Mga Talan-awon Gikan sa Yutang Saad

Kaon ug Usa ka Pagkaon—Kaon ug Tinapay

SA USA ka higayon sa diha nga si Jesus ug iyang mga tinun-an didto sulod sa usa ka balay, “sila wala gani makakaon ug usa ka pagkaon” tungod sa panon sa mga tawo. (Marcos 3:20) Sa laing panahon si Jesus misulod sa balay sa usa ka Pariseo “aron mokaon sa usa ka pagkaon.” (Lucas 14:1) Unsang matanga sa pagkaon ang mosantop sa imong hunahuna?

Ang karaang mga Israelinhon lagmit maghunahuna ug tinapay tungod kay ang Hebreohanon ug Gregong mga pamulong alang sa “kaon ug usa ka pagkaon” sa literal nagkahulogang “kaon ug tinapay.” Hisabtan kini, sanglit ang tinapay nga ginama sa trigo o sebada mao ang pangunang bahin sa ilang kalan-on.

Daghang tawo karong adlawa maghunahuna sa Hebreohanong mga patriarka ingong mga magbalantay sa kahayopan ug sa mga tinun-an ni Jesus ingong mga mangingisda. Ug ang pipila tinuod nagbuhat nianang matanga sa buluhaton apan dili gayod tanan. Ang trigo panguna diha sa mga kinabuhi sa daghan. Dayag nga usahay kana matuod sa mga panahon ni Isaac ug Jacob, sumala sa atong masabot gikan sa Genesis 26:12; 27:37; ug 37:7. Ug sanglit ang agrikultura usa ka pangunang trabaho sa Galilea sa panahon ni Jesus, mahimo kaha nga pipila sa nahimong apostoles maoy mga mag-uuma ug trigo?

Anaa ang maong posibilidad, kay ang pagtanom ug trigo kaylap sa Yutang Saad, ug daghan ang mga reperensiya niana sa Bibliya. (Deuteronomio 8:7-9; 1 Samuel 6:13) Unsa ang nalangkit?

Human nga ang sayong ulan sa Oktubre ug Nobyembre makapahumok sa yuta, ang mag-uuma ug trigo magdaro ug dayon magpugas sa iyang binhi. Ang ulahing ulan makatabang sa pagpatubo sa iyang tanom ug dayon, sa Abril ug sa Mayo, mahinog nga mahimong bulawanong brawon sa dili pa ang kainit sa ting-adlaw. Ang pag-ani sa trigo ilado kaayo nga mabasahan nimo kana ingong timailhan sa panahon. (Genesis 30:14; Maghuhukom 15:1) Matino ba nimo kon unsang panahon sa tuig gikuha ang letrato sa wala?a Ug unsa bang panahona kadto sa dihang ang mga tinun-an ni Jesus nangutlog pila ka hilaw nga lugas sa trigo?​—Mateo 12:1.

Ang pag-anig trigo nagpasabot ug daghang trabaho alang sa mga mag-uuma. Ang mga mag-aani magputol sa mga uhay pinaagig galab ug hugpongon silang mga binangan, sumala sa imong makita sa ubos. Hinuon, ang pila ka uhay tingali malaktawan o mahimong mahulog sa yuta, kanay hinungdan si Ruth malamposong nakapanghagdaw. (Ruth 2:2, 7, 23; Marcos 4:28, 29) Ang mga binangan sa trigo dayon gidala ngadto sa giokanan, sama sa iya ni Arauna. Unsay nahitabo didto? Ang Bibliya naghisgot “sa balsa sa paggiok ug sa mga kasangkapan sa baka.” (2 Samuel 24:18-22; 1 Cronicas 21:23) Ang mga binangan sa trigo ikatag sa patag nga dapit nga batohon o yutang bantok. Ang usa ka torong baka o ubang hayop maglibotlibot, nga magtamak sa trigo. Ang hayop tingali magguyod ug kahoy nga balsa nga makatabang sa pagbungkag sa uhot ug magtangtang sa lugas.​—Isaias 41:15.

Unya kini andam na alang sa pagtahop, nga gihimo pinaagi sa pagpapalid niini sa hangin pinaagig usa ka pala o rek, sumala sa makita sa ibabaw. (Mateo 3:12) Ang mag-uuma tingali magtahop sa magabii sa dihang ang huyohoy magpalid sa tahop (mga panit sa tipasi) ug magpadaplin sa uhot. Sa diha nga ang lugas mahipos ug maayag aron makuha ang mga gagmayng bato, kana andam nang ipondo​—o himoong pagkaon nga labing hinungdanon, ang tinapay.​—Mateo 6:11.

Kon ikaw usa ka ginang sa balay nga nagbaton nianang buluhatona, matag adlaw gamiton nimo ang lusong ug alho aron galingon ang lugas ngadto sa harina, tingali dili-pino nga harina sa trigo. O tingali galingon nimo ang “pino nga harina,” sama sa gigamit ni Sara sa paggamag “lingin nga mga tinapay” alang sa nagmateryalisar nga mga manulonda o nga gigamit sa mga Israelinhon ingong mga halad nga trigo kang Jehova. (Genesis 18:6; Exodo 29:2; Levitico 2:1-5; Numeros 28:12) Gikamolan ni Sara ug tubig ang harina nga trigo ug ginidnid kana ngadto sa minasa.

Sa ubos, makita nimo ang mga binola nga minasa ug usa ka lapad, nipis nga minasa nga gikatag nga naghulat nga lutoon. Ang maong dagko, lingin nga mga tinapay lutoon ibabaw sa mga bato o lapad nga puthaw, sama sa ginabuhat sa babaye. Makatabang ba kanimo kini sa paghanduraw kon unsay sunod gibuhat ni Sara alang sa mga bisitang manulonda ug kon unsay gibuhat human niana sa pamilya ni Lot? Atong mabasa: “[Ang mga manulonda] miliso ngadto kaniya ug misulod sa iyang balay. Dayon sila gikombirahan niya, ug siya nagluto ug mga tinapay nga walay lebadura, ug nangaon sila.”​—Genesis 19:3.

[Footnote]

[Picture Credit Line sa panid 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa panid 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa panid 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa panid 25]

Garo Nalbandian