Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

◼ Sa dihang ang usa mamatay, husto ba alang sa mga Kristohanon nga mohatag ug mga bulak sa pamilya o mopadalag mga bulak sa punerarya?

Diha sa ubang kayutaan kini maoy usa ka naandang batasan. Apan ang paggamit ug mga bulak sa mga paglubong usahay dunay relihiyosong kahulogan. Busa atong susihon ang maong butang sa pipila ka detalye, sanglit dunay ubang mga kostumbre nga maorag dunay susamang kalangkitan sa bakak nga relihiyon. Matikdi ang mga komento gikan sa The Encyclopedia of Religion (1987):

“Ang mga bulak gilangkit sa sagradong dominyo pinaagi sa ilang kalangkitan uban sa mga diyos ug diyosa. Si Flora, ang Romanong diyosa sa tingpamulak ug sa mga bulak, naghatag katahom ug kahumot sa mga bulak . . . Ang mga diyos ug mga diyosa mapalukmay ug masimba . . . pinaagi sa paghalad ug pagkaon ug mga bulak.

“Ang kalangkitan sa mga bulak uban sa mga rituwal sa patay ginahimo sa tibuok kalibotan. Tabonan sa mga Grego ug mga Romano ang mga patay ug ang ilang mga lubnganan ug mga bulak. Ang mga kalag sa himalatyong mga Buddhista sa Hapon ginapas-an diha sa usa ka lotus, ang mga pantiyon sa mga sementeryo gisangga diha sa kinulit nga mga lotus . . . Ang mga taga-Tahiti magbilin ug mga pongpong sa bulak nga binangan sa mga pako sa tapad sa lawas inigkamatay ug unya magbubo ug pahumot gikan sa bulak diha sa ibabaw sa patay aron masayon ang pagpanaw niini ngadto sa sagrado laing kinabuhi . . . Ang mga bulak anaa usab sa sagradong mga panahon diha sa pormang insenso o pahumot.”

Kay nasayod nga ang mga bulak ginagamit maylabot sa bakak nga relihiyon, gibati sa pipila ka mga Kristohanon nga sila dili angay mohatag o mopadalag mga bulak alang sa usa ka paglubong. Ang ilang pagbati nagapabanaag usab sa usa ka tinguha nga likayan ang kalibotanong mga kostumbre, sanglit ang mga sumusunod ni Jesus “dili bahin sa kalibotan.” (Juan 15:19) Apan, ang nalangkit nga mga teksto sa Bibliya ug lokal nga mga sentimento dunay ikasulti bahin niini.

Ang mga bulak maoy bahin sa maayong mga gasa sa Diyos nga ikalipay sa mga buhi. (Buhat 14:15-17; Santiago 1:17) Ang gilalang niyang matahom nga mga bulak gigamit sa matuod nga pagsimba. Ang tangkawan sa tabernakulo gidayandayanan ug “mga bulak nga almendra . . . ug mga putot.” (Exodo 25:31-34) Ang mga kinulit sa templo adunay mga girnalda ug mga palma. (1 Hari 6:18, 29, 32) Tin-aw, ang paggamit sa mga pagano sa mga bulak o girnalda wala magpasabot nga ang matuod nga mga magsisimba kanunayng maglikay sa paggamit niini.​—Buhat 14:13.

Apan, unsa man ang bahin sa mas halapad nga isyu sa pagsunod sa mga kostumbre, sama sa mga kostumbre sa paglubong? Ang Bibliya naghisgot ug daghang kostumbre, ang pipila dili angay alang sa matuod nga magsisimba, ang uban ginasunod sa katawhan sa Diyos. Ang 1 Hari 18:28 mihisgot ug “kostumbre” sa mga magsisimba ni Baal nga “nanagsinggit sa makusog ug nanagsamad sa ilang kaugalingon”​—usa ka kostumbre nga dili sundon sa matuod nga mga magsisimba. Sa laing bahin, ang Ruth 4:7 nagsugyot sa pag-uyon “sa batasan sa unang mga panahon sa Israel bahin sa [paagi sa paggamit sa] katungod sa pagpalit ug balik.”

Ang mga kostumbre nga dalawaton sa Diyos mahimong maugmad sa bug-os relihiyosong mga butang. Sa dihang gilaraw sa Diyos ang seremonyas sa Paskwa, siya wala maghisgot sa paggamit ug bino, apan sa pag-abot sa unang siglo, naandan na ang paggamit sa mga kopa sa bino. Si Jesus ug ang iyang mga apostol wala mosalikway niining relihiyosong batasan. Ilang nakaplagan kining disalawayon, ug ilang gisunod kini.​—Exodo 12:6-18; Lucas 22:15-18; 1 Corinto 11:25.

Kini susama uban sa pipila ka kostumbre sa paglubong. Batasan sa mga Ehiptohanon ang pag-embalsamar sa ilang mga patay. Ang matinumanong patriarka nga si Jose wala sa awtomatiko mosupak, ‘Paganong batasan kini, busa kitang mga Hebreohanon kinahanglang maglikay niini.’ Hinunoa, iyang “gisugo ang iyang mga sulugoon, ang mga mananambal, sa pag-embalsamar sa iyang amahan,” dayag aron si Jacob mahilubong sa Yutang Saad. (Genesis 49:29–​50:3) Ang mga Hudiyo sa ulahi nakaugmad ug lainlaing mga kostumbre sa paglubong, sama sa pagdigo sa lawas ug paglubong niini sa adlaw nga siya namatay. Ang unang mga Kristohanon midawat sa maong Hudiyohanong mga kostumbre.​—Buhat 9:37.

Apan, komosta kon ang batasan sa paglubong gilantaw nga dunay kahulogang gipasukad sa relihiyosong kasaypanan, sama sa pagtuo sa kalag nga dili mamatay? Hinumdomi ang gipahayag sa ensiklopedia nga ang pipila ‘nagbilig mga pongpong sa bulak nga gibangan sa mga pako diha sa lawas inigkamatay ug unya nagbubo ug pahumot gikan sa bulak ibabaw sa patay aron masayon ang pagpanaw niini ngadto sa sagrado laing kinabuhi inigkamatay.’ Nga adunay ingon niana nga batasan kana wala magpasabot nga isalikway sa mga alagad sa Diyos ang bisan unsang butang nga kaamgid niana. Sanglit ang mga Hudiyo wala magtuo sa “pagpanaw ngadto sa sagrado laing kinabuhi,” ang Bibliya nag-ingon: “Ilang gikuha ang patayng lawas ni Jesus ug gibugkosan kinig mga panapton nga lino lakip ang mga pahumot, sumala sa batasan sa mga Hudiyo sa paglubong.”​—Juan 12:2-8; 19:40.

Ang mga Kristohanon kinahanglang maglikay sa mga batasan nga sukwahi sa kamatuoran sa Bibliya. (2 Corinto 6:14-18) Sa gihapon, ang tanang matang sa mga butang, mga desinyo, ug mga batasan gihatagan, sa pipila ka higayon o dapit, ug bakak nga interpretasyon o gilangkit uban sa di-kasulatanhong mga pagtulon-an. Ang mga kahoy ginasimba, ang porma ug kasingkasing gilantaw ingong sagrado, ug ang mga insenso gigamit sa paganong mga seremonyas. Kini ba nagpasabot nga ang usa ka Kristohanon dili gayod mogamit ug insenso, magbutang ug mga kahoy aron idekorasyon, o magsul-ob ug pormag-kasingkasing nga alahas?a Dili kana makataronganong konklusyon.

Ang tinuod nga Kristohanon angay magpalandong: Ang pagsunod ba ug usa ka kostumbre magpaila sa uban nga gisagop ko ang dili-kasulatanhong mga pagtulon-an o mga batasan? Ang yugto sa panahon ug dapit makaimpluwensiya sa tubag. Ang batasan (o desinyo) tangalig dunay bakak relihiyosong kahulogan kasiglohan nang miagi o tingalig dunay sama nianag kahulogan karon sa halayong dapit. Apan aron walay panahong mausik sa pagtuki, suknaa ang imong kaugalingon: ‘Unsay sagad nga panglantaw sa dapit nga akong gipuy-an?​—Itandi ang 1 Corinto 10:25-29.

Kon nabantog nga ang usa ka batasan (o usa ka desinyo, sama sa krus) dunay bakak relihiyosong kahulogan, likayi kini. Busa ang mga Kristohanon sa ingon dili magpadalag bulak nga pormag krus, o pulang kasingkasing kon kana gilantaw nga dunay relihiyosong kahulogan. O kaha dunay pipila ka pormal nga paagi diin gigamit ang mga bulak diha sa paglubong o sa sementeryo nga dunay relihiyosong kahulogan sa lugar. Ang Kristohanon maglikay usab niana. Apan, dili pagaingnon nga ang yanong pagtaganag pongpong sa mga bulak diha sa paglubong o paghatag ug mga bulak sa usa ka higala diha sa ospital pagalantawon ingong relihiyosong buhat nga kinahanglang likayan.b

Sa kasukwahi, sa daghang kayutaan ang batasan sa pagtaganag mga bulak maoy kaylap ug gilantaw ingong usa ka nahiangay nga kalulot. Ang mga bulak moamot sa katahom ug maghimo sa masulob-ong okasyon nga mas makapahimuot. Sila usab mahimong timaan sa simpatiya ug kabalaka. Bisan diin ang kostumbre hayan maoy pagpadayag sa maong mga sentimento sa usa ka mahinatagong buhat, sama sa pagtaganag pagkaon sa masakiton o sa nagbangotan. (Hinumdomi ang pagmahal nga gibati alang kang Dorcas tungod kay siya mipahayag ug interes ug kabalaka sa uban. [Buhat 9:36-39]) Ang pagbuhat niana sa tin-aw wala malangkit sa bakak nga mga pagtulon-an, ang pipila sa mga Saksi ni Jehova naanad sa pagtaganag makapalipayng mga bulak alang sa naospital nga higala o sa namatay. Ug sa tagsatagsa sila hinaot dugang mopahayag sa ilang interes ug mga pagbati pinaagi ug praktikal nga mga buhat.​—Santiago 1:27; 2:14-17.

[Mga footnote]