Ang Hunahuna sa Kristohanon sa Labawng mga Pagbulot-an
“Kinahanglan ang tanang kalag magpasakop sa labawng mga pagbulot-an, kay walay pagbulot-an gawas nga pinaagi sa Diyos; ang mga pagbulot-an nga anaa nabutang diha sa ilang may-kinutobang mga katungdanan pinaagi sa Diyos.”—ROMA 13:1.
1, 2. (a) Nganong si Pablo usa ka binilanggo sa Roma? (b) Unsang mga pangutana ang motungha sa pag-apelar ni Pablo kang Cesar?
GISULAT ni apostol Pablo ang mga pulong sa itaas ngadto sa mga taga-Roma sa mga 56 K.P. Pila ka tuig sa ulahi, siya didto sa Roma ingong usa ka binilanggo. Ngano man? Giatake siya sa usa ka magubotong panon sa Jerusalem ug giluwas sa Romanong mga sundalo. Siya, nga gidala ngadto sa Cesarea, miatubang sa bakak nga mga sumbong, apan naarangan niya ang pagdepensa sa iyang kaugalingon sa atubangan ni Felix, ang Romanong gobernador. Si Felix, kay nagdahom sa hiphip, nagpadayon sa pagbilanggo kaniya sulod sa duha ka tuig. Sa kataposan, nangayo si Pablo sa sunod nga gobernador, si Festo, nga husayon ni Cesar ang iyang kaso.—Buhat 21:27-32; 24:1–25:12.
2 Kadto iyahang katungod isip Romanong lungsoranon. Apan angay bang moapelar si Pablo sa maong pangulo sa imperyo sa dihang gitawag ni Jesus si Satanas nga matuod nga “magmamando sa kalibotan” ug ginganlan ni Pablo mismo si Satanas “ang diyos niining sistema sa mga butang”? (Juan 14:30; 2 Corinto 4:4) O ang Romanhong awtoridad o pagbulot-an nag-okupar bag ‘may-kinutobang katungdanan’ nga angay mosalig si Pablo sa maong pagbulot-an aron mapanalipdan ang iyang mga katungod? Sa pagkamatuod, ang unaunang mga pulong sa mga apostol, “Kinahanglang sugton namo ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo,” nagtugot ba alang sa mga Kristohanon nga sugton ang tawhanong mga magmamando sa diha nga wala malangkit ang pagsupak sa Diyos?—Buhat 5:29.
3. Unsang hamtong nga hunahuna ang gipadayag ni Pablo, ug sa unsang paagi nalangkit ang tanlag?
3 Gitabangan kita ni Pablo nga matubag kining mga pangutanaha diha sa iyang sulat ngadto sa mga taga-Roma, diin siya nagabutyag kanato sa pagsagop sa hamtong nga hunahuna bahin sa tawhanong pagmando. Sa Roma 13:1-7, gitin-aw ni Pablo ang bahin nga pagadulaon sa tanlag sa Kristohanon aron sa pagtimbang sa kompletong pagkamasinugtanon ngadto sa Supremong Pagbulot-an, si Jehova nga Diyos, uban sa may-kinutobang pagkamasinugtanon ngadto sa “labawng mga pagbulot-an.”
Pag-ila sa Labawng mga Pagbulot-an
4. Unsang pagpasibo sa hunahuna ang gihimo sa 1962, nga nagbangon ug unsang mga pangutana?
4 Sa pila ka katuigan, hangtod sa 1962, ang mga Saksi ni Jehova nagtuo nga ang labawng mga pagbulot-an mao si Jehova nga Diyos ug si Kristo Jesus. Bisan pa niana, nga nahiuyon sa Proverbio 4:18, ang kahayag nag-uswag, ug kining hunahunaa gipatakdo o gipasibo, nga basin makapatunghag mga pangutana diha sa mga kaisipan sa pipila. Kita ba karon husto sa pag-ingon nga ang maong mga pagbulot-an mao ang mga hari, mga presidente, mga primer ministro, mga alkalde, mga mahistrado, ug uban pa nga nagapatuman sa sekular, politikanhong gahom sa kalibotan ug angay magpasakop kita nga may-kinutoban o relatibo?
5. Sa unsang paagi ang konteksto sa Roma 13:1 magatabang kanato sa pag-ila sa labawng mga pagbulot-an, ug sa unsang paagi gihubad sa nagkalainlaing mga hubad sa Bibliya ang magapaluyo sa ilhanan?
5 Si Irenaeus, usa ka magsusulat sa ikaduhang siglo K.P., miingon nga sumala sa pipila sa iyang adlaw, si Pablo naghisgot sa Roma 13:1 “bahin sa manulondaanong mga gahom [o] sa dili-makitang mga magmamando.” Hinuon, si Irenaeus mismo nag-isip sa labawng mga pagbulot-an ingong “aktuwal tawhanong mga pagbulot-an.” Ang konteksto sa mga pulong ni Pablo nagapakita nga husto si Irenaeus. Sa kataposang mga bersikulo sa Roma kapitulo 12, gisaysay ni Pablo sa unsang paagi ang mga Kristohanon angay magagawi sa ilang kaugalingon atubangan sa “tanang tawo,” nga tagdon bisan ang ‘mga kaaway’ uban ang gugma ug konsiderasyon. (Roma 12:17-21) Tin-aw, ang ekspresyong “tanang tawo” mapadapat ngadto sa mga tawo sa gawas sa Kristohanong kongregasyon. Busa “ang labawng mga pagbulot-an,” si kinsa padayong gihisgotan ni Pablo, kinahanglang mao usab kadtong sa gawas sa Kristohanong kongregasyon. Nahiuyon niini, matikdi giunsa sa paghubad sa lainlaing mga hubad ang unang bahin sa Roma 13:1: “Ang tanan kinahanglang magsugot sa mga pagbulot-an sa estado” (Today’s English Version); “ang tanan kinahanglang magpasakop sa iyang kaugalingon sa nagamandong mga pagbulot-an” (New International Version); “ang tanan angay magsugot sa sibil nga mga pagbulot-an.”—Phillips’ New Testament in Modern English.
6. Sa unsang paagi ang mga pulong ni Pablo mahitungod sa pagbayad sa buhis ug alkabala nagapakita nga ang labawng mga pagbulot-an mao ang sekular nga mga pagbulot-an?
6 Si Pablo nagpadayon sa pag-ingon nga ang maong mga pagbulot-an mangayog mga buhis ug alkabala. (Roma 13:6, 7) Ang Kristohanong kongregasyon dili mangayog buhis o alkabala; ni si Jehova o si Jesus o ubang “dili-makitang mga magmamando.” (2 Corinto 9:7) Ang mga buhis ginabayad lamang ngadto sa sekular nga mga pagbulot-an. Nahiuyon niini, ang Gregong mga pulong alang sa “buhis” ug “alkabala” nga gigamit ni Pablo sa Roma 13:7 nagatumong sa tino sa kuwartang ibayad ngadto sa Estado.a
7, 8. (a) Sa unsang paagi nagkauyon ang nagkalainlaing mga kasulatan sa hunahuna nga ang mga Kristohanon kinahanglang magpasakop sa politikanhong mga pagbulot-an niining kalibotana? (b) Kanus-a lamang nga ang Kristohanon dili mosugot sa mga sugo sa “pagbulot-an”?
7 Dugang pa, ang tambag ni Pablo nga magpasakop ngadto sa labawng mga pagbulot-an nahiuyon sa sugo ni Jesus nga ibayad “ang mga butang ni Cesar ngadto kang Cesar,” diin si “Cesar” nagahawas sa sekular nga pagbulot-an. (Mateo 22:21) Kini nahiuyon usab sa ulahing mga pulong ni Pablo ngadto kang Tito: “Ipadayon ang pagpahinumdom kanila nga magpasakop ug magmasinugtanon ngadto sa mga kagamhanan ug mga pagbulot-an ingong mga magmamando, nga maandam alang sa tanang maayong buhat.” (Tito 3:1) Busa, sa dihang ang mga Kristohanon mandoan sa mga kagamhanan nga moapil sa mga buhat sa komunidad, sila tukmang makasugot basta ang maong mga buhat dili motumbas sa makapakompromiso nga kapuli sa dili-kasulatanhong serbisyo o kaha magalapas sa Kasulatanhong mga prinsipyo, sama nianang hikaplagan sa Isaias 2:4.
8 Giuyonan usab ni Pedro nga angay kitang magpasakop sa sekular nga mga pagbulot-an niining kalibotana sa miingon siya: “Tungod sa Ginoo magpasakop kamo sa tanang tawhanong linalang: kon kaha ngadto sa usa ka hari ingon nga labaw o ngadto sa mga gobernador ingon nga iyang pinadala aron sa pagsilot sa mga mamumuhat ug daotan ug sa pagdayeg sa mga mamumuhat ug maayo.” (1 Pedro 2:13, 14) Nahiuyon niini, ang mga Kristohanon magpatalinghog usab sa tambag ni Pablo kang Timoteo: “Busa ako magaagda, una sa tanan, nga ang mga pangamuyo, mga pag-ampo, mga paghangyo, mga pagpasalamat, himoon bahin sa tanang matang sa mga tawo, bahin sa mga hari ug sa tanang anaa sa hatag-as nga katungdanan; aron kita makapadayon sa pagkinabuhi nga malinawon ug mahusay.”b—1 Timoteo 2:1, 2.
9. Nganong dili magakebra sa himaya ni Jehova ang pagtawag sa tawhanong mga pagbulot-an ingong “labaw”?
9 Sa pagtawag sa sekular nga mga pagbulot-an nga “labaw,” makebrahan ba nato ang dungog nga nahiangay kang Jehova? Dili, kay si Jehova labaw pa kaayo sa pagkalabaw o pagkasuperyor. Siya mao “ang Soberanong Ginoo,” “ang Usa nga Kinalabwan.” (Salmo 73:28; Daniel 7:18, 22, 25, 27; Pinadayag 4:11; 6:10) Ang tukmang pagpasakop sa tawhanong mga pagbulot-an dili gayod makakebra sa atong pagsimba sa Kinalabwang Pagbulot-an, ang Soberanong Ginoo nga si Jehova. Nan, sa unsang gidak-on labaw ang maong mga pagbulot-an? Kon bahin lamang sa ubang mga tawo ug diha sa ilang kaugalingong dominyo sa kalihokan. Sila maoy responsable sa pagmando ug pagpanalipod sa tawhanong mga komunidad, ug tungod niini sila nagahatag ug kalagdaan kon bahin sa kagawian sa publikong mga kahikayan.
“Nabutang Diha sa Ilang May-Kinutobang mga Katungdanan Pinaagi sa Diyos”
10. (a) Ang mga pulong ni Pablo mahitungod sa ‘pagbutang’ sa katungdanan sa mga labawng pagbulot-an nagapamatuod sa unsa bahin sa kaugalingong pagbulot-an ni Jehova? (b) Unsay gitugot ni Jehova kanato mahitungod sa ‘pagbutang’ sa pipila ka magmamando sa iyang katungdanan, ug sa unsang paagi ang iyang mga ulipon sa ingon nasulayan?
10 Ang pagkalabaw ni Jehova nga Diyos bisan sa ibabaw sa sekular nga mga pagbulot-an makita sa pagkaaging ang maong mga pagbulot-an “nabutang diha sa ilang may-kinutobang mga katungdanan pinaagi sa Diyos.” Ugaling lang, kining pahayaga mopatungha sa usa ka pangutana. Pila ka tuig tapos isulat ni Pablo kining mga pulonga, ang Romanong emperador nga si Nero nagpahinabo sa usa ka kampanya sa mapintason nga paglutos sa mga Kristohanon. Gibutang ba sa Diyos nga personal si Nero diha sa iyang katungdanan? Halayo kana! Dili ingon nga ang matag tinagsa ka magmamando gipili sa Diyos ug gibutang sa katungdanan ‘sa panalangin sa Diyos.’ Hinunoa, may panahong maneobrahon ni Satanas nga ang pintasan nga mga magmamando mabutang sa katungdanan ingong mga magmamando, ug ginatugot kini ni Jehova, uban sa mga pagsulay nga ipahamtang nianang maong mga magmamando diha sa iyang nagahupot-sa-integridad nga mga alagad.—Itandi ang Job 2:2-10.
11, 12. Unsang mga kaso ang narekord nga si Jehova personal nga nagmaneobra sa sekular nga mga pagbulot-an nga mabutang o magawas sa katungdanan?
11 Bisan pa niana, si Jehova sa personal nangilabot bahin sa pila ka magmamando o sa mga kagamhanan aron makaalagad sa iyang hamiling katuyoan. Pananglitan, sa panahon ni Abraham ang mga Canaanhon gitugotan nga magpabilin sa yuta sa Canaan. Sa ulahi, hinuon, si Jehova nagpapahawa kanila ug naghatag sa yuta ngadto sa binhi ni Abraham. Panahon sa pagpuyo sa mga Israelinhon sa kamingawan, wala itugot ni Jehova nga mapukan ang Amon, Moab, ug Bukid Seir. Apan iyang gisugo sila nga laglagon ang mga gingharian ni Sihon ug Og.—Genesis 15:18-21; 24:37; Exodo 34:11; Deuteronomio 2:4, 5, 9, 19, 24; 3:1, 2.
12 Tapos mahiluna ang Israel sa Canaan, si Jehova nagpadayon sa pagkaikag nga laktud sa mga pagbulot-an nga nakaapektar sa iyang katawhan. May panahon, sa dihang nakasala ang Israel, gitugotan ni Jehova nga sila mailalom sa paganong pagbulot-an. Sa dihang sila naghinulsol, iyang gilangkat ang maong pagbulot-an gikan sa yuta. (Mga Maghuhukom 2:11-23) Sa kadugayan, gitugotan niya nga ang Juda, uban ang daghang ubang nasod, mailalom sa pagmando sa Babilonya. (Isaias 14:28–19:17; 23:1-12; 39:5-7) Tapos madistiyero ang Israel sa Babilonya, gitagna ni Jehova ang pagtungha ug pagkapukan sa mga gahom sa kalibotan nga mag-apektar sa iyang katawhan sukad sa panahon sa Babilonya hangtod sa atong adlaw mismo.—Daniel, mga kapitulo 2, 7, 8, ug 11.
13. (a) Sumala sa awit ni Moises, nganong gihukom ni Jehova ang utlanan sa mga katawhan? (b) Nganong gipasig-uli sa Diyos sa ulahi ang Israel sa nasod niini?
13 Si Moises miawit mahitungod kang Jehova: “Sa gihatag sa Hataas Uyamot sa mga nasod ang usa ka panulondon, sa gibulagbulag niya ang mga anak ni Adan, gibutang niya ang utlanan sa mga katawhan sumala sa gidaghanon sa mga anak sa Israel. Kay ang bahin ni Jehova mao ang iyang katawhan; si Jacob mao ang pahat nga iyang mapanunod.” (Deuteronomio 32:8, 9; itandi ang Buhat 17:26.) Oo, aron matuman ang iyang mga katuyoan, ang Diyos didto naghukom kon unsang mga pagbulot-an ang magpabilin ug unsay malaglag. Sa maong paagi, gihatagan niya ang mga kaliwat ni Abraham sa usa ka yuta nga mapanunod ug sa ulahi gipasig-uli sila ngadto nianang yutaa, mao nga sa kataposan mopatim-aw didto ang gisaad nga Binhi, sumala sa gitagna.—Daniel 9:25, 26; Miqueas 5:2.
14. Sa kadaghanan, sa unsang diwa nga gibutang ni Jehova ang tawhanong mga pagbulot-an nganha sa ilang may-kinutobang mga katungdanan?
14 Sa kadaghanang kaso, hinunoa, gibutang ni Jehova ang mga magmamando diha sa ilang may-kinutobang mga katungdanan sa diwa nga iyang gitugotan ang mga tawhanon nga magbaton sa mga katungdanang may pagbulot-an maylabot sa usag usa apan kanunay nga ubos kaniya. Busa, sa dihang si Jesus nagbarog atubangan ni Poncio Pilato, iyang giingnan ang maong magmamando: “Wala unta ikaw ing pagbulot-an batok kanako kon wala ka pa hatagi niini gikan sa kahitas-an.” (Juan 19:11) Kini wala magkahulogan nga si Pilato personal nga gibutang sa Diyos sa katungdanan, apan kadto nagpasabot nga ang iyang pagbulot-an bahin sa kinabuhi ug kamatayon ibabaw kang Jesus maoy tungod lang sa pagtugot sa Diyos.
“Ang Diyos Niining Sistema sa mga Butang”
15. Sa unsang paagi si Satanas nagapatuman ug pagbulot-an niining kalibotana?
15 Nan, unsa man ang bahin sa pamulong sa Bibliya nga si Satanas mao ang diyos, o magmamando, niining kalibotana? (Juan 12:31; 2 Corinto 4:4) Sa pagkamatuod, unsa na man ang bahin sa panghambog ni Satanas kang Jesus sa iyang gipakita kang Jesus ang tanang gingharian sa kalibotan ug miingon: “Kining tanan nga pagbulot-an . . . gitugyan kanako, ug igahatag ko kini kang bisan kinsa nga akong kagustohan.” (Lucas 4:6) Wala supaka ni Jesus ang panghambog ni Satanas. Ug ang mga pulong ni Satanas nahiuyon sa gisulat sa ulahi ni Pablo ngadto sa mga taga-Efeso: “Kita may pakigdumog, dili batok sa dugo ug unod, kondili batok sa mga kagamhanan, batok sa mga pagbulot-an, batok sa mga magmamando sa kalibotan niining kangitngitan, batok sa daotang espiritung mga gahom sa langitnong mga dapit.” (Efeso 6:12) Dugang pa, ang basahon sa Pinadayag nagahulagway kang Satanas ingon nga usa ka dakong dragon nga nagahatag ngadto sa mananapong simbolo sa politikanhong sistema sa kalibotan sa “iyang gahom ug iyang trono ug dakong pagbulot-an.”—Pinadayag 13:2.
16. (a) Sa unsang paagi makita nga limitado ang pagbulot-an ni Satanas? (b) Nganong si Jehova nagatugot kang Satanas nga magbaton ug pagbulot-an taliwala sa katawhan?
16 Matikdi, hinunoa, nga ang pamulong ni Satanas ngadto kang Jesus, “Kining tanan nga pagbulot-an . . . gitugyan kanako,” nagapakita nga siya usab nagapatuman sa pagbulot-an tungod lang sa pagtugot. Nganong ang Diyos nagahatag man niining pagtugot? Ang karera ni Satanas ingong magmamando sa kalibotan nagsugod balik sa Eden sa dihang iyang gisumbong sa dayag ang Diyos nga namakak ug nagpatuman nga dili makataronganon sa Iyang pagkasoberano. (Genesis 3:1-6) Gisunod ni Adan ug Eva si Satanas ug gisupak si Jehova nga Diyos. Niadtong puntoha si Jehova, uban sa hingpit nga hustisya, makalaglag unta kang Satanas ug sa iyang duha ka bag-ong sumusunod. (Genesis 2:16, 17) Apan ang mga pulong ni Satanas sa pagkatinuod maoy personal nga hagit kang Jehova. Busa ang Diyos sa iyang kaalam nagtugot nga si Satanas mabuhi sa makadiyut, ug si Adan ug si Eva gitugotang manganak ug mga anak una sila mamatay. Sa maong paagi, ang Diyos naghatag panahon ug higayon aron ipasundayag ang kabakakan sa hagit ni Satanas.—Genesis 3:15-19.
17, 18. (a) Nganong kita makaingon nga si Satanas mao ang diyos niining kalibotana? (b) Sa unsang paagi “walay pagbulot-an” niining kalibotana “gawas nga pinaagi sa Diyos”?
17 Ang mga hitabo sukad sa Eden nagpakitang ang mga sumbong ni Satanas maoy laktud nga mga bakak. Ang mga kaliwat ni Adan wala makakaplag ug kalipay sa ilalom kaha sa pagmando ni Satanas o ilalom sa pagmando sa tawo. (Ecclesiastes 8:9) Sa laing bahin, ang mga pakiglabot sa Diyos uban sa iyang kaugalingong katawhan nagpasundayag sa pagkalabaw sa balaang pagmando. (Isaias 33:22) Apan sanglit ang kadaghanan sa mga anak ni Adan dili modawat sa pagkasoberano ni Jehova, nga nahibaloan nila o wala sila nagaalagad kang Satanas ingon nga ilang diyos.—Salmo 14:1; 1 Juan 5:19.
18 Sa duol na, ang mga isyu nga gipatungha sa Eden mahusay na. Ang Gingharian sa Diyos bug-os mobanos sa pagdumala sa kahikayan sa katawhan, ug si Satanas itambog sa bung-aw. (Isaias 11:1-5; Pinadayag 20:1-6) Kasamtangan, hinunoa, ang usa ka matang sa kahikayan, o gambalay, gikinahanglan taliwala sa katawhan aron posible ang mahapsay nga kinabuhi. Si Jehova maoy “usa ka Diyos, dili sa kasamok, kondili sa pakigdait.” (1 Corinto 14:33) Busa, gitugotan niya nga motungha ang mga gambalay sa pagbulot-an diha sa mga komunidad nga naugmad sa gawas sa Eden, ug iyang gitugotan ang mga tawo nga magpatuman sa pagbulot-an diha sa maong kahikayan. Niining paagiha, “walay pagbulot-an gawas nga pinaagi sa Diyos.”
Makataronganong mga Pagbulot-an
19. Ang matag tawhanong magmamando ilalom ba sa laktud nga paggahom ni Satanas?
19 Sukad sa Eden, si Satanas may dakong kagawasan taliwala sa katawhan, ug iyang gigamit ang maong kagawasan sa pagmaneobra sa mga hitabo sa yuta, nga nahiuyon sa iyang panghambog kang Jesus. (Job 1:7; Mateo 4:1-10) Bisan pa niana, kini wala magpasabot nga ang matag magmamando niining kalibotana magpasakop nga laktud sa paggahom ni Satanas. Ang pipila—sama kang Nero sa unang siglo ug Adolf Hitler sa atong siglo—nagpasundayag sa satanasnon gayod nga espiritu. Apan ang uban wala. Si Sergio Paulo, ang prokonsul sa Cipro, maoy “usa ka tawong utokan” nga “nagtinguha nga makapamati sa pulong sa Diyos.” (Buhat 13:7) Si Galio, ang prokonsul sa Acaya, wala magpadaog sa pagpiit sa Hudiyong mga magsusumbong ni Pablo. (Buhat 18:12-17) Daghan pang laing mga magmamando nagpatuman sa madungganong paagi sa ilang pagbulot-an nga binuotan.—Itandi ang Roma 2:15.
20, 21. Unsang mga hitabo sa ika-20ng siglo ang nagapasundayag nga ang tawhanong mga magmamando dili kanunay magatuman sa kabubut-on ni Satanas?
20 Ang basahong Pinadayag nagtagna nga panahon sa “adlaw sa Ginoo,” nga sugod sa 1914, maneobrahon ni Jehova ang tawhanong mga pagbulot-an aron sa pagpakyas sa mga katuyoan ni Satanas. Gibatbat sa Pinadayag ang kusog nga paglutos, nga buhian ni Satanas batok sa dinihogang mga Kristohanon, nga pagalamyon sa “ang yuta.” (Pinadayag 1:10; 12:16) Ang mga elemento sulod sa “ang yuta,” ang tawhanong katilingban nga karon nagalungtad sa yuta, manalipod sa katawhan ni Jehova gikan sa paglutos ni Satanas.
21 Tinuod ba kining nahitabo? Oo. Sa katuigang 1930 ug 1940, pananglitan, ang mga Saksi ni Jehova sa Tinipong Bansa nailalom sa dakong kalisod, nga miantos sa mga atake sa magubotong mga panon ug subsob dili-makataronganong mga pagdakop. Nadawat nila ang kahupayan sa dihang gipakanaog sa Korte Suprema sa U.S. ang ubay-ubayng desisyon nga nag-ila sa pagkalegal sa ilang buluhaton. Sa ubang mga dapit usab, ang mga pagbulot-an mitabang sa katawhan sa Diyos. Mga 40 ka tuig kanhi sa Irlandiya, ang usa ka Romano Katolikong magubotong panon miatake sa duha ka Saksi sa siyudad sa Cork. Ang usa ka lokal nga polis mitabang sa mga Saksi, ug ang hukmanan nagdisiplina sa mga tig-atake. Sa miagi lang nga tuig sa Fiji, ang usa ka tigom sa hatag-as nga mga hepe nakadungog sa usa ka sugyot nga idili ang buluhaton sa mga Saksi ni Jehova. Usa ka hepe ang mipahayag nga maisogon dapig sa mga Saksi, ug ang sugyot daling napildi.
22. Unsang mga pangutanaha ang sunod nga pagahisgotan?
22 Dili, ang sekular nga mga pagbulot-an dili kanunay moalagad sa mga katuyoan ni Satanas. Ang mga Kristohanon makapasakop sa labawng mga pagbulot-an nga dili magpasakop kang Satanas mismo. Sa pagkamatuod, sila magpasakop sa maong mga pagbulot-an samtang gitugotan sa Diyos nga magalungtad ang mga pagbulot-an. Apan, unsay kahulogan sa maong pagpasakop? Ug unsay madahom sa mga Kristohanon ingong balos gikan sa labawng mga pagbulot-an? Kining mga pangutanaha pagahisgotan sa mga artikulong tun-anan sugod sa mga panid 18 ug 23 niining magasina.
[Mga footnote]
a Tan-awa, pananglitan, ang paggamit sa pulong “buhis” (phoʹros) sa Lucas 20:22. Tan-awa usab ang paggamit sa Gregong pulong teʹlos, dinhi nga gihubad “alkabala,” sa Mateo 17:25, diin kini gihubad nga “mga taripa.”
b Ang Gregong nombre nga gihubad nga “hatag-as nga katungdanan,” hy·pe·ro·kheʹ, nalangkit sa berbong hy·pe·re·kho. Ang pulong “labaw” diha sa “labawng mga pagbulot-an” maoy gikan niining samang Gregong berbo, nga makadugang sa ebidensiya nga ang labawng mga pagbulot-an mao ang sekular nga mga pagbulot-an. Ang paghubad sa Roma 13:1 diha sa The New English Bible, “Ang matag tawo kinahanglang magpasakop sa kinalabwang mga pagbulot-an,” dili husto. Ang mga tawo “nga anaa sa hatag-as nga katungdanan” dili kinalabwan, bisan tuod sila labaw tingali kay sa ubang mga tawo.
Unsay Imong Tubag?
◻ Kinsa ang labawng mga pagbulot-an?
◻ Sa unsang paagi kita makaingon nga “walay pagbulot-an gawas nga pinaagi sa Diyos”?
◻ Nganong si Jehova nagatugot sa kalibotan nga mailalom sa pagbulot-an ni Satanas?
◻ Sa unsang paagi ang Diyos nagabutang sa tawhanong mga pagbulot-an “diha sa ilang may-kinutobang mga katungdanan”?
[Hulagway sa panid 13]
Human sa pagsunog sa Roma, si Nero nagpadayag gayod sa satanasnong espiritu
[Hulagway sa panid 15]
Si Sergio Paulo, ang prokonsul sa Cipro, nagtinguha sa pagpamati sa pulong sa Diyos