Usa ka Kalibotan nga Walay Sala​—Sa Unsang Paagi?

ANG langgis nga siyagit alang sa panabang mibuak sa kahilom sa sayo nga mga takna sa usa ka buntag sa tingtugnaw sa usa ka malinawong dapit sa Tokyo. Kay gikan sa lima hangtod sa napulo ka minutos ang usa ka dosenang tawo nakadungog sa nagpakiluoy nga mga singgit sa usa ka babayeng tiglibod ug peryodiko nga gigukod samtang sublisubling gidunggab. Walay tawo ang may igong pagtagad aron sa pagsusi kon unsay nagkahitabo. Siya namatay tungod sa daghang dugo nga miagay. “Kon usa nianang mga tawhana mitaho pa sa panghitabo ngadto sa kapolisan sa dihang nakadungog sila sa iyang pagsiyagit,” matud sa usa ka imbestigador, “ang iyang kinabuhi maluwas pa unta.”

Bisan tuod kadtong nakadungog sa himalatyong babaye walay gibuhat nga mas daotan kay sa wala lang pagpakabana kaniya, matarong ba nga sila makapangangkon nga nahigawas sila sa sala? “Gihasol ako sa akong konsensiya sa tibuok adlaw sa Biyernes human nako hisayri ang pagpatay,” matud sa usa ka lalaking nakadungog sa iyang pagtiyabaw. Kini makapahibulong kanato, Unsa ba gayod ang sala?

Unsa ang Sala?

Sa pagpunting sa kaamgohan sa sala, si Hideo Odagiri, kritiko sa katitikan ug professor emeritus sa Hosei University sa Tokyo, Hapon, miingon, sumala sa gikutlo diha sa Asahi Shimbun nga mantalaan: “Dili nako mapapas ang tin-awng mga madumdoman nga ania nako bahin sa kaamgohan sa mga sala, sama sa ngil-ad nga kagarboso nga anaa sa usa ka bata, sa makaulaw nga kasina, sa tinagong pagluib. Kining maong kaamgohan napatik sa akong alimpatakan sa dihang nagtungha pa ako sa elementarya ug nagahasol gihapon kanako.” Nasinati ba nimo ang maong mga pagbati? Ikaw ba may tingog sa kahiladman nga magpakasala kanimo kon nagabuhat ka ug butang nga nasayran nimong daotan? Tingalig wala mabuhat ang usa ka krimen, apan ang kahigwaos magpabilin ug magpabug-at sa imong hunahuna. Kini ang imong konsensiya nga nagalihok, ug ginatumong kini sa Bibliya sa mosunod nga kasulatan: “Sa dihang ang katawhan sa kanasoran nga walay kasugoan nagabuhat sa mga butang sa kasugoan sa kinaiyanhon, kining mga tawhana, bisan pag walay kasugoan, maoy kasugoan sa ilang kaugalingon. Sila mao mismo ang nagapasundayag sa butang sa kasugoan nga nahisulat diha sa ilang mga kasingkasing, samtang ang ilang tanlag nagapamatuod uban kanila ug, taliwala sa ilang mga panghunahuna mismo, sila ginasumbong o ginapangulipas.” (Roma 2:14, 15) Oo, ang kadaghanang tawo kinaiyanhon nga matugaw sa mga buhat sama sa pagpanapaw, pagpangawat, ug pagbakak. Ang ilang konsensiya nagapamatuod sa sala.

Ugaling, sa dihang ang tingog sa konsensiya sa balikbalik dili pakabanaon, kini dili na mag-alagad ingong usa ka luwas nga giya. Kini mahimong dili na mabination ug hugaw. (Tito 1:15) Mahanaw na ang pagkamobati sa kon unsay daotan. Sa pagkatinuod, karong adlawa ang konsensiya sa kadaghanang tawo maoy patay kon bahin sa sala.

Konsensiya ba ang bugtong sukdanan sa sala, o may butang ba nga makaalagad ingong absolutong sukdanan kon unsa ang sala ug kon unsay dili? Kapig 3,000 ka tuig kanhi, ang Diyos mihatag sa iyang piniling katawhan sa usa ka lagda sa kasugoan, ug pinaagi sa maong Kasugoan, ang sala “nailhan nga sala.” (Roma 7:13, New International Version) Bisan ang kagawian nga sa nangagi dinawat sa maong panahon napadayag kon unsa kana​—sala. Ang piniling katawhan sa Diyos, ang mga Israelinhon, napadayag ingong mga makasasala ug sa ingon ubos sa pagkatinunglo.

Unsa ba ang maong mga sala nga ginapaamgo kanato sa atong konsensiya ug gihisgotan sa tino ug gitala sa Moisesnong Kasugoan? Sa Biblikanhong paggamit sa pulong, ang sala nagkahulogang pagkasipyat sa tumong kon bahin sa Maglalalang. Ang bisan unsa nga wala mahiuyon sa iyang personalidad, mga sukdanan, mga dalan, ug kabubut-on maoy sala. Siya dili makahatag ug padayong kinabuhi ngadto kang bisan kinsang linalang nga dili makakab-ot sa tumong nga iyang gibutang. Busa usa ka batid sa kasugoan sa unang siglo nagpasidaan sa Hebreohanong mga Kristohanon: “Pagbantay kamo, mga igsoon, kay basi maugmad diha kang bisan kinsa kaninyo ang usa ka daotang kasingkasing nga walay pagtuo pinaagi sa pagpahilayo sa Diyos nga buhi.” (Hebreohanon 3:12) Oo, ang kawalay pagtuo sa Maglalalang maoy usa ka dakong sala. Busa, ang gisakop sa sala sumala sa gisaysay diha sa Bibliya labi pang halapad kay sa giisip kasagaran nga sala. Ang Bibliya nagkanayon pa: “Ang tanan nakasala ug nakabsan sa himaya sa Diyos.”​—Roma 3:23.

Sinugdan sa Sala

Nagpasabot ba nga ang tawo nalalang nga makasasala? Wala, si Jehova nga Diyos, ang Tagmugna sa tawhanong kinabuhi, nagbuhat sa unang tawo nga usa ka hingpit nga linalang. (Genesis 1:26, 27; Deuteronomio 32:4) Ugaling, ang unang tawhanong magtiayon nasipyat sa tumong sa dihang gisupak nila ang bugtong pagdili nga gibutang sa Diyos, sa diha nga sila mikaon gikan sa gidiling “kahoy sa kahibalo sa maayo ug daotan.” (Genesis 2:17) Bisan pag sila gilalang nga hingpit, sila karon nasipyat sa tumong sa hingpit nga pagkamasinugtanon ngadto sa ilang Amahan, nahimong mga makasasala, ug busa gihukman sa kamatayon.

Unsay labot sa maong karaang kasaysayan sa sala karong adlawa? Ang Bibliya nagsaysay: “Pinaagi sa usa ka tawo ang sala misulod sa kalibotan ug ang kamatayon pinaagi sa sala, ug niana ang kamatayon mikuyanap sa tanang tawo tungod kay silang tanan nakasala.” (Roma 5:12) Nga walay nahigawas kitang tanan maoy mga makasasala pinaagi sa pagpanunod; busa, kita nailalom sa tunglo sa kamatayon.​—Ecclesiastes 7:20.

Mga Paningkamot sa Tawo sa Pagpapas sa Sala

Si Adan nagpasa sa sala ngadto sa iyang mga kaliwat, apan gipasa usab niya ang hinatag-sa-Diyos nga katakos sa konsensiya. Ang sala tingali mopahinabo sa kahigwaos. Sumala sa gihisgotan sa miagi, ang mga tawo mimugnag lainlaing mga laraw sa paghupay sa maong mga pagbati. Apan, epektibo ba gayod sila?

Silangan ug Kasadpan, ang katawhan naninguha sa pagsagubang sa epekto sa sala pinaagi sa pag-usob sa ilang mga sukdanan o pinaagi sa pagsalikway sa paglungtad mismo sa sala. (1 Timoteo 4:1, 2) Ang makasasalang kahimtang sa katawhan ikapanig-ingon sa iya sa usa ka pasyenteng gihilantan. Ang sala ikatandi sa virus nga nagpahinabo sa mga simtoma, samtang ang natugawng konsensiya ikatandi sa makapahigwaos nga hilanat. Ang pagbuak sa termometro dili mag-usob sa kamatuorang ang pasyente taas ug hilanat. Ang pagsalikway sa mga sukdanan sa moral, sumala sa gibuhat sa daghan sa Kakristiyanohan, ug dili pagpakabana sa pamatuod sa konsensiya mismo sa usa dili makatabang sa pagpapas sa sala mismo.

Ang usa ka tawo tingali magbutang ug bag sa yelo sa paghupay sa iyang hilanat. Kana nahisama sa pagsulay sa paghupay sa mga kasakit sa konsensiya pinaagi sa pagtuman sa Shinto nga mga rituwal sa pagputli. Ang bag sa yelo tingali sa temporaryo makapabugnaw sa gihilantan, apan kana dili maghanaw sa hinungdan sa hilanat. Ang mga saserdote ug mga propeta sa adlaw ni Jeremias misulay sa susamang pagpang-ayo alang sa mga Israelinhon niadtong panahona. Sila “sa diyutay” nakaayo sa espirituwal ug moral nga mga samad sa katawhan, nga miingon, “Ang tanan maayo, ang tanan maayo.” (Jeremias 6:14; 8:11, An American Translation) Ang yanong pagtuman sa relihiyosong mga rituwal ug pagsumay sa butang sama sa “ang tanan maayo” wala makaayo sa moral nga kagun-oban sa katawhan sa Diyos, ug ang mga rituwal sa pagputli dili makausob sa kagawian sa katawhan karong adlawa.

Pinaagi sa pagtomar ug tabletas nga makapaubos sa hilanat ang tawong gihilantan tingali mahuwasan sa hilanat, apan ang virus sa gihapon anaa sa iyang lawas. Ang sama tinuod sa Confucian nga paagi sa pagsagubang sa pagkadaotan pinaagi sa edukasyon. Sa pangibabaw kini tingali makatabang sa katawhan sa pagpahilayo sa pagkadaotan, apan ang pagtuman sa li mopukgo lamang sa makasasalang kagawian ug dili magwagtang gikan sa usa ka tawo sa iyang dala-sa-pagkatawo nga makasasalang kiling, ang lintunganay nga hinungdan sa daotang kagawian.​—Genesis 8:21.

Komosta ang Buddhistang pagtulon-an sa pagsulod sa Nirvana aron mawagtang ang makasasalang mga kiling? Ang kahimtang sa Nirvana, giingon nga nagkahulogang “pagkapalong,” gituohan nga dili ikabatbat, ang pagpalong sa tanang mainitong pagbati ug pangibog. Ang pipila nag-angkon nga kini ang paghunong sa paglungtad sa indibiduwal. Dili ba kana nahisama sa pagsulti sa usa ka tawong may hilanat nga mamatay aron mahuwasan niana? Dugang pa, ang pagkadangat sa kahimtang sa Nirvana giisip nga lisod kaayo, imposible gani. Ang maong pagtulon-an sa imong paminaw makatabang ba sa usang gihasol ang konsensiya?

Pagkalingkawas sa Sala

Tin-aw nga ang tawhanong mga pilosopiya bahin sa kinabuhi ug makasasalang mga kiling, sa labing maayo, makapakalma lamang sa konsensiya sa tawo. Sila dili makawagtang sa makasasalang kahimtang. (1 Timoteo 6:20) May paagi ba sa paghimo niini? Sa Bibliya, usa ka karaang basahon nga nasulat sa Haduol nga Sidlakan, atong makaplagan ang yawi sa pagkalingkawas sa sala. “Bisan pag ang inyong mga sala maoy mapula sama sa eskarlata, sila papution sama gayod sa niyebe . . . Kon kamo magpakita sa kaandam ug magpatalinghog, ang maayo sa yuta inyong pagakan-on.” (Isaias 1:18, 19) Si Jehova dinhi nakigsulti sa mga Israelinhon, si kinsa, bisan pag iyang piniling katawhan, nasipyat sa tumong sa integridad ngadto kaniya. Hinuon, ang samang prinsipyo mapadapat sa katawhan sa katibuk-an. Ang pagpakitag kaandam sa pagpatalinghog sa mga pulong sa Maglalalang mao ang yawi ngadto sa pagkanahinloan, pagkanahugasan sa usa sa mga sala, ingnon ta.

Unsa ang ginasulti kanato sa Pulong sa Diyos kon bahin sa paghugas sa mga sala sa katawhan? Maingon nga pinaagi sa sala sa usa ka tawo ang tanang katawhan nahimong mga makasasala, pinaagi sa hingpit nga pagkamasinugtanon sa laing tawo ngadto sa Diyos, ang masinugtanong katawhan pagawason gikan sa ilang kasakitan, matud sa Bibliya. (Roma 5:18, 19) Sa unsang paagi? “Ang Diyos nagapaila sa iyang kaugalingong gugma kanato sa pagkaagi nga, samtang kita mga makasasala pa, si Kristo nagpakamatay alang kanato.” (Roma 5:8) Si Jesu-Kristo, nga natawo ingong hingpit ug walay-sala nga tawo, ang katumbas sa unang Adan sa wala pa siya makasala, makahimo sa pagpapas sa mga sala sa katawhan. (Isaias 53:12; Juan 1:14; 1 Pedro 2:24) Tungod kay gipatay diha sa kahoy sa pagsakit nga daw usa ka kriminal, gipagawas ni Jesus ang katawhan gikan sa kaulipnan sa sala ug kamatayon. “Kay, sa pagkatinuod,” mipatin-aw si Pablo ngadto sa mga Kristohanon sa Roma, “si Kristo, samtang kita mga mahuyang pa, namatay alang sa mga tawong dili diyosnon sa tinudlong panahon. . . . Maingon nga ang sala nagmando ingon nga hari uban sa kamatayon, sa samang paagi usab ang dili-takos nga kalulot mahimong magmando ingon nga hari pinaagi sa pagkamatarong uban sa panglantaw sa kinabuhing walay kataposan pinaagi kang Jesu-Kristo nga atong Ginoo.”​—Roma 5:6, 21.

Ang pagkamatay ni Kristo alang sa tibuok katawhan ug pagbalanse sa timbangan nga gituwang ni Adan gitawag ang “lukat” nga kahikayan. (Mateo 20:28) Mahimo kining itandi sa usa ka tambal nga mobugno sa virus nga nakaingon sa hilanat. Pinaagi sa pagpadapat sa bili sa lukat ni Jesus alang sa katawhan, ang masakitong kahimtang sa katawhan nga gipahinabo sa sala​—apil ang kamatayon—​mahimong maayo. Kining pagkaayo gibatbat nga masambingayon diha sa kataposang basahon sa Bibliya: “Niining tampi sa suba ug sa pikas nga tampi adunay mga kahoy sa kinabuhi nga nagapamunga sa napulog-duha ka abot sa bunga, nga nagahatag sa ilang mga bunga sa matag bulan. Ug ang mga dahon sa kakahoyan maoy alang sa pag-ayo sa kanasoran.” (Pinadayag 22:2) Hunahunaa ra gud! Usa ka masambingayong suba sa tubig sa kinabuhi nga nagaagos tali sa kakahoyan sa kinabuhi uban sa ilang mga dahon, ang tanan alang sa pagpang-ayo sa katawhan. Kining dinasig sa Diyos nga mga simbolo naghawas sa tagana sa Diyos sa pagpasig-uli sa katawhan sa kahingpitan pinasukad sa halad lukat ni Jesus.

Ang matagnaong mga panan-awon sa basahon sa Pinadayag matuman na sa dili madugay. (Pinadayag 22:6, 7) Unya, tungod sa bug-os nga pagpadapat sa bili sa halad lukat ni Jesus sa katawhan, ang tanang matarong ug kasingkasing mahimong hingpit ug “pagawason gikan sa pagkaulipon sa kadunotan ug magbaton sa mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Diyos.” (Roma 8:21) Ang pagkatuman sa mga tagna sa Bibliya nagpaila nga duol na kining mahimayaong kagawasan. (Pinadayag 6:1-8) Sa dili madugay wagtangon na sa Diyos ang pagkadaotan gikan sa yuta, ug ang mga tawo magpahimulos ug kinabuhing dayon sa usa ka paraisong yuta. (Juan 3:16) Kana unya mahimong usa ka kalibotan nga wala nay sala!

[Hulagway sa panid 7]

Ang halad lukat ni Jesus makapaarang sa mga pamilya nga sama niini sa pagtagamtam ug kalipay nga dayon