Mga Anabaptist ug “ang Sumbanan sa Maayong mga Pulong”

MIPASIDAAN si apostol Pablo nga inigkamatay niya, ang apostatang mga Kristohanon, nga sama sa “mabangis nga mga lobo,” mosulod taliwala sa panon sa Diyos ug “magapamira sa mga tinun-an ngadto kanila.” Unsaon nila kini sa paghimo? Pinaagi sa pagpasulod sa mga tradisyon ug bakak nga mga pagtulon-an aron matuis ang kamatuoran sa Kasulatan.​—Buhat 20:29, 30; 1 Timoteo 4:1.

Tungod niini, gitambagan ni Pablo si batan-ong Timoteo: “Padayona paghawid ang sumbanan sa maayong mga pulong nga imong nadungog gikan kanako sa pagtuo ug sa gugma nga anaa kang Kristo Jesus. Pinaagi sa balaang espiritu nga nagapuyo sa sulod nato, bantayi ang kamatuoran nga gipiyal nganha kanimo.” Unsa kadtong “sumbanan sa maayong mga pulong”?​—2 Timoteo 1:13, 14.

“Ang Sumbanan” Gitukod

Ang tanang basahon sa Kristohanon Gregong Kasulatan natapos sa unang siglo sa atong Komung Panahon. Bisan pa nga gisulat sila sa nagkalainlaing mga magsusulat, ang balaang espiritu sa Diyos, kun aktibong gahom, nagpatino nga kini nagkaharmoniya dili lamang sulod diha niini kondili sa unang Hebreohanong Kasulatan. Niining paagiha, ang “sumbanan” sa matarong Kasulatanhong pagtulon-an naporma ug angay sundon sa mga Kristohanon, sama nga si Jesu-Kristo nahimong “sulondan” aron ilang sundon.​—1 Pedro 2:21; Juan 16:12, 13.

Sa panahon sa mangitngit sa espirituwal nga mga siglo human nga nangamatay ang mga apostoles, unsay nahitabo sa “sumbanan sa maayong mga pulong”? Daghang sinserong mga tawo ang naningkamot sa pagkaplag niini pag-usab, apan ang bug-os nga kapasig-ulian naghulat hangtod sa “panahon sa kataposan.” (Daniel 12:4) Usahay nag-inusarang tingog kadto, ug may mga panahon nga usa ka gamayng pundok kadto sa mga tawo nga nangita sa “sumbanan.”

Ang Waldenses mopatim-aw nga mao kanang gamayng pundoka.a Sila nagpuyo sa Pransiya, Italya, ug sa ubang mga dapit sa Uropa sa panahon sa ika-12 ngadto sa ika-14 nga siglo. Gikan niini nga kalihokan ang mga Anabaptist sa ulahi mitungha. Kinsa sila, ug unsay ilang gituohan?

Paninugdang mga Pagtulon-an

Nahimong prominente ang mga Anabaptist sa mga tuig 1525, sa Zurich, Switzerland. Gikan niadtong siyudara mikaylap dayon ang ilang mga pagtulon-an sa daghang bahin sa Uropa. Nakahimog mga kausaban ang sayo nga ika-16 nga siglong Repormasyon, apan sa mga mata sa mga Anabaptist, dili layog naabot.

Sa ilang tinguha nga mapasig-uli ang Kristohanong mga pagtulon-an sa unang siglo, mas daghang doktrinang Katoliko ang ilang gisalikway kay sa kang Martin Luther ug ubang mga repormador. Pananglitan, ang mga Anabaptist nag-ingon nga adunay usa lamang ka hamtong nga dedikasyon kang Kristo. Tungod sa ilang batasan sa pagbawtismo sa hamtong, bisan sa mga tawo nga nabawtismohan na sa masuso pa, sila gianggaan ug “mga Anabaptist,” nga nagkahulogang “mga tigbawtismo pag-usab.”​—Mateo 28:19; Buhat 2:41; 8:12; 10:44-48.

“Alang sa mga Anabaptist ang tinuod nga Iglesya maoy pag-ubanay sa mga tawong nagatuo,” misulat si Dr. R. J. Smithson diha sa iyang librong The Anabaptists​—Their Contribution to Our Protestant Heritage. Sa ingon, ilang giisip ang ilang kaugalingon nga usa ka katilingban sa mga magtutuo sulod sa komunidad sa katibuk-an ug sa sinugdan sila walay linain nga pagkabansay, o sinuholan, nga ministeryo. Sama sa mga tinun-an ni Jesus, sila maoy tigbiyahe nga mga magwawali nga nagduaw sa mga kalungsoran ug kabaryohan, nagpakigsulti sa mga tawo diha sa mga tiyanggihan, sa talyer, ug sa mga balay.​—Mateo 9:35; 10:5-7, 11-13; Lucas 10:1-3.

Ang tagsa-tagsa ka Anabaptist gilantaw nga may tulobagon sa Diyos, gitagamtam ang kagawasan sa pagbuot ug nagpakita sa iyang pagtuo pinaagi sa iyang mga binuhatan, ug nahibalo nga ang kaluwasan dili moresulta sa binuhatan lamang. Kon may makasala sa pagtuo, siya ipalagpot gikan sa kongregasyon. Ipasig-uli lamang ang tawong nakasala kon magpakitag angay nga paghinulsol.​—1 Corinto 5:11-13; itandi sa 2 Corinto 12:21.

Ang Ilang Paglantaw sa Kalibotan

Nasayod ang mga Anabaptist nga sila dili makapabag-o sa kalibotan. Bisag ang Iglesya nakig-anib sa nasod sukad sa panahon sa Romanhong imperador nga si Constantino sa ikaupat nga siglo K.P., alang kanila kini wala magkahulogan nga ang Nasod nahimong Kristohanon. Sumala sa gipamulong ni Jesus, sila nahibalo nga ang Kristohanon kinahanglang “dili bahin sa kalibotan,” bisan ug moresulta pa kinig paglutos.​—Juan 17:15, 16; 18:36.

Kon dili magkasumpaki sa Kristohanong konsensiya ug sa sekular nga intereses, ang mga Anabaptist miila nga ang Nasod angay nga tahuron ug sundon. Apan ang usa ka Anabaptist dili mahimong mag-apil-apil sa politika, magbaton ug sibil nga katungdanan, o mahistrado, o manumpa. Nagsalikway sa tanang porma sa kabangisan ug puwersa, dili usab siya mahimong moapil sa gubat o sa pagserbisyo sa militar.​—Marcos 12:17; Buhat 5:29; Roma 13:1-7; 2 Corinto 10:3, 4.

Ang mga Anabaptist naghupot ug hataas kaayong sukdanan sa moral diha sa makasaranganong pagkayano sa kinabuhi, nga libre gikan sa materyalistikong mga kabtangan ug mga kailibgon. Tungod sa ilang gugma sa usag usa, sila nagtukod ug mga komunidad, apan gisalikway sa kadaghanan kanila ang komunal nga pagkinabuhi ingong paagi sa kinabuhi. Hinunoa, pinaagi sa katarongan nga ang tanang butang iya sa Diyos, andam sila kanunay sa paggamit sa ilang materyal nga mga butang alang sa ikaayo sa kabos.​—Buhat 2:42-45.

Pinaagi sa matukiong pagtuon sa Bibliya, ilabina sa Kristohanon Gregong Kasulatan, ang ubang mga Anabaptist midumili sa pagdawat sa doktrina sa Trinidad sa tulo ka persona sa usa ka Diyos, sumala sa gipamatuod sa ilang pila ka mga sinulat. Ang ilang paagi sa pagsimba yano lang, diin ang Panihapon sa Ginoo ang gihatagag linain nga dapit. Misalikway sa tradisyonal nga mga hunahuna sa Romano Katoliko, Lutheran, ug Calvinista, ilang giisip kining buhata sa paghandom ingong memoryal sa kamatayon ni Jesus. “Alang kanila,” misulat si R. J. Smithson, “kadto mao ang labing solemneng buhat nga niini mahimong makigbahin ang Kristohanon, maylabot sa pagbag-o pag-usab sa panaad sa magtutuo sa paggugol sa iyang kinabuhi sa bug-os sa pag-alagad kang Kristo.”

Paglutos​—Ug Tapos Niadto

Wala hisabti ang mga Anabaptist, sama sa unang mga Kristohanon. Sama kanila, giisip sila nga makadaot sa natukod nang kahikayan sa katilingban, ‘nakapagubot sa ginapuy-ang yuta.’ (Buhat 17:6) Sa Zurich, Switzerland, ang mga awtoridad, nga nalangkit sa repormador nga si Huldrych Zwingli, nakigtigi uban sa mga Anabaptist batok sa ilang pagdili sa pagbawtismo sa mga masuso. Sa 1527 mapintasong ilang gilumos si Felix Manz, usa sa mga lider sa mga Anabaptist, ug gilutos pag-ayo ang mga Anabaptist sa Switzerland nga tungod niana halos napuo silang tanan.

Sa Alemanya gilutos pag-ayo ang mga Anabaptist sa mga Katoliko ug sa mga Protestante. Ang sugo sa imperador, nga giisyu sa tuig 1528, mipakanaog ug silot nga kamatayon sa tanan nga mahimong Anabaptist​—ug walay husay nga pagahimoon. Ang paglutos sa Austria maoy mipahinabo sa kadaghanang mga Anabaptist sa pagdangop sa Moravia, Bohemia, ug Polandiya, ug sa ulahi sa Hungariya ug sa Russia.

Uban sa kamatayon sa hilabihan ka daghan sa ilang orihinal nga mga lider, dili malikayan nga mitungha ang mga ekstremista. Ilang gidala kanila ang pagkadili-timbang nga mitultol ug dakong kalibganan ug sa ulahi sa pagpalayo gikan sa mga sukdanan nga maoy gisunod sa unang mga adlaw. Makasubong nahitabo kini sa tuig 1534, dihang giilog sa mga ekstremista ang munisipal nga kagamhanan sa Münster, Westphalia. Sa pagkasunod tuig nailog ug balik ang siyudad sa tunga sa dakong pag-ulag dugo ug pagsakit. Kining hitabo lahi sa tinuod nga pagtulon-an sa Anabaptist ug nakapasipala kinig dako kanila. Ang ubang mga sumusunod naningkamot sa pagsalikway sa ngalang Anabaptist baylo sa ngalang “Baptists.” Apan bisan unsa pay ngalan ang ilang pilion, sila nahimo gihapong mga biktima sa pagsupak ug sa Katolikong Inkwisisyon ilabina.

Sa ulahi, ang mga pundok sa mga Anabaptist milalin sa pagpangitag dakong kagawasan ug kalinaw. Karon, atong makita sila sa Amihanan ug sa Habagatang Amerika, maingon man sa Uropa. Daghang mga pundok naimpluwensiyahan sa ilang unang mga pagtulon-an, lakip sa mga Quakers, modernong-adlawng mga Baptist, ug Plymouth Brethren. Ang mga Quakers sama sa Anabaptist nagdumot sa gubat ug sa ideya sa pagtultol pinaagi sa ‘sulod nga kahayag.’

Ang paglahutay sa mga Anabaptist dayag nga makita karon diha sa duha ka partikular nga mga grupo. Ang una mao ang Hutterian Brethren, nga ginganlan gikan sa ilang ika-16 nga siglong lider, si Jacob Hutter. Sila ang nagtukod sa komunidad sa mga koloniya sa Inglaterra, sa Western Canada, Paraguay, ug sa South Dakota sa Tinipong Bansa. Ang mga Mennonite mao ang laing grupo. Gikuha nila ang ilang ngalan gikan kang Menno Simons, nga dakog nahimo sa pagpapas sa daotang rekord nga nabilin sa Netherlands human sa hitabo sa Münster. Namatay si Simons sa 1561. Karon, ang mga Mennonite makita sa Uropa ug North America, lakip sa mga Amish Mennonite.

“Ang Sumbanan” Karon

Bisan pa nga ang mga Anabaptist nangita sa “sumbanan sa maayong mga pulong,” sila wala molampos sa pagdiskobre niini. Dugang pa, diha sa iyang librong A History of Christianity, si K. S. Latourette miingon: “Sa sinugdan madasigong misyonero, ang paglutos nagpahinabo kanila sa katibuk-an sa pagsibog ug sa pagpatunhay sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagkatawo dili sa pagkakabig.” Ug tinuod usab kini bisan karon diha niadtong gamayng mga grupo nga masubay ug balik sa kalihokan sa mga Anabaptist. Ang ilang tinguha sa pagpalahi gikan sa kalibotan ug sa mga paagi niini nakatultol kanila sa pagpabiling lahi sa mga paagi sa panapot, nga ginadasig sa ilang pagpuyo sa separadong komunidad.

Busa, “ang sumbanan sa maayong mga pulong” tinuod bang makaplagan karon? Oo, apan nagkinahanglag panahon ug gugma sa kamatuoran aron makaplagan kana. Nganong dili susihon sa imong kaugalingon aron masuta kon ang imong gituohan nakaabot ba sa sukdanan sa gibutyag sa Diyos nga “sumbanan”? Dili malisod ang pagtino kon unsa ang hinimog-tawong tradisyon ug kon unsa ang kamatuoran sa Kasulatan. Ang mga Saksi ni Jehova sa inyong lugar malipayng motabang kanimo, kay sila mismo nagapabili sa paagi nga sila natabangan sa pagsabot sa “sumbanan sa maayong mga pulong.”

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 23]

Daghan ang natabangan sa mga Saksi ni Jehova sa pagsabot sa “sumbanan sa maayong mga pulong”