Relihiyon—Nganong Kulang ang Kaikag?
“ANG usa ka tawong walay relihiyon maoy sama sa usa ka balay nga walay mga bentana.” Kana ang pagsaysay sa usa ka lalaking Hapones sa panginahanglan sa relihiyosong kalamdagan ngadto sa iyang anak lalaki, si Mitsuo. Ugaling, si Mitsuo walay kaikag sa mga pulong sa iyang amahan. Ug nagkadaghan nga mga tawo sa Hapon, sama sa ubang dapit, samag pagbati. Sila kontento rang mahimong ‘mga balay nga walay mga bentana’ nga diyutay rag kaikag nga makasulod ang relihiyosong kahayag nganha sa ilang mga kinabuhi.
Busa, sa dihang ang Hapon mihimog usa ka Pagtuon sa Nasodnong Kinaiya, 69 porsiento sa mga lungsoranon niini nag-angkon nga wala sila mag-isip sa ilang kaugalingon nga relihiyoso. Taliwala sa mga batan-on, ang proporsiyon taas pa. Sa susama, sa kaniadto diyosnong Budhistang nasod sa Thailand, 75 porsiento niadtong nagpuyo sa mga munisipyo dili na moadto sa Budhistang mga templo. Sa Inglaterra halos ikawalong bahin sa mga simbahang Anglikano nanirado sa miaging 30 ka tuig tungod kay wala na gamita.
Hinuon, sa Hapon ang relihiyosong mga adorno dayag kaayo gihapon. Apan samag mahalong mga plato, sila ipagawas lamang sa talagsaong mga okasyon—sama sa mga kasal ug mga paglubong. Ang relihiyon gipabilhan labaw pa tungod sa pagpreserbar sa lokal nga kultura ug panulondon sa pamilya inay tungod sa espirituwal nga kalamdagan. Daghan nag-isip sa relihiyon ingong panghupay sa maluya ug may suliran; wala sila makakitag ubang dayag nga mga benepisyo nga makuha gikan niana. ‘Maayo ra ang relihiyon kon ikaw may panahon alang niana o gibati nimong gikinahanglan kana,’ moingon ang pipila, ‘apan kinahanglang mosalig ka sa imong kaugalingon aron makapangitag pangabuhi ug mabayran ang mga bayranan.’
Unsay nagpaluyo sa maong pagkadili-matinagdanon? Ikahatag ang ubay-ubayng hinungdan. Nahauna, anaa ang sosyal nga palibot. Daghang batan-on nagdawat ug diyutay ra o walay relihiyosong pagbansay. Nan, dili katingad-ang daghan sa mga nagpuyo sa usa ka katilingban nga nagbutang ug taas nga bili sa materyal nga mga pangagpas modagko nga mahimong materyalistikong mga hamtong.
Sa pila ka nasod ang eskandalosong kagawian sa mga hakog ug imoral nga mga ebanghelista sa TV ug sa ubang iladong relihiyosong pangulo nakapatalikod usab sa mga tawo gikan sa relihiyon, ingon man ang pagkalangkit sa relihiyon diha sa politikanhong mga kahikayan ug mga kalihokan sa gubat. Giilustrar kini sa nahitabo maylabot sa relihiyong Shinto sa Hapon. “Tungod sa pagkatapos sa gubat [Gubat sa Kalibotan II] niadtong Agosto 1945, giatubang sa mga halarang Shinto ang grabeng suliran,” matud sa Encyclopædia of the Japanese Religions. Ang Shinto, nga nagpaypay sa kainit sa gubat ug misaad sa kadaogan, nakapahiubos sa katawhan. Ang pilosopiya nga walay Diyos o Buddha daling mikaylap.
Bisan pa niana, angay bang kita makontento sa hinakog, mubog-abot nga mga punto de vista—ang presente lamang? Ang kadaghanang tawo may mausisaong kaisipan. Buot nilang mahibalo kon diin sila gikan, kon asa sila padulong, kon nganong sila buhi, ug kon unsaon nila pagkinabuhi. Sila molambo sa paglaom. Ang paghiklin sa mga pangutana bahin sa kinabuhi, o pagpukgo niana sa ideya nga “kining mga butanga dili matugkad,” dili makapatagbaw. Bisan ang ateyistang si Bertrand Russell naghisgot bahin sa pagkabatog “katingad-ang dili-kapugngan nga kasakit—pagpangita sa butang nga gawas sa mga nasulod sa kalibotan.” Ang matuod nga relihiyon makatapos sa maong pagpangita. Apan sa unsang paagi? Unsay pamatuod nga angay dulot kaikagan sa ingon ang usa ka relihiyon?