighigalaay uban sa Diyos, sama kang Abraham, Rahab, ug uban pa sa karaang panahon. Sa panahon sa Milenyal nga Pagmando ni Kristo, sila anam-anam nga banhawon hangtod sa tawhanong kahingpitan, aron human sa kataposang pagsulay “ang kalalangan mahigawas usab gikan sa pagkaulipon sa pagkadunot ug makabaton ug mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Diyos.” (Roma 8:19-21; Santiago 2:21-26) Busa, ang masinundanong mga katawhan ideklarar nga matarong alang sa kinabuhing walay kataposan sa yuta.—Itandi sa Juan 10:10; Isaias 9:7; 11:1-9; 35:1-6; 65:17-25.
16. (a) Unsang mga bahin nga ang “gamayng panon” ug ang “ubang karnero” “nahiusa” sa usag usa? (b) Apan nganong aplikado lamang ang Juan 3:3-5 ngadto sa “gamayng panon”?
16 Ingong mga indibiduwal, ang sakop sa “gamayng panon” ug sa dakong katilingban sa “ubang karnero” nagpakitag malipayong kadasig sa pag-alagad sa Diyos. (Lucas 12:32; Juan 10:16; Tito 2:13, 14) Ang kadaghanan sa mga dinihogang nanghibilin tingali mga tigulang ug may hataas nag Kristohanong eksperyensiya, apan ang duha ka grupo nagapakitag Kristohanong personalidad ug bunga sa espiritu. (Efeso 4:24; Galacia 5:22, 23) Apan, adunay kalainan, sama sa gipakita ni Jesus kang Nicodemus sa wala pa siya maghisgot sa kinabuhing walay kataposan. Siya miingon: “Gawas kon ang mga tawo igaanak pag-usab, dili siya makakita sa gingharian sa Diyos.” (Juan 3:3-5) Busa makaekperyensiya ug espirituwal nga pagkatawo pag-usab ang bawtismadong mga Kristohanon nga tawgon sa Diyos nga mahimong kaubang mga manununod ni Jesus sa iyang Gingharian. (1 Corinto 1:9, 26-30) Ang “ubang karnero” wala magkinahanglan ug bisan unsang pagkatawo pag-usab, kay ang ilang tumong mao ang kinabuhing walay kataposan sa napasig-uling yutan-ong Paraiso ingong mga sakop sa Gingharian.—Mateo 25:34, 46b; Lucas 23:42, 43.
Memoryal—Ug ang Bag-ong Pakigtugon
17. (a) Nganong ang tanang may tumong sa kinabuhi magtigom uban sa katawhan sa Diyos sa Marso 24? (b) Unsay atong namatikdan bahin sa 1985 nga pagsaulog sa Memoryal?
17 Sa Marso 24 inigsalop sa adlaw mao ang panahon alang sa mga Saksi ni Jehova sa tibuok yuta sa pagsaulog sa 1986 nga Memoryal sa Kamatayon ni Jesus. Isentro ang pagtagad sa paghalad ni Jesus sa iyang hingpit tawhanong lawas ug dugo nga nagahatag kinabuhi sa kahimayaan sa ngalan ug katuyoan sa iyang Amahan ug alang sa makasasalang katawhan. (1 Corinto 11:23-26) Busa, ang tanan nga adunay tumong sa kinabuhi (sa langit o sa yuta) magtigom uban sa katawhan sa Diyos sa tibuok yuta alang niining malipayong okasyon. Sa 1985 ang bug-os nga gidaghanong 7,792,109 ka tawo ang naghandom sa kamatayon ni Jesus. Apan, kadtong umalambit sa tinapay ug bino sa Memoryal, nga nagasimbolo sa tawhanong lawas ug dugo ni Jesus, may gidaghanon lamang nga 9,051. Busa nganong diyutay ra man sila?
18, 19. (a) Unsang pakigtugon ang gipunting ni Jesus diha sa Lucas kapitulo 22? (b) Unsang katuyoan ang gialaragan sa pakigtugon? (c) Sumala sa gilandongan ni Moises, sa unsang paagi nag-alagad si Jesus ingong ang “usa nga tigpataliwala”?
18 Buweno, unsay gipamulong ni Jesus niadtong gabhiona sa gisugdan ang Memoryal sa iyang kamatayon? Human nga gipasa ang tinapay ngadto sa iyang mga disipulo, sunod iyang gipasa ang bino niining paagiha, nga nag-ingon: “Kining kopa nagkahulogan sa bag-ong pakigtugon pinaagi sa akong dugo, nga igaula alang kaninyo.” Sa ulahi, mipadayon siya sa pagpatin-aw sa katarongan sa pag-agak kanila ngadto sa bag-ong pakigtugon, nga nag-ingon: “Kamo mao ang nagmaunongon kanako sa akong mga pagsulay; ug ako maghimo kaninyo ug pakigtugon, sama nga naghimog pakigtugon ang akong Amahan kanako, alang sa usa ka gingharian, aron kamo magakaon ug magainom sa akong lamesa sa akong gingharian, ug molingkod sa mga trono sa paghukom sa napulog duha ka banay sa Israel.”—Lucas 22:19, 20, 28-30.
19 Ang propetang Jeremias nagtagna ug bag-ong pakigtugon, nga nag-ingon nga pinaagi niini magapasaylo si Jehova sa kalapasan ug kasal-anan sa iyang katawhan aron sila “makaila kang Jehova” sa labing suod nga relasyon. (Jeremias 31:31, 34) Sama nga “tigpataliwala” si Moises sa Balaod sa pakigtugon tali sa unodnong Israel, sa ingon si Jesus nahimong “tigpataliwala sa mas maayo pa [niini] nga pakigtugon” nga gihimo sa Diyos uban sa espirituwal nga “Israel sa Diyos.” Tukma kini aron malukat kadtong gitawag nga mahimong kaubang manununod sa Gingharian uban ni Kristo. Busa sila “makadawat sa saad sa dumalayong panulondon.” (Galacia 3:19, 20; 6:16; Hebreohanon 8:6; 9:15; 12:24) Niining Biblikanhong diwa nga nag-alagad si Kristo Jesus ingong ang “usa nga tigpataliwala sa Diyos ug sa tawo.”—1 Timoteo 2:5, 6.
20. (a) Kinsa sa tukma ang makaambit sa mga emblema sa Memoryal? (b) Ngano?
20 Nan, kinsa, sa tukma ang makaambit sa emblema sa Memoryal sa tinapay ug sa bino? Ang grupo lamang nga giagak sa Diyos ngadto sa bag-ong pakigtugon nga gihimo pinaagi sa halad ni Jesus. (Salmo 50:5) Ang katuyoan niini nga pakigtugon mao ang pagpakamatarong sa 144,000 ka kaubang mga manununod ni Jesus sa tawhanong kinabuhi karon, aron ilang ihalad kining katungod sa kinabuhi ug dalhon ngadto sa langitnong Gingharian. (Roma 4:25; 2 Timoteo 2:10, 12) Apan unsay ikasulti bahin sa “ubang karnero”?
21. (a) Sa unsang paagi nakapahimulos ang “ubang karnero” ingong mga tigsaulog sa Memoryal? (b) Unsay ginasentro sa pagsaulog sa Memoryal, ug unsang mga pangutana ang mobangon?
21 Kadtong sakop sa “ubang karnero” nga matang wala sa bag-ong pakigtugon ug busa dili makaambit. Apan, silang tanan dagayang makapahimulos pinaagi sa pagtambong sa pagsaulog sa Memoryal ingong matinahurong tigsaulog. Ang ilang pagpabili sa espirituwal nga mga butang mapahait pa kaharmoniya sa mga pulong sa pag-ampo ni Jesus ngadto sa iyang Amahan: “Ang kinabuhing walay kataposan mao kini, ang ilang pagkuhag kahibalo kanimo, ang bugtong tinuod nga Diyos, ug sa usa nga imong gipadala, si Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Hinumdomi, ang pagsaulog sa Memoryal nagpunting sa pagtagad sa unod ug dugo ni Jesus. Ang gihalad nga unod ug dugo ni Kristo hinungdanon sa tanang nangagpas sa tumong sa kinabuhing walay kataposan. Unsa ka tinuod kini may kalabotan sa “ubang karnero,” nga wala maagak sa bag-ong pakigtugon ug busa dili makaambit sa mga emblema sa Memoryal? Atong tagdon kini sa sunod nga artikulo.
Unsaon Nimo sa Pagtubag?
◻ Sa unsang paagi, sa anam-anam, gipatin-aw ni Jesus ang pagsabot bahin sa palaabuton nga kinabuhing walay kataposan?
◻ Sa unsang paagi gihikay sa Diyos ang iyang “kagamhanan”?
◻ Nganong ikaingon nga ang “ubang karnero” “nahiusa” sa Amahan, sa Anak, ug sa mga igsoon ni Kristo?
◻ Nganong ang dinihogang mga Kristohanon lamang ang makaambit sa mga emblema sa Memoryal?
[Hulagway sa panid 13]
Ang “gamayng panon” ug ang “ubang karnero” “nagkausa”—sa pagbuhat sa buluhaton sa Diyos sama sa gihimo ni Jesus